Lucyna JURCZYGA - nauczyciele.mom.pl
advertisement
Lucyna JURCZYGA AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA NA ZAJĘCIA KÓŁKA MATEMATYCZNEGO DLA UCZNIÓW UZDOLNIONYCH MATEMATYCZNIE [ KLASY V-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ (II ETAP EDUKACYJNY) ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 2 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 3 IM. JANA PAWŁA II W PSZCZYNIE Pszczyna 2006 Spis treści: 1. Charakterystyka programu 2. Cele programu 3. Procedury osiągania celów 4. Tematyka zajęć: a. Treści kształcenia b. Przewidywane osiągnięcia uczniów c. Literatura 5. Propozycje sposobu oceniania I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program jest rozszerzeniem programu „Matematyka z plusem” (numer dopuszczenia DKW- 4014- 139/99 ) i umożliwia pracę z uczniem uzdolnionym na zajęciach pozalekcyjnych. Obejmuje swoim zakresem 30 godzin lekcyjnych i jest przewidziany do realizacji w wymiarze 1 godz. tygodniowo. Program ten jest tak dostosowany, że w zajęciach kółka mogą uczestniczyć równocześnie uczniowie klas piątych i szóstych. Program obejmuje swoim zakresem utrwalenie i rozszerzenie treści programowych, wprowadza nowe tematy ( historia matematyki, niedziesiątkowe systemy liczenia). Pozwala na wykorzystanie klasopracowni komputerowej i Internetu. Daje możliwość twórczego „odkrywania” matematyki, współdziałania w grupie i pracy indywidualnej. Pozwala czuć się współtwórcą procesu dydaktycznego poprzez samodzielne opracowywanie tematów lekcyjnych i prezentacje na lekcji, przygotowywanie pomocy naukowych, konkursów klasowych, inscenizacji. Kolejność tematyki jest dowolna, przy czym należy zwracać uwagę, aby nie wyprzedzać treści programowych. CELE PROGRAMU Program ten oprócz podstawowych celów zawartych w programie „Matematyka z plusem” realizuje następujące cele: Rozbudzanie i pogłębianie zainteresowań matematyką Rozszerzanie wiadomości zdobytych na lekcji Rozwijanie intuicji, wyobraźni, rozumowania, wnioskowania i twórczego myślenia Korzystania z różnorodnych źródeł informacji (w tym Internetu) Korzystanie z kalkulatora Wykorzystania komputera do pracy z programem dydaktycznym, opracowywania danych statycznych (program Microsoft Excel) Stwarzanie możliwości osiągania własnego sukcesu poprzez przygotowanie i udział w różnych konkursach matematycznych (Kangur Matematyczny, Gry Logiczne i Matematyczne) Przygotowanie pomocy naukowych i inscenizacji wykorzystywanych na lekcjach matematyki III PROCEDURY OSIĄGANYCH CELÓW Formy i metody pracy na zajęciach kółka matematycznego z uczniem zdolnym można bardzo zróżnicować, ze względu na wyższy od przeciętnej poziom przygotowania grupy do pracy za pomocą metod twórczego odkrywania matematyki, a także z uwagi na liczebność grupy. Zabiegi dydaktyczne nauczyciela są ukierunkowane na kształtowanie aktywnej postawy ucznia. Zajęcia koła matematycznego powinny odbywać się w atmosferze większej swobody, samodzielności i w klimacie poszukiwań. Rola nauczyciela opiera się na dyskretnej inspiracji i kierowaniu rozwoju ucznia, na czuwaniu nad właściwym i pełnym rozumieniem problemu. Należy kłaść nacisk na kształtowanie samodzielnego logicznego myślenia i dedukcji. W tym celu należy stosować zasadę indywidualizacji (dobór odpowiedniego poziomu zadań do możliwości intelektualnych ucznia). Wprowadzanie nowego materiału głównie opiera się na rozwiązywaniu takich zadań, których rozwiązanie prowadzi ucznia do wnioskowania, uogólniania i formułowania wniosków. Wskazane jest tutaj stosowanie metody dydaktycznej – „burzy mózgów” podczas której uogólnienia i wnioski spisywane są na tablicy. Oprócz pracy indywidualnej ważną metodą jest metoda pracy grupowej, w której to główną rolę odegrać mogą uczniowie szczególnie uzdolnieni, którzy to poprzez przekonywanie grupy do własnych rozwiązań ćwiczą argumentowanie poprawność i jasność formułowania wniosków i uogólnień. Istotnym elementem pracy kółka jest rozwiązywanie krzyżówek, łamigłówek, rebusów, tangramów, które kształcą logiczne myślenie, intuicję i wyobraźnię. Przygotowywanie pomocy dydaktycznych, inscenizacji i konkursów wewnątrzklasowych doskonale utrwala już osiągniętą wiedzę i umiejętności, pozwala czuć się współtwórcą procesu dydaktycznego. Uczy planowania działania, współpracy w zespole, systematyczności i dokładności. Ważnym elementem działalności koła jest wykorzystanie Internetu jako doskonałego źródła wiedzy, a także możliwość sprawdzenia swoich sił w różnorakich konkursach ogłaszanych na „stronach” matematycznych. Uczniowie kółka wykorzystują swą wiedzę zdobytą na lekcjach informatyki kreśląc diagramy i wykresy za pomocą arkusza kalkulacyjnego. Wykorzystanie szkolnej pracowni komputerowej jest możliwe dzięki korelacji z programem informatyki , a także dzięki aktywnej współpracy z kółkiem informatycznym działającym w szkole. Nie bez znaczenia jest także rozwiązywanie zadań z poprzednich edycji konkursów matematycznych, które ma na celu utrwalenie i usystematyzowanie wiedzy, lepsze przygotowanie do konkursów, a co za tym idzie, stworzenie możliwości osiągnięcia sukcesu. IV TEMATYKA ZAJĘĆ Tematyka 1. Historia matematyki 2.Niedziesiątkowe systemy liczenia Treści kształcenia Wybitni matematycy w starożytności System dwójkowy, trójkowy, piątkowy Przewidywane osiągnięcia uczniów Uczniowie potrafią wykorzystać Internet i literaturę do zebrania informacji o sławnych matematykach starożytności, opracowują graficznie (z użyciem komputera lub bez) tablice prezentujące postacie eksponują je w klasopracowni matematycznej, Uczniowie znają zasady tworzenia innych systemów pisania liczb, potrafią zapisać liczbę w każdym z trzech systemów. Znają ogóle zasady budowania systemów. Potrafią wskazać zastosowanie do systemu 0, 1 (komputer, kalkulator, telegraf, system Braile′a.) Literatura i pomoce 1. E. Kohler „Z dziejów matematyki” 2. S. Kulczyński „Z. matematyką za pan brat” 3. Internet 1. S. Semadeni „Matematyka współczesna w nauczaniu dzieci” 2. S. Kulczyński „Z matematyką za pan brat” 3. S. Kulczyński „ Opowieści z dziejów liczb” 3. Elementarne wiadomości z teorii liczb 4.Elementy statystyki opisowej Podzielność liczb, Uczeń potrafi zastosować poznane twierdzenia podstawowe definicje dotyczące podzielności liczb w prostych i zadaniach na dowodzenie twierdzenia Uczeń utrwala poznane cechy podzielności liczb, Cechy podzielności oraz rozszerza swoją wiedzę o cechy podzielności liczb przez 8,12,15,20 Algorytm Euklidesa Uczeń utrwala algorytm Euklidesa i stosuje go w zadaniach tekstowych i skracaniu ułamków Planowanie badań statystycznych Zestawianie danych tabelarycznie oraz graficznie Uczeń współdziała w grupie Uczeń formułuje pytania, sporządza proste kwestionariusze zbiera dane ,opracowuje ilustruje graficznie (elementy programu Exel)współdziała z kółkiem informatycznym. Formułuje wnioski wynikające z analizowania danych 1. S. Białas „ O podzielności liczb” 2. W. Łęski, W. Łęska „Czy chcesz mieć 6”kl. VI 3. Z. Krawcewicz „Zbiór zadań dla uczniów uzdolnionych matematycznie” 1. klasopracownia informatyczna, Internet 5. Procenty Utrwalenie obliczeń procentowych. Zbiór rozwiązań równań i nierówności 6. Wyrażenia Zastosowanie równań algebraiczne, nierówności do równania, rozwiązywania zadań nierówności, tekstowych proporcjonalność Proporcjonalność, układanie i rozwiązywanie Uczeń rozwiązuje zadania głównie praktyczne w których wykorzystuje zależności typu: procent danej liczby, obliczanie liczby na podstawie danego jej procentu i odwrotnie, ile procent jednej liczby stanowi druga Do obliczeń potrafi wykorzystać kalkulator. Oblicza odsetki od kapitału i stopę procentową Uczeń buduje i przekształca wyrażenia algebraiczne Zapisuje treść zadań tekstowych w postaci równań i rozwiązuje je Rozwiązuje zadania dotyczące prędkości drogi i czasu Układa do zadań tekstowych proste i odwrotne proporcje ,a także proporce typu a: b: c. Rozwiązuje proporcje. 1. M. Braun „Procenty jak sobie z nimi radzić” 2. R. Uliasz „Matematyka w praktyce czyli po coja się tego uczę” 3. W. Łeska ST. Łeski „Zb. zad, dla uczniów uzdolnionych matematycznie’ 4. kalkulator 1. K. Zarzycki, P. Zarzycka „Zbiór zadań” 2. Praca zbiorowa pod reakcja Z. Bobiński „Liga zadaniowa” 3 . R. Uliasz „Matematyka w praktyce czyli po coja się tego uczę” 4. Z. Jędrasik „Zaprzyjaźnij się z matematyką” 7. Figury na płaszczyźnie 8. Figury w przestrzeni 9.Kształtowanie logicznego myślenia i wyobraźni Pola obwody trójkątów, czworokątów, wielokątów Konstrukcje geometryczne Uczeń potrafi rozwiązać praktyczne zadania związane z obwodami i polem trójkątów i wielokątów. Potrafi wykonywać podstawowe konstrukcje geometryczne w zadaniach złożonych. Buduje wielokąty foremne, w tym pięciokąt foremny. Dzieli odcinek na n- równych części. Wielościany i ich opis Uczeń zna systematykę wielościanów, poprawnie i systematyka je nazywa i opisuje. Potrafi rozwiązywać zadania Pola i objętości praktyczne w których oblicz się pole i objętość graniastosłupów graniastosłupów Rozwiązywanie rebusów, krzyżówek, zagadek logicznych, liczbowych, tangramów Uczeń rozwiązuje i układa krzyżówki i rebusy matematyczne. Uczeń rozwiązuje łamigłówki logiczne , liczbowe, rysunkowe Uczeń rozwiązuje układa kryptarytmy Uczeń układa tangramy 1. M. Braun „Konstrukcje geometryczne – jak sobie z nimi radzić” 3. W. Łeska ST. Łeski „Zb. zad, dla uczniów uzdolnionych matematycznie” 1. W. Łeska St. Łeski „Zb. zad, dla uczniów uzdolnionych matematycznie’ 2. W. Łeska St. Łeski „Zb. zad, dla uczniów uzdolnionych matematycznie” 1. WOM Katowice „Rebusy matematyczne” 2. K. Russel „Łamigłówki logiczne” 3. K. Russel „Łamigłówki logiczne” 4. Praca zbiorowa „Ziarenka matematyczne” 10. Rozwiązywanie zadań konkursowych Rozwiązywanie zadań różnych typów Uczeń potrafi zastosować zdobyte umiejętności do rozwiązywania zadań konkursowych w których występują problemy z różnych dziedzin matematyki 1. Zadania z dobytych zawodów matematycznych z lat ubiegłych (Kangur, Co trzy głowy to nie jedna, Matematyczny kogel mogel 2. Zadania z czasopisma „Matematyka” „Matematyka w szkole” 11. Przygotowanie pomocy naukowych i inscenizacji Przygotowanie następujących pomocy naukowych: -domino trójkątne -zestaw kart do gry pt.: „Jeden z dziesięciu” -tablice z postaciami i opisem sławnych matematyków starożytności - modele brył Przygotowanie inscenizacji Uczniowie przygotowują domino trójkątne-grę dydaktyczną przeznaczona do ćwiczeń rachunkowych klasa IV. Uczniowie przygotowują zestaw pytań i kart do wewnątrzklasowego konkursu „Jeden z dziesięciu” (klasa V przygotowuje konkurs dla klasy IV, a VI dla V). Uczniowie przygotowują modele brył graniastosłupów prostych i pochyłych. Uczniowie przygotowują inscenizacje pt.: „Kreska czy przecinek ?” utrwalającą algorytm czterech działań na ułamkach zwykłych. i dziesiętnych. 1. Zestawy podręczników i zbiorów zadań klas IV –VI 2. T. Czerkawska „Inscenizacja na lekcjach matematyki” V PROPOZYCJE METOD OCENIANIA Bieżąca kontrola poprawności rozwiązywanych zadań Ocena zadań wykonywanych samodzielnie (uczeń otrzymuje ocenę cel, lub bdb. w zależności od stopnia trudności zadania) Ocena stopnia aktywności, poprawności merytorycznej, systematyczności i dokładności w przygotowaniu pomocy dydaktycznych, inscenizacji, tematów do samodzielnej realizacji na lekcjach matematyki Udział w konkursach matematycznych szkolnych, międzyszkolnych, krajowych
