kod ucznia

KOD UCZNIA
Liczba uzyskanych punktów:
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
STOPIEŃ WOJEWÓDZKI – 6.03.2013R.
Instrukcja dla ucznia:
1. Test konkursowy zawiera 41 zadań (są to zadania zamknięte i otwarte).
Na ich rozwiązanie masz 90 minut.
2. Po uważnym przeczytaniu i zrozumieniu treści zadania oraz analizie rysunków, wybierz
jedną z czterech odpowiedzi w zadaniach zamkniętych.
W zadaniach otwartych samodzielnie sformułuj odpowiedź i zapisz ją w wyznaczonym
miejscu.
3. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka, ani gumki.
4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wybierz jedną, prawidłową odpowiedź i zakreśl ją
znakiem X.
Przykład:
b
a
c
d
Jeżeli pomylisz się i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to źle zaznaczoną otocz kółkiem,
po czym zakreśl znakiem X literę właściwą np.:
Przykład:
a
b
c
d
5. Nie denerwuj się. W tym konkursie nic nie tracisz, zdobywasz natomiast nowe
doświadczenia.
POWODZENIA!
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 1. (0 – 1)
Naczyniem krwionośnym transportującym krew z jelit do wątroby jest:
a) żyła wątrobowa.
b) żyła wrotna.
c) żyła główna górna.
d) żyła główna dolna.
Zadanie 2. (0 – 1)
Akomodacja oka człowieka polega na:
a) zmianie liczby pręcików i czopków w zależności od pory dnia.
b) rozszerzaniu źrenicy w zależności od intensywności oświetlenia.
c) zmianie wypukłości soczewki w zależności od odległości przedmiotu.
d) reagowaniu spojówki na zanieczyszczenia pyłowe.
Zadanie 3. (0 – 1)
Chorobą człowieka powodowaną przez pierwotniaki nie jest:
a) salmonelloza.
b) lamblioza.
c) rzęsistkowica.
d) toksoplazmoza.
Zadanie 4. (0 – 1)
Żyworodność wyewoluowała z jajorodności we wszystkich gromadach kręgowców z wyjątkiem:
a) ssaków.
b) gadów.
c) ptaków.
d) płazów.
Zadanie 5. (0 – 1)
Badanie zanieczyszczonego jeziora wykaże największą koncentrację rtęci w:
a) płotkach.
b) planktonie roślinnym.
c) szczupaku.
d) wodzie.
Zadanie 6. (0 – 1)
Palaczy tytoniu uzależnia składnik papierosa, jakim jest:
a) cyjanowodór.
b) nikotyna.
c) tlenek węgla.
d) dwutlenek węgla.
Zadanie 7. (0 – 1)
Do właściwego wzrostu kości niezbędne są:
a) sód i potas.
b) wapń i fosfor.
c) żelazo i magnez.
d) jod i chlor.
Zadanie 8. (0 – 1)
Odporność nabytą, bierną, sztuczną organizm uzyskuje:
a) po przebytej chorobie.
b) po otrzymaniu szczepionki.
c) z mlekiem matki.
d) po podaniu surowicy odpornościowej.
1
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 9. (0 – 1)
Poniżej zamieszczono opis pewnego człowieka.
Mężczyzna miał bladoróżową skórę, cienkie białe włosy, brwi i rzęsy oraz jasnoniebieską tęczówkę
oka. Uskarżał się na osłabienie wzroku, któremu towarzyszył światłowstręt i chorobliwe mruganie.
Na co choruje ten człowiek? Wybierz odpowiedź A lub B oraz przyczynę tej choroby 1 lub 2.
A.
B.
daltonizm,
albinizm,
chorobę spowodowaną
1.
2.
mutacją genową.
mutacją chromosomową.
Zadanie 10. (0 – 1)
DNA człowieka i szympansa różnią się:
a) rodzajem zasad azotowych.
b) budową nukleotydów.
c) sekwencją nukleotydów.
d) liczbą nici w cząsteczce DNA.
Zadanie 11. (0 – 1)
Który z niżej wymienionych parków narodowych w swoim logo nie posiada ptaka?
a) Narwiański Park Narodowy.
b) Roztoczański Park Narodowy.
c) Poleski Park Narodowy.
d) Biebrzański Park Narodowy.
Zadanie 12. (0 – 1)
Gadem, występującym na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego, a nie występującym obecnie na
terenie Wigierskiego Parku Narodowego jest:
a) zaskroniec zwyczajny.
b) jaszczurka zwinka.
c) żółw błotny.
d) żmija zygzakowata.
Zadanie 13. (0 – 1)
W logo Bieszczadzkiego Parku Narodowego znajduje się:
a) łoś.
b) nietoperz.
c) ryś.
d) wydra.
Zadanie 14. (0 – 1)
W Rezerwacie Pokazowym Żubrów w Białowieskim Parku Narodowym, w warunkach zbliżonych do
naturalnych, eksponowane są żubry, koniki polskie, łosie, jelenie, sarny, dziki, wilki i żubronie.
Żubroń jest krzyżówką żubra z:
a) bizonem.
b) krową.
c) żubrem.
d) klaczą.
Zadanie 15. (0 – 1)
Największą w kraju ostoją łosia jest teren:
a) Wielkopolskiego Parku Narodowego.
b) Biebrzańskiego Parku Narodowego.
c) Parku Narodowego „Ujście Warty”.
d) Kampinoskiego Parku Narodowego.
2
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 16. (0 – 1)
Rezerwatem biosfery UNESCO jest:
a) Ojcowski Park Narodowy.
b) Magurski Park Narodowy.
c) Woliński Park Narodowy.
d) Karkonoski Park Narodowy.
Zadanie 17. (0 – 1)
Jeziora lobeliowe to wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia jeziora, które swą nazwę zawdzięczają
reliktowej roślinie wodnej - lobelii jeziornej. Spotykamy je w:
a) Poleskim Parku Narodowym.
b) Parku Narodowym Bory Tucholskie.
c) Drawieńskim Parku Narodowym.
d) Wielkopolskim Parku Narodowym.
Zadanie 18. (0 – 1)
Roślinami występującymi na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego i wpisanymi do rejestru
Polskiej Czerwonej Księgi Roślin są:
a) pełnik europejski, brzoza brodawkowata, kuklik górski.
b) wierzba lapońska, jaskier alpejski, tłustosz pospolity.
c) rogownica alpejska, okrzyn jeleni, tojad mocny.
d) kocanka piaskowa, fiołek wonny, żywokost lekarski.
Zadanie 19. (0 – 1)
Pan Jacek trafił do szpitala z zaburzeniami widzenia. Po wykonaniu rezonansu magnetycznego
okazało się, że przyczyną jego dolegliwości był nowotwór.
Zaznacz prawdopodobną lokalizację nowotworu:
a) płat skroniowy
b) rdzeń przedłużony
c) móżdżek
d) płat potyliczny
Zadanie 20. (0 – 1)
Schemat przedstawia rodzaje rozmnażania. Literami X, Y, Z oznaczono organizmy, dla których
charakterystyczny jest podany sposób rozmnażania.
Zaznacz zestaw, w którym prawidłowo podano przykłady organizmów.
A.
B.
C.
D.
X
rak stawowy
żaba trawna
pszczoła miodna
bocian biały
Y
tasiemiec uzbrojony
pałeczka okrężnicy
ślimak winniczek
mech płonnik
3
Z
stułbia płowa
paproć zwyczajna
borowik szlachetny
jabłoń zwyczajna
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 21. (0 – 3)
Do każdego podanego niżej opisu podaj nazwę odpowiadającego mu parku narodowego.
Lp.
1.
2.
3.
Charakterystyka parku narodowego
Nazwa parku narodowego
Chroni najlepiej zachowany i ostatni na niżu Europy las
naturalny o charakterze pierwotnym, cechujący się
wielogatunkową i różnowiekową strukturą drzewostanów.
Jest jednym z dwóch najstarszych parków narodowych
w Polsce.
Park ten został utworzony dla zachowania systemu jezior
przymorskich, bagien, torfowisk, łąk, nadmorskich borów
i lasów, a przede wszystkim wydmowego pasa mierzei
z unikatowymi w Europie wydmami ruchomymi.
Jest to największy obszarowo park narodowy, który chroni
rozległe siedliska bagienno – torfowe oraz dolinowe
torfowiska będące miejscem bytowania głównie ptactwa
wodno – błotnego.
Zadanie 22. (0 – 2)
Rysunki przedstawiają różne rodzaje tkanek roślinnych.
a) Rozpoznaj i podaj nazwy tkanek roślinnych przedstawionych na rysunkach.
1.
1. - ……………………
2.
2. - ……………………
3.
3. - ………………………….
b) Wyjaśnij, jaki jest związek budowy z funkcją w przypadku tkanki nr 3.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 23. (0 – 1)
Przyporządkuj niżej wymienionym elementom budowy ryby (A-D) związane z nimi
przystosowania (1-5).
Elementy budowy ryby
Przystosowania do życia w wodzie
A. pęcherz pławny
B. opływowy kształt ciała
C. linia boczna
D. ubarwienie
1. zmniejszenie oporu wody
2. maskowanie się w wodzie
3. odżywianie się pokarmem roślinnym
4. odbieranie informacji o drganiach wody
5. zmiana głębokości zanurzenia
……………………………………………………………………………………………………………
4
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 24. (0 – 1)
Rysunki przestawiają czaszki różnych ssaków (nie zachowano proporcji wielkości czaszek).
Na podstawie uzębienia dopasuj czaszkę do podanych niżej nazw zwierząt.
krowa, wilk, koń, wiewiórka
A …………..……..
B. .…………….…..
C. ……….…….
D. …………..…..….
Zadanie 25. (0 – 1)
Spośród podanych poniżej czynności wskaż te, które dotyczą współczulnego układu nerwowego:
A) obniżenie ciśnienia krwi
B) rozszerzanie źrenicy
C) zwalnianie akcji serca
D) wzrost wydzielania żółci
E) zwężenie oskrzeli
F) zmniejszenie perystaltyki jelit
....................................................................................................................................................................
Zadanie 26. (0 – 2)
Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując znak „+” w odpowiedniej rubryce tabeli
(P – prawda, F – fałsz).
Zdanie
P
F
Najbardziej narażone na zanieczyszczenia powietrza są drzewa liściaste.
Substancje dodawane do żywności podnoszące jej smak i przedłużające
trwałość to detergenty.
Segregując odpady - opakowania szklane, wrzucamy do pojemników koloru
zielonego.
Metale ciężkie powodują u ludzi niebezpieczne zatrucia układu nerwowego.
Zadanie 27. (0 – 2)
Przyporządkuj niżej wymienionym narządom układu rozrodczego (A-F) ich funkcje (1-7).
A. jajniki
B. nasieniowody
C. macica
D. jajowody
E. jądra
F. najądrza
1. miejsce rozwoju zarodka i płodu
2. wytwarzanie komórek jajowych
3. miejsce dojrzewania plemników
4. wytwarzanie plemników
5. transportowanie nasienia
6. miejsce zapłodnienia komórki jajowej
7. narząd kopulacyjny
……………………………………………………………………………………………………………
5
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 28. (0 – 3)
Podane niżej pojęcia wpisz do odpowiednich kolumn w tabeli.
krew, plemnik, rurka sitowa, miękisz, tchawki, neuron, serce, miazga, aparat szparkowy
komórka
tkanka
narząd
Zadanie 29. (0 – 2)
Kwiaty u roślin okrytonasiennych występują na pędzie pojedynczo lub tworzą kwiatostany.
Przyporządkuj numer rysunku i nazwę rośliny do odpowiedniego typu kwiatostanu.
koniczyna łąkowa czosnek zwyczajny konwalia majowa słonecznik zwyczajny
1.
Numer rysunku
2.
3.
4.
Nazwa rośliny
Typ kwiatostanu
główka
baldach
grono
koszyczek
6
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 30. (0 – 2)
Przeczytaj uważnie fragmenty tekstów I i II dotyczących chorób człowieka.
Tekst I
Istotą tej choroby jest okresowe zjadanie dużej ilości pożywienia w krótkim czasie, przy braku
jakiejkolwiek kontroli. Osoby cierpiące na tę chorobę przeżywają okresy trudnego do opanowania,
nadmiernego objadania się, jednocześnie bojąc się przyrostu wagi. Aby zapobiec przytyciu stosują
środki przeczyszczające i leki hamujące apetyt. Często też prowokują wymioty po każdym posiłku.
Objawy tej choroby są często trudne do zauważenia dla otoczenia, a choroba ma podłoże psychiczne.
Tekst II
Zakażeniu ulegają komórki układu odpornościowego człowieka, co prowadzi do stopniowego
obniżenia odporności organizmu. Objawy tej śmiertelnej choroby tj. np.: ogólne osłabienie
organizmu, podatność na wszelkie infekcje (np. grzybicze), wystąpienie ciężkiego zapalenia płuc oraz
rozwój różnych rodzajów nowotworów (np. raka mięśni) występują nawet po kilkunastu latach od
momentu zakażenia.
Nazwij choroby opisane w tekstach I i II.
Tekst I – choroba: ………………………………………………………………………………………
Tekst II – choroba: ………………………………………………………………………………………
Zadanie 31. (0 – 1)
W sądzie trwa sprawa o ustalenie ojcostwa. Kobieta o grupie krwi AB, będąca matką dziecka o grupie
krwi B, do badań wskazała trzech mężczyzn o grupach krwi: A, B i 0.
Grupy krwi
Grupy krwi
mężczyzn
Matka
Dziecko
A
AB
B
B
AB
B
0
AB
B
Mężczyzna o jakiej grupie krwi może być ojcem tego dziecka ?
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 32. (0 – 1)
Spośród podanych niżej cech człowieka zaznacz te, które są niedziedziczne.
A) zdolność do zwijania języka
B) blizny pooperacyjne i oparzenia
C) kolor oczu i włosów
D) kształt nosa
E) wygięcie kciuka
F) policzki z dołkami
G) kształt płatków uszu
H) piegi na policzkach
I) opalenizna
……………………………………………………………………………………………………………
7
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 33. (0 – 3)
Fenyloketonuria jest dziedziczną chorobą uwarunkowaną recesywnym allelem autosomalnym czyli
nie sprzężonym z płcią (literą „b” oznacz gen odpowiedzialny za wystąpienie fenyloketonurii).
Zdrowi rodzice mają dziecko chore na fenyloketonurię.
Zapisz genotypy rodziców oraz odpowiednią krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ,
jakie jest prawdopodobieństwo (w%), że kolejne dziecko tej pary będzie chore na
fenyloketonurię.
…………………
♀
P:
X
……………………
♂
F1:
♀
♂
Odpowiedź: Prawdopodobieństwo urodzenia się chorego dziecka wynosi: …………………….
Zadanie 34. (0 – 3)
Rysunki przedstawiają rodzaje tkanki mięśniowej.
A.
B.
C.
I) Wskaż oznaczenie literowe tkanek mięśniowych charakterystycznych dla:
a) glisty ludzkiej: ……………………………………………………………………………………….
b) kota domowego: ……………………………………………………………………………………...
II) Wypisz oznaczenia literowe tych tkanek mięśniowych, które są niezależne od woli
organizmu: ………………………………………………………………………………………………
8
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 35. (0 – 2)
Poniżej przedstawiono różne przykłady zależności pomiędzy organizmami.
Przyporządkuj każdemu z terminów (1–4) prawidłowe przykłady zależności między
organizmami z kolumny A lub B.
Lp.
Termin
A
B
1.
komensalizm
bakterie w żołądku owcy
sęp i lew
2.
protokooperacja
nosorożec i bąkojad
glon i grzyb w poroście
3.
pasożytnictwo
zając i lis
tasiemiec i człowiek
4.
symbioza
rośliny motylkowe i bakterie
brodawkowe
podnawka i rekin
1 ……………
2 ……………
3 ……………
4 …….…….
Zadanie 36. (0 – 3)
Mężczyzna normalnie odróżniający kolory ożenił się z normalnie widzącą kobietą, której ojciec był
daltonistą.
Rozwiąż odpowiednią krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie ustal jaki % potomstwa tej pary
będzie normalnie odróżniać barwy.
P:
…………………
♀
X
……………………
♂
F1:
♀
♂
Odpowiedź: ……………………………………………………………………………
9
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 37. (0 – 2)
Podanym grupom zwierząt przyporządkuj odpowiedni narząd lub układ, który w tych
grupach, w rozwoju ewolucyjnym pojawił się po raz pierwszy.
kręgosłup, zamknięty układ krwionośny, odbyt, symetria promienista, członowane odnóża, błony
płodowe
Parzydełkowce - …………………………………………………………………………………………
Nicienie - …………………………………………………………………………………………………
Pierścienice - ……………………………………………………………………………….....................
Stawonogi - ………………………………………………………………………………………………
Ryby - ……………………………………………………………………………………………………….
Gady - ………………………………………………………………………………………….................
Zadanie 38. (0 – 3)
Mutacje zachodzące w DNA są przyczyną wielu chorób genetycznych człowieka.
I) Właściwości mutagennych w organizmie człowieka nie wykazuje:
a) dym tytoniowy
b) woda sodowa
c) promieniowanie RTG
d) spalony tłuszcz
II) Uporządkuj wymienione poniżej choroby genetyczne człowieka wpisując je do odpowiednich
kolumn w tabeli.
zespół Downa, anemia sierpowata, hemofilia, mukowiscydoza, zespół Turnera, zespół Klinefeltera
Choroby człowieka spowodowane mutacjami
genowymi
Choroby człowieka spowodowane mutacjami
chromosomowymi
Zadanie 39. (0 - 1)
Dopasuj do wymienionych poniżej skutków działalności człowieka w środowisku (A-E)
odpowiedni, bezpośrednio związany z nimi czynnik (1-6).
A. kwaśne deszcze
B. dziura ozonowa
C. efekt cieplarniany
D. śmierć zwierząt morskich
E. eutrofizacja jezior
1. emisja freonu
2. wypłukiwanie nawozów z pól
3. emisja tlenków siarki
4. emisja dwutlenku węgla
5. wyciek ropy naftowej do mórz
6. brak segregacji odpadów
……………………………………………………………………………………………………………
10
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
Zadanie 40. (0 - 1)
W Puszczy Augustowskiej w latach: 1992-1999 dokonano spisu wilków.
Naliczono 3 osobniki stare, 8 osobników w wieku rozrodczym i 15 osobników młodych (przed
okresem rozrodczym).
A.
B.
C.
Wskaż oznaczenie literowe piramidy wiekowej ilustrującej populację wilków w Puszczy
Augustowskiej i nazwij typ populacji, który opisuje przedstawioną grupę wilków.
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 41. (0 – 1)
Schemat przedstawia przykład sieci troficznej lasu.
Wypisz ze schematu organizmy będące konsumentami II rzędu.
....................................................................................................................................................................
11
WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY 2012/2013 – STOPIEŃ WOJEWÓDZKI
BRUDNOPIS
12