Święty Tomasz z Akwinu

Święty Tomasz z Akwinu
1. Św. Tomasz znajdował się pod szczególnym wpływem Arystotelesa. Rozróżnienie między sferą
rozumu i sfera objawienia pozwoliło mu określić konkretne miejsce dla filozofii Arystotelesa w
chrześcijańskiej wizji świata
2. Zajmował się scholastyką. To podstawowy nurt średniowiecznej filozofii chrześcijańskiej na
zachodzie. Cechy: filozofia jest dochodzeniem do prawdy za pomocą objawienia i operacji
logicznego rozumowania. Filozofia występuje w ścisłym związku z teologia.
3. Metoda scholastyczna – dążąc do rozumowego udowodnienia słuszności dogmatów religijnych.
Metoda obejmowała zestaw pytań, przy których przytaczano argumenty i wniosek
4. Starał się wykazać, że wiara chrześcijańska zakorzeniona jest w rozumie oraz że prawo rządzące
przyrodą jest racjonalne. Twierdził, że rozum i dociekania filozoficzne zgodne są z wiara
chrześcijańską. Oddzielił on wiarę – dziedzinę objawienia, od rozumu. Stanowią dwie odrębne
dziedziny. Rozumem można poznać własności Boga. Poprzez wiarę poznajemy prawdy niedostępne
dla rozumu - czym jest Trójca święta, grzech pierworodny. Niektóre prawdy przekraczają rozum, ale
żadna mu się nie sprzeciwia.
5. Jak poznać Boga?
Poznajemy jedynie pewne sygnały obecności Boga i to pośrednio. Bóg to niezmienna, wieczna istota –
dlatego my nie jesteśmy w stanie go pojąć, bo jesteśmy śmiertelni, materialni.
6. Dowody na istnienie Boga. Tomasz uznaje możliwość wykorzystania wiedzy racjonalnej do
poznania Boga. Podaje 5 dowodów logicznych:
 Jeśli istnieje ruch, to musi być jakaś siła, która jest źródłem tego ruchu, która była pierwszym
poruszycielem – jest to Bóg
 Świat jest niesamoistny, zależny, byty przemijają, są nietrwałe – potrzeba więc istoty
samoistnej, która by leżała u jego podstaw
 Rzeczy mają przypadkowy charakter, więc musi istnieć istota konieczna. Bóg jest pierwszą i
ostatecznym impulsem skutków i przyczyn
 Ponieważ istnieje gradacja, musi istnieć istota najdoskonalsza, źródło dobra, piękna
 Jeżeli przyroda ma sens, cel to musi istnieć przyczyna tego celu. Bez boga świat pozbawiony
byłby celu.
7. Istnieje jednostkowy świat rzeczy, są to tzw. substancje (samoistne byty), czyli otaczające nasz
rzeczy, które istnieją realnie. Substancje składają się z istoty i istnienia. Istota substancji cielesnej
składa się z 2 elementów:
 Formy – ma charakter gatunkowy
 Materii – ma charakter indywidualny, potencjalny, bierny
Według Tomasza Bóg jest czystym bytem, czystym aktem, to on powołuje materię, ale tworzy ją z
niczego – ex nihile.
8. Istnieją 2 podstawowe formy bytu: (metafizyka tomistyczna)
 Prosty – Bóg – byt konieczny (musi istnieć bo to leży w jego istocie), niezależny (istnieje z
własnej natury)
 Złożony – człowiek - jest to byt zależny (bo istnienie nie leży w jego naturze), akcydentalny –
przypadłościowy. Człowiek nie jest w stanie pojąć Boga w jego prostocie.
9. Rozróżnia 2 typy poznania: zmysłowe(niższe), intelektualne(wyższe).
10. Antropologia tomistyczna
Człowiek jest złożony z formy i materii. Sfera formy to dusza, materii to ciało. Mówi o nieśmiertelności
duszy ludzkiej. Dusza ludzka jest rozumna, co wyróżnia człowieka spośród innych gatunków. Po
śmierci może istnieć czysta forma, jaką jest dusza.
11. Stworzenie świata:
 Świat został stworzony z niczego. Zostało to dokonane bezpośrednio przez Boga.
 Bóg stworzył świat według swoich idei (miał niejako program świata)
 Stworzenie świata nastąpiło w czasie. Nie ma dowodu, że świat nie ma początku ani że ma
początek
12. Istnieją różne stworzenia o różnym stopniu doskonałości: rośliny, zwierzęta, ludzie, anioły – czyste
inteligencje, które umieszczone są w hierarchii świata między ludźmi a Bogiem.