Document

KOD UCZNIA: ..............................................
Ilość punktów: ...............................................
KONKURS GEOGRAFICZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH WOJ. PODLASKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2011/ 2012
ETAP SZKOLNY
Serdecznie witamy na etapie szkolnym konkursu geograficznego. Twoim celem jest
rozwiązanie 35 zadań. Arkusz liczy 10 stron. Przed rozpoczęciem sprawdź, czy Twój test jest
kompletny. Jeżeli zauważysz usterki zgłoś je Komisji Konkursowej. Zadania czytaj uważnie i
ze zrozumieniem. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Odpowiedzi wpisuj
czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem. Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz
przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną. W przypadku testu wyboru prawidłową
odpowiedź zaznacz stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi.
Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.
W zadaniach otwartych przedstaw tok rozumowania prowadzący do wyniku (uzasadnienia
odpowiedzi). Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do
tego przeznaczonym. Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów możliwą do
uzyskania za jego rozwiązanie.
Na rozwiązanie masz 90 minut.
ŻYCZYMY CI POWODZENIA
KOMISJA KONKURSOWA
1
1. W kontur Polski wrysowano (w kwadratach) różne metody kartograficzne.
Rozpoznaj, jakimi literami oznaczono metodę.
0–2 p.
kartodiagramu - .............
sygnaturową - ...............
2. Podkreśl współrzędne
geograficzne Nairobi i Lagos.
0–2 p.
Nairobi
a) 1°S, 37°W
b) 2°N, 37°E
c) 37°S, 2°E
d) 1°S, 37°E
Lagos
a) 6°N, 13°E
b) 6°N, 3°E
c) 3°S, 6°W
d) 16°S, 3°E
3. Na mapie w skali 1: 40 000 000 odległość między Perth a Sydney w Australii wynosi
8,2 cm. Oblicz rzeczywistą odległość między tymi miejscowościami.
0–2 p.
Obliczenia:
wynik:
2
4. Spośród podanych wartości skal liczbowych wybierz skalę największą :
a)
b)
c)
d)
e)
0–1 p.
1: 25 000
1: 1 000 000
1: 2 000 000
1: 75 000
1: 125 000
5. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.
0–1 p.
Mapy topograficzne przedstawiają…
a) duże obszary, głównie państwa i kontynenty.
b) nieduże fragmenty terenu.
c) układ warstw skalnych.
d) głównie obszary górskie.
6. Przyporządkuj formom terenu niżej zamieszczone rysunki poziomicowe.
A........
B........
C........
D........
E........
a
b
c
d
e
7. Na mapie w skali 1: 1 000 000 powierzchnia państwa wynosi 4 cm2. Jaka jest
rzeczywista powierzchnia tego państwa?
Obliczenia:
0–2 p.
0–2 p.
wynik:
8. Uzupełnij schemat, wpisując odpowiednie wartości długości geograficznej i czasu
0–3 p.
słonecznego.
4°
0° . . .
7.28 . . .
8.00
10°
...
3
9. Podkreśl lata przestępne.
1600, 1987, 1900, 2004, 2010
10. Podkreśl nazwę warstwy atmosfery, pochłaniającej najwięcej promieni
ultrafioletowych.
0–2 p.
0–1 p.
a) Termosfera.
b) Troposfera.
c) Egzosfera.
d) Stratosfera.
11. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.
0–1 p.
W atmosferze znajduje się...
a) 78% tlenu.
b) 12% tlenu.
c) 21% tlenu.
d) 50% tlenu.
12. Zaznacz trzy zdania, które dotyczą klimatu kontynentalnego.
0–3 p.
a) Charakteryzuje się niewielkimi średnimi rocznymi amplitudami temperatury powietrza.
b) Charakteryzuje się bardzo dużymi średnimi rocznymi amplitudami temperatury
powietrza.
c) Występuje między innymi w Wielkiej Brytanii.
d) Występuje między innymi w Kazachstanie.
e) Charakteryzuje się bardzo mroźnymi zimami.
f) Charakteryzuje się częstymi mgłami i opadami deszczu.
13. Podkreśl w poniższych zdaniach prawidłowe informacje.
0–2 p.
a) Bryza to wiatr stały / okresowo zmienny wiejący w górach / nad morzem.
b) Pasaty to wiatry wiejące na półkuli północnej z północnego wschodu / północnego
zachodu na południowy wschód / południowy zachód.
14. Oblicz temperaturę powietrza na wierzchołku góry na wysokości 2300 m n.p.m.,
jeżeli w tym samym czasie u jej podnóża na wysokości 500 m n.p.m. temperatura
powietrza wynosi 5 °C. Wynik zapisz poniżej. Przyjmij spadek temperatury powietrza o
0,6 °C na każde 100 m różnicy wysokości.
0–3 p.
Miejsce na obliczenia
Odpowiedź: Temperatura powietrza na wierzchołku góry wynosi ........ °C
4
15. Na podstawie zamieszczonego poniżej diagramu klimatycznego wykonaj polecenia
A–D.
0–4p.
typ klimatu: ........................................
A. Odczytaj i napisz poniżej, ile wynosi średnia temperatura powietrza w podanej
stacji:
w miesiącu najcieplejszym .....................°C
w miesiącu najchłodniejszym .....................°C
B. Oblicz i napisz poniżej, ile wynosi roczna amplituda temperatury powietrza w
tej stacji.
Miejsce na obliczenia
Odpowiedź: .......................................................... .
C. Oblicz i napisz poniżej, ile wynosi suma opadów w trzech letnich miesiącach
(czerwiec, lipiec, sierpień) w stacji.
Miejsce na obliczenia
Odpowiedź .......................................................... .
D. Na podstawie przebiegu średniej temperatury powietrza i opadów w ciągu roku
przyporządkuj zamieszczonemu diagramowi klimatycznemu właściwy typ
klimatu i napisz jego nazwę pod diagramem.
Typy klimatu do wyboru: umiarkowany ciepły morski, monsunowy, subpolarny,
umiarkowany chłodny kontynentalny.
5
16. Podpisz na załączonym profilu odpowiednie poziomy glebowe, tak aby powstała
gleba bielicowa. Wykorzystaj następujące określenia:
0–2 p.
skała macierzysta
poziom wymywania
ściółka
warstwa próchnicy
poziom wmywania
17. Uzupełnij luki w tabeli.
0–2 p.
Nazwy gleby
Charakterystyczne cechy gleb
gleby tundrowe
występują na obszarach lasów mieszanych i liściastych;
duża zawartość próchnicy
powstają z lessów, utworów lessopodobnych i glin;
bardzo duża zawartość próchnicy
rędziny
powstały na terenach zarośniętych jezior i bagien; swoje
czarne zabarwienie zawdzięczają dużej zawartości
próchnicy
18. Poniżej znajdują się nazwy typów klimatu. Przyporządkuj każdy z nich do
odpowiedniej formacji roślinnej podanej w tabeli:
0–2 p.
umiarkowany, zwrotnikowy, podrównikowy, podzwrotnikowy, równikowy.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Formacja roślinna
sawanna
makia
las równikowy
step
kserofity
Typ klimatu
6
19. W każdym zestawie podkreśl termin, który nie pasuje do pozostałych. Uzasadnij swój
wybór.
0–3 p.
a) diabeł tasmański, lemur, dziobak, emu
.....................................................................................
...........................................................................................................................................
b) sosna, buk, modrzew, jodła
.......................................................................................................
...........................................................................................................................................
c) step, puszta, selvas, pampa
........................................................................................................
...........................................................................................................................................
0–4 p.
20. Wpisz podane nazwy geograficzne w odpowiednie miejsca tabeli.
Botnicka, Śródziemne, Czad, Tygrys, Fundy, Tamiza, Bałtyckie, Tanganika
Rzeka
Zatoka
Jezioro
Morze
21. Podkreśl nazwy zimnych prądów morskich.
0–2 p.
Prąd Oja Siwo, Prąd Brazylijski, Prąd Benguelski
22. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok fałszywego – literę F.
a) Największe zasolenie wody morskiej występuje w Morzu Śródziemnym. . . . . .
b) Niewielkie zasolenie wody morskiej na obszarach okołobiegunowych
spowodowane jest wodami topniejącego tam lodu oraz małym parowaniem. . . . . .
c) Tsunami to największe pływy tworzące się podczas trzęsień ziemi na Oceanie
Atlantyckim. . . . . .
23. Połącz wybrane rodzaje źródeł i wód podziemnych z nazwami obszarów ich
występowania
• Cieplice, Podhale
wody artezyjskie •
• Australia, Kotlina Warszawska
wody termalne •
• Islandia, Kamczatka, Nowa Zelandia
gejzery •
• Krynica-Zdrój, Iwonicz-Zdrój, Kudowa-Zdrój
24. Podkreśl nazwy minerałów skałotwórczych.
0–2 p.
0–2 p.
0–2 p.
granit, mika, kreda, wapień, kwarc
25. Połącz nazwę orogenezy z odpowiednią nazwą łańcucha górskiego.
orogeneza alpejska •
orogeneza hercyńska •
0–2 p.
• Góry Skandynawskie
• Himalaje
• Harz
7
26. Dopisz do wymienionych wydarzeń z dziejów Ziemi odpowiednią nazwę ery lub
okresu geologicznego.
0–3 p.
karbon, trias, era paleozoiczna, jura
a) Szczytowy rozwój dinozaurów – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Orogeneza hercyńska – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Powstanie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27. Dopisz do podanych nazw pustyń nazwy kontynentów, na których pustynie te
0–2 p.
występują.
Wielka Pustynia Wiktorii – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Atacama – . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
28. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj typ wybrzeża. Wpisz jego nazwę.
0–2 p.
a) Charakteryzują je podłużne wyspy, położone równolegle do linii brzegowej. Występuje
m.in. w Chorwacji..
................................
b) Powstaje, gdy morze zaleje setki polodowcowych skalistych pagórków. Występuje m.in.
w Finlandii.
................................
29. Uzupełnij tabelę, wpisując brakujące terminy.
Forma terenu
Czynnik rzeźbotwórczy
0–3 p.
Proces rzeźbotwórczy
klif
abrazja
rzeka
jaskinia
erozja boczna
woda
30. Wybierz zestaw, w którym obie wymienione rzeki płyną na obszarze
bezodpływowym.
a) Wołga, Dunaj
b) Wołga, Amu-daria
c) Kolorado, Jenisej
d) Amu-daria, Łaba
31. Zaznacz prawidłową odpowiedź.
0–1 p.
0–1p.
Rzeki okresowe występują na obszarze:
a) tajgi.
b) lasu równikowego.
c) sawanny.
d) pustyń.
8
32. Na zamieszczonej mapie konturowej numerami od 1 do 10 zaznaczono wybrane
rzeki świata. Napisz poniżej ich nazwy.
0–3 p.
Nr na mapie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Nazwa rzeki
33. Przyporządkuj grupy państw do odpowiedniej cechy.
A. Chile, Peru, Brazylia
B. Egipt, Irak, Arabia Saudyjska
C. Indie, Chiny, USA
D. Norwegia, Szwecja, Finlandia
E. Litwa, Łotwa, Słowacja
0–2 p.
a) Kraje skandynawskie
b) Państwa położone w Ameryce Południowej
c) Państwa islamskie
d) Państwa o największej liczbie ludności
e) Państwa, które wraz z Polską weszły do Unii Europejskiej.
A. ........, B. .........., C. ........., D. ........, E. ........
9
34. Zakreśl zdania prawdziwe.
a) Najlepsze gatunki włókna bawełny produkuje się w dolinie Nilu.
b) Najwięcej juty uprawia się w Japonii.
c) Len jest uprawiany w strefie umiarkowanej.
d) Największe obszary zajmują plantacje w strefie umiarkowanej.
e) W Indiach ryż uprawia się głównie na wyżynie Dekan.
f) Indie należą do największych światowych producentów herbaty i juty.
g) Na całym świecie szybko maleje liczba koczowników.
0–2 p.
35. Przyporządkuj nazwę regionu do opisu konfliktu.
Afganistan, Kaszmir, Kaukaz, Palestyna
0–1 p.
Opis konfliktu
Region ten podzielili Brytyjczycy, przyznając niepodległość
„perle w koronie imperium”. Od ponad pół wieku toczą się w
nim walki o różnym natężeniu. Na konflikt terytorialny
nakładają się tam konflikty religijne.
Region
................................
10