Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” Resolution efektywność zależna od skutecznych mechanizmów Warszawa, 17 września 2010 r. 1 Metody resolution Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 2 Proces resolution Resolution – prawnie określony sposób postępowania władz wobec banku zagrożonego niewypłacalnością (upadłością), w szczególności: krytycznie niedokapitalizowanego, nie mogącego pozyskać odpowiednich kapitałów mającego problemy z płynnością prowadzącego działalność zbyt ryzykowną lub niezgodną z prawem Warunki niezbędne - jasno zdefiniowana odpowiedzialność (rola) poszczególnych uczestników sieci bezpieczeństwa finansowego - silna współpraca instytucjonalna w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego Metody resolution Główne opcje: - OBA – Open bank assistance - P&A – Purchase & assumption - Likwidacja i wypłata depozytów - niezależna instytucja gwarantująca depozyty - określone kompetencje i uprawnienia do przeprowadzania resolution - określony prawnie sposób postępowania z bankiem systemowo ważnym Seminarium BFG Szczegółowe rozwiązania w ramach opcji głównych uzależnione od możliwości prawnych i warunków rynkowych w poszczególnych krajach „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 3 Cele procesu resolution Dążenie do minimalizacji koszty minus odzysk Destabilizacja rynku Cel Cel Maksymalizacja odzysku Minimalizacja kosztów Koszty resolution Odzysk Stabilizacja rynku Cel Minimalizacja destabilizacji rynku Praktyka wskazuje, że każdy kraj powinien dokonać dostosowań prawa, aby stworzyć dedykowane przepisy dla upadłości banków Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 4 Efektywny proces resolution Efektywny proces resolution powinien: - minimalizować koszty resolution - maksymalizować zwrot (odzysk) - minimalizować zaburzenia na rynku - przywrócić dyscyplinę w przypadkach stosowania niewłaściwych praktyk lub nadużyć - pomóc instytucji gwarantującej depozyty zapewnić szybką i właściwą wypłatę - ograniczyć moral hazard Kwestie prawne: - przejęcie uprawnień właściciela – możliwość zarządzania majątkiem - prawo do zaskarżenia właścicieli, zarządzających, kadry i audytorów upadającego banku - prawna ochrona pracowników instytucji realizujących proces resolution Kwestie operacyjne i administracyjne: - polityka (strategia) i procedury operacyjne przeprowadzania procesu resolution zasady postępowania pracowników przeprowadzających proces resolution zasady bazujące na automatycznym podejmowaniu działań – określenie czynników uruchamiających proces profesjonalna, doświadczona kadra do oceny stanu (kondycji) banku właściwa wycena i transparentny proces sprzedaży majątku (aktywów) w ramach resolution Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 5 Wybór metody resolution Wybór metody resolution Upadłość powoduje istotny negatywny wpływ na system bankowy lub gospodarkę TAK ryzyko destabilizacji sektora finansowego lub gospodarki OBA NIE Bank Pomostowy (BP) Upadłość powoduje ograniczony negatywny wpływ na system bankowy lub gospodarkę wybór najmniejszego kosztu Istnieją przesłanki dla uzyskania wyższych korzyści przy wydłużeniu czasu dla resolution P&A Likwidacja i wypłata środków gwarantowanych Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 6 Wybór metody resolution Znaczenie systemowe lub znaczenie dla gospodarki kraju niskie średnie wysokie krótki P&A P&A OBA długi Bank pomostowy Bank pomostowy OBA Bank pomostowy Czas potrzebny dla zbycia banku oraz uzyskania dobrych warunków cenowych Użyta metoda resolution musi być bardziej efektywna kosztowo niż likwidacja z wypłatą środków gwarantowanych Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 7 Korzyści przeprowadzenia procesu resolution Koszty fiskalne i skutki systemowe uregulowań procesu resolution Koszty fiskalne na podstawie Čihák & Nier (2009) (koszty pośrednie) wyratowanie 1. 2. Tradycyjne rozwiązania 3. 4. 5. Rozwiązania resolution Zmniejszenie ryzyka systemowego potencjalnej upadłości Przekazanie kontroli władzom regulacyjnym Zmniejszenie obciążenia podatników Obciążenie kosztami dotychczasowych akcjonariuszy Zmniejszenie moral hazard i zwiększenie dyscypliny rynkowej Nieuporządkowane bankructwo (koszty bezpośrednie) Ryzyko systemowe (brak stabilności) Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 8 Likwidacja banku z funkcją pay-box Ograniczenia w efektywności rozwiązania Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 9 Likwidacja z użyciem pay-box Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku oraz NIE NIE Likwidacja z użyciem pay-box Benchmark kosztowy NIE Istnieje rozwiązanie efektywniejsze niż likwidacja z pay-box Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 10 Likwidacja i wypłata depozytów Słabe strony Mocne strony zabezpiecza interesy deponentów zapewnia uczciwe traktowanie deponentów i wzmacnia zaufanie do systemu bankowego skutecznie eliminuje z sektora nieefektywne banki ogranicza moral hazard zaprzestanie wszelkiej działalności banku – duże ryzyko wywołania zaburzeń na rynku długotrwała procedura likwidacyjna ogranicza możliwości odzysku (duża utrata wartości aktywów) bardzo kosztowne rozwiązanie – osłabia możliwości dalszego działania systemu gwarantowania depozytów Rozwiązani e ostateczne Zastosowanie szybka wypłata depozytów może pomóc w opanowaniu/uniknięciu paniki rynkowej orzeczenie upadłości przez sąd jeżeli jest to najlepsze rozwiązanie z punktu widzenia stabilności systemu finansowego brak alternatywy (w tym brak atrakcyjnych aktywów do sprzedaży) Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 11 Najwyższą wartością jest utrzymanie „on-going” biznes Skutki operacyjne Skutki finansowe Wypłata środków gwarantowanych • Wstrzymanie obsługi operacyjnej • Ucieczka klientów do innych banków Utrata wartości zorganizowanego biznesu Przejęcie administrowania całością aktywów banku • Szeroki zakres czynności administracyjnych • Długi czas administrowania (praktycznie do całkowitej spłaty portfeli kredytowych) Wysokie koszty w długim okresie czasu Postępująca utrata zdolności administracyjnych • Utrata kwalifikowanych kadr • Brak możliwości utrzymania jakości w zakresie windykacji i restrukturyzacji Postępujące obniżanie jakości portfeli kredytowych – wysokie straty Obniżanie wartości pozostałych aktywów Nieruchomości banku, w tym placówki pozbawione klientów tracą charakter obiektów bankowych Trudności w zbyciu, utrata wartości nieruchomości Niski odzysk na aktywach Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 12 Wartości rynkowe w niewypłacalnym banku Wartości rynkowe w niewypłacalnym banku Wykorzystanie wartości rynkowych banku Proces likwidacji banku Tworzą potencjał dla budowy udziałów rynkowych + Następuje rozproszenie klientów - Produkty Muszą być aktywne + Pozostaje jedynie administrowanie portfelem kredytów - Oddziały i kanały obsługi Muszą być aktywne + Likwidacja działalności operacyjnej - Stanowią wartość jeżeli nie istnieje presja klientów na przejście do innego banku + Wypłata gwarancji likwiduje wolumeny - Jeżeli są dobrej jakości oraz klienci korzystają z szerokiej oferty banku + Kredyty jedynie administrowane nie posiadają istotnej wartości rynkowej - Klienci Wolumeny depozytów Wolumeny kredytów Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 13 Znajomość rynku – kluczem do sukcesu resolution Istotne są praktyczne umiejętności 1) Zbudowanie oferty 2) Dopasowanie oferty do warunków rynku Strategie Możliwości finansowe Synergie Klienci Potencjalni nabywcy Bank A Produkty Oddziały i kanały obsługi Oferta Możliwość realizacji transakcji ? Bank B Realni nabywcy Bank C Bank D Aktywa Bank E Pasywa Dopasowanie oferty do oczekiwań nabywców 1) Utrzymanie ciągłości obsługi klientów 2) Uniknięcie likwidacji z użyciem pay-box Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 14 Tworzenie oferty dopasowanej do rynku Budowanie oferty Podział bilansu niewypłacalnego banku oraz wartości niebilansowych Składowe zbywalne „on-going” biznes • Pracujące aktywa • Depozyty Składowe niezbywalne Zbywalne niepracujące aktywa Aktywa niezbywalne • Klienci • Produkty • Dystrybucja Oferta A Oferta B Dobry Bank Zły Bank Likwidacja Istotne właściwe dopasowanie oferty do rynku • Banki krajowe i zagraniczne • Krajowe i zagraniczne niebankowe instytucje finansowe Firmy wyspecjalizowane Nabywcy Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 15 OBA i Bank Pomostowy Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 16 Warunki dla użycia OBA Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku oraz NIE Benchmark kosztowy TAK OBA Istnieje zainteresowanie nabywców TAK Możliwość niższych kosztów w stosunku do pay-box Nabywca powinien spełniać wymagania w zakresie stabilizacji sektora finansowego i gospodarki kraju Rynek nabywców Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 17 Open Bank Assistance (OBA) Słabe strony Mocne strony Pozwala na rozwiązanie problemów związanych z płynnością Pozwala uniknąć kryzysu systemowego Wzmacnia zaufanie do systemu Udziałowcy są zobowiązani do zasilenia kapitałowego banku – partycypują w kosztach ratowania banku DGS narażony jest na znaczne uszczuplenie swoich funduszy w krótkim czasie (szybciej niż w przypadku alternatywnych metod) Może rodzić „moral hazard” – chroni odpowiedzialnych za powstanie problemów w banku Zmniejsza dyscyplinę rynkową Rozwiązani e czasowe Zastosowanie Jeśli istnieje duże zagrożenie naruszenia stabilności systemu finansowego lub gospodarki kraju / regionu Jeśli koszty OBA są niższe niż przeprowadzenia upadłości i wypłaty depozytów Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 18 OBA – uwarunkowania dla zastosowania i zasady Główne uwarunkowania Grupy zagrożeń systemowych Czynniki zagrożeń Skala powiązań finansowych • Liczba instytucji finansowych powiązanych biznesowo z bankiem • Wielkość pożyczek zagranicznych • Udział inwestorów zagranicznych Oddziaływanie na rynek finansowy • Wielkość rozliczeń międzybankowych • Udział w rynku depozytów i kredytów • Wolumen akcji i obligacji w portfelu Oddziaływanie na gospodarkę • • • • Wolumen kredytów mieszkaniowych Stan zatrudnienia Wolumen nieubezpieczonych depozytów Liczba małych przedsiębiorstw obsługiwanych przez bank Minimalizacja kosztów (maksymalizacja odzysku) • Minimalizacja kosztu zasilenia w fundusze minus szacowany odzysk • Eliminowanie efektu domina w gospodarce Obciążenie z tytułu poniesionych strat • Podział obciążeń z tytułu strat pomiędzy udziałowców, management oraz pracowników • Ochrona pracowników realizujących proces resolution przed roszczeniami Podział w czasie dostarczania wsparcia • Wspieranie banku w zakresie własnych wysiłków restrukturyzacyjnych • Zapobieganie pojawieniu się moral hazard po otrzymaniu funduszy Eliminowanie moral hazard • Ograniczanie wsparcia jedynie do sytuacji koniecznych • Określanie jednoznacznych warunków wyjścia ze wsparcia Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 19 Warunki dla utworzenia Banku Pomostowego Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju oraz NIE Benchmark kosztowy Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku TAK Możliwość niższych kosztów w stosunku do pay-box Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 20 Bank Pomostowy Niewypłacalny bank Bank Pomostowy Powołanie tymczasowego banku Przeniesienie - dobrych aktywów - gwarantowanych depozytów Zabezpieczenie rynkowej wartości banku Pozyskanie czasu dla znalezienia docelowego nabywcy. Praktyka wskazuje na okres 2-3 lat Docelowy nabywca Możliwość uzyskania zadowalającej ceny oraz satysfakcjonującej redukcji kosztów resolution Likwidacja Likwidacja złych (niepracujących) aktywów Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 21 Bank pomostowy Słabe strony Mocne strony Pozwala na kontynuację działalności banku i wybranie dobrego momentu przeprowadzenia procesu resolution Może zwiększyć zaufanie klientów banku Pozwala instytucji przeprowadzającej proces resolution zyskać na czasie w celu lepszego Może prowadzić do wzrostu kosztów pokrywanych przez DGS lub rząd – dodatkowe koszty administrowania bankiem pomostowym, szczególnie w przypadku trudności ze znalezieniem nabywcy Stosowana przez nadzór jedynie „aby zyskać na oszacowania wartości banku i znalezienia odpowiedniego nabywcy Zastosowanie czasie” może prowadzić do opóźnień w przeprowadzaniu procesu resolution Rozwiązani e przejściow e Występuje ryzyko systemowe – proces resolution przeprowadzany jest wobec banku systemowo ważnego Bank posiada atrakcyjne rynkowo aktywa Czas na przeprowadzenie procesu resolution jest zbyt krótki Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 22 Bank pomostowy – przesłanki dla utworzenia Przesłanki dla utworzenia Banku Pomostowego (bridge bank) • Bank istotny systemowo • Wysokie znaczenie dla rynku oraz potencjalnie wysoka wartość rynkowa banku jako całości • Brak możliwości korzystnego zbycia banku w krótkim czasie Bank Pomostowy - powołuje i przejmuje zarządzanie nim podmiot realizujący proces resolution Stworzenie czasowego banku o „zdrowej” strukturze bilansu Utrzymanie wartości rynkowej banku Wymagane kompetencje wobec zarządzającego procesem resolution Wybranie do bilansu BP zdrowych aktywów oraz depozytów – w tym depozytów gwarantowanych Kapitały Wydzielenie złych aktywów z przeznaczeniem do likwidacji Utrzymanie zdolności operacyjnej i klientów banku Płynność Opracowanie strategii Strategia produktowa Pozyskanie czasu dla optymalizacji kosztów resolution SeminariumBFG BFG Seminarium Maksymalny czas dla prowadzenia BP powinien być zdefiniowany Pozyskanie nabywców oferujących korzystne warunki nabycia „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” Strategia kadrowa 23 P&A Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 24 Warunki dla użycia P&A Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku oraz TAK Benchmark kosztowy NIE P&A TAK Możliwość niższych kosztów w stosunku do pay-box Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 25 Purchase & Assumption (P&A) Słabe strony Mocne strony Zachowuje główne funkcje banku, wzmacnia zaufanie do systemu Często pozwala na zaspokojenie wszystkich deponentów Pozwala na zachowanie części miejsc pracy Ogranicza zaburzenia na rynku Trudności ze znalezieniem odpowiedniego podmiotu do przeprowadzenia transakcji, szczególnie gdy otoczenie jest niesprzyjające lub system jest słaby Może prowadzić do rozluźnienia dyscypliny rynkowej Często jest najtańszą opcją, nie wymagającą sięgnięcia po dodatkowe środki podatników Na ogół zapewnia deponentów ciągły dostęp do swoich środków Na ogół wymaga użycia środków DGS – np. koszty administrowania procesem, umorzenia Nie zawsze daje możliwość zabezpieczenia wszystkich deponentów (może być konieczna wypłata przez DGS) Zastosowanie Private sector solution gdy niższe koszty, niż pozostałych rozwiązań gdy istnieją atrakcyjne rynkowo aktywa, które można sprzedać w stosunkowo krótkim czasie Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 26 Zasady efektywnego zastosowania P&A Dostosowanie oferty sprzedaży do rynku Rozwiązania wspierające Dążenie do sprzedania banku w całości Minimalizacja kosztów administrowania likwidacją Sprzedaż z opcjami udziału w stracie Wyłączenie aktywów „Złego banku” • Pewne aktywa nie mogą być przedmiotem sprzedaży (względy prawne) • Wyłączenie aktywów ze względu na akceptowalność oferty i optymalizację ceny Zmodyfikowana oferta sprzedaży banku Dążenie do sprzedania jak największej części aktywów Realizacja sprzedaży aktywów poprzez transakcje warunkowe Zapewnienie nabywcy prawa dalszych zakupów lub zwrotu nabytych kredytów Akceptacja dla sprzedaży w transzach Stosowane w przypadku braku możliwości sprzedaży całości lub zmodyfikowanego banku Sprzedaż aukcyjna części aktywów i depozytów w transzach Likwidacja poprzez pay-box jest ostatecznością Rozwiązanie ostateczne, szczególnie przy graniczeniach czasowych oraz braku uzasadnienia dla innych rozwiązań Efektywność zależy od posiadania pełnej palety rozwiązań Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 27 Umiejętność tworzenia oferty Plan podziału – krytyczny element P&A Rozpoznanie portfela aktywów i pasywów oraz regulacji produktowych i operacyjnych Identyfikacja i podział aktywów do likwidacji i sprzedaży Wydzielenie oferty „Dobrego banku” i „Złego banku” Klasyfikacja aktywów „Złego banku”, łączenie i pakietyzacja NPL Paleta na przykładzie FDIC (USA) Dążenie do sprzedania banku w całości Wyłączenie aktywów „Złego banku” Dążenie do sprzedania jak największej części aktywów Akceptacja dla sprzedaży w transzach Seminarium BFG Whole Bank Stosowane rozwiązania muszą być dostosowane do lokalnych uwarunkowań rynkowych i prawnych Whole Bank with Loss Share Modified Whole Bank P&A with Optional Loss Pools Kompletna paleta instrumentów powinna być dostosowana do różnorodnych sytuacji rynkowych Clean P&A „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” 28