Notatki, etyka

Etyka prawnicza, ćwiczenia (dr J. Zieliński), 3 marca 2015 r.
Konsultacje: 106 INK, I wtorek, godz. 11.30 – 14.45
Zaliczenie: referat albo praca zaliczeniowa (pisemna)
Literatura: „Etyka adwokacja, etyka prawnicza” prof. Tokarczyk; „Etyka sytuacyjna prawnika” Marcin
Pieniążek; „Amerykańska etyka prawnicza” Ryszard Sarkowicz; „Etyka adwokacka. Teksty, orzecznictwo,
komentarz.” Zdzisław Krzemiński
Rozum zinstrumentalizowany – z zewnątrz dochodzi do konfliktu z twoim rozumem.
Systemy normatywizujące postępowanie człowieka:
1. Prawo – najskuteczniejszy z systemów, norma prawna, sankcja skupiona (twarda)
2. Etyka – norma etyczna, sankcja rozsiana (miękka) – społeczne napiętnowanie postępowania
3. System religijny – funkcjonowanie przykazań, daje najwięcej wolności (najdoskonalszy),
sankcja eschatologiczna (spotkanie z Bogiem). „Pies, który kocha swojego Pana, idzie za nim bez
smyczy” – WOLNA WOLA
4. Tabu – specyficzny system porozumiewania się, niebezpieczny, zacieśniający.
Etyka –nauka filozoficzna (dochodzimy do najbardziej wysublimowanych rozstrzygnięć), „tak powinno się
postępować”, wskazanie, co jest zgodne z rozumem.
Etiologia – opis ludzkich zachowań (MORALNOŚĆ).
ETYKA = MORALNOŚĆ
Etos – złączenie reguł/zasad/sposobu postępowania (szczególnie w grupie zawodowej), połączenie etyki i
moralności w grupie zawodowej. Etos mieści się w etyce zawodowej.
Korporacja zawodowa – dba o prestiż zawodu oraz o jego autorytet.
Etyka, wykład 6 marca 2015 r.
Zaliczenie: esej na ostatnich zajęciach (2/3 strony formatu A4)
Etyka – nauka (liczy sobie ok. 25 wieków)
Zadanie etyki: głównie zgłębia problemy moralności.
Słowo ETYKA wiąże się z filozofią i sięga do starożytności – od gr. ETOS = istotne jakiegokolwiek zjawiska.
Słowo ETOS zostało wykorzystane przez Arystotelesa.
 Nazwał nową dyscyplinę, która miała skupić się na tym – CZYM JEST DOBRO, JAKIE SĄ ŚCIEŻKI
URZECZYWISTNIANIA DOBRA.
 „Etyka nikomachejska” – dzieło Arystotelesa.
 Arystoteles nie był pierwszym, który zajmował się dobrem, natomiast to on stworzył naukę –
ETYKĘ.
 Nie istnieje inne dobro od dobra realnego (rzeczywistego).


Etyka jest empiryczna, oparta na doświadczeniu, łączy normy etyczne z ludzkimi działaniami.
Arystoteles poszukiwał natury dobra.
Cele ludzkości były różne:
a) Cele o wyższej naturze (można je było osiągnąć przez cele niższe)
b) Cele niższe (środki do uzyskania celu wyższego)
Istnieje łańcuch celów, który dąży do CELU NAJWYŻSZEGO -> EUDAIMONIA
Eudaimonia - doskonałość jednostki, optimum tego, co człowiek przy swej naturze mógł osiągnąć,
szczęście, dobro najwyższe, doskonałość jednostki (Arystoteleswidział to w działaniu rozumu, który wg
niego był fundamentem życia doskonałego).
Działania rozumu wg Arystotelesaobejmowały dwie sfery poznania – poznanie i życie praktyczne oraz
w sposób dychotomiczny.
Arystoteles wyodrębniał zalety człowieka rozumnego. Pierwsza grupa zalet – cnoty dianoetyczne (np.:
mądrość i rozsądek); cnoty etyczne (hojność i męstwo).
Arystoteles stał na stanowisku, że natura ludzka ma charakter złożony, wszystkie potrzeby natury ludzkiej
powinny zostać zaspokojone, człowiek musi spełniać czynności praktyczne i musi spełniać je w sposób
mądry (rozumnie) = człowiek powinien żyć w zgodzie z cnotami etycznymi.
SYSTEM CNÓT
Nie da się go wydedukować, można go ustalić na podstawie empirycznej. Cnót jest tyle, ile jest ludzkich
czynności, bo każda czynność ma własną cnotę. Gdy człowiek ma do czynienia z dobrami zewnętrznymi,
wtedy cnotą jest hojność, gdy człowiek ulega lękom, wtedy cnotą jest męstwo, a męstwo to środek
tkwiący gdzieś po środku tchórzostwa i zuchwalstwa. Hojność to środek pomiędzy rozrzutnością a
skąpstwem. I na tej podstawie Arystoteles podał definicję cnoty - cnota to usposobienie zachowujące
środek = doktryna środka - najsławniejsza z teorii etycznych Arystotelesa.
Starożytny Rzym
Na gruncie starożytnego Rzymu narodził się termin „moralność”, z łac. mos, mores - zwyczaj, obyczaj.
Cyceronbył autorem terminu MORALNOŚĆ.
Dla określenia etyki Arystotelesa, Cycero wprowadził termin filozofii moralnej. Cycero głosił pogląd, że
głównym celem państwa jest zapewnienie jego mieszkańcom szczęśliwego życia (praktykowanie przez
mieszkańców cnoty w oparciu o należyte wychowanie i wyksztalcenie).
W dziełach Cycerona widać gruntowne przemieszanie problemów etycznych i prawnych, a czasem było
tak, że tam, gdzie w dziełach Cycerona pojawiały się luki prawne lub luki w argumentacji prawnej, to
autor starał się je zastępować frazesami moralnymi. Filozofia Cycerona była recepcją myśli Platona i
poglądów stoików. Od Platona Cycero zapożyczył tezę o wiecznych zwyczajach moralnych i prawnych i
uzupełniał je. Od stoików - teorię o solidarności ludzkiej, o harmonii interesów jednostki i
społeczeństwa oraz o wspólnocie zasad moralnych ludzkości.
Doszło do ukształtowania się etyki. Ta dziedzina, to nauka, która zgłębia problematykę moralności, a
zatem przedmiotem badań etyki są studia nad moralnością. Nazywając etykę nauką dokonujemy
uproszczenia problemu, bo to, co jest nauką, siłą rzeczy powinno pretendować do obiektywizmu, w
sensie pewnej niezależności otrzymywanych danych, czy też faktów od podmiotu dokonującego badań.
rzeczywistość faktów naukowych potwierdza się w analizie badaczy, bo człowiek nie może z własnej woli
zmienić, np.: prawa ciążenia Izaaka Newtona. Czy w takim razie można traktować etykę jako naukę?
20 marca, wykład
Sędzia Sądu Okręgowego w Olsztynie, zawód sędziego i etyka zawodu, karne materialne
ETOS
Wymagania wobec osób piastujących stanowisko sędziego, trzecia władza – najsłabsza (małą liczebnie,
nie ma większego wpływu na to, co jest uchwalane, w jakiej rzeczywistości przyjdzie nam funkcjonować);
stawia się największe wymagania, płynął z aktów najwyższych – Konstytucji, ustawy o sądach
powszechnych.
Sędzia:
 Wyjątkowe cechy moralne i etyczne
 Bezstronny
 Niezawisły
 Niezależny
Takich wymagań nie stawia się politykom – ciągłego kształcenia, poszerzania horyzontów, wyjątkowej moralności.