Instrumenty finansowe Sylwia Jawor, Loan Dang Thanh „Zmiany konstrukcji instrumentów służące wykorzystaniu asymetrii informacji: uprzywilejowanie i upośledzenie uprawnień z instrumentów, tworzenie instrumentów strukturyzowanych, wydawanie świadectw (założycielskich, tymczasowych, udziałowych).” Plan prezentacji • Asymetria informacji • Świadectwa : • Rodzaje • Zastosowanie • Uprawnienia z nimi związane • Instrumenty strukturyzowane • Konstrukcja • Zastosowanie • Przykłady • Podsumowanie Czym jest asymetria informacji? Jest to sytuacja, w której jedna ze stron transakcji dysponuje większą liczbą informacji od drugiej strony. Stronę, która jest lepiej poinformowana, określa się mianem pełnomocnika (agenta), a stronę poinformowaną gorzej, nie dysponującą pełnią informacji, mianem mocodawcy (pryncypał). Skutki występowania asymetrii informacji: • Inwestorzy nie są w stanie prawidłowo ocenić oczekiwanych korzyści lub ryzyka, jakie niesie ze sobą dana decyzja finansowa • Odmienne postrzeganie ryzyka pomiędzy inwestorami a oferującymi nowoczesne instrumenty finansowe • Powstanie nieefektywności ekonomicznej – wzrost kosztów transakcji NARASTANIE RYZYKA, WYPIERANIE Z RYNKU INSTRUMENTÓW „DOBRYCH” ALE: asymetria informacji jest bodźcem do powstawania nowych instrumentów finansowych Świadectwa Założycielskie, tymczasowe, użytkowe, udziałowe Imienne założycielskie Tymczasowe Depozytowe ŚWIADECTWO Użytkowe Udziałowe Świadectwa użytkowe • Cel: • podział zysku po umorzeniu akcji spółki • Uprawnienia: • Majątkowe • Uprawniony ze świadectwa użytkowego nie ponosi żadnej odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z umorzonej akcji • MUSZĄ BYĆ PRZEWIDZIANE W STATUCIE SPÓŁKI Imienne świadectwa założycielskie • Cel: • wynagrodzenie osób, które poniosły wysiłek przy tworzeniu spółki, ale nie stały się jej akcjonariuszami • Uprawnienia: • prawo do udziału w zysku spółki maksymalnie przez 10 lat • MUSZĄ BYĆ PRZEWIDZIANE W STATUCIE SPÓŁKI Świadectwa tymczasowe • Cel: • potwierdzenie stanu opłacenia akcji • Uprawnienia : • Korzystanie z wszelkich uprawnień akcjonariusza • ale udział w dywidendzie jest ograniczony do proporcji, w jakiej została opłacona akcja • MOGĄ BYĆ PRZEDMIOTEM OBROTU I ZASTAWU Świadectwo tymczasowe 1. firma, siedziba i adres spółki, 2. oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru, 3. data zarejestrowania spółki i wystawienia akcji, 4. wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji, 5. wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych, 6. ograniczenia co do rozporządzania akcją, 7. postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki. Źródło: http://muzeum.waw.pl Świadectwo udziałowe • Cel: • realizacja Programu Powszechnej Prywatyzacji • Uprawnienia: • prawo do cząstkowej współwłasności 512 spółek wniesionych do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych • Warunki uczestnictwa: • Powszechne świadectwo udziałowe: pełnoletni obywatel Polski • Rekompensacyjne świadectwa udziałowe: emeryci i pracownicy sfery budżetowej Źródło: http://www.olimpiada.edu.pl/ Nowe instrumenty finansowe Istrumenty strukturyzowane Instrumenty strukturyzowane • Konstrukcja: • Część „bezpieczna” - lokowana w instrumenty, które przynoszą z góry zadaną stopę zwrotu • Część „ryzykowna” - zakup instrumentu pochodnego • Marża • Zastosowanie: • Zabezpieczenie przed ryzykiem • Unikanie opodatkowania • Ominięcie restrykcyjnych regulacji prawnych Przykład lokaty strukturyzowanej Przykład: Inwestycyjna Lokata Terminowa Stabilny Frank Konstrukcja produktu ING Bank Śląski Dystrybutor ING Bank Śląski Klasa aktywów Waluty Poziom ochrony kapitału 100% Aktywa szczegółowo Kurs CHF/PLN (frank szwajcarski) Gwarantowana stopa zwrotu Brak Maksymalna stopa zwrotu 10% (rocznie) Waluta rozliczeniowa PLN Minimum inwestycyjne 3000 PLN Podatek od zysków kapitałowych (19%) Tak Opłata wstępna Brak Opłata przy wcześniejszym wyjściu z inwestycji 4% Czas trwania 1 rok Okres trwania ubezpieczenia 19.10.2012 - 18.10.2013 Przykład: Inwestycyjna Lokata Terminowa Stabilny Frank (cd.) • Roczny produkt strukturyzowany oparty na kursie CHF/PLN z maksymalnym zyskiem w wysokości 10 proc. • Instrumentem bazowym inwestycji jest kurs CHF/PLN z fixingu Narodowego Banku Polskiego. • Po zakończeniu inwestycji inwestorzy otrzymają 100 proc. zainwestowanych środków plus premię. • Premia będzie sumą czterech przyznawanych co kwartał kuponów w wysokości 2,5 proc. każdy. • Kupony są przyznawane pod warunkiem, że kurs CHF/PLN znajdzie się w określonym przedziale Dlaczego instrumenty strukturyzowane nie powstałyby bez istnienia asymetrii informacji? • Nabywcy tych instrumentów liczą na wyższy zwrot niż w przypadku zwykłej inwestycji • Sprzedający w przeciwieństwie do nabywców mają dostęp do danych i analizy wysokości oczekiwanych wypłat • Przy pełnej informacji zajmowane pozycje nie są opłacalne ani dla inwestora, ani dla nabywcy, bo: wartość oczekiwana opcji jest równa lub niższa od premii, którą inwestor za nią płaci -> gdyby o tym wiedział wolałby zainwestować w zwykłą lokatę terminową. dla emitenta oznacza to stratę części korzyści wynikającą z dodania opcji Najaktywniejsze firmy na rynku produktów strukturyzowanych w Polsce w okresie I-XII 2010 r. Noble Bank 14% Butik Inwestycyjny 16% Raiffeisen Bank Polska 2% BZ WBK/DM BZ WBK 2% 2% Deutsche Bank PBC 12% 3% KBC TFI/Kredyt Bank/Warta TUnŻ 5% Bank Millenium Getin Bank 5% 11% mBank ING Bank Śląski 7% Wealth Solutions 10% 11% Bank DnB Nord Polska Inne Źródło: www.structus.pl Forma prawna produktów strukturyzowanych zaoferowanych w Polsce w okresie I-XII 2010 r Źródło: www.structus.pl Podsumowanie • Asymetria informacji wpływa na zmianę konstrukcji instrumentów finansowych • Asymetria informacji prowadzi do narastania ryzyka • Świadectwa są formą uprzywilejowania • Instrumenty strukturyzowane powstają tylko wtedy, gdy istnieje asymetria informacji • Instrumenty strukturyzowane są wykorzystywane do uzyskania relatywnie taniego finansowania Bibliografia • • • • • • • • Kudła J., Instrumenty finansowe i ich zastosowania http://wydawnictwoumk.pl http://www.knf.gov.pl http://www.finanseosobiste.pl http://www.konferencja.edu.pl http://e-prawnik.pl http://portalwiedzy.onet.pl http://www.structus.pl