„Ocena wpływu soli stosowanych do odladzania jezdni na
advertisement
„Ocena wpływu soli stosowanych do odladzania jezdni na przydrożne drzewa na terenie miasta Kielce (kontynuacja)” Streszczenie W Kielcach do zimowego utrzymania dróg stosuje się od sezonu 2008/2009 trzy sole: chlorek sodu, chlorek wapnia i chlorek magnezu. Sole te łatwo rozpuszczają się w wodzie a ich składniki migrują wraz z wodami roztopowymi do gleb i wód, stwarzając zagrożenie dla przydrożnej roślinności. Badania prowadzone w ramach tematu: „Ocena wpływu soli stosowanych do odladzania jezdni na przydrożne drzewa na terenie miasta Kielce (kontynuacja)” pozwoliły na oszacowanie mobilności w środowisku oraz biodostępności składników soli do odladzania dla przydrożnych drzew. W trakcie badań wykonano analizy chemiczne próbek śniegu, gleb oraz materiału roślinnego, jak również ekstraktów wodnych gleb i kory z 12 stanowisk badawczych zlokalizowanych w granicach miasta Kielce, przy ulicach posypywanych różnymi solami. Pobrane w dwóch seriach pomiarowych próbki śniegu charakteryzowały się podwyższonym odczynem (pH) oraz wysokimi stężeniami składników badanych soli (jonów Na+, Ca2+, Mg2+, Cl-). Stosowanie soli do odladzania dróg przyczyniło się także do podwyższonych wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW) badanych próbek śniegu, ponieważ substancje te dostarczają duże ilości jonów. Na podstawie analizy korelacji wykazano, że na wartości przewodności elektrolitycznej właściwej w próbkach śniegu najbardziej wpływają stężenia anionu chlorkowego oraz kationu sodu. Stwierdzono związek pomiędzy składem chemicznym śniegu a parametrami fizykochemicznymi (pH i PEW) i zawartością wapnia, magnezu, sodu i chloru w glebie. Zaobserwowano wzrost pH gleb pod wpływem soli stosowanych do zimowego utrzymania dróg, co może skutkować zaburzeniami gospodarki mineralnej roślin rosnących na takich glebach, ze względu na obniżoną przyswajalność niektórych mikroelementów. Porównanie odczynu z przewodnością elektrolityczną właściwą ekstraktów wodnych kory drzew pozwala stwierdzić, że wysokim wartościom pH odpowiadają wyższe wartości PEW. Jest prawdopodobne, że sód, jako składnik alkalizujący może przyczyniać się do wzrostu pH ekstraktów wodnych kory badanych drzew. Wyraźne wzbogacenie badanych próbek gleb w składniki soli alternatywnych względem NaCl daje się zauważyć jedynie w przypadku chlorku wapnia (stanowiska 3a i 3b – ul. Toporowskiego oraz 4a i 4b – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego). Wzbogacenie gleb w wapń i częściowo tylko w magnez na stanowiskach, gdzie stosowano alternatywne względem NaCl sole, świadczy o potencjalnych zmianach warunków siedliskowych dla roślin. Następstwem tych zmian mogą być zróżnicowane reakcje drzew na trzy sole stosowane do zimowego utrzymania dróg. Obserwacja blaszek liściowych jesionu i lipy oraz igieł sosny ze stanowisk badawczych umożliwiła oszacowanie stanu zdrowotnego badanych drzew. Najczęściej występującym negatywnym objawem jest chloroza międzyżyłkowa. Największe jej nasilenie zaobserwowano na stanowiskach 2a i 2b (jesion, ul Jesionowa), 3b (lipa, ul. Toporowskiego) i 4a (jesion, al. Tysiąclecia Państwa Polskiego). Lipa i sosna zwyczajna, których próbki pobierano do badań, należą do drzew wrażliwych na zasolenie a jesion do bardziej tolerancyjnych w odniesieniu do tego parametru. Podwyższone ilości chloru w liściach drzew skłaniają do wniosku, że mogą one być przyczyną negatywnych objawów u lipy na stanowisku 3a (ul. Toporowskiego) oraz sosny na stanowiskach 6a i 6b (ul. Szczepaniaka). W próbkach roślin (kory i liści przydrożnych drzew) nie stwierdzono zależności pomiędzy rodzajem soli stosowanych do odladzania dróg a podwyższoną ilością ich składników. Może to wynikać z faktu, że alternatywne względem NaCl sole były używane tylko okresowo, bądź też wyraźna reakcja drzew na zmianę substancji odladzającej wymaga dłuższego czasu niż dwuletni okres prowadzenia badań. Porównanie wyników badań z dwóch lat prowadzenia projektu pozwala stwierdzić, że większość badanych parametrów była wyższa w 2010 roku, w porównaniu do roku poprzedniego ze względu na surową zimę i stosowanie większej ilości soli do odladzania dróg.
