Rozdział 2. Astronomia i ruchy Ziemi. Polecenie 1. Na rysunku uzupełnij brakujące nazwy planet i innych obiektów Układu słonecznego. Polecenie 2. Uzupełnij rysunek przedstawiający wymiary Ziemi. Polecenie 3. Uzupełnij poniższy tekst: W odległościach rzędu minut świetlnych od Słońca znajdują się planety.................................. Układu Słonecznego: Merkury, ......................................................................... W odległościach rzędu godzin świetlnych od Słońca znajdują się planety .................................................Układu Słonecznego: Jowisz, Saturn, Uran, Neptun i Pluton. PLANETY OLBRZYMY,: ..........................................................i Uran; mają małą średnią gęstość i duże rozmiary. Galaktyka, w której położony jest Układ Słoneczny nosi nazwę ......................................................i ma kształt: ........................................ Polecenie 4. Czym planety wewnętrzne różnią się od zewnętrznych? 1 Polecenie 5. Rysunek przedstawia obieg Ziemi dookoła Słońca. wiosna .............................. ............................. .......................... ............................... a) Uzupełnij rysunek. Wpisz w odpowiednie miejsca brakujące nazwy astronomicznych pór roku oraz daty ich rozpoczęcia, zaznacz kierunek ruchu obiegowego oraz ustawienie osi ziemskiej. b) Wymień dowody na ruch obiegowy oraz konsekwencje ruchu obiegowego Ziemi. Dowody: Konsekwencje: Polecenie 6. Uzupełnij rysunek tak, aby przedstawiał oświetlenie Ziemi w dniu przesilenia zimowego. a) Wpisz datę przesilenia zimowego: ……. b) Narysuj i opisz równik, zwrotniki, koła podbiegunowe, bieguny. c) Obok równika, zwrotników, kół podbiegunowych wpisz ich szerokość geograficzną. d) Zaznacz granicę dnia i nocy. Polecenie 7. Przedstaw cechy oświetlenia Ziemi w dniu przesilenia zimowego: a) Nad którym równoleżnikiem tego dnia Słońce znajduje się w zenicie? b) Powyżej którego równoleżnika występuje noc polarna? c) Na której półkuli dni są dłuższe niż noce? d) Na której półkuli trwa zima? Polecenie 8. Rysunki przedstawiają oświetlenie Ziemi w dniach: równonocy, przesilenia letniego i przesilenia zimowego. Rysunki podpisz odpowiednimi datami i zakreskuj na nich te obszary, gdzie występuje noc polarna. 2 Polecenie 9. Zamieszczony rysunek obrazuje długość dnia i nocy w poszczególnych miesiącach roku na: Biegunie Północnym, Borneo, Nowej Ziemi, w Korei Południowej. Przyporządkuj długość dnia i nocy wymienionym obszarom i wpisz nazwy obok odpowiedniego wykresu. Polecenie 10. Rysunki przedstawiają widome drogi Słońca nad horyzontem w dniu 22 czerwca i 22 grudnia w różnych szerokościach geograficznych. Pod każdym rysunkiem wpisz odpowiednią szerokość geograficzną. a) b) 22.XII. 22.VI. 22.XII. 22.VI. d) Obliczanie Kąta padania promieni słonecznych w danej szerokości geograficznej (φ): Dla 21.III i 23.IX (wiosna) < = 90o – φ Dla 22.VI dla PN oraz 22.XII dla PS (lato) < = 90o – φ + 23o27’ Dla 22.XII dla PN oraz 22.VI dla PS (zima) < = 90o – φ - 23o27’ Polecenie 11. Oblicz wysokość Słońca nad horyzontem w Nowym Jorku (40°N, 74°W) w południe: a) w dniu równonocy wiosennej i jesiennej b) w pierwszym dniu astronomicznego lata c) w pierwszym dniu astronomicznej zimy Polecenie 12. Oblicz kąt padania promieni słonecznych w Manaus (3S, 60W) w dniach 21.III i 22.XII Polecenie 13. 22 XII znajdujesz się w pewnym miejscu na półkuli N i widzisz, że w południe kąt padania promieni słonecznych wynosi 44°33’. Podaj szerokość geograficzną tego miejsca. 3 Polecenie 14. Wymień dowody na ruch wirowy oraz konsekwencje ruchu wirowego Ziemi. Dowody: Konsekwencje: Polecenie 15. Oblicz długość geograficzną południków oraz czas słoneczny na podstawie podanych wartości na schematach. Czas słoneczny 2.00 .......... 3.00 A Długość geograficzna 7o30W 21.00 ......... 23.00 B 00 ....... ...................... 150E 12.00 14.00 ........ C 900W ....... ......... Polecenie 16. Uzupełnij poniższe zdania, korzystając z haseł w nawiasach. a) W................... dzień jest dłuższy w Gdańsku niż w Zakopanem, w ..................... jest odwrotnie, (zima, lato) b) ............................ w Sydney i Waszyngtonie dzień jest tej samej długości.(21 III, 22 VI, 23 IX, 21 XII) c) Najdłuższy dzień na biegunie trwa............................ (24 godziny, 3 miesiące, 6 miesięcy, l rok) Polecenie 17. W Sydney (150E, 35S) w dniu 30 czerwca jest godzina 6.00. Podaj datę i oblicz, która jest wtedy godzina czasu słonecznego (lokalnego) w Manaus (3S, 60W). Polecenie 18. W Warszawie (52 N, 21 E) w dniu 30 czerwca jest godzina 6.00. Podaj datę i oblicz, która jest wtedy godzina czasu strefowego w Pekinie (39N, 116E) Polecenie 19. Obserwacje i pomiary stanu wód rzek dokonywane są trzy razy dziennie o 6.00, 12.00 oraz 18.00 UTC. O której godzinie wykonane zostaną pomiary w Polsce latem oraz zimą? 4