zal. 1 OPZ moduł nr 2

Przedmiot zamówienia współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Znak sprawy: IPS.4011-1/17
Załącznik nr 1 do ogłoszenia
SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Nazwa zamówienia: Prowadzenie zajęć edukacyjnych w ramach szkolenia z zakresu
SPECJALIZACJA I STOPNIA W ZAWODZIE PRACOWNIK SOCJALNY w ramach projektu
dofinansowanego z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 – 2020,
działanie 2.5 Skuteczna pomoc społeczna pn. „Specjalizacja kadr zatrudnionych
w instytucjach pomocy i integracji – I stopień specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny”.
MODUŁ 2 Etyka zawodowa i prawa człowieka
I. ZAŁOŻENIA DO REALIZACJI MODUŁU
Praca socjalna stała się integralną częścią społeczeństwa, jednym
z zasadniczych elementów konstytuujących tożsamość społeczną. Ze względu na
różnorodność problemów, płaszczyzn oddziaływania pracownika socjalnego, z bądź
co bądź trudnym klientem, szczególnego znaczenia nabiera pojęcie etosu w tym
zawodzie. Etyka służby społecznej bez względu na ujęcie, motywacje, skalę
przedsięwzięcia i punkt odniesienia, przedmiot zabiegów, status wykonawcy,
technikę pracy – wyczerpuje się normatywnie bądź opisowo w wyrażaniu dobra
człowieka i atrybutów dobrej pomocy. Dlatego pracownika socjalnego powinny
cechować takie przymioty jak: radość życia, uznanie, że wszyscy ludzie i on sam,
stale muszą sobie radzić z problemami; brak konformizmu, uznanie, że większość
rozwiązań w życiu ma charakter tymczasowy; samoświadomość, autentyczność,
szacunek dla samego siebie, wiara siebie; pragnienie zwiększenia u ludzi swobody
wyboru i kontroli nad własnym życiem; odwaga mówienia klientom o realnych
aspektach ich problemów, odwaga podejmowania ryzyka niepowodzenia w realizacji
celów pracy socjalnej; wrażliwość na uczucia, wątpliwości, lęki i wzruszenia
emocjonalne klienta.
Aspekt postaw moralnych pracownika socjalnego stawiany jest na równi z jego
wysokimi kwalifikacjami zawodowymi, bowiem swoją postawą kształtuje on
zachowania, poglądy i świadomość społeczną klientów pomocy społecznej.
Pracownik socjalny jako podmiot, sprawujący kontrolę nad otoczeniem
i samokontrolę nad sobą samym, tworzy w swoim umyśle strukturę sieci poznawczej.
Sieć ta stanowi model rzeczywistości i pozwala każde działanie zanalizować i ocenić
jako subiektywnie pozytywne lub negatywne. Pracownika socjalnego w Polsce
obowiązują standardy etyczne określone w Kodeksie Etycznym Pracowników
Socjalnych PTPS, które wskazują, że w swojej codziennej pracy powinien on
przedkładać dobro jednostki i społeczeństw nad interesy własne. Powinien on przy
tym być całkowicie apolityczny i zachowywać się godnie z poszanowaniem godności
swoich klientów.
Pracownik socjalny bierze odpowiedzialność za drugiego człowieka, a także
dokonuje
w swojej pracy ciągle wyborów o charakterze etycznym. Najwięcej rozterek
i konfliktów wewnętrznych pojawia się w sytuacjach związanych z praktyką
bezpośrednią. Jednak stale pozostaje bez odpowiedzi pytanie gdzie jest granica
ingerencji pracownika socjalnego w system wartości zwracającego się o pomoc
klienta? Liczne dylematy wywołują także problemy wynikające z polityki i programów
pomocy społecznej. Pomocna w rozwiązaniu tych kwestii ma być wiedza o godności
ludzkiej i odpowiedzialności etycznej pracownika socjalnego wobec klienta,
współpracowników, pracodawcy i własnego zawodu.
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA
W_01
W_02
W_03
W_04
W_05
W_06
W_07
W_08
W_09
W_10
U_01
U_02
U_03
U_04
U_05
U_06
U_07
K_01
K_02
WIEDZA
Zna podstawowe wyjaśnienia teoretyczne opisujące świat wartości (teorie,
systemy, klasyfikacje i typologie)
Wie jak problemy moralno-etyczne zmieniają się wraz ze zmianą
społeczeństwa
Posiada wiedzę o podstawowych uprawnieniach moralnych człowieka –
prawo do życia, prawo do godnego traktowania, prawo do osobistej
wolności, prawo do zaspokojenia podstawowych potrzeb
Zna aksjologiczno-normatywne podstawy pomocy społecznej i pracy
socjalnej
Wie czym są konflikty wartości i wynikające z nich dylematy etyczne
Posiada wiedzę o dezorganizującym wpływie deprywacji potrzeb na
system wartości człowieka (klienta)
Zna kodeks etyki zawodowej
Wie jakie imperatywy etyczne określają relację pracownik socjalny –
korzystający z pomocy społecznej
Zna zasady stosowane w pracy socjalnej, które służą w pokonywaniu
etycznych dylematów
Ma wiedzę na temat godności ludzkiej i odpowiedzialności etycznej
pracownika socjalnego wobec klienta, współpracowników, pracodawcy i
własnego zawodu
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi poszukiwać wyjaśnień dylematów etycznych w znanych sobie
teoriach wartości i systemach etycznych
Potrafi dostrzec i analizować dylematy etyczne własne i klienta
Potrafi określić zasady i normy etyczne, którymi kieruje się w swojej pracy
zawodowej
Potrafi wrażliwie, ale racjonalnie reagować na zdefiniowane w toku
działalności zawodowej problemy etyczne
Potrafi korzystać z kodeksu etyki zawodowej
Przestrzega zasad stosowanych w pracy socjalnej podczas rozwiązywania
etycznych dylematów
Szanuje godność klientów pomocy społecznej, współpracowników i
pracodawców wykazując przy tym odpowiedzialność etyczną za
wykonywany zawód
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Rozumie świat wartości klienta, moralne podłoże jego problemów i
respektuje jego prawa
Ma świadomość znaczenia etycznego postępowania w praktyce
2
K_03
K_04
K_05
K_06
zawodowej
Prezentuje postawę zrozumienia i tolerancji dla wartości klientów
Jest zdolny do rozważania konsekwencji swojej działalności zawodowej
w kategoriach aksjologicznych
Potrafi ustalić prawdopodobne granice etyczności w pracy socjalnej
Szanuje klientów pomocy społecznej, współpracowników i pracodawców
III. METODY DYDAKTYCZNE
1. wykład – 4 godzin dydaktycznych;
2. ćwiczenia – 4 godziny dydaktyczne;
3. warsztaty – 2 godz. dydaktyczne.
IV. PODSTAWOWE ŚRODKI DYDAKTYCZNE
1. rzutnik multimedialny;
2. tablica flipchart;
3. opisy etycznych dylematów pracowników socjalnych.
V. TREŚCI KSZTAŁCENIA ZE WSKAZANIEM FORMY REALIZACJI
Etyka zawodowa i prawa człowieka
Lp.
Tematyka zajęć
Liczba godzin
wykład ćwiczenia warsztaty
1.
Teorie wartości.
1
Pojmowanie kategorii wartości w ujęciu
psychologicznym, socjologicznym
i kulturowym.
2.
Podstawy aksjo-normatywne pomocy
1
społecznej i pracy socjalnej.
Paradygmat normatywny i
interpretatywny.
Interakcjonizm, konstrukcjonizm,
fenomenologia i perspektywa
konwersacyjna jako teoretyczne
podstawy pracy socjalnej.
3.
Miejsce zasad etycznych w standardach
1
pracy pracownika socjalnego.
Kodeksy etyczne.
Kodeks Etyczny Pracowników
Socjalnych.
Profesjonalizacja zawodu pracownika
socjalnego.
4.
Imperatywy i dylematy etyczne w pracy
2
socjalnej
Dylematy etyczne pracy w pracy
socjalnej i pomocy społecznej.
Umacnianie (empowerment) jako
etyczny paradygmat w pracy socjalnej.
Relacja z klientem i współpracownikiem.
3
5.
6
7
Naruszenie zasad etyki w spotkaniu
pracownika socjalnego z klientem
i konsekwencje.
Uprawnienia moralne i prawa człowieka
Godność ludzka. Wartości kształtujące
szacunek do drugiego człowieka i
samego siebie.
Współczesne zagrożenia godności
ludzkiej.
Czynniki o charakterze przyrodniczym
i społecznym zagrażające godności
ludzkiej.
Zagrożenia godności klienta pomocy
społecznej.
Metody, techniki i sposoby rozmowy z
klientem w sytuacji tzw. trudnego
spotkania.
Wywiad motywujący w pracy socjalnej.
Problemy etyczne wynikające ze
spotkania z klientem, polityki i
programów polityki społecznej.
Razem liczba godzin
1
1
2
1
4
4
2
10
VI. LITERATURA PODSTAWOWA
Kamiński T., Etyka pracownika socjalnego, Centrum Szkoleniowo-Wydawnicze AV.
Częstochowa 2003.
Olech A., Etos zawodowy pracowników socjalnych. Wartości, normy, dylematy
etyczne, Wyd. Śląsk, Katowice 2006.
Olech A., Źródła i rodzaje dylematów etycznych w pracy socjalnej oraz możliwości
ich rozwiązywania. (w:) Dylematy etyczne pracowników socjalnych. red. M.
Sokołowska, Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, 2013.
Weissbrot-Koziarska A ., Pracownik socjalny w sytuacji konfliktu wartości – walczyć
czy
dać
sobie
spokój?
(w:)
Konflikt-negocjacje-kultura-komunikacja.
Psychospołeczne uwarunkowania i aplikacje. red. A. Stefańska, A. Knocińska, E.
Kwiatkowska Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek”, 2014.
Weissbrot-Koziarska A., Współczesne problemy społeczne jako wyzwanie dla etyki
zawodowej pracowników socjalnych, (w:) Współczesne oblicza pomocy społecznej i
pracy socjalnej, red. M. Czechowska-Bieluga, A. Kanios, Lublin: Wydawnictwo
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014.
VII. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Dominiak T., Etyka pracownika socjalnego w działaniu: ethos i profesjonalizm. „Praca
Socjalna” 2005, nr 1.
Dubois B., Miley K., (red.): Praca socjalna, zawód, który dodaje sił. T. 1 i 2, Wyd.
Śląsk, Katowice 1999.
Grzybek G., Etyczne podstawy pracy socjalnej. Wyd. ATH. Bielsko-Biała 2007.
4
Łuczyńska M., Dylematy etyczne-różne spojrzenie. (w:) Dylematy etyczne
pracowników socjalnych. red. M. Sokołowska, Warszawa: Centrum Rozwoju
Zasobów Ludzkich, 2013.
Rybczyńska D, Olszak-Krzyżanowska B. (red.): Aksjologia pracy socjalnej-wybrane
zagadnienia. Pracownik socjalny wobec problemów i kwestii społecznych. Katowice
1991.
5