Historia filozofii antycznej - filozofia – życie publiczne ogólna

Historia filozofii antycznej: filozofia – specjalność: ogólna
Program zajęć 2011/12 (wtorek, g. 11:30-13:00 i 13:15-14:45)
Numer
kolejny i
data
1.
27 IX 2011
2.
4 X 2011
3.
11 X 11
4.
Temat zajęć
Zajęcia wstępne:
Warunki zaliczenia i program zajęć
Lektury
Główne okresy w historii starożytnej Grecji
Główne okresy w historii filozofii
starożytnej
Powstanie świata w świetle mitów
bliskowschodnich, greckich i poglądów
przedstawicieli jońskiej filozofii
przyrody:
1. Struktura myśli mitycznej.
2. W jaki sposób przedstawione jest
powstawanie świata w mitologii
bliskowschodniej;
3. Powtarzające się motywy w mitologii
sumeryjskiej, egipskiej i babilońskiej;
4. Struktura Tegonii Hezjoda;
5. W jaki sposób wyłonił się ład?
6. Mitologia grecka a bliskowschodnia.
Próba porównania;
7. Obecność
mitu
w
myśleniu
współczesnym.
8. Novum propozycji Talesa z Miletu;
9. Czym
jest
arche
według
Anaksymandra;
10. Relacja pomiędzy Anaksymandrem a
Anaksymenesem;
11. Filozoficzne
a
mitologiczne
wyjaśnienie początków świata;
12. Czy koncepcje jońskich filozofów
przyrody
były
koncepcjami
naukowymi?
Poglądy etyczne Pitagorasa i Demokryta
1. Pitagorejskie pojmowanie filozofii;
2. Charakterystyka
wspólnoty
pitagorejskiej. Czy miała ona bardziej
charakter religijny, czy akademicki?
3. Charakter
pouczeń
moralnych
Pitagorasa;
4. Jaki był stosunek Pitagorasa do religii:
spolegliwy czy krytyczny?
5. Rozważania nad doskonałym ustrojem
politycznym
6. Podstawowe idee Demokrytejskiego
atomizmu;
7. Struktura etyki Demokryta;
8. Związek pomiędzy etyką Demokryta a
atomistyczną teorią rzeczywistości;
9. Czy poglądy etyczne Demokryta
tworzą system?
Znaczenie i główne idee ruchu
sofistycznego:
Lektury
Leśniak, K., Materialiści greccy w
okresie przedsokratejskim. Warszawa
1966.
Hezjod, Teogonia. Warszawa 1904
*
Reale,
G.,
Historia
filozofii
starożytnej, t. I. Lublin 1994, s. 33-92.
Kirk, G. S., J. E. Raven, M.
Schofield, Filozofia przedsokratejska.
Warszawa 1999, s. 88-168.
Leśniak, K., Materialiści greccy w
okresie przedsokratejskim. Warszawa
1966.
Gajda, J., Pitagorejczycy. Warszawa
1996.
*
Reale,
G.,
Historia
filozofii
starożytnej, t. I. Lublin 1994, s, 103125.
Gajda, J., Sofiści. Warszawa 1970.
18 X 11
5.
25X 11
6.
8 XI 11
Społeczna geneza ruchu sofistycznego;
Główni
przedstawiciele
ruchu
sofistycznego;
3. Prawo silniejszego a naturalne prawo
równości;
Ró 4. Różnice pomiędzy prawem stanowionym
a naturalnym;
5. Sofistyczna krytyka religii.
1.
2.
Mielczarski, C. Sofiści i polityka.
Warszawa 2010
Reale, G., Historia filozofii
starożytnej, t. I. Lublin 1994, s. 233296.
Problem historycznego Sokratesa i źródeł Arystofanes, Chmury. Warszawa 1970.
do odtworzenia jego poglądów
Ksenofont,
Pisma
sokratejskie.
1. Źródła pozwalające odtworzyć postać Warszawa 1970.
Sokratesa
*
2. Czy Sokrates był sofistą
Guthrie, W. K. C., Sokrates.
3. Postać
Sokratesa
w
pismach
Warszawa
2000.
Ksenofonta
Reale,
G.,
Historia
filozofii
starożytnej, t. I. Lublin 1994.
Sokrates Platoński
Platon, Obrona Sokratesa.
4. Sokratejska troska o duszę;
Platon, Kriton.
5. Zasada „wiem, że nic nie wiem”;
*
6. Sokratejskie pojmowanie filozofii;
Guthrie, W. K. C., Sokrates.
7. Sokrates a posłuszeństwo wobec prawa
Warszawa 2000.
8. Problem historycznego Sokratesa
Reale,
G.,
Historia
filozofii
starożytnej, t. I. Lublin 1994, s. 301393.
7.
15 XI 11
Sokratejska koncepcja cnoty
9. Sokratejska krytyka sofistów;
10. Nauczalność cnoty według Sokratesa;
11. Instytucje wychowujące jednostkę;
12. Mit i logos w wywodzie Protagorasa.
13. Natura cnoty;
14. Jak należy rozumieć powiedzenie:
„cnota jest wiedzą”?
15. Ograniczenia
intelektualizmu
etycznego Sokratesa;
8. Ironia Sokratejska w Protagorasie.
8.
22 XI 11
9.
29 XI 11
Test
Koncepcje sprawiedliwości w I-II księdze
Państwa
1. Koncepcja Kefalosa-Polemarcha i jej
krytyka dokonana przez Sokratesa;
2. Koncepcja Trazymacha;
3. Sprawiedliwość w podziale dóbr
zaproponowanym przez Glaukona;
4. Założenia metodologiczne i teoretyczne
Platońskiej koncepcji sprawiedliwości.
10.
6 XII 11
*
Platoński projekt idealnego ustroju
1. Podział duszy a podział społeczeństwa
na trzy stany;
2. Sprawiedliwość na poziomie
antropologicznym i społecznym;
3. Platon a równouprawnienie kobiet;
Platon, Protagoras
Platon, Państwo (wiele wydań), ks.
I-II.
*
Reale,
G.,
Historia
filozofii
starożytnej, t. II. Lublin 1996, s. 279355.
Platon, Państwo (wiele wydań), ks.
IV-VII.
Reale,
G.,
*
Historia
filozofii
4.
11.
13 XII 11
12.
20 XII 11
13.
3 I 12
14.
10 I 12
Platoński mechanizm degradacji
idealnego ustroju
1. Platoński ideał polis;
2. Naturalna
sekwencja
ustrojów
politycznych: arystokracja-timokracjaoligarchia-demokracja-dyktatura
a
zmiany w duszy jednostki;
3. Sprawiedliwość duszy a państwa;
4. Filozof jako idealny władca
Arystotelesowska teoria cnót
1. Szczęście a trzy style życia;
2. Definicja i podział cnót;
3. Pojęcie złotego środka;
4. Rodzaje cnót etycznych.
starożytnej, t. II. Lublin 1996. s. 279355.
Platon, Państwo (wiele wydań), ks.
VIII.
*
Reale, G., Historia filozofii
starożytnej, t. II. Lublin 1996. s. 279355.
Arystoteles, Etyka Nikomachejska,
Warszawa, PWN, 1996, księgi: I, II i
III
*
Reale, G., Historia filozofii
starożytnej, t. II. Lublin 1996. s. 475507.
Państwo i obywatel w myśli Arystotelesa
Arystoteles, Polityka, Warszawa,
1. Natura wspólnoty politycznej;
PWN, 2001, księgi: I i III
2. Cechy i typy ustrojów państwowych;
*
3. Mechanizmy przekształcania ustrojów
Reale, G., Historia filozofii
państwowych;
starożytnej, t. II. Lublin 1996. s. 508526.
Koncepcje
ontologiczne
i
etyczne
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy
epikureizmu i stoicyzmu
słynnych filozofów. Warszawa, PWN,
1. Ontologia epikureizmu
2006, s. 367-468 i 583-689
2. Koncepcja szczęścia w filozofii
*
Epikura;
Reale, G., Historia filozofii
3. Rola przyjemności w etyce Epikura;
4. Epikurejska postawa wobec śmierci.
starożytnej, t. III. Lublin 1999. s. 1735. Teoria poznania w stoicyzmie
279 i 313-435.
6.
15.
17 I 12
Wspólnota dóbr i jej uzasadnienie
Etyka stoicyzmu.
System metafizyczny Plotyna
1. Plotyńska hierarchia bytów;
2. Proces wyłaniania się bytów;
3. Własności Absolutu.
D. Dembińska-Siury, Plotyn,
Warszawa, Wiedza Powszechna, s. 79158.
*
Reale, G., Historia filozofii
starożytnej, t. IV. Lublin 1999, s. 509613