wyklad-powstanie-prawa

2
POWSTAWANIE PRAWA
Historyczne formy powstawania prawa:
stanowienie,
zwyczaj,
precedens,
umowa,
opinie uczonych.
Stanowienie prawa polega na tym, że kompetentne (upoważnione przez prawo) organy państwa
wydają akty prawotwórcze np. ustawy, rozporządzenia. Współcześnie głównymi organami do
stanowienia prawa są parlamenty.
W sferze wykonawstwa prawo stanowione jest przez organy administracji rządowej i organy
samorządu terytorialnego.
Współcześnie stanowienie prawa jest regulowane przez samo prawo.
Rezultatem stanowienia prawa jest tzw. system prawa stanowionego. Takie systemy przeważają w
Europie kontynentalnej i dominują w Ameryce Południowej. Występują także w Luizjanie (jedyny
stan w USA) oraz w prowincji Quebec w Kanadzie.
Cechy charakterystyczne systemu prawa stanowionego:
W systemie tym za normy prawne uchodzą normy generalne i abstrakcyjne.
W systemie tym dochodzi do rozdzielenia pomiędzy stanowieniem prawa a stosowaniem prawa, tzn.
inne organy stanowią prawo, a inne je stosują.
System prawa stanowionego ma budowę hierarchiczną, swoją strukturą przypomina piramidę:
MADONNA
Podstawą wydawania norm niższego rzędu są normy wyższego rzędu.
Prawie wszystkie działy prawa są skodyfikowane (duża rola kodeksów w tym systemie, m.in. w
Polsce).
Kodeks jest to ustawa, która w sposób możliwie wyczerpujący reguluje daną dziedzinę stosunków
społecznych.
Zwyczaj jest pierwotną formą powstawania prawa, znacznie wyprzedzającą prawo stanowione. W
społeczeństwach pierwotnych nie było zinstytucjonalizowanej władzy, a dopiero w momencie
zaistnienia władzy pojawiało się prawo. Pierwszym prawem jakie się pojawiło było prawo
podatkowe, tzw. prawo daninowe.
Precedens jest to konkretne rozstrzygnięcie w danej sprawie, dokonane przez organ stosujący prawo,
które stanowi wzór do rozstrzygania spraw podobnych. W zależności od tego jaki organ dokonuje
rozstrzygnięcia można wyróżnić precedens sądowy, administracyjny i parlamentarny.
Wyróżnić możemy także;
precedens prawotwórczy (konstytutywny), kiedy to organ dokonuje rozstrzygnięcia nie mając
podstawy prawnej,
precedens potwierdzający (deklaratoryjny), w sytuacji podobnej sąd kieruje się uprzednim
rozstrzygnięciem sądu.
Ojczyzną prawa precedensowego jest Wielka Brytania, w której ten system prawa ma bardzo długą
tradycję sięgającą XI wieku. Za pośrednictwem Wielkiej Brytanii system prawa precedensowego
rozpowszechnił się w byłych koloniach brytyjskich: USA (bez Luizjany), Kanada, Australia, Nowa
Zelandia.
(…)
… (bez Luizjany), Kanada, Australia, Nowa Zelandia.
W systemie prawa precedensowego istotną rolę odgrywają sędziowie. Zarówno w Wielkiej Brytanii
i USA występuje (charakterystyczna dla państw anglosaskich) instytucja ławy przysięgłych,
nieznana dla prawa stanowionego.
Cechy charakterystyczne systemu „common law”:
Za normy prawne w tym systemie uchodzą normy indywidualne i konkretne.
Podstawową formą prawotwórstwa jest decyzja sądowa. W decyzji sądowej wyróżnia się „ratio
decidendi” (reguła sędziowska stanowiąca podstawę rozstrzygnięcia) i „arbiter dicta” (jest to
uzasadnienie tej reguły).
W systemie „common law” obowiązuje zasada „stare decisis”, czyli stałości decyzji. Zgodnie z tą
zasadą sądy równorzędne lub sądy niższej instancji są związane orzeczeniem sądów równorzędnych
lub wyższej instancji…
Stanowienie prawa - omówienie
Tworzenie prawa-Wykład.
Tworzenie prawa-opracowanie
Teoria precedensu
Wykład - formy prawa
Powstawanie prawa - Prawo zwyczajowe
Reklama

























Prawa autorskie






Reklama
Kontakt