historia tekstu nowego testamentu
advertisement
NOWY TESTAMENT Mateusz Marek Łukasz Jan Akty Apostolskie Listy św Pawła Listy św. Piotra, Jakuba, Jana i Judy. Apokalipsa Przymierze z Mojrzeszem Nowe Przymierze Jesusa TEKST ORIGINALNY Nowego Testamentu (ten napisany przez autorów ewangelii) zaginął . My posiadamy TEKST PRIMITYWNY to znaczy najstarsze kopie tekstu oryginalnego Datowane na około 125 d. C. fragmenty z rozdziału 18 z ewangelii św Jana Papirus z Rylands, najstarszy dokument Nowego Testamentu Opisują sceny po śmierci Jezusa i jego pogrzeb (wersy 31 i 33 z jednej strony, oraz 37 e 38 z drugiej) Pierwsi chrześcijanie zaczynają spisywać ewangelie na papirusie Papirus to roślina, która rośnie w Egipcie i osiąga wysokość 6 metrów. Z rośliny tej wycinano cienkie paski. Kładziono paski najpierw w poprzek, potem wzdłuż Takie płaty zszywano i tworzono zwoje, które osiągały do 10 metrów długości. Zwoje były mało praktyczne. Aby dojść do początku, albo na koniec tekstu trzeba było koniecznie rozwinąć lub zwinąć cały zwój. Dla pierwszych chrześcijan bardzo ważnym było znalezienie sposobów, dla jak najlepszego rozgłaszania i przekazywania EWANGELII. Decydują sie na zmianę systemu. Biorą płat papirusowy, dzielą go na cztery, rozcinają go i w ten sposób tworzą: Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Łukasza Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Mateusza Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Marka Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Jana Kartki papirusowe, które tworzyły książkę, nie wytrzymywały zbyt długo, podczas przechodzenia z rąk do rąk, ze zboru do zboru i bardzo często ulegały zniszczeniu. Więc pierwsi chrześcijanie decydują sie na następny krok Ponieważ jest bardziej wytrzymały Pergamin, to skóra zwierzęca , zwykle lub Która przygotowana w odpowiedni sposób, mogła być używana do pisania (na niej). PERGAMIN mógł być używany wielokrotnie Zaprawę, zaprawdę powiadam wam: o cokolwiek poprosicie Ojca w moje imię, da wam to. Ale pergamin był bardzo kosztowny można było zrobić Z jednej owcy dzo 1 2 3 4 Do spisania Nowego Testamentu potrzeba było 200-250 kartek |Czyli ponad 50 owiec Aby oszczędzić na pergaminie pisano: BEZ ODSTĘPÓW AKIEDYIMUMYŁNOGIPRZYWDZI AŁSZATYIZ\AJĄŁMIEJSCEPRZY STOLERZEKŁDONICHCZYROZU MIECIECOWAMUCZYNIŁEMWYM NIENAZYWACIENAUCZYCIELEM IPANEMIDOBRZEMÓWICIEBONI MJESTEMIEŻLIWIĘCJAPANINAU CZYCIELUMYŁEMWAMNOGITOI WYŚCIEPOWINNISOBIENAWZAJ EMUMYWAĆNOGI I WSZYSTKO DUŻYMI LITERAMI Jaki język wybrali pierwsi chrześcijanie do napisania ewangelii HEBRAJSKI ARAMAJSKI GRECKI Języki w jakim napisano Stary Testament Język mówiony, używany w czasach Jezusa Język uniwersalny w tamtych czasach używany w handlu Pierwsi chrześcijanie wybierają język GRECKI Był to jezyk ogólnie używany przez ludzi i najbardziej rozpowszechniony (tak jak dziś j.angielski) Pierwsi chrześcijanie byli wyjatkowo praktyczni i konkretni: było dla nich bardzo ważne aby ewangelia była rozgłaszana w języku najbardziej znanym. Kiedy j. grecki został zastapiony ŁACINĄ, (około 200 roku) jako język najbardziej rozpowszechniony, pierwsi chrześcijanie zaczynają tłumaczyć ewangelie na język łaciński. W 380 roku św. Hieronim przetłumaczy Stary i Nowy Testament na łacinę (tak zwana WULGATA) Każda wspólnota miała jedną ewangelię i wymieniała się z innymi wspólnotami. Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Łukasza Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Marka Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Mateusza Zbór chrześcijański (wspólnota), który ma ewangelię Jana Teksty były kopiowane, po czym oryginał lub kopia była wysyłana do innej wspólnoty. Teksty były kopiowane przez KOPISTÓW, którzy przepisywali tekst dyktowany, albo kopiowano z tekstów oryginalnych. Po czym kopię lub tekst oryginalny wysyłano do innego zboru. Ewangelia narodzila się jako sztuka do SŁUCHANIA Ponieważ w tamtych czasach wiekszość ludzi nie potrafiła czytać. W każdym zborze chrześcijańskim był LEKTOR. Lektor nie tylko potrafił czytać, ale był osobą bardzo wykształconą, ekspertem, który interpretował ewangelię słuchaczom. EWANGELIA przez pierwsze 4 stulecia jest TEKSTEM ŻYWYM Co to znaczy? PIERWSI CHRZEŚCIJANIE SŁUCHALI EWANGELII ŻYLI PRAKTYKOWANIEM EWANGELII PRZEKSZTAŁCANO I WZBOGACANO EWANGELIĘ W ZALEŻNOŚCI OD WŁASNYCH DOŚWIADCZEŃ Rzeczą najważniejszą było DOBRO CZŁOWIEKA. Jeśli było coś w tekście co szkodziło dobru czlowieka zostawało zmieniane. CZTERY EWANGELIE Zostały zespolone w 180 roku po Chrystusie. Dlaczego pierwsi chrzescijanie złączyli te cztery ewangelie różniące się między sobą? Jezusowi leży na sercu DOBRO CZŁOWIEKA. DOBRO CZŁOWIEKA nie może być zdefiniowane jedną regułą: zmienia się w zależności od sytuacji i jest inne dla każdego z nas. Kościół zrozumiał, że nauczanie Jezusa i jego przekaz, nie mógł być kompletny w jednej tylko interpretacji (Mateusza, Marka, Łukasza czy Jana) ale potrzebował czterech interpretacji różnych od siebie. Mateusz Łukasz Marek Jan Ewangelie nie opowiadają historii Jezusa Ewangelie przedstawiają NAUCZANIE JEZUSA i jego przekaz Z historycznego punktu widzenia nie mamy pewności co do jednego nawet słowa rzeczywiście wypowiedzianego przez Jezusa Weźmy na przykład „Ojcze Nasz” Ojcze Nasz jest jedyną modlitwą, której nauczał nas Jezus i mamy jej dwie wersje różniące sie od siebie: jedną w ewangelii Mateusza i drugą w ewangelii Łukasza W modlitwie „Ojcze Nasz” ważne jest to co ona zawiera, a nie dokładne słowa, które Jezus wypowiedział. „Ojcze Nasz” jest zobowiązaniem w naszym życiu Ewangeliści przekazują tą samą prawdę lecz każdy robi to w inny sposób. Ewangelisci są wysokiej klasy literatami, świetnymi pisarzami, przygotowani i wykształceni w dziedzinie teologii. Aby zrozumieć dobrze naukę, którą Ewangelie nam przekazują musimy: 1 2 Poznać kulturę i mentalność hebrajską i orientalną, które są odmienne od naszych. Poznać znaczenie FIGUR I SYMBOLI, to znaczy tych terminów używanych w ewangeliach, ktore mają znaczenie odmienne od powszechnychnie używanych. 1 Poznać kulturę i mentalność hebrajską i orientalną, które są odmienne od naszych. GĘŚ W naszej kulturze jest symbolem GŁUPOTY w kulturze orientalnej jest symbolem MĄDROŚCI LIS w naszej kulturze jest symbolem w kulturze orientalnej oznacza PRZEBIEGŁOŚCI NICOŚĆ, ZERO Łk 13,31 „W tym czasie przyszli niektórzy faryzeusze i rzekli Mu: "Wyjdź i uchodź stąd, bo Herod chce Cię zabić". Lecz On im odpowiedział: "Idźcie i powiedzcie temu lisowi: Oto wyrzucam złe duchy i dokonuję uzdrowień dziś i jutro, a trzeciego dnia będę u kresu. " Jezus nie chce powiedzieć: „temu przebiegłemu Herodowi" ale „idźcie i powiedzcie temu ZERU, Herodowi" 2 Poznać znaczenie FIGUR I SYMBOLI, to znaczy tych terminów używanych w ewangeliach, ktore mają znaczenie odmienne od powszechnie używanych. GÓRA W ewangeliach nazwa góry nie jest nigdy podawana (z wyjatkiem Góry Oliwnej) Znaczy to, że ewangeliści nie podają nam indykacji geograficznej ale teologiczną. CO TO ZNACZY GÓRA W Starym Testamencie GÓRA to miejsce gdzie Bóg objawia się (np.Mojrzeszowi) i jest miejscem Jego zarzadzania. Jest miejscem, ktore oznacza bliskość Boga. W Nowym Testamencie oznacza miejsce obecności i działania Boga. W konsekwencji, słowo GÓRA, kiedy spotykamy je w ewangelii, znaczy że Bóg jest obecny i działa (czyni). BŁOGOSŁAWIEŃSTWA (Mt 5:1s) wygłaszane są na górze. MORZE Wiele czynów Jezusa miało miejsce nad morzem (wsiada do łodzi , zaczyna przemawiać, itd). Lecz z ewangelii nie wynika aby Jezus kiedykolwiek udał się nad brzeg morza Śródziemnego, jedyne morze Izraela. Punkt geograficzny gdzie ma miejsce działalność Jezusa jest jeziorem. Jezioro Tyberyjskie zwane też Galilejskim. Dlaczego ewangeliści używają słowa morze, kiedy chodzi o jezioro? Ponieważ morze w tradycji żydowskiej reprezentuje dwa symbole. 1 2 Wyzwolenie z niewoli egipskiej: Mojrzesz poprowadził lud przez morze, Morze Czerwone, do ziemi obiecanej (do wolności): czyli morze oznacza uwolnienie, wyjście do wolności Morze oznacza też granicę ze światem pogańskim (ci, którzy zgodnie z religią są dalecy od Boga. MORZE Wyzwolenie zdobywamy kierując się, wychodząc (exodus) w stronę wyłączonych i pomijanych (świat pogański). OSOBY ANONIMOWE „przechodząc obok ujrzał pewnego człowieka, niewidomego od urodzenia (J 9,1) "Wówczas przyprowadzono Mu opętanego, który był niewidomy i niemy. Uzdrowił go, tak że niemy mógł mówić i widzieć. (Mt 12,22) Kiedy pwena osoba w ewangeliach jest bez imienia oznacza to, że ewangelista nie chce opowiedzieć nam rzeczywistego zdarzenia Ale akcję lub sytuację , w której ktokolwiek czyta lub słucha Ewangelii może zobaczyć siebie samego ŚLEPIEC Osoby niewidome w ewangelii, nie są osobami, które dosłownie nie widzą Ale osoby, które nie chcą lub nie mogą widzieć Jezus nie przywraca im wzroku, ale OTWIERA IM OCZY SPRAWIA, ŻE WIDZĄ TO CZEGO WCZEŚNIEJ NIE WIDZIELI GŁUCHY Kiedy w ewangeliach spotykamy osobę głuchą, nie znaczy to, że nie słyszy ona fizycznie ALE JEST OSOBĄ UPARTĄ Ktora nie chce słuchać lub nie chce zrozumieć OSOBY ANONIMOWE "A obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: "Niewiasto, oto syn Twój". Następnie rzekł do ucznia: "Oto Matka twoja". I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie." (J 19, 25-27). Ten uczeń nie ma imienia To nie jest ulubiony uczeń Jezusa Ale jest to model, wzór ucznia Czyli jest takim jakimi powinni być uczniowie Jezusa, to znaczy jakimi i my być powinniśmy. Takimi jakim jest wierny Jezusowi uczeń, który gotów jest podarować własne życie dla (za) innych. Pęcioma chlebami i dwoma rybami można nakarmić 5000 ludzi Ewangelia opowiada bajki Po trzech dniach Jezus zmartwychwstaje: w rzeczywistości jest ich mniej niż trzy NUMERY Numery w EWANGELIACH nie mają wartości matematycznych Lecz zawsze symboliczne Także po polsku mówimy: Idę przejść się parę kroków Co znaczy, że idę na krótki spacer 2+2=4 ZNACZENIE NUMERÓW 1 Pełność bóstwa 3 Wszystko co jest completne, totalne Jezus mówi, ze zostanie zabity i po trzech dniach zmartwychwstanie. Jezus umarł, jak wiemy, w piatek po południu i w niedzielę rano był już żywy. Nie ma tu trzech dni. Jezus chce nam powiedzieć rzecz bardziej ważną: że zostanie zabity, lecz powróci do życia całkowicie, kompletnie, totalnie. 5 Działanie Ducha Świetego 6 Stworzenie człowieka szósty dzień nie oznacza dnia kalendarzowego, ale że epizod, o którym mowa ma związek ze stwarzaniem człowieka Jeżeli nr. 6 jest sam, oznacza to niedoskonałość W czasie wesela w Kanie Galilejskiej było sześć stągwi, czyli coś niedoskonałego. 8 Symbol rezurekcji, nowego narodzenia, to znaczy życia, ktorego nawet śmierć nie jest w stanie zniszczyć Jezus zmartwychwstał pierwszego dnia po tygodniu 7 1 dni tygodnia 8 12 40 Jest 12 rodów, z których wywodzi się naród Izraelski Narod Izraelski Jedna generacja, całe życie Jezus był kuszony na pustyni przez 40 dni Nie znaczy to, że Jezus miał czterdziestodniowy pojedynek z szatanem, którego w końcu pokonał, ale że przez całe życie był kuszony przez diabła. I PAMIĘTAJCIE Nie ma niczego w ewangeliach, co byłoby sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem Jeśli nie rozumiemy czegoś z ewangelii, to dlatego, że nasza znajomość tematu, nasza wiedza jest jeszcze niewystarczająca.
