program autorski edukacji teatralnej

PROGRAM AUTORSKI EDUKACJI TEATRALNEJ
W PRZEDSZKOLU
Opracowała:
GRAŻYNA DOMAŃSKA
Wstęp.
Zabawa w teatr jest jednym ze sposobów wychowywania dzieci.
Daje możliwość spontanicznej zabawy z rówieśnikami, oderwania od
rzeczywistości. Rozwija umiejętność współdziałania, podporządkowania
się i obcowania z innymi. Dzięki kontaktom ze sztuką dziecko rozwija
myślenie, inteligencję, wyobraźnię, poznaje skutki zachowań bohaterów,
wnika w ich przeżycia. Dziecko styka się z normami społecznymi,
wartościami, bohaterami pozytywnymi i negatywnymi.
Wczesne kontakty ze sztuką zachęcają do własnej twórczości.
Małe dziecko śpiewa, tańczy, gra, ponieważ ma taką potrzebę. Zabawa
w teatr jest czymś bardzo naturalnym, zapewnia dziecku prawidłowy
rozwój. Zabawa w role służy zaspakajaniu wewnętrznej potrzeby
przyjmowania przez dziecko roli dorosłego.
Są one wstępem do działalności teatralnej, w której różne rodzaje
ekspresji znajdują swój najpełniejszy wyraz.
W teatralnych doświadczeniach kształtują się u dziecka
specyficzne głębokie przeżycia artystyczne. Stosowanie ich w pracy
z dziećmi zapewnia wiele satysfakcji.
Kierując się takimi przesłankami, jak i wizją naszego przedszkola
promującego wartości, jakie niesie ze sobą obcowanie ze sztuką,
postanowiłam zastosować formy teatralne jako element wspomagający
ogólny rozwój dzieci we wszystkich sferach.
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Program edukacji teatralnej powstał z myślą o potrzebach
Przedszkola nr1 w Tarnobrzegu, które zgodnie ze swoją misją jest
placówką o profilu artystycznym. Zgodnie ze swoimi założeniami
najważniejszym zadaniem, jakie ma do spełnienia, poza realizacją zadań
edukacyjnych i wychowawczych określonych w Podstawie programowej
wychowania przedszkolnego jest rozwijanie uzdolnień artystycznych
swoich wychowanków poprzez różnorodne formy aktywności twórczej.
Działalność artystyczną wspomniane przedszkole prowadzi już od
kilku lat. Przedszkole aktywnie uczestniczy i prezentuje osiągnięcia
swoich wychowanków na terenie placówki dla rodziców, w najbliższym
środowisku przedszkola oraz na terenie miasta Tarnobrzega.
Program „Edukacja teatralna w przedszkolu” to cykl zajęć
dotyczących tworzenia widowiska teatralnego. Celem jest zapoznanie
dziecka ze sztuką teatralną, poznanie środków wyrazu artystycznego
stosowanych w teatrze, kształcenie umiejętności dramatycznych
podczas zabaw twórczych, wprowadzenie elementów gry aktorskiej
w tworzonych przez grupę inscenizacjach i widowiskach teatralnych,
zakończonych występem przed publicznością na prawdziwej scenie.
CELE EDUKACJI TEATRALNEJ














Stymulowanie rozwoju i inspirowanie twórczych działań dzieci.
Uwrażliwienie na piękno słowa mówionego.
Rozwijanie logicznego myślenia poprzez kształtowanie pojęć.
Nabywanie doświadczeń zarówno w sposób werbalny, jak
i niewerbalny.
Wytwarzanie pozytywnych relacji i postaw w zakresie rozwoju
dziecka.
Zaspokajanie potrzeb natury emocjonalnej.
Wyrabianie potrzeb społecznych.
Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem literackim.
Bogacenie czynnego słownictwa dzieci i uściślenie pojęć
związanych z działalnością teatralną.
Rozwijanie umiejętności przedstawiania poznanych utworów za
pomocą gestu, mimiki, ruchu.
Wdrażanie do posługiwania się mową poprawną pod względem
gramatycznym i fleksyjnym.
Rozwijanie zainteresowań czytelniczych jako źródła wiedzy
i przeżyć.
Rozwijanie aktywności twórczej w zakresie słowa mówionego.
Rozwijanie umiejętności operowania głosem pod względem
intonacyjnych.
PROCEDURA OSIĄGANIA CELÓW
Formy:
- zabawy naśladowcze,
- zabawy tematyczne,
- zabawy z elementami dramy i pantonimy,
- inscenizowanie ruchem wierszy, piosenek, bajek, opowiadań,
baśni,
- udział dzieci w spektaklach i widowiskach teatralnych.
Metody słowne:
swobodna rozmowa,
dialog,
opis,
pogadanka,
słuchanie czytanych baśni, legend, bajek,
opowiadanie treści utworów.
Metody aktywizujące:
drama,
pantonima,
pedagogika zabawy,
gry i zabawy integracyjne,
aktywność ruchowa.
WARUNKI ORGANIZACYJNE:
- stwarzanie kącików teatralnych w salach
- gromadzenie rekwizytów tj.: kukiełki, sylwety, lalki, kostiumy,
czapki, opaski, elementy scenografii
- włączenie do współpracy rodziców i personelu przedszkolnego
- w zakresie wykonywania strojów, elementów dekoracji,
scenografii,
- organizowanie przeglądów teatralnych i udział w konkursach
poza placówką
Program nie odnosi się do konkretnej grupy wiekowej. Jego
realizacja zależy głownie od postawy i zainteresowania nauczyciela,
który spośród wielu treści zawartych w programie wybierze najbardziej
odpowiednie dla swoich wychowanków, uwzględniając przy tym ich
osobiste zainteresowania.
Treści zostały ułożone wg stopnia trudności i ujęte w bloki
tematyczne:
Nasze spotkania z teatrem
Zabawy w teatr
Mały teatrzyk
Mali aktorzy na wielkiej scenie
Tematyka Treści programowe
zajęć
Nasze
spotkania
z teatrem
Poznanie różnych form teatralnych poprzez
udział w spektaklach i widowiskach
teatralnych:
- cechy charakterystyczne poszczególnych
form scenicznych:

drama

teatr lalkowy jako forma teatralna
przedstawiona przez aktora
kierującego lalką; rodzaje lalek:
kukiełka, pacynka, marionetka, głos
aktora

pantonima jako forma sceniczna
wyrażająca treść poprzez gesty,
mimikę twarzy i ciała,ruch, pozy

teatr cieni jako forma interpretacji
teatralnej z wykorzystaniem ekranu,
światła
i
cienia:
postaci
przedstawione za pomocą lalki
teatr
żywego
aktora,
treść
przedstawiona przez żywego aktora:
ruchy ciała, mimika twarzy i gesty
kostium,
scena,
ruch,
muzyka
Osiągnięcia dziecka
Uczestniczy
w oglądanych spektaklach
teatralnych
Porównuje poszczególne
widowiska teatralne
i dostrzega różnice między
nimi;
aktor(lalka),cień(człowiek),
rola(tekst), ruch
Rozpoznaje i nazywa
rodzaje form scenicznych:

teatr lalkowy(zna
rodzaje lalek;
kukiełka, pacynka,
marionetka)

pantonima(teatr bez
słów)

teatr cieni(gra
światła i cienia)

teatr żywego aktora

drama
Poznanie pracy aktora:
w teatrze lalkowym budowa lalki
w zależności od rodzaju, sposób Porównuje pracę aktora
kierowania lalką
lalkarza
i
aktora
scenicznego,
dostrzega
różnice
i
podobieństwa
w interpretacji roli

w teatrze żywego aktora
przedstawienie
roli
za
pomocą Uczy
się
sposobu
odpowiednio
do
niej
dobranego kierowania
lalką,
kostiumu rekwizytu,
samodzielnie
manipuluje
lalką
-praca z tekstem
Dostrzega
zależność
między ruchami aktora, a
ruchem lalki.
Tworzy dowolną rolę dla
danej lalki.
Komponuje
własne
widowisko
teatralne
podczas zabaw lalką

Obserwacja ruchu aktora na scenie
Naśladuje zachowanie aktora na
scenie: ruch całego ciała, gesty i
mimika
twarzy,
sposób
wypowiadania roli, posługi- wania
się rekwizytami, śpiew i taniec.
Odtwarza
lub
samodzielnie
tworzy
dla
siebie
role
i
przedstawia ją bez rekwizytów.
Poznaje charakterystyczne cechy
Spotkanie z twórcami sztuki teatralnej dla pracy
poszczególnych
ludzi
dzieci: poznanie ludzi pracujących w teatrze i tworzących widowisko teatralne;
wykonywanie przez nich pracy
aktor,
reżyser,
scenograf,kostiumolog,
charakteryzator. Zna czynności
wykonywane
przez poszczególnych pracowników teatru.
Wypowiada
się
na
temat
Poszukiwanie odpowiedzi na nurtujące oglądanych
przedstawień,
dziecko pytania.
postaci,
nastroju
widowiska,
uzasadnia swój wybór
Ocenia postępowanie głównych
Kształcenie umiejętności dokonywania oceny bohaterów, wyróżnia pozytywne i
własnej oglądanych spektakli teatralnych dla negatywne cechy zachowania
dzieci
postaci,
rozpoznaje
wątek
humorystyczny
i tragiczny
w oglądanych
spektaklach
teatralnych
Potrafi naśladować, odtwarzać
i samodzielnie
przedstawiać
opisane słownie sytuacje za
pomocą ruchu, gestu, mimiki,
słów.
Zabawy
w teatr
Nabywanie
umiejętności
przekazywania
informacji za pomocą ruchu, gestu, mimiki i
pozy poprzez:
Zabawy
o
charakterze
naśladowczym
(wiersze, piosenki); inscenizowanie ruchem
sytuacji opisanych słownie przez nauczyciela
-odtwarzanie własnymi słowami i za pomocą
gestu i ruchu zachowań postaci z oglądanych
przedstawień teatralnych i utworów literackich;
inscenizowanie ruchem krótkich utworów
literackich·(wiersze, bajki, proza, nagrania
utworów literackich)
Tworzenie warunków do podejmowania przez
dziecko zabaw twórczych;
-dostarczenie bogatych przeżyć w kontaktach
ze środowiskiem,
-słuchanie różnorodnych utworów literatury
dziecięcej,
-dostarczanie
akcesoriów,
materiałów
i narzędzi oraz wskazywanie na różne
możliwości ich wykorzystania w zabawie.
Podejmowanie określonej w zabawie roli i
realizowanie jej wg własnego pomysłu
-rozwijanie pomysłowości i przedsiębiorczości
dziecka w działaniu;
-wspieranie samodzielności dziecka w
naradzaniu się, dyskutowaniu i podejmowaniu
decyzji oraz w wyborze roli, sposobie jej
realizowania w zabawie
Mały
teatrzyk
Potrafi w różnorodny sposób
wykorzystać
w
zabawie
akcesoria, materiały, zabawki,
przedmioty i narzędzia
Naśladuje określone czynności,
posługuje się własnymi słowami.
Współdziała z zespołem dzieci
przy podziale ról w zabawie.
Identyfikuje się z odtwarzaną w
zabawie rolą
Rozwijanie twórczej postawy dziecka i własnej Podejmuje z własnej inicjatywy
ekspresji poprzez tworzenie widowiska
zabawę w teatr, dobiera dla siebie
teatralnego w zespole dziecięcym
odpowiednią rolę
Wzbogacenie pomysłowości dziecka i
pobudzenie twórczej wyobraźni poprzez tekst
literacki
Mali
aktorzy
na
wielkiej
scenie
Podejmuje z własnej inicjatywy
zabawy twórcze oparte na
bezpośrednich kontaktach ze
środowiskiem
i
utworach
literackich.
Przygotowanie elementów dekoracji i lalek do
wybranego utworu literackiego.
Nabywanie umiejętności kierowania ruchem
lalki.
Wykorzystuje przedmioty
z otoczenia jako rekwizyty
teatralne, samodzielnie tworzy
tekst, tworzy scenę, widownie,
Wykonuje fragmenty scenografii
podczas zajęć plastycznotechnicznych oraz kukiełki
przedstawiające postaci do
wybranej inscenizacji
Samodzielnie manipuluje lalką
odpowiednio do realizowanej
treści utworu literackiego
Praca z tekstem literackim
Potrafi właściwie odtwarzać
wyuczoną rolę;
Potrafi modulować swój głos;
Potrafi właściwie intonować
mówiony tekst
Poznawanie etapów przygotowania
inscenizacji teatralnej:

wybór utworu do inscenizacji,

opracowanie scenariusza,

podział ról,

przygotowanie scenograf,

przygotowanie kostiumów i rekwizytów
Zna poszczególne etapy
opracowania inscenizacji
teatralnej i uczestniczy w jej
przygotowaniu. wybiera
odpowiednią dla siebie rolę.
Współdziała z innymi
przygotowując dekorację,
rekwizyty i elementy kostiumów.
Nabywanie umiejętności aktorskich przez
dziecko;

pełnienie określonej roli w teatrzyku
dziecięcym

uczenie się sposobu właściwej
interpretacji danej roli: ruch, mimika,
gesty, dykcja.
Wie, na czym polega rola
w teatrzyku dziecięcym.
Zna swoją rolę w spektaklu,
identyfikuje się z odgrywaną rolą.
Zna swój tekst wg scenariusza,
potrafi go właściwie przedstawić,
gra dla widowni, potrafi
dostosować grę swojego ciała i
mimikę twarzy do przedstawianej
roli.
Współdziałanie i organizacja zespołu
dziecięcego w inscenizacji

miejsce dziecka na scenie,

dialogi sceniczne,

układy taneczne

partie wokalne

poruszanie się dzieci na scenie
Zna zasady przedstawienia
i przestrzega umów zawartych
w czasie jego realizacji.
Zna miejsce poszczególnych
osób na scenie
Uczestniczy w dialogach
(nawiązuje z innymi kontakt
sceniczny)
Zna układy taneczne,
Śpiewa piosenki indywidualnie i
grupowo
BIBLIOGRAFIA
1. G. Gloton, C. Clero.: Twórcza aktywność dziecka. WSIP,
Warszawa 1986
2. H. Mystkowska.: Rozwijamy mowę i myślenie dzieci w wieku
przedszkolnym. WSIP,Warszawa1992
3. E. Kędzior- Niczporuk: Wprowadzenie do pedagogiki zabawy.
Lublin1998
4. J. Zborowski. : Rozwijanie aktywności twórczej dzieci. WSIP,
Warszawa1986
5. Z. Wójcik.: Zabawa w teatr: .Didasko, cop. 1996-1997
6. Program wychowania przedszkolnego” Moje przedszkole”
DKW-4013-3/01
ARTYKUŁY:
1. D. Juśko.: Bawimy się w teatr, W: Wychowanie
Przedszkolu.1997/6
2. M. Narożnik, H.Usielska. : Edukacja teatralna w przedszkolu,
Wychowanie w Przedszkolu.1992/8
3. E. Stójkowa. : Przedszkolne teatrzyki, W: Wychowanie
Przedszkolu.1998/9
4. E. Kisslinger-Dąbrowska.: Jak inspirować przedszkolaka
twórczości? W: Edukacja w Przedszkolu, Raabe,1999
w
W:
w
do