Społeczna odpowiedzialność zakładu opieki zdrowotnej. Kreowanie

SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNO ZAKŁADU OPIEKI ZDROWOTNEJ.
KREOWANIE NOWOCZESNEJ POLITYKI PERSONALNEJ
KATARZYNA BURDA-ĝWIERZ
Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego w Katowicach
Streszczenie
System ochrony zdrowia w cigu ostatnich lat podlegał licznym reformom. Na
skutek jego urynkowienia zmieniła si rola kierownictwa zakładów opieki zdrowotnej
z biernego administratora na odpowiedzialnego menedera powierzonych mu zasobów. Konsekwencj tych zmian jest konieczno dokonywania przez decydentów
wyborów na wielu płaszczyznach zarzdzania w sektorze ochrony zdrowia, ze szczególnym uwzgldnieniem polityki personalnej. Z praktyki zarzdzania wynika, e bez
wzgldu na rodzaj podejmowanej działalnoci, najcenniejsi w organizacji s pracownicy. Powysze zagadnienie ma szczególn wag ze wzgldu na specyfik
działalnoci zakładu opieki zdrowotnej.
Usamodzielnienie zakładów opieki zdrowotnej sprawiło, i w usprawnieniu
funkcjonowania tych podmiotów mona wykorzysta dowiadczenia menederów
przedsibiorstw prywatnych, co odnosi si take do moliwoci implementacji strategii społecznej odpowiedzialnoci biznesu.
Wyzwaniem stojcym przed osobami zajmujcymi si budowaniem polityki personalnej w zakładzie opieki zdrowotnej jest zastosowanie optymalnych rozwiza,
których naleałoby szuka na gruncie koncepcji społecznej odpowiedzialnoci przedsibiorstw
Wyzwaniem stojcym przed osobami zajmujcymi si budowaniem polityki personalnej w zakładzie opieki zdrowotnej jest zastosowanie optymalnych rozwiza,
których naleałoby szuka na gruncie koncepcji społecznej odpowiedzialnoci przedsibiorstw
Słowa kluczowe: społeczna odpowiedzialnoĞü biznesu, opieka zdrowotna, polityka personalna
1. Wprowadzenie
System ochrony zdrowia w ciągu ostatnich lat podlegał licznym reformom. Na skutek jego
urynkowienia zmieniła siĊ rola kierownictwa zakładów opieki zdrowotnej z biernego administratora na odpowiedzialnego menedĪera powierzonych mu zasobów. Konsekwencją tych zmian jest
koniecznoĞü dokonywania przez decydentów wyborów na wielu płaszczyznach zarządzania
w sektorze ochrony zdrowia, ze szczególnym uwzglĊdnieniem polityki personalnej. Z praktyki zarządzania wynika, Īe bez wzglĊdu na rodzaj podejmowanej działalnoĞci, najcenniejsi
w organizacji są pracownicy.
PowyĪsze zagadnienie ma szczególną wagĊ ze wzglĊdu na specyfikĊ działalnoĞci zakładu
opieki zdrowotnej. Produkt kaĪdego zakładu opieki zdrowotnej jest bezpoĞrednio związany
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
43
z umiejĊtnoĞciami, zaangaĪowaniem i wiedzą zatrudnionych osób1. Utrzymanie wyĪej wymienionych cech na właĞciwym poziomie u całego personelu jest szczególnie trudne dla menedĪera
w okresie ciągłych zmian. Niejednokrotnie pracownik posiada poĪądane umiejĊtnoĞci, ale nie widzi motywacji, aby siĊ nimi wykazaü2.
Wyzwaniem stojącym przed osobami zajmującymi siĊ budowaniem polityki personalnej
w zakładzie opieki zdrowotnej jest zastosowanie optymalnych rozwiązaĔ, których naleĪałoby szukaü na gruncie koncepcji społecznej odpowiedzialnoĞci przedsiĊbiorstw.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych problemów w obszarze społecznej odpowiedzialnoĞci zakładu opieki zdrowotnej w aspekcie kreowania polityki personalnej.
2. Idea społecznej odpowiedzialnoci w zakładzie opieki zdrowotnej
Na skutek licznych zmian, zasady funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej zostały zbliĪone do zasad funkcjonowania przedsiĊbiorstw. WaĪnym aspektem reformy słuĪby zdrowia było
usamodzielnienie zakładów3.
Zgodnie z literą prawa samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej:
1. Gospodaruje samodzielnie majątkiem Skarbu PaĔstwa lub komunalnym, jak równieĪ przekazanymi w nieodpłatne uĪytkowanie nieruchomoĞciami i majątkiem własnym.
2. Opiera swoją gospodarkĊ na planie finansowym ustalanym przez kierownika zakładu.
3. Zobowiązania i koszty swojej działalnoĞci pokrywa z uzyskiwanych przychodów i posiadanych Ğrodków.
4. Po uprzednim wpisie tej zmiany do rejestru, moĪe zmieniü zakres udzielanych ĞwiadczeĔ.
5. MoĪe samodzielnie decydowaü o podziale zysku.
6. Pokrywa ujemny wynik finansowy, jednak w przypadku, kiedy jest to niemoĪliwe, ujemny
wynik finansowy na podstawie decyzji organu, który utworzył zakład, powinien byü pokryty ze Ğrodków publicznych.
Ujemny wynik finansowy nie moĪe byü podstawą do zaprzestania działalnoĞci samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnejͶ.
Cechą, która wyróĪnia samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej jest ich szczególna
pozycja „rynkowa”ͷ. To właĞnie status prawny tych jednostek sprawia, iĪ w pewnych aspektach
traktowane są jak przedsiĊbiorstwa, a w innych nałoĪony jest na nie obowiązek realizacji celów
1
Por. M. Whitfield, R. Deja, Zarzdzanie zasobami ludzkimi, w: Zarzdzanie w opiece zdrowotnej. Polsko – brytyjskie
spojrzenie na zagadnienia zarzdzania w ochronie zdrowia w nowym stuleciu, M. Mautsch, M. Whitfield, J. Klich (red.),
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloskiego, Kraków 2001, s. 248–275.
2
Szerzej: M. Gramlewicz, Oblicza kryzysu społecznego w polskiej słubie zdrowia, lsk Sp. z o. o., Katowice 2007, s. 80
i nast.
3
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej uzyskuje osobowo prawn z chwil wpisania do rejestru publicznych
zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez sd rejonowy.
ͺ M. Dobska, Zakład opieki zdrowotnej jako samodzielny podmiot na wyłaniajcym si rynku usług medycznych, w: Podstawy zarzdzania zakładem opieki zdrowotnej, M. Dobska, K. Rogoziski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN SA,
Warszawa 2008, s. 19 i nast.
ͻ Por. I. Rudawska, Opieka zdrowotna aspekty rynkowe i marketingowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007,
s. 43–61.
44
Katarzyna Burda-wierz
Społeczna odpowiedzialno zakładu opieki zdrowotnej.
Kreowanie nowoczesnej polityki personalnej.
publicznych (Ğwiadczenie usług zaspokajających zbiorowe potrzeby społeczeĔstwa). Sytuacja ta
implikuje powaĪne problemy͸.
Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (instytucje non profit), jak pisze
J. L. Deffenbaugh, spełniają cztery podstawowe warunki stawiane przedsiĊbiorstwom biznesowym:
a) w swojej działalnoĞci kierują siĊ kryterium ekonomicznym,
b) mają jasno okreĞlony cel koĔcowy (którym jest wyleczony pacjent),
c) w procesie udział biorą materiały i produkty,
d) nastĊpuje sprzĊĪenie zwrotne pomiĊdzy uĪytkownikiem a dostawcą7 .
UmoĪliwia to wykorzystanie w usprawnieniu funkcjonowania tych podmiotów instrumentów
i doĞwiadczeĔ menedĪerów przedsiĊbiorstw prywatnych, co odnosi siĊ takĪe do moĪliwoĞci wdroĪenia strategii społecznej odpowiedzialnoĞci biznesu.
Podejmując problem społecznej odpowiedzialnoĞci biznesu, naleĪałoby zdefiniowaü to pojĊcie8.
„ĝwiatowa Rada Biznesu na rzecz ZrównowaĪonego Rozwoju definiuje społeczną odpowiedzialnoĞü przedsiĊbiorstw jako zobowiązanie biznesu do etycznego zachowania oraz
przyczyniania siĊ do zróĪnicowanego rozwoju ekonomicznego poprzez pracĊ z zatrudnionymi
i ich rodzinami, społecznoĞcią lokalną oraz społeczeĔstwem jako całoĞcią w celu podnoszenia jakoĞci ich Īycia.
Kanadyjska Komisja na rzecz Demokracji oraz OdpowiedzialnoĞci PrzedsiĊbiorstw uwaĪa,
Īe odpowiedzialnoĞü społeczna przedsiĊbiorstw jest całoĞcią relacji przedsiĊbiorstwa z wszystkimi
zainteresowanymi. Obejmuje ona klientów, pracowników, grupy społeczne, dostawców, właĞcicieli, inwestorów oraz konkurencjĊ”9.
3. Koncepcja interesariuszy jako podstawa interpretacji społecznej odpowiedzialnoci
w aspekcie kreowania nowoczesnej polityki personalnej w zakładzie opieki zdrowotnej
Koncepcja interesariuszy (stakeholders) pozwala zidentyfikowaü podmioty, z którymi przedsiĊbiorstwo wchodzi w bliĪsze bądĨ dalsze relacje, co ma kluczowe znaczenie przy identyfikacji,
wobec kogo organizacja jest odpowiedzialna10.
ͼ Jeeli zagroone jest ycie lub zdrowie osoby zgłaszajcej si do zakładu opieki zdrowotnej, adne okolicznoci nie mog
stanowi podstawy do odmowy udzielenia wiadczenia zdrowotnego, nawet wówczas, kiedy zakład opieki zdrowotnej sam
zostanie obciony jej kosztem.
7
M. Durlik: Zarzdzanie procesami leczenia w opiece zdrowotnej, w: Nowoczesne zarzdzanie w opiece zdrowotnej. Zarzdzanie w zakładach opieki zdrowotnej, M. Trocki (red.), Instytut Przedsibiorczoci i Samorzdnoci, Warszawa 2002,
s. 119 i nast.
8
Jednoznaczne zdefiniowanie pojcia społeczna odpowiedzialno biznesu (Social Corporate Responsibility –CSR) nie jest
łatwe, w literaturze przedmiotu istniej liczne interpretacje tego pojcia. Por. D. Matten, J. Moon, „Implicit” and „Explicit” CSR: A conceptual framework for a comparative understanding of Corporate Social Responsibility, „Academy of
Mangement Review” 2008, Vol. 33, no. 2, s. 405–406; M. Rojek-Nowosielska, Kształtowanie społecznej odpowiedzialnoci
przedsibiorstw, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu, Wrocław 2006, s. 34–60.
9
Cyt. za: J. Korpus, Społeczna odpowiedzialno przedsibiorstw w obszarze kształtowania rodowiska pracy, Wydawnictwo Placet, Warszawa 2006, s. 54.
10
Szerzej: A. Kozina, M. J. Wronka, Wykorzystanie analizy interesariuszy do zarzdzania publiczn jednostk ochrony
zdrowia, w: Technologie wiedzy w zarzdzaniu publicznym. Konwersja wiedzy’08, J. Gołuchowski, A. FrczkiewiczWronka (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego w Katowicach, Katowice 2008, s. 305–316.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
45
MoĪna wyróĪniü nastĊpujące grupy interesariuszy zakładów opieki zdrowotnej: pracownicy,
klienci (pacjenci), właĞciciele/inwestorzy, dostawcy, konkurencja, społecznoĞü11.
Zakłady opieki zdrowotnej funkcjonują w sieci relacji społecznych, w związku z tym ukształtowanie prawidłowych relacji z interesariuszami pozwala zagwarantowaü przychylnoĞü tychĪe
interesariuszy przy realizacji celów zakładu. Wynika stąd koniecznoĞü podejmowania przez podmioty sektora ochrony zdrowia działaĔ zmierzających do identyfikacji oczekiwaĔ interesariuszy
oraz uwzglĊdnienia tych oczekiwaĔ w działaniach organizacji12.
Nawiązując do teorii interesariuszy, wskazuje siĊ na dualny podział działaĔ, poprzez który organizacje realizują społeczną odpowiedzialnoĞü:
• Działania zewntrzne – które podejmowane są przez organizacjĊ na zewnątrz w stosunku
do zewnĊtrznych interesariuszy.
• Działania wewntrzne – które podejmowane są wewnątrz organizacji w stosunku
do wewnĊtrznych interesariuszy13.
OdpowiedzialnoĞü zewnĊtrzna zakładu to miĊdzy innymi: ochrona Ğrodowiska naturalnego,
wysoka jakoĞü ĞwiadczeĔ, uczciwa konkurencja, uwzglĊdnianie lokalnego interesu społecznego,
zaspokajanie potrzeb pacjentów.
Patrząc przez pryzmat działaĔ wewnĊtrznych do najwaĪniejszych obowiązków zakładu opieki
zdrowotnej naleĪą: humanizacja warunków pracy, godziwe wynagrodzenie pracowników, zapewnienie odpowiednich ĞwiadczeĔ socjalnych i satysfakcji z pracy14.
Warto tu zauwaĪyü, Īe interesariusze wewnĊtrzni przedsiĊbiorstw, tacy jak np. pracownicy,
mogą zasadniczo wpływaü na wartoĞü przedsiĊbiorstwa15.
W kontekĞcie kreowania polityki personalnej zwraca siĊ szczególną uwagĊ na działania wewnĊtrzne podejmowane w stosunku do osób zatrudnionych, które współtworzą organizacjĊ swą
pracą, wiedzą i kompetencjami.
Kreowanie polityki personalnej naleĪałoby rozumieü jako strategiczną koncepcjĊ (obejmującą: okreĞlenie zapotrzebowania na pracowników, rekrutacjĊ i dobór, komunikowanie siĊ,
motywowanie, rozwój, nagradzanie, substrategiĊ zmniejszenia zatrudnienia) traktujc pracow-
11
N. K. Kakabadse, C. Rozuel, Meaning of corporate social responsibility In a local French hospital: a case study, “Society and Business Review”, Vol. 1, No. 1, 2006, s. 79.
12
J. Adamczyk, Społeczna odpowiedzialno przedsibiorstw. Teoria i praktyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009, s. 42–43.
13
J. Filek, Społeczna Odpowiedzialno Biznesu. Tylko moda czy nowy model prowadzenia działalnoci gospodarczej?
Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Kraków 2006, s. 4; Por. B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym wiecie, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Warszawa 2004, s. 20–21.
14
D. Kopyciska, Koncepcja społecznej odpowiedzialnoci firmy – poezja teorii i proza ycia, w: Etyka biznesu w działaniu. Dowiadczenia i perspektywy, W. Gasparski, J. Dietl (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001,
s. 186–189.
15
A. Frckiewicz-Wronka, M. Wronka, P. Kotowski, Koncentracja na zewntrznym otoczeniu jednostki ochrony zdrowia –
wyznaczanie kierunków działania przez przywódc, w: Przywództwo w ochronie zdrowia. Idee i instrumenty, A. Frczkiewicz-Wronka, A. Austin-Tynda (red.), Wolters Kluwer Polska 2009, s. 77–108; E. A. Agyeman-Budu, F. Welvaert, Investing
In health care management: a way to explore the future value outlook of the health care sector, „Corporate governance”,
Vol. 6 No. 4, 2006, s. 437; B. Glinkowska, Czynnik osobowy najcenniejszym zasobem w procesie kształtowania wartoci
przedsibiorstwa, w: Strategie wzrostu wartoci przedsibiorstwa. Teoria i praktyka gospodarcza. Tom 2, E. Urbaczyk
(red.), Uniwersytet Szczeciski, „Zeszyty Naukowe nr 378 Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsibiorstw nr 43”,
Szczecin 2004, s. 1193–1198.
46
Katarzyna Burda-wierz
Społeczna odpowiedzialno zakładu opieki zdrowotnej.
Kreowanie nowoczesnej polityki personalnej.
ników w sposób podmiotowy - uwzglĊdniając ich potrzeby i oczekiwania, oraz optymalnie wykorzystując ich pracĊ zgodnie z celami, a takĪe misją zakładu opieki zdrowotnej16.
Jako podstawĊ kreowania nowoczesnej polityki personalnej, interpretowanej w kategorii procesu koordynowania i integrowania celów pracowników z celami organizacji, moĪna uznaü:
a) „okreĞlenie wzajemnych oczekiwaĔ pracowników i zatrudniających ich organizacji,
b) zawarcie licznych kontaktów opisujących wzajemne oczekiwania organizacji
i pracowników,
c) tworzenie warunków zapewniających spełnienie wzajemnych oczekiwaĔ 17”.
R. Nowak – Lewandowska wskazuje, Īe:
1. „zapewnienie pracownikom minimalnego standardu warunków pracy (niestosowanie tortur,
niezatrudnianie dzieci, minimalny standard opieki zdrowotnej i warunków bhp),
2. zapewnienie minimalnego standardu sprawiedliwego rozłoĪenia ryzyka i praw do udziału
w zysku (niestosowanie niewolnictwa, jasno okreĞlony system wynagradzania i premiowania)” okreĞlają na minimalnym poziomie odpowiedzialnoĞü firmy w stosunku do
personelu. NaleĪałoby dodaü jeszcze: poszanowanie godnoĞci osobistej pracowników,
akceptacjĊ wolnych związków oraz moĪliwoĞü wpływu pracowników na decyzje zarządcze18.
J. Adamczyk okreĞla, Īe społeczna odpowiedzialnoĞü wobec pracowników powinna uwzglĊdniaü:
• planowanie zadaĔ pracowniczych, zakresu odpowiedzialnoĞci i przejrzystego systemu wynagradzania;
• zwiĊkszanie satysfakcji pracowników i moĪliwoĞci samorealizacji;
• dobrobyt pracowników (ubezpieczenie zdrowotne, zapewnienie pomocy w trudnych sytuacjach materialnych, moĪliwoĞü skorzystania z urlopu zdrowotnego, oferowanie odpraw dla
odchodzących);
• utrzymywanie stabilnoĞci zatrudnienia (zwiĊkszanie poczucia bezpieczeĔstwa materialnego
pracowników);
• warunki pracy (zapewnienie ergonomicznego stanowiska pracy, bezpieczeĔstwa pracy,
ĞwiadczeĔ socjalnych, ubezpieczenia emerytalnego)19 .
PrzedsiĊbiorstwo odpowiedzialne społecznie w sferze zatrudnienia to takie przedsiĊbiorstwo,
które angaĪuje siĊ w wypracowanie okreĞlonych procedur, dotyczących polityki personalnej20.
16
G. Bartkowiak, Geneza i teoretyczna podstawy zarzdzania zasobami ludzkimi, w: Podstawy zarzdzania zakładem opieki ...op. cit., 316–321, A. Lipka, Strategie personalne firmy, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000,
R. Walkowiak, Zarzdzanie zasobami ludzkimi. Kompetencje, nowe trendy, efektywno, Dom Organizatora Towarzystwo
Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Toru 2007, s. 35–81.
17
A. Szałkowski, Efektywno jako kryterium rozwoju potencjału pracy, w: Doskonalenie systemów zarzdzania w społeczestwie informacyjnym, A. Sabryła (red.), Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2006, t. 2, s. 42 cyt. za
J. Adamczyk, Społeczna odpowiedzialno przedsibiorstw...op. cit., s. 56.
18
R. Nowak-Lewandowska, Społeczna odpowiedzialno firmy wobec pracowników, w: Gospodarka Polski po 15 latach
transformacji, Z. Dach, A. Pollok (red.), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków 2005, s. 759–773.
19
J. Adamczyk, Społeczna odpowiedzialno...op. cit,, s. 57.
20
B. Balewski, G. Bartkowiak, A. Janowski, CSR w obszarze zatrudnienia, w: Społeczna odpowiedzialno biznesu. Raport
z badania działalnoci firm nalecych do Klubu Partnera Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, L. Wojtasiewicz (red.),
Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Pozna 2008, s. 50–62.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
47
WłaĞciwie prowadzona polityka kadrowa (oparta o merytoryczne kryteria) od etapu rekrutacji
i selekcji, a na rozwiązaniu umowy o pracĊ koĔcząc, moĪe staü siĊ narzĊdziem kształtowania przyjaznej atmosfery, opartej na wzajemnym poszanowaniu i zaufaniu21.
Proponowane działania wewnĊtrzne, poprzez które zakłady opieki zdrowotnej mogą realizowaü strategiĊ społecznej odpowiedzialnoĞci w obszarze kreowania polityki personalnej zawiera
tabela 1.
Tabela 1. Społeczna odpowiedzialno zakładu opieki zdrowotnej
w obszarze polityki personalnej
DZIAŁANIA ADRESOWANE DO PRACOWNIKÓW
TWORZENIE MIEJSC PRACY
RESPEKTOWANIE GODNOĝCI OSOBISTEJ KANDYDATA/PRACOWNIKA
DOSKONALENIE WEWNĉTRZNYCH PROCEDUR REKRUTACJI
ELIMINOWANIE DYSKRYMINACJI ZE WZGLĉDU NA PŁEû, RASĉ, RELIGIĉ, PRZEKONANIA POLITYCZNE ETC.
GODZIWA PŁACA
STWARZANIE GODZIWYCH WARUNKÓW PRACY UWZGLĉDNIAJĄCYCH BEZPIECZEēSTWO I ZDROWIE PRACOWNIKÓW
UCZCIWE KOMUNIKOWANIE SIĉ Z PRACOWNIKAMI
WYSŁUCHIWANIE I UWZGLĉDNIANIE PROPOZYCJI, POMYSŁÓW, SKARG PRACOWNIKÓW
UNIKANIE DYSKRYMINACJI (NP. ZE WZGLĉDU NA: PŁEû, WIEK, RASĉ, ORIENTACJĉ
SEKSUALNĄ, WYZNANIE)
ZACHĉCANIE DO ROZWIJANIA UMIEJĉTNOĝCI ZAWODOWYCH I PODNOSZENIA
KWALIFIKACJI
BUDOWANIE POCZUCIA BEZPIECZEēSTWA WEWNĄTRZ ZESPOŁU
PLANOWANIE ĝCIEĩEK KARIERY ZAWODOWEJ
SPÓJNY, REGULARNIE WERYFIKOWANY SYSTEM OCENY WEWNĉTRZNEJ
WSZYSTKICH KATEGORII PRACOWNIKÓW
PRAWO DO ODPOCZYNKU
WPROWADZENIE SYSTEMOWEGO PODEJĝCIA W ZAKRESIE SZKOLENIA I DOSKONALENIA PRACOWNIKÓW
SPÓJNY, PRZEJRZYSTY I AKCEPTOWANY SYSTEM AWANSOWANIA REALIZOWANY
W PRAKTYCE
UMOĩLIWIENIE KOBIETOM POWROTU DO PRACY PO URLOPIE MACIERZYēSKIM I
WYCHOWAWCZYM PRZEZ ZATRUDNIENIE W SKRÓCONYM WYMIARZE CZASU
PRACY
PROGRAMY POMOCY DLA ZWALNIANYCH
21
R. Nowak-Lewandowska: Społeczna odpowiedzialno firmy...op. cit., s. 759–773.
48
Katarzyna Burda-wierz
Społeczna odpowiedzialno zakładu opieki zdrowotnej.
Kreowanie nowoczesnej polityki personalnej.
ħródło: Opracowanie własne na podstawie: R. Nowak – Lewandowska, Społeczna odpowiedzialnoĞü firmy wobec pracowników, w: Gospodarka Polski po 15 latach transformacji,
Z. Dach, A. Pollok (red.), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków 2005, s. 759-773;
M. Rybak, Etyka menedĪera – społeczna odpowiedzialnoĞü przedsiĊbiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 49; M. ĩemigała, Społeczna odpowiedzialnoĞü
przedsiĊbiorstwa. Budowanie zdrowej, efektywnej organizacji, Oficyna Wolters Kluwer
Business, Kraków 2007, s. 104-105; J. JoĔczyk, Zarządzanie zasobami ludzkimi w zakładach opieki zdrowotnej, Difin, Warszawa 2008, s. 141-145; B. Balcerzak – Paradowska,
Społeczna odpowiedzialnoĞü biznesu w kontekĞcie europejskiej polityki na rzecz równoĞci kobiet i mĊĪczyzn, w: Zarządzanie zasobami ludzkimi. TeraĨniejszoĞü i przyszłoĞü,
S. Borkowska (red. nauk), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2006, s. 298299.
W opiniach pracodawców moĪna spotkaü siĊ z poglądami, Īe działania w aspekcie relacji
z pracownikami polegają wyłącznie na dostosowaniu siĊ do przepisów prawnych lub
do zabezpieczenia Ğrodków na szkolenia. Tabela nr 1 wskazuje, Īe w ramach realizacji strategii
społecznej odpowiedzialnoĞci na płaszczyĨnie kreowania polityki personalnej, pracodawcy powinni rozwaĪyü szerokie spektrum działaĔ uwzglĊdniających budowanie wspólnych wartoĞci jako
podstawy kultury organizacyjnej22.
NaleĪy podkreĞliü, Īe zarządzanie zasobami ludzkimi w zakładach opieki zdrowotnej odbywa
siĊ w okreĞlonych warunkach, tworzonych przez wiele czynników, co wpływa na pojawianie siĊ
danych problemów personalnych oraz determinuje sposoby ich rozwiązywania. G. Bartkowiak
wyróĪnia wĞród nich czynniki o charakterze relacji interpersonalnych związanych z odmiennoĞcią
uznawanych wartoĞci, osiąganych celów, posiadanych wzorców kulturowych, oraz czynniki
o charakterze ekonomicznym, wiąĪące siĊ z nie najlepszą sytuacją płacową w sektorze ochrony
zdrowia23.
Aby skutecznie wprowadziü do praktyki zarządzania działania społecznie odpowiedzialne
wykraczające poza ramy przepisów prawa, konieczne są procedury i wytyczne skłaniające przedsiĊbiorstwa do refleksji nad prowadzoną działalnoĞcią i uwzglĊdniania wymagaĔ interesariuszy24.
4. Podsumowanie
W stosunku do zarządzających zakładami opieki zdrowotnej pokładane są ogromne oczekiwania i nadzieje na innowacje. Innowacje w zarządzaniu mogą polegaü zarówno na wypracowaniu
22
Por. K. Bem-Kozieł, Csr a efektywno pracy, w: Społeczna odpowiedzialno biznesu w małych i rednich przedsibiorstwach, M. Bk, P. Kulawczuk (red.), Instytut Bada nad Demokracj i Przedsibiorstwem Prywatnym EQUAL, Warszawa
2008, s. 115–116.
23
G. Bartkowiak, Podnoszenie kwalifikacji i samorozwój personelu medycznego, w: Podstawy zarzdzania zakładem ...op.
cit., s. 399–405.
24
Idee społecznej odpowiedzialnoci biznesu zawarte s w nastpujcych dokumentach: Zarzdzenie Nr 38 Prezesa Rady
Ministrów z dnia 8 maja 2009 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw Społecznej Odpowiedzialnoci Przedsibiorstw,
wytyczne OECD dla przedsibiorstw wielonarodowych, Globalne Zasady Sullivana (Global Sullivan Principles), zasady
prowadzenia działalnoci gospodarczej z Caux, Strategia Lizboska, Zielona Ksiga Odpowiedzialnoci Społecznej Biznesu (CSR), Biała Ksiga (CSR). Szerzej na ten temat: H. Januszek, Odpowiedzialno społeczna biznesu w: Problemy
socjologii gospodarki, S. Banaszak, K. Doktór (red.), Wydawnictwo Wyszej Szkoły Komunikacji i Zarzdzania w Poznaniu, Pozna 2008, s. 349–365.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
49
własnych formuł zarządzania i organizacji jak równieĪ na adaptowaniu sprawdzonych w innych
jednostkach rozwiązaĔ25.
Strategia społecznej odpowiedzialnoĞci przedsiĊbiorstwa, obejmująca budowanie jego relacji
z interesariuszami, zyskuje coraz wiĊcej zwolenników.
Istnieje potrzeba zwrócenia szczególnej uwagi na interesariuszy wewnĊtrznych, jakimi są pracownicy zakładów opieki zdrowotnej.
Realizacja strategii społecznej odpowiedzialnoĞci w aspekcie budowania polityki personalnej
moĪe staü siĊ atutem odróĪniającym zakład opieki zdrowotnej od konkurentów, a wiĊc jego Ĩródłem przewagi konkurencyjnej.
Bibliografia
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
25
Adamczyk J., Społeczna odpowiedzialnoĞü przedsiĊbiorstw. Teoria i praktyka, Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009.
Agyeman-Budu E. A., Welvaert F., Investing In health care management: a way to
Explorer the future value Outlook of the health care sector, „Corporate governance”, Vol.
6 No. 4, 2006.
Doskonalenie systemów zarządzania w społeczeĔstwie informacyjnym, A. Sabryła (red.),
Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2006.
Etyka biznesu w działaniu. DoĞwiadczenia i perspektywy, W. Gasparski, J. Dietl (red.),
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Filek J., Społeczna OdpowiedzialnoĞü Biznesu. Tylko moda czy nowy model
prowadzenia działalnoĞci gospodarczej? Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
Kraków 2006.
Gospodarka Polski po 15 latach transformacji, Z. Dach, A. Pollok (red.), Polskie
Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków 2005.
Gramlewicz M., Oblicza kryzysu społecznego w polskiej słuĪbie zdrowia, ĝląsk Sp. z o.
o., Katowice 2007.
JoĔczyk J., Zarządzanie zasobami ludzkimi w zakładach opieki zdrowotnej, Difin,
Warszawa 2008.
Kakabadse N. K., Rozuel C., Meaning of corporate social responsibility In a local French
hospital: a case study, “Society and Business Review”, Vol. 1, No. 1, 2006.
Korpus J., Społeczna odpowiedzialnoĞü przedsiĊbiorstw w obszarze kształtowania
Ğrodowiska pracy, Wydawnictwo Placet, Warszawa 2006.
Lipka A., Strategie personalne firmy, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu,
Kraków 2000.
Matten D., Moon J., „Implicit” and „Explicit” CSR: A conceptual framework for
a comparative understanding of Corporate Social Responsibility, „Academy of
Mangement Review” 2008, Vol. 33, no. 2.
MenedĪer w dobie informacyjnej – postindustrialnej, Z Frankowicz (red.), Wydawnictwo
WyĪszej Szkoły Zarządzania, Wrocław 2000.
Z. Cygan, J. Liman, Koncepcja kierowania przedsiĊbiorstwem w warunkach społeczeĔstwa informacyjnego,
w: MenedĪer w dobie informacyjnej – postindustrialnej, Z Frankowicz (red.), Wydawnictwo Wyszej Szkoły Zarzdzania,
Wrocław 2000, s. 32–36.
50
Katarzyna Burda-wierz
Społeczna odpowiedzialno zakładu opieki zdrowotnej.
Kreowanie nowoczesnej polityki personalnej.
14. Nowoczesne zarządzanie w opiece zdrowotnej. Zarządzanie w zakładach opieki
zdrowotnej, M. Trocki (red.), Instytut PrzedsiĊbiorczoĞci i SamorządnoĞci, Warszawa
2002
15. Podstawy zarządzania zakładem opieki zdrowotnej, M. Dobska, K. RogoziĔski (red.),
Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2008.
16. Problemy socjologii gospodarki, S. Banaszak, K. Doktór (red.), Wydawnictwo WyĪszej
Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu, PoznaĔ 2008.
17. Przywództwo w ochronie zdrowia. Idee i instrumenty, A. Frączkiewicz-Wronka,
A. Austen-Tynda (red.), Wolters Kluwer Polska 2009.
18. Rojek-Nowosielska M., Kształtowanie społecznej odpowiedzialnoĞci przedsiĊbiorstw,
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu, Wrocław 2006.
19. Rok B., Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym Ğwiecie, Akademia Rozwoju
Filantropii w Polsce, Warszawa 2004.
20. Rudawska I., Opieka zdrowotna aspekty rynkowe i marketingowe, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2007.
21. Rybak M., Etyka menedĪera – społeczna odpowiedzialnoĞü przedsiĊbiorstwa,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
22. Społeczna odpowiedzialnoĞü biznesu w małych i Ğrednich przedsiĊbiorstwach, M. Bąk,
P. Kulawczuk (red.), Instytut BadaĔ nad Demokracją i PrzedsiĊbiorstwem Prywatnym
EQUAL, Warszawa 2008.
23. Społeczna odpowiedzialnoĞü biznesu. Raport z badania działalnoĞci firm naleĪących do
Klubu Partnera Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, L. Wojtasiewicz (red.), Akademia
Ekonomiczna w Poznaniu, PoznaĔ 2008.
24. Strategie wzrostu wartoĞci przedsiĊbiorstwa. Teoria i praktyka gospodarcza. Tom 2,
E. UrbaĔczyk (red.), Uniwersytet SzczeciĔski, „Zeszyty Naukowe nr 378 Prace Instytutu
Ekonomiki i Organizacji PrzedsiĊbiorstw nr 43”, Szczecin 2004.
25. Technologie wiedzy w zarządzaniu publicznym. Konwersja wiedzy’08, J. Gołuchowski,
A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im.
K. Adamieckiego w Katowicach, Katowice 2008.
26. Walkowiak R., Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kompetencje, nowe trendy,
efektywnoĞü, Dom Organizatora Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa,
ToruĔ 2007.
27. Zarządzanie w opiece zdrowotnej. Polsko – brytyjskie spojrzenie na zagadnienia
zarządzania w ochronie zdrowia w nowym stuleciu, M. Mautsch, M. Whitfield, J. Klich
(red.), Wydawnictwo Uniwersytetu JagielloĔskiego, Kraków 2001.
28. Zarządzanie zasobami ludzkimi. TeraĨniejszoĞü i przyszłoĞü, S. Borkowska (red. nauk),
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2006.
29. ĩemigała M., Społeczna odpowiedzialnoĞü przedsiĊbiorstwa. Budowanie zdrowej,
efektywnej organizacji, Oficyna Wolters Kluwer Business, Kraków 2007.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY IN HEALTH CARE
UNIT BUILDING MODERN PERSONNEL POLICY
Summary
Health care system in Poland underwent numerous reforms during last years. As
a result of these reforms a role of the healthcare management turned from the passive administrator into responsible manager entrusted with resources.
These changes result in the necessity of decision-makers to make choices at
many levels of health care management taking into account the personnel policy. The
management practice shows that the employees are the most valuable resource in
private and public sector organizations.
Due to the specific character of the performance of the healthcare units the issue in question is of great significance. Mentioned reforms enable healthcare units
managers to exploit the private enterprise managers experience in the area of corporate social responsibility.
Applying optimal solutions concerning the personnel policy in the health care
sector one should search in the strategy of corporate social responsibility. The main
challenge that HR specialist in the healthcare unit are facing is to introduce optimal
solutions which are to be found on the ground of CSR concept.
The paper aims to present the most important issues in the area of healthcare
units social responsibility as far as building modern personnel policy is concerned.
Keywords: Corporate Social Responsibility, Health Care, Personnel Policy
Katarzyna Burda-ĝwierz
Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego
Katowice, ul. 1 maja 50
e-mail: [email protected]
51