Reklama

3
System prawa
Prawo jest uporządkowaną całością i ma pewne cechy:
system prawa zbudowany jest z norm prawa, a nie z przepisów prawa, ponieważ przepisy nie mogą
spełniać warunków hierarchiczności, zupełności i niesprzeczności
system prawa jest uporządkowany, a jego uporządkowanie polega na istnieniu relacji
porządkujących normy prawne, którymi są hierarchiczność, zupełność, niesprzeczność i jednolitość
system prawa jest uporządkowany przez naukę prawa i organy stosujące prawo
Pojecie systemu prawa może występować w różnych znaczeniach:
może wskazywać na pewien typ systemu prawa; prawo stanowione, precedensowe, zwyczajowe
może występować w znaczeniu systemu konkretnego państwa
może oznaczać pewną gałąź prawa, np. system prawa cywilnego, system prawa karnego
Ad. 1 System prawa zwyczajowego
Źródłem prawa jest zwyczaj, czyli określona, utrwalona przez dziesięciolecia praktyka, której
towarzyszy przekonanie, że takie jest prawo. Prawo zwyczajowe z reguły opierało się na ustnych
przekazach, ale pojawiały się spisy prawa zwyczajowego; spis prawa zwyczajowego ma inną moc
prawną niż prawa stanowionego.
Norma prawa zwyczajowego powstaje wtedy, gdy przekonanie o jej obowiązywaniu staje się
powszechne w danej społeczności i wygasa, gdy to przekonanie zanika.
System prawa stanowionego
Podstawową formą tworzenia prawa jest wydawanie norm ogólnych i abstrakcyjnych przez
upoważniony do tego organ i w określonej przez prawo procedurze. Podstawowym źródłem prawa
są w takim systemie ustawy stanowione przez parlament, który jest przedstawicielstwem ludowym.
Powszechnie przyjmowana jest zasada, że szeroko pojmowane prawa i obowiązki obywatelskie
mogą być regulowane tylko przez ustawy; w systemie prawa stanowionego istnieje ścisłe
rozgraniczenie pomiędzy organami stanowiącymi i stosującymi prawo.
System prawa precedensowego
Klasycznym przykładem jest system common law (występuje w Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie,
Australii, Indiach, itd.); istnieje tam też prawo stanowione statute law i w wielu dziedzinach
wyraźnie dominuje. Common law jest głównie w prawie cywilnym, często także w karnym.
Prawo to powstaje w wyniku działalności sądów; podstawowym źródłem tego prawa są wyroki
sadowe.
Siłą rzeczy nie ma rozdziału pomiędzy organami stanowiącymi i stosującymi prawo. Sądy nie
tworzą prawa w jakiś szczególnych procedurach, ale rozstrzygając konkretne sprawy; istotne
znaczenie ma tzw. precedens, czyli orzeczenie, w którym przy okazji rozstrzygnięcia konkretnej
sprawy formułowana jest pewna reguła ogólna i abstrakcyjna, tzw. ratio decidenti. Polega to na tym,
że sądy rozstrzygając później podobną sprawę będą się odwoływać do wcześniejszego precedensu, a
nie do normy ustawowej, bo takiej nie ma. Szczególne znaczenie mają w tej sytuacji orzeczenia
Sądu Najwyższego, ponieważ można założyć, że gdyby nawet w przyszłości sądy niższe orzekły
odmiennie, to po wniesieniu środków zaskarżenia przez stronę sprawa trafi do Sadu Najwyższego,
który zmieni wyrok zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa.
(…)
… lub merytoryczna - system prawa jest zupełny w tym znaczeniu, jeżeli o każdym zachowaniu
możemy orzec jaka jest jego kwalifikacja prawna, czyli system jest niezupełny, w znaczeniu
zupełności kwalifikacyjnej, gdy istnieje choćby jedno zachowanie, co do którego nie jesteśmy w
stanie stwierdzić jak jest jego kwalifikacja prawna. Kwalifikacja prawna zachowania to sposób
ujęcia danego zachowania w dyspozycji normy…
Zupełność sytsemu prawa-opracowanie
Zależności między normami wyższymi i niższymi - wykład
System prawa
obowiązywanie prawa - omówienie
Zasady prawne i ich rola przy stosowaniu prawa - omówienie
System prawa
Reklama































Prawa autorskie
Reklama
Kontakt