dr JACEK LIWIŃSKI, ZADANIA Z MAKROEKONOMII 1 Temat 3: PIENIĄDZ I SYSTEM BANKOWY Zadanie 1 Załóżmy, że stopa rezerw obowiązkowych wynosi 20%. a) Bank centralny kupuje od pana Kowalskiego obligację rządową o wartości 1000 zł. Płaci za nią czekiem wystawionym na siebie. Pan Kowalski deponuje ten czek na swoim rachunku w banku A. Bank A przesyła ten czek z powrotem do banku centralnego. Gdy bank centralny otrzyma go, dopisuje 1000 zł na rachunku rezerw banku A. Przedstaw bilans banku A i banku centralnego. b) Bank A przeznacza swoje rezerwy nadwyżkowe, zdeponowane w banku centralnym, na kredyt dla firmy budowlanej, która ma swój rachunek na żądanie w banku B. Całość przyrostu aktywów banku B zwiększa jego rezerwy w banku centralnym. Jak będzie wyglądał zapis tej operacji w bankach komercyjnych i banku centralnym? c) Bank B wycofuje z banku centralnego cały przyrost swoich rezerw nadwyżkowych przeznacza go na pożyczkę gotówkową dla pana Iksińskiego, który za całą kwotę kupuje samochód. Pieniądze trafiają na konto firmowe dealera samochodowego w banku C. Bank ten odpowiednią część odprowadza do banku centralnego, jako rezerwy obowiązkowe. Jak będzie wyglądał zapis tej operacji? d) Ile wynosi maksymalna kwota kreowanych pożyczek przez cały system bankowy? Zadanie 2 Dane są: M0 = 100 mld USD, stopa rezerw obowiązkowych = 5%, stopa dyskontowa = 12%, relacja gotówki w obiegu pozabankowym do depozytów = 10%, rezerwy nadobowiązkowe banków komercyjnych = rezerwom obowiązkowym. a) Ile wynosiłaby podaż pieniądza, gdyby system bankowy składał się z 1 banku komercyjnego? b) Ile wynosiłaby podaż pieniądza, gdyby system bankowy składał się z 2 banków komercyjnych? c) Ile wynosiłaby podaż pieniądza, gdyby system bankowy składał się z 3 banków komercyjnych? d) Ile wynosiłaby podaż pieniądza, gdyby system bankowy składał się nieskończonej liczby banków komercyjnych? Zadanie 3 Dane są: rezerwy obligatoryjne banków = 5% depozytów, rezerwy dobrowolne banków = 5% depozytów, preferencje publiczności niebankowej do posiadania zasobów pieniężnych w postaci gotówkowej = 30% depozytów, nominalna podaż pieniądza = 487,5. Oblicz: a) Mnożnik monetarny b) Bazę monetarną c) Wielkość depozytów bankowych Zadanie 4 Jakie są możliwości kreacji pieniądza bezgotówkowego (bankowego), jeśli obowiązuje rezerwa bankowa w wynosząca 20% wysokości wkładów, zaś do obiegu pieniężnego na skutek zakupu przez bank centralny znacznego pakietu obligacji rządowych trafiło dodatkowo 500 mln zł? Zakładamy, że w danym społeczeństwie istnieje wyłącznie obrót bezgotówkowy. Zadanie 5 Wiemy, że wielkość rezerw w całym systemie bankowym wynosi 5000 jednostek pieniężnych, rezerwy nadobowiązkowe wynoszą 1000, zasób gotówki w posiadaniu ludności = 8000, zaś stopa rezerw obowiązkowych = 10%. a) Oblicz wielkość depozytów w bankach komercyjnych, b) Oblicz wielkość podaży pieniądza, c) Jeśli Bank Centralny zwiększy stopę rezerw obowiązkowych do 20%, a banki komercyjne będą utrzymywały rezerwy nadobowiązkowe w takiej samej relacji do depozytów jak dotychczas, to o ile % zmieni się podaż pieniądza? Zadanie 6 Dane są: elastyczność popytu na pieniądz względem dochodu = 0,2, elastyczność popytu na pieniądz względem realnej stopy procentowej = 200, PKB = 5000, nominalna podaż pieniądza = 1470, stopa inflacji = 10%, poziom cen = 1,5. Oblicz: a) Realną stopę procentową b) Nominalną stopę procentową Zadanie 7 Na podstawie danych z poniższej tabeli proszę policzyć: a) Ile wynosi mnożnik monetarny? b) Ile będzie wynosiła podaż pieniądza po sprzedaży przez Bank Centralny obligacji o wartości 100? c) O ile, w wyniku powyższej operacji, zmieni się wysokość realnej stopy procentowej? Proszę przedstawić powyższą sytuację na odpowiednim wykresie. Rezerwy obligatoryjne banków Rezerwy dobrowolne banków Preferencje publiczności niebankowej do posiadania zasobów pieniężnych w postaci gotówkowej Nominalna stopa procentowa Stopa inflacji Wrażliwość popytu na pieniądz na wysokość PKB Wrażliwość popytu na pieniądz na wysokość realnej stopy procentowej PKB Poziom cen 5% 10% 35% 9% 4% 0,05 2000 50000 1,5 Zadanie 8 W pewnym kraju banki komercyjne utrzymują w postaci rezerw gotówkowych 20% wartości depozytów, natomiast społeczeństwo utrzymuje w postaci gotówki 30% wartości swoich depozytów. W gospodarce tej prędkość obiegu pieniądza = 4, realna wielkość dochodu = 6000, a poziom cen = 1,2. a) Ile wynosi podaż pieniądza wielkiej mocy? b) Jeżeli bank centralny prowadzi wymóg 30% rezerwy obowiązkowej, jak wpłynie to na wielkość podaży pieniądza (M1)? c) Jaka będzie wielkość podaży pieniądza (M1), jeśli bank centralny podniesie stopę dyskontową do tak wysokiego poziomu, że banki komercyjne będą utrzymywać dodatkowe 10% depozytów w postaci gotówki? d) Jak zmieni się podaż pieniądza (M1), jeśli bank centralny sprzeda na rynku obligacje o wartości 50? Zadanie 9 Wiemy, że prędkość obiegu pieniądza jest stała. a) Jak, wobec zerowego tempa wzrostu gospodarczego, wzrost nominalnej podaży pieniądza o 10% wpłynie na poziom cen? b) Czy odpowiedź uległaby zmianie, gdyby tempo wzrostu realnego dochodu wynosiło 5%? Zadanie 10 W pewnej gospodarce bank centralny ustalił stopę rezerw obowiązkowych na poziomie 10%, ale banki komercyjne utrzymują rezerwy w wysokości dwukrotnie wyższej niż obowiązkowa. Ludność utrzymuje rezerwy gotówkowe w wysokości 20% depozytów. Wiemy ponadto, że bank centralny, korzystając z operacji otartego rynku, dokonał interwencji na rynku pieniężnym, w wyniku której w długim okresie (tzn. przy założeniach klasycznych) poziom cen wzrósł o 5%. a) Na czym dokładnie musiała polegać interwencja banku centralnego, jeśli początkowo nominalna podaż pieniądza w gospodarce wynosiła 600 mld zł, a prędkość obiegu pieniądza jest stała? b) O ile % zmieniłby się poziom cen w długim okresie, gdyby jednocześnie z interwencją banku centralnego banki komercyjne całkowicie zlikwidowały rezerwy nadobowiązkowe? c) O ile % w wyniku interwencji banku centralnego musiała się zmienić realna wielkość produkcji w krótkim okresie (tzn. przy założeniach keynesowskich)? Zadanie 11 Jeśli mamy do czynienia z pułapką płynności, to jak spadek poziomu cen wpłynie na realną podaż pieniądza oraz stopę procentową? Co bank centralny powinien przedsięwziąć, aby zapobiec zmianie zasobu pieniądza w gospodarce? Jaka polityka banku centralnego pozwoli na utrzymanie realnej stopy procentowej na dotychczasowym poziomie? Powyższą sytuację proszę przedstawić na odpowiednim wykresie. Zadanie 12 Podstawowym celem Marka B. – prezesa pewnego banku centralnego – jest utrzymanie realnej stopy procentowej na stałym poziomie. Wiemy, że od dłuższego czasu Marek B. nie zmienia wielkości bazy monetarnej, a mimo to zupełnie niespodziewanie stopa procentowa zaczęła rosnąć. Czy może to być spowodowane? Co powinien zrobić Leszek B., aby osiągnąć swój cel? Proszę przedstawić powyższą sytuację na wykresie.