Document

KOD UCZNIA: ..............................................
Ilość punktów: ...............................................
KONKURS GEOGRAFICZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH WOJ. PODLASKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2010/ 2011
ETAP REJONOWY
Serdecznie witamy na etapie rejonowym konkursu geograficznego. Twoim celem jest
rozwiązanie 35 zadań. Arkusz liczy 10 stron. Przed rozpoczęciem sprawdź, czy Twój test jest
kompletny. Jeżeli zauważysz usterki zgłoś je Komisji Konkursowej. Zadania czytaj uważnie i
ze zrozumieniem. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Odpowiedzi wpisuj
czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem. Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz
przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną. W przypadku testu wyboru prawidłową
odpowiedź zaznacz stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi.
Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.
W zadaniach otwartych przedstaw tok rozumowania prowadzący do wyniku (uzasadnienia
odpowiedzi). Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do
tego przeznaczonym. Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów możliwą do
uzyskania za jego rozwiązanie.
Na rozwiązanie masz 90 minut.
ŻYCZYMY CI POWODZENIA
KOMISJA KONKURSOWA
1
1. Uporządkuj chronologicznie wymienione odkrycia geograficzne, wpisując w miejscu kropek
odpowiednie litery.
1 p.
A. wyprawa dookoła świata (Ferdynand Magellan, Juan Sebastian del Caño)
B. dotarcie Vasco da Gamy drogą morską do Indii
C. odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
1. ……
2. ……
3. ……
2. Korzystając z mapy (poniżej) i własnej wiedzy, wykonaj polecenia.
A. Odczytaj i zapisz współrzędne geograficzne Słupska i Bielska-Białej.
Współrzędne geograficzne Słupska: …………………………….….
Współrzędne geograficzne Bielska-Białej: ………………………………….
B. Oblicz wysokość górowania Słońca w Słupsku w czasie przesilenia letniego. Zapisz
obliczenia.
Obliczenia
1 p.
2 p.
Wynik …………………
C. Podkreśl nazwę miasta, w którym w czasie przesilenia letniego Słońce góruje
wyżej.
Bielsko-Biała, Słupsk
1 p.
D. Podkreśl nazwę miasta, w którym w czasie przesilenia letniego dzień jest
dłuższy.
Bielsko-Biała, Słupsk
1 p.
3. W Sztokholmie (59oN 18oE) latem dzień jest dłuższy niż w Warszawie (52oN 21oE), w
Warszawie – dłuższy niż w Rzymie (42oN 12o30’E). Biorąc pod uwagę podane informacje i
wykorzystując własną wiedzę o ruchu obiegowym Ziemi, sformułuj prawidłowość dotyczącą
zróżnicowania długości dnia latem w Europie.
1 p.
……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………….
2
4. Uzupełnij opis rysunku, wykonując polecenia.
A. Przy każdym położeniu Ziemi umieść określenie i datę, wybrane spośród podanych.
Określenia: przesilenie letnie, przesilenie zimowe, równonoc jesienna, równonoc wiosenna
Daty: 21 marca, 22 czerwca, 23 września, 22 grudnia
1 p.
B. Na każdym z rysunków Ziemi zaznacz równoleżnik, na którym Słońce góruje w zenicie. 1p.
5. Określ wiek względny warstwy skał oznaczonej na rysunku literą C.
1 p.
Wiek względny:………………………………………………………………………….…..
6. Na mapie oznaczono literami kilka pustyń. Przy każdej z podanych nazw wpisz właściwą
literę.
2 p.
Atakama ....; Gobi .....; Kara-kum ....; Namib ....; Rub al-Chali ....; Wielka Pustynia Wiktorii ..... .
3
7. Wyjaśnij przyczynę stałego powiększania się powierzchni Islandii.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
8. Wśród podanych nazw rzek oznacz rzeki o ujściu lejkowatym.
Amazonka, Ganges, Loara, Łaba, Nil, Tamiza, Wisła
1 p.
9. Podaj nazwę procesu mechanicznego niszczenia ścian graniaka lub grzyba skalnego przez
okruchy skalne niesione przez wiatr.
1 p.
……………………………..............
10. Skreśl błędne wyrażenia w zdaniach poniżej.
2 p.
A. Wraz ze wzrostem kwasowości wody intensywność wietrzenia chemicznego
wzrasta / maleje.
B. Ruchy masowe są tym intensywniejsze, im mniejsze / większe jest nachylenie stoku.
C. Erozja wgłębna rzeki jest tym mniejsza im mniejszy / większy jest spadek rzeki.
D. Im bardziej intensywne są procesy wewnętrzne, tym bardziej / mniej intensywne są
procesy zewnętrzne.
E. Wybrzeża wysokie są nadbudowywane / niszczone, a niskie – nadbudowywane / niszczone.
11. Od dawna ludzie osiedlali się w pobliżu rzek. Wymień dwa skutki dla rzeki oraz dwa
zagrożenia dla ludzi wynikające z tego sąsiedztwa.
2 p.
Skutki dla rzeki
1. ……………………………………………………………………………………………..
2. ……………………………………………………………………………………………..
Zagrożenia dla ludzi
1. ……………………………………………………………………………………………..
2. ……………………………………………………………………………………………..
12. Przyporządkuj warstwom atmosfery wymienione cechy, wpisując nazwy warstw w miejscu
kropek.
2 p.
A. kształtuje się w niej pogoda ............................................
B. temperatura wzrasta w niej wraz z wysokością od –55oC do około 0oC ..............................
C. powstają w niej zorze polarne ..........................................
D. jej część stanowi ozonosfera ...........................................
E. zawiera większość atmosferycznej pary wodnej ........................................... .
13. Jest styczeń, mroźna i słoneczna pogoda. Słyszysz fragment prognozy pogody: „Z zachodu
zbliża się do Polski ciepły front atmosferyczny”. Wymień dwie zmiany pogodowe, które
przyniesie nadchodzący front.
1 p.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
4
14. Uporządkuj wymienione zbiorniki wodne według rosnącego zasolenia.
1 p.
Morze Bałtyckie, Morze Czerwone, Morze Martwe, Morze Śródziemne
………………………………………………………………………………………………..
15. Oznacz na mapie odpowiednimi literami wymienione prądy morskie. Podkreśl nazwy
prądów ciepłych .
2 p.
Prądy morskie: A. Benguelski, B. Brazylijski, C. Kuro-siwo, D. Peruwiański,
E. Zachodnioaustralijski
16. Podkreśl wszystkie nazwy obszarów, na których występują gejzery.
Irlandia, Islandia, Kamczatka, Karpaty, Nowa Zelandia, Park Narodowy Yellowstone,
Półwysep Skandynawski
1 p.
17. Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy jezior (wybrane spośród podanych) i ich typy genetyczne.
2 p.
Dąbie, Sulejowskie, Hańcza, Łebsko, Mamry
Geneza misy jeziornej
Jezioro
Typ genetyczny
Erozyjna działalność wód płynących
pod lądolodem lub na jego przedpolu
Odcięcie mierzeją zatoki morskiej
Odcięcie części zalewu osadami
rzecznymi
Obniżenie między pagórkami
morenowymi lub w morenie dennej
5
18. Wykonaj polecenia, korzystając z wykresu przepływu wody w Wiśle pod Tczewem.
A. Wpisz w miejscu kropek informacje odczytane z wykresu.
1 p.
Miesiąc o maksymalnej wartości przepływu i wartość przepływu (w m3)
……………………………………………………………………….…...
Miesiąc o minimalnej wartości przepływu i wartość przepływu (w m3)
…………………………………………………………………..…….….
B. Pora (pory) roku o największych przepływach …………………………………
1 p.
Pora (pory) roku o najmniejszych przepływach …………………………..………….….
C. Podaj przyczynę wiosennego przyboru wody w Wiśle.
1 p.
………………………………………………………………………………………...…
19. Zakreśl te spośród podanych cech wiatrów, które odnoszą się do wiatru halnego.
A. wiatr porywisty i suchy
B. wiatr okresowy
C. występuje w Karpatach
D. występuje na wybrzeżu
E. tworzy się najczęściej w chłodnej porze roku
F. zmienia kierunek w rytmie dobowym
20. Uzupełnij zdania.
Największy wpływ na klimat Polski mają masy powietrza polarnego ……….........................
i ........................................... . Inne masy powietrza napływają rzadko – latem są to masy
...................................................., zimą – ……………………………….. .
1 p.
1 p.
21. Wyjaśnij, dlaczego na zachodzie Polski roczna amplituda temperatury powietrza jest o około
3°C niższa niż na wschodzie.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
6
22. Wpisz w tabeli nazwy gleb typowych dla wymienionych obszarów.
Obszar
2 p.
Gleba
Żuławy Wiślane
Dolina Biebrzy
Kotlina Sandomierska
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
Okolice Sandomierza
Tatry
23. Uzupełnij tabelę (według wzoru).
2 p.
Gleby
Cecha obszaru
Typ gleby
strefowe
Torfowiska
gleby torfowe
astrefowe
+
Tundra
Skały wulkaniczne
Klimat okołorównikowy
Las iglasty
24. Uzupełnij schemat przedstawiający odmiany człowieka, wpisując nazwy odmian mieszanych.
1 p.
25. Przyporządkuj opisy społeczeństw, do podanych poniżej piramid płci i wieku, wpisując w
pustych kwadratach odpowiednie litery.
2 p.
A – bardzo mały przyrost naturalny, długie trwanie życia
B – malejący przyrost naturalny, wzrastająca długość życia
C – wysoki przyrost naturalny, duża śmiertelność niemowląt, mała liczebność najstarszych grup
wiekowych
7
26. W miejscach wykropkowanych wpisz terminy: migracje wewnętrzne, emigracja, imigracja,
reemigracja.
2 p.
27. Wyjaśnij zależność między zamożnością społeczeństwa a rozwojem przemysłów
zaawansowanej technologii.
1 p.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
28. Wpisz w miejscu kropek podane terminy.
handel wewnętrzny, eksport, import, reeksport, handel zagraniczny
2 p.
29. Zakreśl poprawną definicję tranzytu.
a) Tranzyt to przewożenie towarów i osób do sąsiedniego województwa.
b) Tranzyt to przemieszczanie towarów i osób przez dane terytorium.
c) Tranzyt to przejeżdżanie przez miasto bez zatrzymywania się.
1 p.
30. W miejscu kropek wpisz nazwy województw, które na mapie oznaczono liczbami.
2 p.
1. ................................................................
3. ................................................................
6. ................................................................
9. .........................................................
12. ........................................................
16. ........................................................
8
31. Przyporządkuj w tabeli po 2 miasta do wskazanej głównej funkcji jaką pełnią: Krynica,
Canberra, Oxford, Jerozolima, Birmingham, Pamukkale, Donieck, Mekka,Ottawa,Cambridge
2 p.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Funkcje
kulturalno - naukowa
przemysłowa
turystyczno - rekreacyjna
administracyjna
kultu religijnego
Miasta
32. Podanym krainom geograficznym przyporządkuj za pomocą strzałek charakterystyczne dla
nich cechy krajobrazu:
2 p.
a) Polinezja
b) Góry Transantarktyczne
c) Nizina Amazonki
d) Wielki Basen Artezyjski
e) Góry Skandynawskie
A selva
B fiordy
C nunataki
D atole
E scrub
33. Przyporządkuj krainom geograficznym po 1 spośród podanych czynników wpływających na
kształtowanie wielkości opadów (ciepły prąd morski, zimny prąd morski, pasatowa cyrkulacja
powietrza, monsunowa cyrkulacja powietrza, duża odległość od oceanu, położenie w cieniu
opadowym otaczających wzniesień)
2 p.
• Pustynia Atakama ..........................................................
• Sahara............................................................................
• Góry Skandynawskie.......................................................
• Pogórze Kazaskie...........................................................
• Nizina Chińska................................................................
34. Długość rzeki San wynosi 444 km. Jej źródło znajduje się na wysokości
880 m n.p.m., a ujście do Wisły na wysokości 139 m n.p.m. Oblicz spadek rzeki San. Wynik
podaj w promilach (w przybliżeniu do części dziesiętnych).
2 p.
Miejsce na obliczenia
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Spadek rzeki San wynosi ..........................................
9
35. Rozpoznaj na podstawie opisów kraje Europy Środkowej lub Wschodniej,
a następnie w miejsce kropek wpisz ich nazwę.
3 p.
A. Pod względem powierzchni największy kraj w całości położony na kontynencie europejskim. Na
terenie państwa przeważają niziny. Przyrost naturalny wynosi –7,6‰ i jest najniższym w Europie.
Większość mieszkańców wyznaje chrześcijaństwo.
.................................................................................................................................
B. Młode państwo, które powstało 1 stycznia 1993 r. Stolica położona jest nad
Dunajem. Powierzchnia państwa równa się powierzchni dwóch województw:
mazowieckiego i lubuskiego. W ukształtowaniu powierzchni przeważają góry. Kraj ten posiada wiele
atrakcji turystycznych m.in. termalne źródła, jaskinie.
.................................................................................................................................
C. Kraj wybitnie nizinny. Jedynymi wzniesieniami są moreny, kemy i drumliny.
W krajobrazie spotkamy liczne jeziora, a także gęstą sieć rzek. Walutą jest lit.
.................................................................................................................................
10