F64.0 Transseksualizm






Definicja
Termin „transseksualizm” etymologicznie wywodzi się z języka
łacińskiego (łac. „transire”) i oznacza „przechodzenie” cechy
czy wielu cech właściwych „jednej” płci „na drugą” płeć.
Takie „przejście” ma charakter trwały. Innymi wcześniej
używanymi terminami były określenia: „mental cross –
sexualis”, „cross dressing”, „eonizm”, „metatropizm”
Najwcześniejszą
udokumentowaną
próbę
objaśnienia
zjawiska określonego dzisiaj terminem transseksualizmu podjął
Hirschfeld w pracy z 1910 roku. Zdefiniował go jako: „(…)
impuls przebierania się w strój charakterystyc
zny dla płci, do której dana osoba zgodnie z wyglądem
swoich organów płciowych nie należy, impuls ten często
wymaga bardzo silnej ekspresji (…)”. Hirschfeld (1910)
wykluczył z tej definicji przebieranie się w celu zabawy lub
ukrycia się.
Terminu „transseksualizm” użył po raz pierwszy D. O. Cauldwell,
w 1949 roku, w swoim artykule zatytułowanym: „Psychopathia
transexualis”
Rozdział V

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania
(F00 - F99)
F52 Dysfunkcje seksualne



F64 Zaburzenia identyfikacji płciowej
F65 Zaburzenia preferencji seksualnych (parafilie)
F66 Zaburzenia psychologiczne i zaburzenia
zachowania związane z rozwojem i orientacją
seksualną






Zaburzenia identyfikacji płciowej (F64)
F64.0 Transseksualizm
F64.1 Transwestytyzm o typie podwójnej roli
F64.2 Zaburzenia identyfikacji płciowej w
dzieciństwie
F64.8 Inne zaburzenia identyfikacji płciowej
F64.9 Zaburzenia identyfikacji płciowej, nie
określone
F64.0 Transseksualizm
A. Pragnienie życia i akceptacji w roli osoby o
przeciwnej płci, zwykle związane z żądaniem
doprowadzenia ciała za pomocą zabiegów
chirurgicznych lub leczenia hormonalnego do
postaci tak zbieżnej z preferowaną płcią, jak to tylko
możliwe.
 B. Tożsamość transseksualna występuje trwale od co
najmniej 2 lat.
 C. Zaburzenie nie jest objawem innego zaburzenia
psychicznego ani nie wiąże się z
nieprawidłowościami chromosomalnymi.

Termin „transseksualizm” sugeruje tożsamość seksualną, a
nie tożsamość płciową, stąd proponujemy, by używać
terminu: „transpłciowość”
 Transpłciowa kobieta = transseksualizm typu M/K
 Transpłciowy mężczyzna = transseksualizm typu K/M

Transpłciowość (transseksualizm) wg ICD-10Transseksualizm (F64.0)
 Pragnienie życia i uzyskania akceptacji jako osoba płci
przeciwnej w porównaniu z własną, czemu zazwyczaj
towarzyszy uczucie niezadowolenia z powodu własnych,
anatomicznych cech płciowych oraz poczucie ich
nieprawidłowości, a także chęć poddania si ę leczeniu
hormonalnemu lub operacyjnemu, by upodobnić własne
ciało tak dalece jak to jest możliwe - do ciała płci
preferowanej.

Płeć chromosomalna ( genotypowa) wyznaczona zostaje przy
zapłodnieniu. Określają ją dwa chromosomy płciowe: XY u
mężczyzn i XX u kobiet. Oprócz chromosomów płciowych człowiek
posiada 44 autosomy. Stąd kariotyp, czyli wzór genetyczny
mężczyzny, określany jako 46 XY, a kobiety – jako 46 XX.
 2. Płeć gonadalna określana jest przez gruczoły płciowe: jądra u
mężczyzn, a jajniki u kobiet. Płeć ta zaznacza się od siódmego
tygodnia życia płodowego. W tym okresie z niezróżnicowanego
związku ( zygoty) zaczyna się wykształcać gonada męska lub
żeńska. Proces zróżnicowania kończy się zwykle po porodzie. W
okresie dojrzałości płciowej jądra wytwarzają plemniki, a jajniki
wytwarzają dojrzałe jaja.
 3. Płeć wewnętrznych narządów płciowych ( gonadoforyczna)
określana jest przez zróżnicowanie dróg rozrodczych rozwijających z
przewodów gonad ( przewody Wolffa u mężczyzn, przewody Mullera
u kobiet). Z przewodów Wolffa u mężczyzn wykształcają się
nasieniowody. Z przewodów Mullera u kobiet wytwarza się macica,
jajowody oraz dystalna część pochwy.
1.





4. Płeć zewnętrznych narządów płciowych określana jest
przez obecność prącia u mężczyzn a sromu u kobiet.
5. Płeć fenotypowa (somatotypowa, biotypowa) określana
jest przez wygląd zewnętrzny dorosłego człowieka (czyli przez
drugorzędne i trzeciorzędne cechy płciowe).
6. Płeć hormonalna określana jest przez czynność
wewnątrzwydzielniczą jąder i jajników. Obydwa te gruczoły
wytwarzają hormony płciowe (androgeny i estrogeny), lecz w
różnym stosunku proporcjonalnym; u osobników męskich
poziom androgenów jest znacznie wyższy niż estrogenów,
natomiast u osobników żeńskich jest odwrotnie.
7. Płeć metaboliczna określana jest przez rodzaj aparatu
enzymatycznego niektórych systemów metabolicznych. Na
przykład hormony płciowe męskie (androgeny) mogą
aktywizować pewne układy enzymatyczne w okresie życia
płodowego w sposób nieodwracalny, ich dalsza aktywność nie
zależy już potem od poziomu tych hormonów płciowych.
8. Płeć socjalna (metrykalna, prawna) ustalana bywa tuż po
urodzeniu na podstawie budowy zewnętrznych narządów
płciowych. Płeć ta ma później wyznaczać pełnienie roli męskiej
lub żeńskiej.


9. Płeć mózgowa polega na typowo płciowym zróżnicowaniu
się mózgu oraz manifestuje się w dwojaki sposób. Po
pierwsze żeńskie podwzgórze i przysadka mózgowa uzyskują
specyficzne funkcje wewnątrzwydzielnicze, które cechują się
występowaniem pozytywnego mechanizmu zwrotnego.
Po
drugie,
istnienie
tego
właśnie
systemu
wewnątrzwydzielniczego wyznacza prawdopodobnie typowo
żeńskie zachowanie seksualne. Podwzgórze i przysadka
mózgowa typu męskiego nie posiada tego typu pozytywnego
mechanizmu sprzężenia zwrotnego oraz związanego z nim
cyklicznego oddziaływania hormonów, a poza tym, wpływają
one na typowo męski sposób zachowania seksualnego.
Typowo płciowe zróżnicowanie podwzgórza i przysadki
mózgowej oraz ich wpływu na typowo męskie lub żeńskie
zachowanie seksualne, widoczne jest bardzo wyraźnie u
gryzoni, a także u licznych innych gatunków zwierząt.
Natomiast u naczelnych , a także u człowieka, typowo
płciowe zróżnicowanie się mózgu ujawnia się w sposób
oczywisty w zakresie endokrynnej czynności podwzgórza i
przysadki mózgowej, natomiast nie jest tak wyraźne w
zakresie wyznaczania typowo męskiego lub żeńskiego
sposobu zachowania się seksualnego.
 10.
Płeć psychiczna określana
zostaje poprzez poczucie
przynależności do danej płci a więc
poprzez identyfikowanie się osobnika
z płcią męską lub żeńską.
 Identyfikacja z płcią przejawia się na
zewnątrz poprzez zachowanie
wchodzące w zakres ról płciowych,
także poprzez związane z nimi
przeżycia i odczucia.
„(...) stopień i rodzaj
płciowości człowieka sięga w jego
najostateczniejsze szczyty ducha(...)”.
F. Nietzsche (1907), „Poza dobrem i złem”
„Dusza, zgodnie z tradycją, jest organem
sterującym, zarządzającym całością
organizmu, a więc jej władza sięga głęboko,
przenika całość jestestwa.”
Abp S. Gądecki
13.05.2014.
„Różnorodność jest wzbogaceniem”
Papież Franciszek
24.05.2014, Jerozolima

Wprowadzamy nowe pojęcia:

Tożsamość płciowa (dotychczasowe
psychiczne poczucie płci)

Tożsamość seksualna (dotychczasowe:
kierunek popędu seksualnego, orientacja
seksualna)
Nowa definicja brzmi:
Jest to utrwalone i intensywne doświadczanie
odczuwania i przeżywania własnej
płciowości, która może być zgodna lub nie z
płcią metrykalną.
1. płeć żeńska
 2. płeć męska
 3. płeć nieokreślona
 4. płeć transwestytyczna
 5. płeć transgenderyczna
 6. płeć transseksualna
 7. płeć autogenifiliczna

1. heteroseksualność
 2. płeć nieokreślona (biseksualność)
 3. homoseksualność
 4. autoerotyzm
 5. aseksualność

Natura, ewolucja, Stwórca w myśleniu o
płciowości człowieka, bardziej dopuszcza
możliwość istnienia całej palety odcieni
różnorodności ludzkiej płciowości i
seksualności (7 rodzajów tożsamości płciowej
x 5 rodzajów tożsamości seksualnej = Niagara
erotyki). Tylko my, ludzie w myśleniu o nas
samych tkwimy w schemacie: istnieje tylko
kobieta i tylko mężczyzna, a kto nie mieści się
w tym schemacie, biada mu.
S. Dulko

Najbardziej wszechstronną definicję transseksualizmu
(obecnie: transpłciowości) podał prof. Kazimierz
Imieliński. Transseksualizm w tym ujęciu oznacza
rozbieżność między poczuciem psychicznym płci, a
budową ciała morfologiczno – biologiczną oraz płcią
socjalną (metrykalną, prawną), które odczuwane są
jako "obce" i należące do płci przeciwnej.

Transseksualista (osoba transpłciowa) czuje się
mężczyzną "uwięzionym" w ciele kobiety - i odwrotnie.
W związku z tym, oraz w związku z odrazą do
posiadanego ciała, należącego do innej płci,
występuje znaczne poczucie cierpienia oraz pragnienie
akceptacji społecznej w roli zgodnej z płcią
przeżywaną psychicznie.

W diagnozowaniu transpłciowości podstawowe
znaczenie
mają
badania
medyczno
–
psychologiczne, w tym szeroki zakres badań
laboratoryjnych
poszerzonych
o
badania
neuroendokrynne.

Procedura diagnostyczna uzupełniana jest Dwu –
Trzyletnim Testem „Realnego Życia” (Money, 1980),
czyli sprawdzeniem się osoby transpłciowej w
funkcjonowaniu społecznym w roli nowej płci,
zgodnie z poczuciem psychicznym, a nie
posiadanymi znamionami ciała. Poza tym
przeprowadza się konsultacje: psychiatryczną,
ginekologiczną, urologiczną i endokrynologiczną.

Transpłciowa kobieta (budowa
anatomiczna męska, psychiczne
poczucie płci żeńskie)

Transpłciowy mężczyzna (budowa
anatomiczna żeńska, psychiczne
poczucie płci męskie)
1. Diagnoza
2. Terapia hormonalna
3. Procedura
sądowa
5. Opieka psychologiczna
4. Operacje
chirurgiczne




Wśród badanych przeważają transpłciowi
mężczyźni.
Stosunek transpłciowych kobiet do
transpłciowych mężczyzn w Polsce wynosi 1 :
3,4.
Częstotliwość występowania transpłciowych
kobiet w Polsce w odniesieniu do liczby
ludności wynosi jeden przypadek na 57 tys.
urodzeń
(1:57 000).
Częstotliwość występowania transpłciowych
mężczyzn wynosi jeden przypadek na 17 tys.
urodzeń w odniesieniu do liczby ludności (1:17
000).

Transpłciowość
należy
różnicować
z
transwestytyzmem,
transgenderyzmem,
autogenifilizmem,
zniewieściałym
homoseksualizmem, oraz z niektórymi
przypadkami innych chorób: padaczki,
psychoz
z
zaburzeniami
identyfikacji
płciowej, neurotyzmu przebiegającego z
agresywnym
nastawieniem
wobec
własnych
narządów
płciowych
oraz
socjopatii, psychopatii oraz osobowości
mnogiej ( Multiple Personality Disorder ) i
przede wszystkim dysmorfofobii.
Leczenie transpłciowości – po uprzednim
zakwalifikowaniu komisyjnym polega na :
 prowadzeniu doradztwa, psychoterapii;
 dokonaniu
sądowego sprostowania lub
unieważnienia oznaczenia płci w akcie
urodzenia /nowy proponowany termin w
projekcie Ustawy brzmi: uzgadnianie płci/;
 terapii
hormonalnej mającej na celu
podkreślenie
cech
fizjologiczno
–
anatomicznych właściwych płci przeżywanej
psychicznie;
W
szczególnych
przypadkach,
po
wyczerpaniu wszystkich innych metod,
stosuje się chirurgiczną zmianę płci;
 Wymienione metody terapii mają na celu
zmniejszenie cierpienia psychicznego i
lepsze
przystosowanie
społeczne
pacjentów
do
roli
zgodnej
z
ich
psychicznym poczuciem płci, eliminują
także
myśli,
próby,
czy
tendencje
samobójcze.

Lepsze efekty rehabilitacyjne osiągane są w
grupie transpłciowych mężczyzn, niż w grupie
transpłciowych kobiet.
 Zmiana płci poprzez leczenie hormonalne i
zabieg chirurgiczny jest jedynie formą
rehabilitacji leczniczej transpłciowości, ale
nie wyleczeniem.
 Można zmienić budowę ciała i zależności
hormonalne, ale nie można zmienić
identyfikacji płciowej człowieka, czyli
psychicznego poczucia płci (tożsamości
płciowej).

Co nas czeka:
1. W zakresie diagnostyki:
 nowe DSM-V – Gender Dysphoria
 ICD-11- nowe pojęcia, definicje ?
 Program Brain Activity Map (USA)
 Sejm RP opracowuje Ustawę o Uzgadnianiu Płci
3. W zakresie etiologii:
o Wyniki badań z zakresu genetyki klinicznej rzucają
nowe światło na powstawanie transpozycji płci
2. W zakresie terapii:
 Wytwarzanie i wszczepianie narządów płciowych
w oparciu o komórki macierzyste (USA)
Dziękuję za uwagę