Biblioteka Główna AGH wspierająca działania Akademii Górniczo

Pełnosprawny Student III
Kraków, 16-17 września 2009 r.
BIBLIOTEKI UCZELNI TECHNICZNYCH
WSPIERAJĄCE PROCES KSZTAŁCENIA
OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
na przykładzie Biblioteki Głównej AGH
Agnieszka Zych
Biblioteka Główna
Akademii Górniczo Hutniczej
UCZELNIE TECHNICZNE – cechy
charakterystyczne mające konsekwencje
w pracy ze studentem niepełnosprawnym
• Podręczniki, w których dominują wzory
matematyczno-fizyczno-chemiczne.
• Język techniczny, terminologia techniczna ściśle
związana z danym wydziałem, specjalizacją.
• Zajęcia w laboratorium.
• Praktyki w terenie.
Biblioteka Główna AGH wspierająca działania
Akademii Górniczo-Hutniczej
jako uczelni przyjaznej osobom niepełnosprawnym
Studenci niepełnosprawni studiów stacjonarnych AGH
Rok
Ogółem
Niesłyszący i słabosłyszący
2005
206
10
2006
200
2007
2008
Niewidomi i
słabowidzący
Z dysfunkcja narządów ruchu
Inne rodzaje
niesprawności
chodzący
niechodzący
13
30
2
151
16
14
30
7
133
227
9
15
35
3
165
278
19
29
55
5
170
Studenci niepełnosprawni studiów niestacjonarnych AGH
Z dysfunkcja narządów ruchu
Rok
Ogółem
Niesłyszący i słabosłyszący
2005
37
4
2006
57
2007
2008
Niewidomi i
słabowidzący
Inne rodzaje
niesprawności
chodzący
niechodzący
5
2
2
24
3
4
4
4
42
68
2
3
3
4
56
73
4
4
5
3
57
Współpraca
z Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych (ON) AGH
i Uczelnianym Centrum Informatycznym (UCI)
• WZAJEMNE UZUPEŁNIANIE DZIAŁAŃ.
• Ustalanie jasnych reguł - wypracowywanie
ścieżki działań.
• Szukanie najlepszych rozwiązań.
• Spotkania mające na celu ustalenie wspólnych
działań – kierunek, podział i zakres zadań.
• Projekt Biblioteki Cyfrowej dostępnej dla osób
niewidomych i słabowidzących –
w trakcie przygotowywania.
Współpraca z Biurem ds. Osób
Niepełnosprawnych AGH
i Uczelnianym Centrum Informatycznym c.d.
POTRZEBNE SĄ DZIAŁANIA
SPÓJNE,
SYSTEMATYCZNE
I KOMPLEKSOWE
Biblioteki Uczelni technicznych
jako integralna część Uczelni
• Pełnione funkcje:
- usługowa
- dydaktyczna
- naukowa
Biblioteka Główna AGH – zadania
Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej jest biblioteką naukową o charakterze publicznym,
spełniającą zadania określone Ustawą z dnia 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie
wyższym (Dz. U. Nr 164 z 2005 r., poz. 1365 z późn. zm.) oraz Statutem Akademii GórniczoHutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
•
•
•
a)
b)
Zadania:
— gromadzenie i uzupełnianie zbiorów zgodnie z kierunkami badań naukowych oraz
potrzebami dydaktycznymi i organizacyjnymi Uczelni
— opracowanie zbiorów
— przechowywanie i konserwację zbiorów
— udostępnianie zbiorów i usługi reprograficzne.
Organizowanie i prowadzenie działalności w zakresie informacji naukowej oraz dokumentowanie
działalności naukowej Uczelni.
Prowadzenie zajęć dydaktycznych dla:
— studentów AGH;
Szkolenia biblioteczne w miesiącu październiku dla studentów pierwszego roku
Szkolenia obejmujące wyszukiwanie informacji – katalog komputerowy, tradycyjny kartkowy, bazy
danych, normy i patenty itd.
Czytelnik niepełnosprawny indywidualne potrzeby
Wynikają
z rodzaju
i stopnia dysfunkcji
Niewidomi i słabowidzący
(nie(do)widzący)
• Niemożliwe bądź w różnym stopniu
utrudnione odczytywanie materiałów
czarnodrukowych.
• Rozwiązania w BG AGH
- adaptacja materiałów (skanowanie);
- przygotowywanie projektu Biblioteki Cyfrowej
dostępnej dla nie(do)widzacych.
Niesłyszący i słabosłyszący
(nie(do)słyszący)
• Trudności w komunikacji
- bariera językowa.
• Rozwiązania BG AGH:
- tłumacz języka migowego – dobra znajomość SJM i PJM
w zakresie podstawowym;
- znajomość podstawowych zasad komunikacji
z niesłyszącymi i słabosłyszącymi.
Osoby z dysfunkcją narządu ruchu
• Trudności w dotarciu do potrzebnych informacji
wynikające głównie z barier architektonicznych.
• Rozwiązania w BG AGH:
- pokonywanie barier architektonicznych dzięki życzliwości
pracowników - należy podkreślić otwartość na potrzeby
czytelników;
- podjazd do budynku – zmniejszony został kąt nachylenia;
- przystosowana toaleta;
- stanowisko komputerowe przystosowane (planowana
modyfikacja biurka);
- zdalne zamawianie;
- biblioteka Cyfrowa – skrypty, podręcznik.
Przewlekle chorzy
• Trudności w dotarciu do potrzebnych informacji
wynikające głównie z okresowo nasilających się
dolegliwości oraz wpływu zażywanych środków
farmakologicznych.
• Rozwiązania w BG AGH:
- możliwość zamawiania i odbierania książek przez
pisemnie upoważnione osoby;
- zdalne zamawianie;
- Biblioteka Cyfrowa – skrypty, podręcznik.
Kompetentna obsługa czytelnika
niepełnosprawnego
• Przygotowanie
pracowników do obsługi
czytelnika
niepełnosprawnego.
- Szkolenia.
- Wyznaczona osoba
odpowiedzialna za
obsługę i działania na
rzecz użytkowników
z różnymi rodzajami
dysfunkcji.
Pokonywanie istniejących barier architektonicznych,
mentalnych, komunikacyjnych
– praktyczne rozwiązania w Bibliotece Głównej AGH
• Regulamin – udogodnienia dla osób
niepełnosprawnych.
• Zwiększanie limitu wypożyczanych książek.
• Stanowiska komputerowe przystosowane.
• ABC – Kraków.
• Włączanie się w akcje na rzecz osób
niepełnosprawnych.
Strony domowe bibliotek uczelni
jako źródło informacji
dla niepełnosprawnych użytkowników
XXI wiek – SPOŁECZEŃSTWO
INFORMACYJNE
Przeanalizowano strony domowe wybranych bibliotek pod kątem:
- umieszczenia informacji skierowanych do osób
niepełnosprawnych,
- jej dostępności,
- oferty usług – do jakiej grupy kierowane.
W analizie nie uwzględniono informacji dotyczących usług danej
biblioteki znajdujących się na stronach domowych uczelni.
• Spośród przeanalizowanych stron
domowych bibliotek wybranych uczelni
technicznych
- 40 % zawiera informacje dotyczące usług
skierowanych dla osób
niepełnosprawnych;
- 60% - nie znaleziono.
• Stopień trudności w dotarciu do
informacji o usługach dla ON:
- informacja widoczna – 20%;
- mało widoczna (przy kolejnym odsłonięciu)
– 20%;
- nie znaleziono – 60%.
• Usługi kierowane do poszczególnych
grup czytelników:
- niewidomi – 30%;
- słabowidzący – 40%;
- niesłyszący i słabosłyszący – 10%;
- z dysfunkcją narządu ruchu – 20%.
• Informacje na stronie www.
• Dostępność strony domowej BG AGH
i katalogu komputerowego (trwają prace).
Postulaty wskazujące na możliwe działania
wspierające/wspomagające w zakresie edukacji włączającej
w obrębie bibliotek uczelni technicznych na przykładzie BG AGH
tzw. DOBRE PRAKTYKI
• Kompetentna obsługa mimo wielu trudności architektonicznych –
należy podkreślić znaczenie zaangażowania i życzliwości ze strony
pracowników biblioteki.
• Zawiązanie i rozwijanie współpracy z Biurem ds. ON oraz innymi
jednostkami uczelnianymi działającymi na rzecz osób
niepełnosprawnych.
• Przyjęte standardy adaptacji materiałów – obowiązujące wszystkie
jednostki biorące udział w adaptacji – w tym BG AGH
(trwa przygotowywanie/opracowywanie przez Biuro ds. ON i UCI
instrukcji/zasad).
• Wolontariusze – koordynacja zgodnie z przyjętymi zasadami
(w trakcie ustalania).
• Rozbudowa/modyfikacja stanowisk komputerowych
przystosowanych dla osób niepełnosprawnych (ilość powinna
wynikać z zapotrzebowania).
• Szkolenia pracowników uwzględniające:
- rozwój techniki i pojawiające się nowe rozwiązania (obsługa
urządzeń, informacja w jakich agendach i jakie rozwiązania można
zaoferować danej grupie użytkowników) - bieżąca informacja
- nowych pracowników.
• Strony domowe bibliotek – umieszczenie niezbędnych informacji
w sposób przemyślany, widoczny dla użytkownika.
• biblioteki cyfrowe dostępne również dla osób niewidomych
i niedowidzących.
• Uczestnictwo pracowników BG AGH w spotkaniach oraz imprezach
integracyjnych.
• Korzystanie z doświadczeń uczelni mających wieksze
doświadczenie w działaniach na rzecz ON.
• Konsultowanie się z osobami zainteresowanymi (np. testowanie
dostępności strony domowej i katalogu elektronicznego).
Dziękuję za uwagę
Biblioteka Główna AGH
[email protected]
tel. +48 694 383 751
Konferencja pod patronatem:
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. dr hab. Barbary Kudryckiej
Konferencja jest współfinansowana ze środków
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych