historia-prawa-prywatnego-sredniowiecze-1

HISTORIA PRAWA PRYWATNEGO – ŚREDNIOWIECZE I. Prawo prywatne w średniowieczu
PRAWO OSOBOWE I RODZINNE 1. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych zdolności prawnej nie posiadali w ogóle cudzoziemcy – gospodarz goszczący miał obowiązek
ochrony przybysza. Ius albinagii. - Żydzi- częściowo ograniczeni, mogli jednak zajmować się
lichwą - dobra sława - kobiety - stan zdrowia Nabycie zdolności prawnej: przyjęcie do rodziny
(podniesienie dziecka – sublatio). Nasciturus nie miał zdolności prawnej, ale był otaczany opieka
pk. Utrata zdolności prawnej: śmierć fizyczna lub fikcyjną Zdolność do czynności prawnych Wiek:
granice dojrzałości kształtowały się pomiędzy 12 a 15 rokiem życia Kobiety były ograniczane w
swej zdolności do czynności prawnych „słabości przyrodzenia” (infirmatis sexus) 2. Małżeństwo pierwotną formą – porwanie. Później – kupno żony, a następnie – kupno władzy, opieki nad kobietą
od ojca. Wiano – opłata za nabycie władzy nad żoną. - zmówiny, zdawany (przenosiny i pokładziny)
- do czasów Soboru Trydenckiego kościół nie wymagał kościelnej formy małżeństwa, wystarczała
jedynie zgodna wola stron. Od 1215 Kościół starał się rozpowszechnić zapowiedzi. - Kościół
sformułował przeszkody małżeńskie. a) zrywające - np. małżeństwo między bliskimi krewnymi (do
VI stopnia komutacji rzymskiej, później VII kanonicznej) - przeszkody powinowactwa,
pokrewieństwa sztucznego, ślubow zakonnych et b) wzbraniające - rozwiązanie małżeństwa:
początkowo za obopólną zgodą lub jednostronnie (mąż), później Kościół wprowadził zasadę
bezwzględnej nierozerwalności związku małżeńskiego Ne commixto sanguinis subsequatur – nie
dopuszczenie do „pomieszania krwi” - pozycja kobiety w małżeństwie była lepsza wśród stanów
wyższych – tzw. Prawo klucza 3. Stosunki majątkowe ma
HISTORIA PRAWA PRYWATNEGO - ŚREDNIOWIECZE
Prawo prywatne w średniowieczu
PRAWO OSOBOWE I RODZINNE
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
- zdolności prawnej nie posiadali w ogóle cudzoziemcy - gospodarz goszczący miał obowiązek
ochrony przybysza. Ius albinagii.
- Żydzi- częściowo ograniczeni, mogli jednak zajmować się lichwą
- dobra sława
- kobiety
- stan zdrowia
Nabycie zdolności prawnej: przyjęcie do rodziny (podniesienie dziecka - sublatio). Nasciturus nie
miał zdolności prawnej, ale był otaczany opieka pk.
Utrata zdolności prawnej: śmierć fizyczna lub fikcyjną
Zdolność do czynności prawnych
Wiek: granice dojrzałości kształtowały się pomiędzy 12 a 15 rokiem życia
Kobiety były ograniczane w swej zdolności do czynności prawnych „słabości przyrodzenia”
(infirmatis sexus)
Małżeństwo
- pierwotną formą - porwanie. Później - kupno żony, a następnie - kupno władzy, opieki nad kobietą
od ojca. Wiano - opłata za nabycie władzy nad żoną.
- zmówiny, zdawany (przenosiny i pokładziny)
- do czasów Soboru Trydenckiego kościół nie wymagał kościelnej formy małżeństwa, wystarczała
jedynie zgodna wola stron. Od 1215 Kościół starał się rozpowszechnić zapowiedzi.
- Kościół sformułował przeszkody małżeńskie.
zrywające
- np. małżeństwo między bliskimi krewnymi (do VI stopnia komutacji rzymskiej, później VII
kanonicznej)
- przeszkody powinowactwa, pokrewieństwa sztucznego, ślubow zakonnych et
b) wzbraniające
- rozwiązanie małżeństwa: początkowo za obopólną zgodą lub jednostronnie (mąż), później Kościół
wprowadził zasadę bezwzględnej nierozerwalności związku małżeńskiego
Ne commixto sanguinis subsequatur - nie dopuszczenie do „pomieszania krwi”
- pozycja kobiety w małżeństwie
(…)
… się umowa pożyczki
- zakaz lichwy ulegał złagodzeniu
- najm nieruchomości: dzierżawa (arenda)
- najm usług
- spółki: jawne (wszyscy dzielili się zyskami i odpowiedzialnością po równo)
komandytowe (obok wspólników istnieli wspólnicy odpowiadający tylko do
wysokości wielkości wkładu)
z.o.o (wszyscy uczestnicy odpowiadali tylko swoim wkładem)
7.) Dziedziczenie ustawowe i testamentowe
Ab intestato: porządek…
… przez wiele osób, konstrukcja własności podzielonej)
Własność uważana była za najwyższy stopień posiadania, za najpełniejsze władztwo nad rzeczą.
Pojęcie własności zostało sprecyzowane poprzez wymienianie różnych przysługujących
właścicielowi uprawnień.
Proces posesoryjny - stwierdzenie wyzucia z posiadania czy tez naruszenia spokojnego posiadania
nieruchomości.
Proces petytoryjny - stwierdzenie prawa…
… ją powrotem w zamian za rentę feudalną.
2 powód: Postępujące zróżnicowanie wśród samych feudałów. Nadania seniorów dla wasali nabrały
charakteru dziedzicznego i przekształciły się w lenna - skomplikowany system własności
podzielonej. W Polsce dominowała jednak własność bezwarunkowa alodialna. 3.) Cechy feudalnej
własności ziemi
- feudalna własność ziemi wiąże się ze stanową strukturą społeczeństwa. Ziemia była własnością
szlachty - władztwo o charakterze publicznoprawnym.
- własność feudalna własnością podzielona
- niedziały rodzinne: niedział ojcowski, braterski, niedziały pospólnej ręki
- związanie własności feudalnej w zakresie swobody alienacji ziemi
4.) Ograniczenia alienacji nieruchomości. - przywolenie najbliższych krewnych (laudatio parentum)
na alienację dóbr nieruchomych rodowych i nabytych (potem…
… glosatorów: Irnerius, Martinus, Bulgarus, Jacobus, Hugo
- początkowo próba wyjaśnienia i przekształcenia logicznego kodyfikacji justyniańskiej bez
związków z praktyką do II połowy XII wieku
- teoria własności podzielonej - komentatorzy: teoria spółek handlowych, spółek komandytowych
z.o.o., wyodrębnienie prawa wekslowego
Prawo rzymskie w czasach nowożytnych. Usus modernus.
- ordynacja Sądu Kameralnego…
… zabudowania zaliczane były do ruchomości
Ruchomości były ściśle przywiązane do osoby (mobilia ossibus inhaerent).
Nieruchomości dzielone były na dziedziczne (bona hereditaria) i nabyte (bona aquisita).
2. Posiadanie - własność.
- we wczesnym średniowieczu nie było ścisłego rozgraniczenia pomiędzy władztwem prawnym a
posiadaniem. Określenia własności : tentua, inwestytura, gewere, saisine, dzierżenie…
… za długi.
- rozwój kontaktów konsensualnych, dochodzących do skutku przez samo oświadczenie woli (solo
consensu). Często jednak konieczny był wpis do ksiąg
- z czasem same wierzytelności stawały się przedmiotem obrotu - cesja, czyli przelew zobowiązań
przez dotychczasowego wierzyciela (cedenta) na rzecz nowego, cesjonariusza - skrypt dłużny
(prototyp weksli)
- umowa kupna - sprzedaży
- najm - wyodrębnia…
… PRYWATNY: sporządzony w obecności określonej liczby świadków
- rozporządzeniem ostatniej woli nie można było pozbawić zachowku (wstępni, zstępni
małżonkowie, rodzeństwo)
- polskie konstytucje sejmowe wprowadziły zakaz rozporządzania dobrami nieruchomymi w drodze
testamentu
8.) Szczególne rodzaje sukcesji
- odrębne zasady dziedziczenia lenn: - longobardzki system dziedziczenia lenn: (zbiór Libri
Feudorum…
Zobowiązania i spadki - omówienie
Historia państwa i prawa - wykład 4
Prawo sądowe polskiego średniowiecza - Prawo prywatne
Zastaw - definicja, wykład
Zastaw umowny- opracowanie
Prawo rzeczowe - prawo własności
Reklama




























Prawa autorskie
Reklama



Kontakt