6. Dzieje Ziemi

6. Dzieje Ziemi
3
2
1
4
5
6
Rysunek 6.1.
Wybrane organizmy żyjące w przeszłości geologicznej
Zadanie 6.1 P I–1
Napisz:
1) z których er geologicznych pochodzą organizmy żywe przedstawione na rysunku 6.1.,
2) którymi numerami zostały one oznaczone na tym rysunku.
a) amonit ...............................................................................................................................................................
– mezozoik (2),
b) gad latający Pteranodon
............................................................................................................................
– mezozoik (4),
c) gad rybokształtny Ichthyosaurus
...........................................................................................................
– mezozoik (5),
d) mamut ...............................................................................................................................................................
– kenozoik (3),
e) psylofit
.............................................................................................................................................................
– paleozoik (6),
f) trylobit
..............................................................................................................................................................
– paleozoik (1).
Zadanie 6.2 R I–2
Wymień trzy dowody na wędrówkę płyt skorupy ziemskiej.
1.
Podobieństwo zarysów linii brzegowych lądów położonych po przeciwnych
..............................................................................................................................................................................
stronach Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego.
..............................................................................................................................................................................
111
2.
Przedłużenie
struktur geologicznych na odległych od siebie kontynentach.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
3.
Obecne przemieszczenia płyt skorupy ziemskiej obserwowane w uskokach
..............................................................................................................................................................................
przesuwczych i dolinach ryftowych.
..............................................................................................................................................................................
11
10
9
Rysunek 6.2.
Profil geologiczny fragmentu platformy prekambryjskiej
1 – prekambryjskie granity i sjenity,
2 – kambryjskie łupki,
3 – sylurskie piaskowce kwarcytowe i szarogłazy,
4 – dewońskie wapienie koralowe,
5 – karbońskie piaskowce i zlepieńce z pokładami węgla kamiennego,
6 – permskie melafiry i bazalty,
7 – triasowe piaskowce i dolomity,
8 – wapienie jurajskie,
9 – margle kredowe,
10 – piaski i piaskowce trzeciorzędowe,
11 – czwartorzędowa glina zwałowa
8
7
6
5
4
3
2
1
Zadanie 6.3 P I–1, II–1
Z którego okresu geologicznego brakuje skał na profilu geologicznym przedstawionym na
rysunku 6.2?
Miejsce na odpowiedź:
na
profilu geologicznym brakuje skał z ordowiku.
............................................................................................................................................................................................
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Rysunek 6.3.
Profil geologiczny
a) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze
śladami fauny morskiej, f) wapienie
112
Zadanie 6.4 P II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.3.
Z analizy profilu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym:
a) była akumulacja w środowisku jeziornym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było ustąpienie lądolodu.
Zadanie 6.5 P II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.3.
Z analizy profilu wynika, że ostatnim wydarzeniem geologicznym:
a) była akumulacja w środowisku lądowym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było ustąpienie lądolodu.
Zadanie 6.6 P II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.3.
Z analizy profilu geologicznego wynika, że wylewy lawy nastąpiły po:
a) akumulacji w środowisku jeziornym,
b) akumulacji w środowisku morskim,
c) akumulacji na dnie jezior,
d) nasunięciu lądolodu,
e) ustąpieniu lądolodu.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Rysunek 6.4.
Profil geologiczny
a) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze
śladami fauny morskiej, f) wapienie
113
Zadanie 6.7 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.4.
Z analizy profilu wynika, że ostatnim wydarzeniem geologicznym przed powstaniem uskoku:
a) była akumulacja w środowisku jeziornym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było ustąpienie lądolodu.
Zadanie 6.8 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.4.
Z analizy profilu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu uskoku:
a) była akumulacja w środowisku jeziornym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było ustąpienie lądolodu.
P
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Rysunek 6.5.
Profil geologiczny
a) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze
śladami fauny morskiej, f) wapienie, g) skały magmowe
Zadanie 6.9 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.5.
Z analizy profilu wynika, że ostatnim wydarzeniem geologicznym przed powstaniem intruzji P:
a) była akumulacja w środowisku jeziornym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było ustąpienie lądolodu.
114
Zadanie 6.10 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.5.
Z analizy profilu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu intruzji P:
a) była akumulacja w środowisku jeziornym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było ustąpienie lądolodu.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Rysunek 6.6.
Profil geologiczny
a) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze
śladami fauny morskiej, f) wapienie
Zadanie 6.11 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.6.
Z analizy profilu geologicznego wynika, że sfałdowaniu uległy skały, które powstały w wyniku:
a) akumulacji w środowisku jeziornym,
b) akumulacji w środowisku morskim,
c) akumulacji na dnie jezior,
d) wylewów lawy,
e) akumulacji lodowcowej.
Zadanie 6.12 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.6.
Z analizy profilu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym, jakie nastąpiło po sfałdowaniu skał:
a) była akumulacja w środowisku jeziornym,
b) była akumulacja w środowisku morskim,
c) były wylewy lawy,
d) było nasunięcie lądolodu,
e) było zrównanie sfałdowanych warstw skalnych.
115
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Rysunek 6.7.
Profil geologiczny
a) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze
śladami fauny morskiej, f) wapienie
Zadanie 6.13 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.7.
Z analizy profilu geologicznego wynika, że uskok powstał:
a) przed fałdowaniem skał,
b) po sfałdowaniu skał i zrównaniu powierzchni terenu,
c) po sfałdowaniu skał, ale przed zrównaniem powierzchni terenu,
d) po sfałdowaniu skał i wylewie lawy,
e) po akumulacji w środowisku lądowym.
Zadanie 6.14 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.8.
Z analizy profilu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu uskoku:
a) była akumulacja w środowisku morskim,
b) było zrównanie powierzchni terenu,
c) były wylewy lawy,
d) była akumulacja na dnie jezior,
e) było powstanie intruzji R.
Zadanie 6.15 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.8.
Z analizy profilu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu intruzji P:
a) była akumulacja w środowisku morskim,
b) było sfałdowanie skał,
c) były wylewy lawy,
d) było zrównanie powierzchni terenu,
e) było powstanie uskoku.
116
R
P
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Rysunek 6.8.
Profil geologiczny
a) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze
śladami fauny morskiej, f) wapienie, g) skały magmowe
Zadanie 6.16 R II–1
Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.8.
Z analizy profilu geologicznego wynika, że intruzja R powstała:
a) po powstaniu uskoku, ale przed akumulacją w środowisku jeziornym,
b) po sfałdowaniu skał, ale przed zrównaniem powierzchni terenu,
c) po wylewie lawy, ale przed powstaniem uskoku,
d) przed sfałdowaniem skał,
e) po akumulacji w środowisku jeziornym.
117
Miejsce na notatki:
118