Załącznik 24 Zalecenia dotyczące opracowania/ aktualizacji strategii zarządzania zasobami ludzkimi (ZZL) / strategii personalnej Opracowanie i przyjęcie do realizacji strategii zarządzania zasobami ludzkimi/strategii personalnej jest jednym z efektów projektów finansowanych w ramach konkursu „HeRosi Organizacji” Poddziałanie 2.1.1 POKL. W ramach budowy strategii personalnej można wyróżnić szereg elementów, z której powinna się ona składać. Należy jednak podkreślić, że opracowanie skutecznej strategii personalnej wiąże się z tworzeniem jej równocześnie ze strategią ogólną organizacji. Wynika to z faktu, iż podstawą do tworzenia strategii jest analiza sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej przedsiębiorstwa. Aby zagwarantować wewnętrzne związki pomiędzy strategią zasobów ludzkich a strategią przedsiębiorstwa należy stworzyć politykę zapewniającą odpowiednią ilość ludzi, o odpowiednich kwalifikacjach. Polityka ta powinna gwarantować rozwój personelu, który będzie w stanie sprostać nieustannie zmieniającemu się otoczeniu i czynić to w sposób aktywny, nie tylko reaktywny. Strategia personalna, zatem powinna zawierać następujące elementy: 1. Analiza zewnętrzna organizacji, – która powinna dotyczyć wszystkich obszarów będących poza bezpośrednim wpływem organizacji dotyczących kwestii personalnych, a mających wpływ na jej funkcjonowanie. W przypadku strategii personalnej analiza zewnętrzna dotyczyć może m.in. rynku pracy; funkcjonowania lokalnych instytucji; funkcjonowania innych przedsiębiorstw na rynku; możliwości współpracy zewnętrznej z organizacjami doradczymi, szkoleniowymi czy oferującymi innego rodzaju usługi; prawne warunki funkcjonowania przedsiębiorstwa itp. 2. Analiza wewnętrzna organizacji, – która powinna obejmować wszystkie najistotniejsze elementy pozwalające na ocenę zasobów ludzkich przedsiębiorstwa oraz efektywność jego wykorzystania. Dobór czynników, jakie należy uwzględnić przy dokonywaniu powyższej analizy (podobnie jak w przypadku pozostałych składników strategii personalnej, zależy od specyficznych potrzeb konkretnej organizacji). Elementy, które mogą stać się przedmiotem analizy wewnętrznej to: struktura organizacyjna; posiadany przez organizację potencjał ludzki (w tym przypadku bardzo istotny jest dobór odpowiednich mierników niezbędnych do dokonania analizy potencjału pracowników - sugerowane jest oparcie się na pomiarze kompetencji); koszty zasobów ludzkich; poziom zadowolenia pracowników i ich potrzeby itp. 3. Analiza silnych i słabych stron, szans i zagrożeń (SWOT) – jest to część strategii będąca podsumowaniem analiz zewnętrznej i wewnętrznej, wskazująca na najistotniejsze szanse i silne strony organizacji. Pozwala ona określić elementy strategii personalnej, na której można budować przewagę konkurencyjną oraz zagrożenia i słabe strony, które uniemożliwiają realizację celów stojących przed organizacją. 4. Opracowanie celów działania – ten etap budowy strategii wymaga podjęcia szczególnej współpracy z przedstawicielami innych funkcji w organizacji niż HR. 1 5. 6. 7. 8. Strategia zarządzania zasobami ludzkimi musi być skorelowana z celami organizacji. W opracowanie celów działania pod kątem zapewnienia odpowiedniej liczby właściwie przygotowanych do zadań pracowników poza działem HR powinny zostać włączone te działy, które są w stanie najlepiej określić potrzeby klientów organizacji. Cele powinny zostać sformułowane zgodnie z zasadą SMART, powinny nie tylko być precyzyjnie sformułowane, mierzalne i określone w czasie, ale także realne i uzgodnione. Opracowanie mierników efektywności działania funkcji zarządzania zasobami ludzkimi – ustalenie mierników efektywności działań wiąże się bezpośrednio z procesem ustalania celów. Strategia personalna powinna określać jasne i widoczne korzyści biznesowe dla organizacji wynikające z realizacji strategii ZZL, dlatego przyjęte mierniki muszą być precyzyjne, niebudzące wątpliwości i „twardo” sformułowane. Przykładowe mierniki biznesowe dla oceny działań wynikających z realizacji strategii ZZL: Zwiększenie udziału w rynku (mierzone wartością sprzedaży lub liczbą sprzedanych produktów) Zwiększenie lojalności klientów (mierzone np. liczbą ponownie dokonywanych zakupów lub rozszerzeniem współpracy na inne obszary – zakup przez tych samych klientów nowych produktów czy usług) Zwiększenie satysfakcji klientów (mierzone np. przez cyklicznie prowadzone badania) przejawiające się spadkiem przeterminowanych płatności (w % lub kwotowo), ograniczeniem kosztów (w % lub kwotowo), poprawą jakości produktów i usług Ograniczenie kosztów działania przedsiębiorstwa do x% poziomu przychodu Uelastycznienie kosztów pracy Opracowanie wspólnej wizji rozwoju funkcji ZZL oraz funkcjonalnych programów działania – ten element strategii ma za zadanie określenie i dostarczenie organizacji spójnych narzędzi i programów z zakresu ZZL wpływających na realizację celów organizacji. Jest to element strategii personalnej, w której należy przyjrzeć się istniejącym funkcjom ZZL, określić te, które powinny podlegać modyfikacji, sformułować nowe funkcje i narzędzia. Wdrożenie strategii – kluczem do wdrożenia strategii jest jej właściwa komunikacja. Ten element strategii powinien określać - w jaki sposób w organizacji będą przekazywane informacje o wdrażaniu poszczególnych elementów strategii personalnej oraz jak realizacja strategii personalnej przekłada się na osiąganie celów biznesowych organizacji. Kontrola i wdrażanie zmian strategicznych – w tej części strategii należy określić, w jaki sposób będzie dokonywana analiza realizacji strategii ZZL, w jakich terminach będzie się ona odbywała, w jaki sposób będą dokonywane modyfikacje strategii oraz jakie zdarzenia będą wpływały na zmiany założeń strategii. 2 Opracowując i wdrażając strategię personalną, można posiłkować się poniższymi wskazówkami sformułowanymi przez Michaela Armstronga – wieloletniego praktyka i konsultanta z dziedziny ZZL: jasno sformułować to, co i z jakich powodów chcemy osiągnąć upewnić się, że to, co chcemy robić jest spójne ze strategią biznesową, kulturą i sytuacją, w jakiej znajduje się organizacja dążyć do ewolucji, nie rewolucji i „robić swoje", bez patrzenia na to, co modne pamiętać o prostocie, bo zbyt wysoki poziom złożoności to częsty powód niepowodzenia bez pośpiechu z uważnym oszacowaniem zasobów i kosztów z angażowaniem ludzi w proces z klarowną komunikacją, do pracowników zapewnieniem procesu rozwojowego dla pracowników Zdarza się, że organizacja osiąga sukcesy w obszarze personalnym mając zapisaną tylko częściową strategię i działając na bazie intuicji i doświadczeń kadry zarządzającej skupiającej zmotywowanych i właściwych ludzi. Inwestycja w budowę strategii personalnej jest opłacalna. Sam proces opracowywania strategii jest rozwijający i pomaga dostrzec czynniki sprzyjające i utrudniające realizację celów. Ponadto, znakomicie ułatwia koncentrację pracowników na kluczowych obszarach oraz pozwala weryfikować mierniki sukcesu. Opracowano na podstawie: 1. Narzędzia i praktyka zarządzania zasobami ludzkim, praca zbiorowa pod redakcją Marty Juchnowicz 2. HR News „Jak stworzyć strategię personalną?” Jolanta Porębska 3. Wikipedia 3