Makroekonomia

Makroekonomia
Blok V
Cykl koniunkturalny
Cykl koniunkturalny i jego fazy
Cykl koniunkturalny – okresowe zmiany poziomu
aktywności gospodarczej
Fazy cyklu:
- Kryzys (A-B)
- Depresja (B-C)
- Ożywienie (C-D)
- Rozkwit (D-E)
Fazy cyklu koniunkturalnego
(charakterystyka)
Kryzys – przewaga podaży nad efektywnym
popytem (nadprodukcja), spadek wielkości gosp.
Depresja – stabilizacja gospodarki na obniżonym
poziomie („dolny pkt. zwrotny”)
Ożywienie – wzrost wskaźników aktywności
gospodarczej  przechodzą w następną fazę:
Rozkwit – wzrost wskaźników aktywności
gospodarczej (w wolniejszym tempie), aż do
„górnego pkt. zwrotnego”
Fazy cyklu koniunkturalnego
(współczesne ujęcie)
I – FAZA RECESJI – spadkowa
(dawniej: faza kryzysu i depresji)
II – FAZA EKSPANSJI – wzrostowa
(dawniej: faza ożywienia i rozkwitu)
Modyfikacja cyklu jako skutek interwencjonizmu
Recesja traci głębokość ale przedłuża się.
Faza ekspansji wydłuża się ale traci dynamikę.
Wahania koniunktury
RECESJA
EKSPANSJA
Rodzaje wahań cyklicznych
1. Cykle Kitchina (około 3 - 4 lat; związane ze
zmianami cen hurtowych, zapasów, rozliczeniem
operacji bankowych)
2. Cykle Juglara (8 – 10 lat; związane ze zmianami
inwestycji, PKB, inflacją, bezrobociem, )
3. Cykle Kuznetza (15 – 23 lat; związane z
akumulacją czynników produkcji: inwestycje,
budownictwo, migracje)
4. Cykle Kondratiewa (50 – 60 lat; związane z
wielkimi innowacjami technologicznymi oraz
procesem ich rozprzestrzeniania)
Cykle a wzrost gospodarczy
• Poziom PKB przemiennie rośnie i spada, ale na
ogół po każdym cyklu „wchodzi” na wyższy
poziom, niż poprzednio (tzw. trend wzrostowy)
• Cykl koniunkturalny – okresowe wahania
aktywności gospodarczej wokół trendu….
Inaczej…. Występują cykliczne zmiany stopnia
niedopasowania globalnego popytu do
globalnej podaży.
Cykle a wzrost gospodarczy
Teorie wahań cyklicznych
Teorie neoklasyczne
Teorie keynesistowskie
równowaga
jako cecha immanentna
nierównowaga
jako cecha immanentna
czynniki egzogeniczne
zakłócają równowagę
pochodzą one z zewnątrz
systemu gospodarczego
czynniki endogeniczne
zakłócają równowagę
pochodzą one z wewnątrz
systemu gospodarczego
Teorie neoklasyczne
„Teoria plam na słońcu” (W.S. Jevons)
Periodyczne pojawianie się większej ilości plam
na słońcu powoduje okresy nieurodzaju.
Zmiany w produkcji rolnej powodują nie tylko
zmiany podaży produktów rolnych, ale
również zmiany siły nabywczej rolników.
Powoduje to zmiany w rytmie produkcji
przemysłowej
Teorie neoklasyczne
Teoria innowacji (J. Schumpetera)
Cykle są przyczyną falowego pojawiania się
innowacji techniczno-organizacyjnych.
STRUMIEŃ INNOWACJI  INNOWATOR 
ZYSK NADZWYCZAJNY  INNI NAŚLADUJĄ 
ROSPRZESTRZENIANIE SIĘ INNOWACJI (dyfuzja
techniki)  WZMOŻONE INWESTYCJE i WZROST
PRODUKCJI  WZROST PODAŻY  SPADEK
POPYTU i STOPY ZYSKU  SPADEK POPYTU
INWESTYCYJNEGO  ZWOLNIENIE GOSP.
Teorie neoklasyczne
Teoria cyklu politycznego
Rządzący nie kierują się w swoich działaniach
strategicznymi, długookresowymi wymogami
rozwoju gospodarczego lecz taktycznymi
posunięciami mającymi zapewnić im przychylność
wyborców
Realizacja celów politycznych (zewnętrznych wobec
gospodarki) powoduje jej cykliczny rozwój
Zob. więcej: „paradygmat reelekcji”
Teorie neoklasyczne
Teoria realnego cyklu koniunkturalnego
(Kydland’a i Prescott’a)
Fluktuacje gospodarcze swą przyczynę mają
po podażowej stronie gospodarki i są one
wynikiem szoków zewnętrznych
(np. technologicznych)
Impuls – wyprowadza gosp. ze stanu równowagi
Transmisja – przenosi efekt wstrząsu na resztę
gospodarki i utrwala wahnięcie.
Teorie keynesistowskie
Cykl koniunkturalny jest immanentnie związany
z systemem rynkowym – wynika z „reguł gry”
Cykle są przyczyną zmian rozmiarów inwestycji,
te z kolei zależą od wahań stopy zysku oraz
zmian w dochodzie
Jak to działa?
Kryzys  nadprodukcja  spada produkcja
(szybciej) i konsumpcja  spadają ceny 
spada stopa zysku  bankructwa (zmniejszenie
potencjału wytwórczego gosp.) 
dostosowanie popytu i podaży…
…niskie ceny  konieczność wprowadzenie
nowych metod produkcji  inwestycje 
wzrost DN (mnożnik)  wzrost inwestycji (tzw.
Inwestycje indukowane  wzrost DN…
Teorie keynesistowskie
Inwestycje indukowane – inwestycje
spowodowane zmianami dochodu narodowego i
konsumpcji
Zasada akceleracji – zmiana dochodu narodowego
powoduje z pewnym opóźnieniem,
zwielokrotnione zmiany inwestycji indukowanych
Iit = a (Yt-1 – Yt-2) = a Yt-1
Działanie mnożnika - akceleratora
Teorie keynesistowskie
Ekspansja kończy się, ponieważ
konsumpcja nie rośnie równie
szybko jak dochód narodowy…
…Faza spadkowa osiąga kres, gdyż
konsumpcja nie spada równie
szybko, jak dochód narodowy
Oddziaływanie państwa na cykl
koniunkturalny
Narzędzia fiskalne
Narzędzia pieniężne
HAMOWANIE
KONIUNKTURY
Polityka
restrykcyjna
Polityka
„drogiego pieniądza”
POBÓDZANIE
KONIUNKTURY
Polityka
stymulacyjna
Polityka
„taniego pieniądza”
Kryzys finansowy
1. Sfera realna a sfera finansów. Wzajemna
współzależność procesów realnych i procesów
pieniężnych.
2. Regulacja i deregulacja rynków finansowych
3. Globalizacja rynków finansowych i koncentracja
kapitału bankowego.
4. Wzrost obrotów na rynkach finansowych,
pojawienie się nowych instrumentów
(tzw. Sekurytyzacja, instrumenty pochodne,
derywaty)  ich wartość szacuje się na 24 x PKB
świata (wszystkie akcje i obligacje to ponad 2 x PKB)
5. Funkcjonowanie giełdy, popyt spekulacyjny i „bańki
mydlane” (spekulacyjne)
Sfera finansów
• Akcje, obligacje, instrumenty pochodne
• Funkcjonowanie GIEŁDY – jakie funkcje
spełnia?
• Oczekiwania graczy i koniunktura (popyt
spekulacyjny)
• Ceny papierów wartościowych
„Bańka mydlana”
21
Cena akcji odzwierciedla:
CENA AKCJI
• Ogólną koniunkturę na giełdzie
(hossę lub bessę)
+?-
• Kondycję i perspektywy
ekonomiczne przedsiębiorstwa
22
Objawy „przedkryzysowe”
• „WYSOKI WZROST GOSPODARCZY” 
• TANI i ŁATWY KREDYT
• WZMOŻONY PROCES KREACJI
PIENIĄDZA
• ZWIĘKSZONA PODAŻ PIENIĄDZA
• WZROST CEN (np. nieruchomości)
• WZMOŻONY OBRÓT PAPIERAMI
WARTOŚCIOWYMI  WZROST CEN AKCJI
23
Kryzys finansowy
wzrost
gospodarczy
sfera finansów
kryzys
sfera realna
czas
24