Układ dokrewny

Temat: Hormonalna koordynacja i regulacja procesów życiowych



Układ dokrewny- układ regulujący
i koordynujący czynności komórek, tkanek,
części ciała, wytwarzający hormony
wydzielane do krwi.
Gruczoł dokrewny- to gruczoł wydzielający
hormony wprost do tkanki lub krwi.
Hormon- (od greckiego hormaouruchamiam, napędzam) wytwarzany przez
organizm związek chemiczny koordynujący
i regulujący procesy biochemiczne
w komórkach.
• Różna budowa chemiczna.
• Dwie grupy hormonów:
• zbudowane z aminokwasów lub związków pochodnych,
• pochodne cholesterolu.
Tylko komórka posiadająca odpowiedni
receptor reaguje na dany hormon


Sprzężenie zwrotne dodatnie- efekt reakcji
oddziaływuje tylko na czynnik pobudzany.
np. przysadka i gruczoł podległy
Sprzężenie zwrotne ujemne- efekt reakcji
oddziaływuje ograniczająco na wywołującą
przyczynę.
np. kora nadnerczy, tarczyca
Sprzężenie zwrotne ujemne
Oddziaływanie układu X na układ Y ma
charakter pobudzający, ale układ Y na X
hamujący.
Hormon pobudzający
przysadkę
-
+
-
Hormon
adrenokortykotropina
+
kortyzol
Oddziaływanie
na komórki
docelowe

Pary hormonów działających przeciwstawnie
•
insulina i glukagon
•
kalcytonina i parathormon

Układ nerwowy wysyła krótkie impulsy
nerwowe z prędkoćią nawet do 200m/s.

Układ hormonalny wysyła większość sygnałów
powoli za pomocą hormonów.

Wydzielanie hormonów zależy od działania
innego hormonu lub impulsu nerwowego.

Kontroluje ogólny metabolizm (r. biochemiczne).

Utrzymuje odpowiednie środowisko wewnętrzne.

Reguluje gospodarką wodną.

Reguluje procesy trawienia.

Odgrywają rolę w przewodzeniu impulsówadrenalina i noradrenalina.

Reguluje pracę wszystkich narządów
wewnętrznych.

Nadrzędny narząd neurosekrecyjny.

Wydziela wazopresynę, oksytocynę i hormony
wpływające na przysadkę.

Występuje u podstawy mózgu.
w zagłębieniu siodła tureckiego.

Wielkości grochu.

Ogniwo łączące układ nerwowy
z hormonalnym.

Wyróżniamy płat przedni i tylny.

Somatotropina.

Prolaktyna.

Hormon tyreotropowy.

Hormon adrenokortykotropowy.

Hormon lutenizujący.

Magazynuje hormony podwzgórza.

Wytwarza oksytocynę i wazopresynę.

Znajduje się w mózgu, nad móżdżkiem.

Wytwarzany przez nią hormon to
melatonina.

Jeden z największych gruczołów dokrewnych.

Składa się z prawego i lewego płata.

Wydziela trójjodotyroninę (T3) i tyroksynę (T4).

Jej funkcje kontrolują przysadka i podwzgórze.

Wydziela również kalcytoninę.

Małe gruczoły.

Położone najczęściej za tarczycą.

80% ludzi ma 4 przytarczyce.

Wydziela parathormon.

Znajduje się tuż pod mostkem.

Decyduje o sprawności układu odpornościowego.

Jest centralną częścią ukł. limfatycznego.

Stanowi miejsce dojrzewania komórek szpikowo-
pochodnych.

W okresie dojrzewania zanika.

Występuje w nadbrzuszu za żołądkiem.

Składa się z głowy i trzonu.

Ma strukturę płatowo- zrazikową.

Funkcję gruczołu dokrewnego stanowią jedynie wysepki
Langerhansa.

Wyspy Lagerhansa składają się z 3 rodzajów komórek
A, B i D.
o
Kom. A- wytwarzają glukagon
o
Kom. B- wytwarzają insulinę
o
Kom. D- wytwarzają D-somatostatynę

Położone są w sąsiedztwie nerek.

Składają się z kory (część zewnętrzna)
i rdzenia (część wewnętrzna).

Produkuje:
o
glikokortykoidy (kortyzol)- kontrola
przemiany sacharydów, białek i lipidów.
o
mineralokortykoidy (aldosteron)- kontrola
równowagi elektrolitów i wody.
 Produkuje:
o
Adrenalinę- pobudzającą glikogenezę
w wątrobie i mięśniach oraz podwyższa
stężenie glukozy we krwi.
o
Noradrenalinę- podwyższa ciśnienie
i stężenie glukozy we krwi.

Niewielkie komórki Leydiga tworzą narząd
dokrewny.

Komórki Leydiga produkują testosteron.

Testosteron wyodrębnił w 1935 roku
E. Lequeur.

Produkują estrogen.

Ciałko żółte produkuje progesteron.

Wyszukaj informacje w materiałach
źródłowych na temat objawów chorób
wywołanych nieprawidłową gospodarką
hormonalną.

Holak E., Lewiński W. i inni, Podręcznik dla
liceum ogólnokształcącego. Operon 2003.

Atlas Anatomiczny. Wydawnictwo edukacyjne
literat 2007.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Uk%C5%82ad_dokrewny

http://web.indstate.edu/thcme/mwking/peptidehormones.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/Podwzg%C3%B3rze