Geomechaniczne badania DETERIORACJI materiału skalnego Charakterystyka deterioracji materiału skalnego KOMPLEKSOWE BADANIA WŁAŚCIWOŚCI SKAŁ DERERIORACJA SKAŁ czynniki deterioracji efekty deterioracji modelowanie procesu deterioracji Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Charakterystyka deterioracji materiału skalnego zewnętrzne (klimat, antropopresja) wewnętrzne (właściwości skały) Deterioracja - proces prowadzący do pogorszenia się bądź zmniejszenia jakości, właściwości materiału skalnego. Efekty niszczenia kamienia Modelowanie procesu deterioracji Badanie wpływu temperatur (zamrażanie, nasłonecznienie) Badanie wpływu zmian wilgotności (proces pęcznienia i skurczu) Badanie wpływu roztworów soli (krystalizacja soli) Badanie wpływu SO2 w obecności wilgoci (zanieczyszczona atmosfera) (ICOMOS 2010) ocena deterioracji na podstawie właściwości geomechanicznych rozpad ziarnisty łuszczenie, pękanie rozpad mrozowy naloty i wykwity DETERIORACJA inne… Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA redukcja właściwości i jakości skał Czynniki niszczenia kamienia Charakterystyka deterioracji materiału skalnego zewnętrzne (klimat, antropopresja) wewnętrzne (właściwości skały) Deterioracja - proces prowadzący do pogorszenia się bądź zmniejszenia jakości, właściwości materiału skalnego. Efekty niszczenia kamienia Modelowanie procesu deterioracji Badanie wpływu temperatur (zamrażanie, nasłonecznienie) Badanie wpływu zmian wilgotności (proces pęcznienia i skurczu) Badanie wpływu roztworów soli (krystalizacja soli) Badanie wpływu SO2 w obecności wilgoci (zanieczyszczona atmosfera) (ICOMOS 2010) ocena deterioracji na podstawie właściwości geomechanicznych rozpad ziarnisty łuszczenie, pękanie rozpad mrozowy naloty i wykwity DETERIORACJA inne… Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA redukcja właściwości i jakości skał Czynniki niszczenia kamienia Czynniki niszczenia materiału skalnego Czynniki niszczenia kamienia CZYNNIKI Zewnętrzne (klimat, antropopresja) NATURALNE temperatura (dodatnia, ujemna) wilgotność wiatr opady atmosferyczne WYMUSZONE ANTROPOGENICZNE zanieczyszczenia zła konserwacja wandalizm CZYNNIKI Wewnętrzne (właściwości skały) Skład mineralny monomineralna polimineralna Struktura skały Tekstura skały Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Procesy niszczenia materiału skalnego INSOLACJA niszczenie skał na skutek promieni słonecznych, wykorzystujące rozszerzalność cieplną minerałów budujących skały Piaskowiec monomineralny Piaskowiec polimineralny Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Procesy niszczenia materiału skalnego ODDZIAŁYWANIE ROZTWORÓW WODNYCH (podsiąkanie kapilarne) Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Procesy niszczenia materiału skalnego ZAMRÓZ niszczenie skał w wyniku ciśnienia wytworzonego przez wodę wielokrotnie zamarzającą i rozmarzająca w porach i szczelinach skał Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Procesy niszczenia materiału skalnego NISZCZENIE SOLNE niszczenie skał w wyniku ciśnienia wytworzonego przez krystalizujące minerały w porach i szczelinach skał Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Procesy niszczenia materiału skalnego Istnieje wiele różnych form niszczenia kamienia, tak jak wiele jest ich przyczyn. Zróżnicowanie form jest wynikiem właściwości kamieni oraz działania czynników niszczących. Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Charakterystyka deterioracji materiału skalnego zewnętrzne (klimat, antropopresja) wewnętrzne (właściwości skały) Deterioracja - proces prowadzący do pogorszenia się bądź zmniejszenia jakości, właściwości materiału skalnego. Efekty niszczenia kamienia Modelowanie procesu deterioracji Badanie wpływu temperatur (zamrażanie, nasłonecznienie) Badanie wpływu zmian wilgotności (proces pęcznienia i skurczu) Badanie wpływu roztworów soli (krystalizacja soli) Badanie wpływu SO2 w obecności wilgoci (zanieczyszczona atmosfera) (ICOMOS 2010) ocena deterioracji na podstawie właściwości geomechanicznych rozpad ziarnisty łuszczenie, pękanie rozpad mrozowy naloty i wykwity DETERIORACJA inne… Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA redukcja właściwości i jakości skał Czynniki niszczenia kamienia Efekty niszczenia materiału skalnego Łuszczenie Naloty i wykwity Rozpad ziarnisty KOMPLEKSOWE BADANIA WŁAŚCIWOŚCI SKAŁ Naskorupienia DERERIORACJA SKAŁ Spękania Zarysowania powierzchni Działanie roślin i zwierząt Wandalizm INSOLACJA ODDZIAŁYWANIE ROZTWORÓW WODNYCH ZAMRÓZ Niewłaściwa konserwacja Zmiany barwy NISZCZENIE SOLNE INNE… Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Efekty niszczenia materiału skalnego Łuszczenie Naskorupienia Naloty i wykwity Rozpad ziarnisty Spękania Zarysowania powierzchni Działanie roślin i zwierząt Wandalizm Niewłaściwa konserwacja Zmiany barwy http://www.international.icomos.org/publications/monuments_and_sites/15/ Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA http://www.fokus-gmbh-leipzig.de Charakterystyka deterioracji materiału skalnego zewnętrzne (klimat, antropopresja) wewnętrzne (właściwości skały) Deterioracja - proces prowadzący do pogorszenia się bądź zmniejszenia jakości, właściwości materiału skalnego. Efekty niszczenia kamienia Modelowanie procesu deterioracji Badanie wpływu temperatur (zamrażanie, nasłonecznienie) Badanie wpływu zmian wilgotności (proces pęcznienia i skurczu) Badanie wpływu roztworów soli (krystalizacja soli) Badanie wpływu SO2 w obecności wilgoci (zanieczyszczona atmosfera) (ICOMOS 2010) ocena deterioracji na podstawie właściwości geomechanicznych rozpad ziarnisty łuszczenie, pękanie rozpad mrozowy naloty i wykwity DETERIORACJA inne… Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA redukcja właściwości i jakości skał Czynniki niszczenia kamienia Modelowanie procesu deterioracji nasłonecznienie Modelowanie procesu deterioracji temperatura suszenia: 70 C czas suszenia: do stałej masy nawodnienie temperatura wody: 20 C czas nasączania: do stałej masy PN-85/B-04101 zamróz 1 cykl: 25 cykli temperatura mrożenia: -25 C czas mrożenia: 4 h czas odmrażania w wodzie: 6 h Pobranie oddziaływanie dwutlenku siarki krystalizacja soli Obróbka ‘’ ,, PN-85/B-04102 roztwór: kwas siarkowy (IV) + woda demineralizowana temperatura: 20 C czas oddziaływaniu oparów roztworu: 21 dni PN-EN 13919:2004 Transport Przygotowanie 15 cykli roztwór: Na2SO4 x 10H2O (14g) woda dejonizowana (86g) 1 cykl: czas nasączania: 2h temp. roztworu: 20oC czas suszenia: 12h temp. suszenia: do 105oC PN-EN 12370:2001 Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Badanie Rejestracja i obróbka danych Modelowanie procesu deterioracji nasłonecznienie nawodnienie zamróz oddziaływanie SO2 krystalizacja soli Badania makroskopowe Badania mikroskopowe Badania ultradźwiękowe Badania wytrzymałościowe Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA Modelowanie procesu deterioracji Wskaźnik integrity (I) ( X x )2 I x ( X ps ) 2 I 1 dla materiału niezniszczonego X x parametr po działaniu czynnika X ps - parametr w stanie powietrznosuchym Geologia stosowana III- GEOMECHANIKA