Cechy charakterystyczne roślin

Królestwo roślin
Cechy charakterystyczne roślin
większość to organizmy samożywne(autotrofy),
wykorzystujące energią słoneczną dzięki posiadaniu
barwników asymilacyjnych
rzadko formy heterotroficzne (saprofity i pasożyty)
lokalizacja procesów wzrostowych w określonych
miejscach- merystemach, w których rozwój
embrionalny nigdy nie ustaje
obecność sztywnej ściany komórkowej (glony nie
wytwarzają ściany)
plastydy (leukoplasty, amyloplasty,
chromoplasty,chloroplasty zawierające chlorofil
i karotenoidy)
Komórka roślinna
A) ściana komórkowa,
B) plasmodesma,
C) błona komórkowa,
D) chloroplast,
E) błona tylakoidu,
F) mitochondrium,
G) lizosom,
H) aparat Golgiego,
I) wakuola,
J) retikulum
endoplazmatyczne gładkie,
K) retikulum
endoplazmatyczne szorstkie,
L) jądro,
M) błona jądrowa,
N) otwór w błonie jądrowej,
O) jąderko.
Ewolucja roślin
•
•
•
•
Pierwsze organizmy roślinne zamieszkiwały środowisko wodne
Dzięki dużej sile wyporności wody nie miały wykształconych
układów podtrzymujących ich ciało
Woda chroniła roślinę przed wysychaniem
Zaopatrywała w substancje pokarmowe
Umożliwiła stykanie się gamet i rozprzestrzenianie się zarodników
Zdobywanie środowiska lądowego było trudne, odbywało się
bardzo wolno
Wyjście roślin na ląd dokonało się w sylurze, około 400 milionów
lat temu
Największą trudnością w zdobyciu środowiska lądowego było
dostateczne zaopatrzenie roślin w wodę
Proces opuszczania środowiska wodnego przez rośliny
i zdobywania przez nie lądu następował w strefie przybrzeżnej
Ewolucja roślin
Organy podziemne (korzenie) umożliwiły zdobywanie wody
z gleby, system tkanek przewodzących rozprowadza ją po całym
organizmie
Ochrona całego organizmu przed nadmiernym wyparowywaniem ,
uszkodzeniami mechanicznym i różnicami temperatur – rola tkanki
okrywającej
Wymiana gazowa – aparaty szparkowe
Zmiany w procesie rozmnażania
Wykształcenie tkanek mechanicznych – utrzymanie rośliny
w odpowiedniej pozycji
Organ podziemny- przytwierdzający roślinę do podłoża
i umożliwiający pobieranie z niego wody
Wytworzenie zarodników, łatwo przenoszonych prze wiatruniezależnienie od rozmnażanie płciowego
Pojawienie się w dewonie roślin nasiennych, ze specjalnym organem
przetrwalnym oraz organami rozrodczymi uniezależniającymi
rozmnażanie płciowe od wody
Systematyka roślin
Gromada: Rośliny telomowe
Podgromada: Mszaki
klasa: Mchy
klasa: Wątrobowce
klasa: Glewiki
Podgromada: Widłakowe
Podgromada: Skrzypowe
Podgromada: Paprociowe
klasa: Paprocie
Podgromada: Nagonasienne (Nagozalążkowe)
Podgromada: Okrytonasienne(Okrytozalążkowe)
klasa: Jednoliścienne
klasa: Dwuliścienne
Mszaki
Przemiana pokoleń – regularne występowanie
w cyklu rozwojowym form rozmnażających się płciowo
i bezpłciowo
Dominującym pokoleniem jest gametofit- zielona,
ulistniona łodyżka; chwytniki ; rodnie, plemnie
Sporofit –mniejszy , wytwarza zarodniki
Rozmnażanie bezpłciowe (zarodniki) oraz płciowe (wymaga
obecności wody)
W tej grupie obserwuje się początek rozwoju tkanek
przewodzących
Mszaki
Płonnik pospolity
1 - sporofit(2n)
2 – gametofit(1n)
Płonnik pospolity
Przemiana
pokoleń- mszaki
Widłakowe
Pokoleniem dominującym- sporofit
Gametofit (Przedrośle)- mały i niepozorny
Zróżnicowanie na
- liście zarodnionośne- w górnej części łodygi; liście
z zarodniami zebrane w kłosy zarodnionośne
- liście asymilacyjne – drobne, o niepodzielnej
blaszce
Widłak jałowcowaty
Skrzypowe
Pokolenie dominujące- sporofit
Skrzypy wytwarzają dwa rodzaje pędów :
zarodnionośne i asymilacyjne
Specyficzna budowa pędów i liści zarodnionośnych:
- oś główna
- odgałęzienia i liście wyrastają z okółków
- na spodzie tarczowatych liści zarodnionośnych –
zarodnie
Zawierają krzemionkę
Skrzypowe
Skrzyp polny
Wiosną wyrastają bezzieleniowe
pędy zarodnionośne.
Na ich wierzchołkach znajdują
się skupienia sporofilów z
zarodniami, zebrane w kształcie
kłosa.
Po rozsianiu zarodników pędy te
zamierają.
Następnie pojawiają się zielone,
trwałe pędy asymilacyjne.
Paprociowe
Sporofit- pokolenie dominujące
Charakteryzują się wykształceniem makrofilibardzo duże liście , ich blaszka zwykle bogato
podzielona na drobne odcinki
U większości- pastorałowate zwinięcie młodych liści
Narecznica samcza
Salwinia pływająca
Rośliny nasienne
Całkowicie dominującym pokoleniem jest sporofit;
ulistniona łodyga z kwiatem (pęd), system
korzeniowy
Gametofit- silnie zredukowany, zatracił
samodzielność, odżywia go sporofit
Nasienie- zawiera zarodek rośliny, jest organem
przetrwalnym(tkanka odżywcza, łupina nasienna),
służy rozprzestrzenianiu się (woda, wiatr,
zwierzęta)
Kwiat- odpowiednik kłosów zarodnionośnych
Nagonasienne
Rośliny o łodygach zdrewniałych, drzewa i krzewy
Kwiaty - jednopłciowe
Nasiona są nie osłonięte, zalążki umieszczone są na
powierzchni liści
Liście z zalążkami skupione szyszkowaty twór strobil
Miłorząb japoński
Sosna zwyczajna
Okrytonasienne
Rośliny zielne oraz o łodygach zdrewniałych
U większości przedstawicieli kwiaty obupłciowe,
o bardzo zróżnicowanej budowie
Nasiona okryte, zabezpieczone przed
bezpośrednim wpływem otoczenia
Owoc- ochrona dla nasion, organ umożliwiający
przenoszenie prze zwierzęta, wiatr, wodę
Kwiat okrytonasiennych
Kwiatostany
1. grono (bez, konwalia)
2. wierzchotka (goździk)
3. skrętek
4. kłos (pszenica, żyto)
5. główka (koniczyna polna)
6. koszyczek (stokrotka, słonecznik)
7. baldaszek (marchew, pietruszka)
8. wiecha (trawy)
9. wachlarzyk (irys)
10. kotka (wierzba)
Systemy korzeniowe
Palowy
• korzeń główny i liczne
korzenie boczne
• marchew, dąb, sosna
Wiązkowy
• liczne, jednakowe
korzenie przybyszowe
• tulipany, gerbery, lilie,
astry
Funkcje i rodzaje korzeni
Funkcje
• pobieranie wody i soli
mineralnych
• rozmnażanie wegetatywne
• przytwierdzenie rośliny do
podłoża
• gromadzenie substancji
zapasowych
Rodzaje korzeni
• zapasowe (marchew,
pietruszka, burak)
• czepne (bluszcz)
• podporowe (kukurydza)
• powietrzne (rośliny lasów
podzwrotnikowych- liany
i epifity; wchłaniają wodę deszczową lub
parę wodną z powietrza )
• oddechowe (drzewa bagien
strefy podzwrotnikowej)
• kurczliwe (lilia)
Pęd rośliny nasiennej
1 stożek wzrostu
2 zawiązek liścia
3 zawiązek pędu
bocznego
Funkcje i rodzaje łodyg
okrytonasiennych
Funkcje
• utrzymuje liście, kwiaty, owoce
• pośredniczy w transporcie
zw. organicznych
• pośredniczy w transporcie soli
mineralnych i wody
• łącznik między korzeniem a liśćmi
• wspomaga proces fotosyntezy
• magazynuje wodę (kaktusy) i
substancje zapasowe (kalarepa,
ziemniak)
• rozmnażanie wegetatywne
(kłącze)
Rodzaje łodyg
1.
zdrewniałe (lipa, porzeczka,
śliwa)
2. zielne
•
podziemne (cebula, bulwa,
kłącze)
•
nadziemne (źdźbło, czepna,
wijąca, płożąca się,
wzniesiona)
Liść
Ułożenie liści na pędzie
naprzeciwległe
okółkowe
skrętoległe
Funkcje liści:
Wymiana gazowa
Transpiracja
Fotosynteza
Aparaty szparkowe
Aparat szparkowy tworzą 2
komórki szparkowe.
Ściany komórek szparkowych są
grubsze od wewnętrznej strony.
Między komórkami powstaje
przestwór- szparka.
Wskutek pobierania (oddawania)
wody wzrasta (maleje) ciśnienie
wewnętrzne (turgor) w
komórkach szparkowych,
następują zmiany kształtu tych
komórek, szparka powiększa się
(pomniejsza).
Dwa liścienie
w zarodku
Jeden liścień
Korzeń główny
z korzeniami
bocznymi
Korzeń wiązkowy
Liście z ogonkiem, unerwienie
pierzaste lub dłoniaste
Liście często bezogonkowe,
pojedyncze, z równoległym
unerwieniem
Wiązki przewodzące w łodydze
ułożone są w postaci
pierścienia; otwarte
Wiązki przewodzące rozproszone
w łodydze; zamknięte
Kwiaty cztero-, pięciolub wielokrotne
Kwiaty najczęściej trzykrotne
Owoce okrytonasiennych
a,b - orzech,
c- ziarniak,
d - niełupka,
e,f - mieszek,
g - strąk,
h - łuszczyna,
i - torebka,
j - rozłupnia,
k - pestkowiec,
l - jagoda
Psylofity
Rhynia
•
•
•
•
Pierwsze rośliny lądowe
Wielkość do 1 m
Budowa - łodyga, brak
liści i korzeni, sporofit
(puszki zarodnionośne),
gametofit (rodnie
i plemnie)
Skórka z aparatem
szparkowym
Najszybciej
rosnącymi roślinami
są bambusy.
Mogą przyrastać do
90cm dziennie.