Etyka - Uniwersytet Szczeciński
advertisement
Etyka Dr hab. Adriana Schetz Instytutu Filozofii Uniwersytet Szczeciński Prawa i obowiązki Zazwyczaj nadanie komuś prawa do czegoś wiąże się z nadaniem mu zarazem pewnych obowiązków; Np. formalne prawo stanowione: prawo do poruszania się po drogach krajowych mają kierowcy wówczas, gdy przyjmą na siebie obowiązek przestrzegania zasad ruchu drogowego obowiązujących w tym kraju. Np. nieformalna norma społeczna: mamy prawo zwrócić komuś uwagę, że jesgo zachowanie jest niestosowne, gdy przyjmujemy sami na siebie obowiązek, by zachowywać się zgodnie z przyjętym obyczajem. Prawa moralne także zobowiązują. Prawa naturalne (za Tomaszem z Akwinu): 1. Do życia; 2. Do rozwoju (Deklaracja Praw Człowieka: do szczęścia); 3. Do wolności. Nie wszyscy akceptują ideę praw naturalnych, z uwagi na dwie rzeczy: 1. Zaprzeczają istnieniu natury ludzkiej; 2. Sprzeciwiają się szowinizmowi gatunkowemu. Teorie etyczne • • • • • Arystoteles i teoria cnót moralnych Tomasz z Akwinu i prawo naturalne I. Kant i formalizm etyczny J.S. Mill i utylitaryzm konsekwencjonizm Teoria cnót moralnych • Moralność jest sprawnością w postępowaniu wedle zasady dobra • Przyjaźń jest najwyższą cnotą Formalizm • „Niebo gwieździste nade mną, prawo moralne we mnie” • Postępuj zawsze wedle takiej zasady, co do której chciałbyś, by stała się ona prawem ogólnym Utylitaryzm • Dobre moralnie jest to, co przyczynia się do szczęścia największej liczby osób. • Liczą się interesy w sensie moralnym (np. interes związany z zachowaniem życia przez karpia przewyższa/nie przewyższa interesu ludzi związanego z cieszeniem się potrawą wigilijną) Konsekwencjonizm • Dylemat: osoba A skrzywdziła osobę B niechcący; osoba C skrzywdziła osobę D intencjonalnie – która, a może obie ponoszą odpowiedzialność moralną? • Czyli: liczą się intencje czy konsekwencje? • Zdaniem konsekwencjonistów istotne są konsekwencje
