Uwarunkowane i bezwarunkowe operacje interwencyjne na rynku

UWARUNKOWANE I BEZWARUNKOWE
OPERACJE INTERWENCYJNE NA
RYNKU PIENIĘŻNYM I WALUTOWYM
W PRZYPADKU ZWYKŁYM ORAZ
W OKRESIE KRYZYSU PŁYNNOŚCI
Wykonali:
Filip Walczak
Damian Winnicki
OPERACJE OTWARTEGO
RYNKU

Bank Centralny (inicjator) oraz banki komercyjne

Kluczowy instrument polityki pieniężnej
Ustalanie poziomu krótkoterminowych stóp
procentowych
 Regulacja wielkości pieniądza w obiegu


Transakcje kupna i sprzedaży
Papiery wartościowe
 Bony pieniężne

OPERACJE OTWARTEGO

RYNKU
Ze względu na cel podejmowania przez bank
centralny działań ingerujących w stan płynności
sektora bankowego wyróżniamy:
Operacje podstawowe (sprzedaż bonów pieniężnych na
7 dni)
 Operacje dostrajające (emisja bonów pieniężnych na
okresy niestandardowe, głownie 91-dniowe, operacje
REPO, przedterminowy wykup bonów pieniężnych)
 Operacje strukturalne (wykup obligacji NBP, zakup
papierów na rynku, emisja papierów długoterminowych)

OPERACJE OTWARTEGO

RYNKU
Ze względu na charakter transakcji, możemy zaś
dokonać podziału:
Operacje otwartego rynku
bezwarunkowe
bony pieniężne
outrighty
uwarunkowane
REPO i reverse REPO
SBB i BSB
swapy walutowe
BONY PIENIĘŻNE NBP

Podstawowe instrumenty operacji otwartego
rynku służące regulacji płynności
Krótkoterminowe papiery wartościowe
 Emitowane przez NBP
 Okres zapadalności do jednego roku (standardowy
termin emisji to 7 dni)
 Sprzedawane z dyskontem
 O nominale 10.000 zł
 Minimalna wartość oferty przetargowej – 1 mln zł
 Emisja w postaci zdematerializowanej

BONY PIENIĘŻNE NBP
Bony pieniężne emitowane przez NBP w postaci
regularnej emisji bonów pieniężnych NBP z 7dniowym terminem zapadalności. Emitowane w
każdy piątek. (operacje podstawowe)
Bony pieniężne w postaci emisji bonów pieniężnych
o terminach zapadalności krótszych niż operacje
podstawowe (1-, 2-, 3- i 4-dniowe) (operacje
dostrajające)
BONY PIENIĘŻNE NBP
Przetargi na bony pieniężne NBP
01.01.14 – 30.10.14
Rodzaj operacji
Podstawowa
Dostrajająca
Liczba przetargów
43
17
Średnia wartość
podaży (mln PLN)
112 256
11 647
Średnia wartość
popytu (mln PLN)
110 321
10 380
popyt > podaż
15
9
źródło : opracowanie własne na podstawie danych NBP
BONY PIENIĘŻNE NBP
Popyt i podaż na bony pieniężne NBP w 2013 roku
źródło : NBP (raport z 2013 roku)
NABYWCY BONÓW PIENIĘŻNYCH
Rynek pierwotny
Rynek wtórny
Pozostałe banki
Dealerzy Rynku
Pieniężnego
Bankowy Fundusz
Gwarancyjny
DEALERZY RYNKU PIENIĘŻNEGO
1. Powszechna Kasa Oszczędności BP SA
2. Bank Handlowy w Warszawie SA
3. ING Bank Śląski SA
4. Bank BPH SA
5. Bank Zachodni WBK SA
6. Bank Gospodarstwa Krajowego
7. mBank SA
8. Bank Millenium SA
9. Bank Polska Kasa Opieki SA
10. Raiffeisen Bank Polska SA
11. Societe Generale SA Oddział w Polsce
Oraz
12. Deutsche Bank Polska SA
13. Bank Gospodarki Żywnościowej SA
14. BNP Paribas SA Oddział w Polsce
15. Getin Noble Bank Sa
W
2014 R
OUTRIGHTY

NBP może również przeprowadzać z bankami
komercyjnymi operacje typu:
outright sale
 outright purchase

Przykład



Podmioty występujące w przykładzie: Skarb Państwa i
NBP
Działanie - Konwersja niezbywalnych zobowiązań na
zbywalne papiery wartościowe
Cel – absorbcja płynności
PAKIET ZAUFANIA


Zwiększenie zaufania banków
Zwiększenie płynności w sektorze bankowym
poprzez:
umożliwienie bankom pozyskiwania środków
złotowych na okresy dłuższe niż jeden dzień,
 umożliwieniu bankom pozyskiwania środków
walutowych,
 zwiększenie możliwości pozyskiwania płynności
złotowej przez banki poprzez rozszerzenie
zabezpieczeń operacji z NBP.

PAKIET ZAUFANIA

W celu realizacji działań, BC:
rozpoczął przeprowadzanie zasilających operacji w
płynność REPO, o okresie zapadalności do 3 miesięcy,
 wprowadził większą częstotliwość operacji otwartego
rynku – dodatkowa emisja bonów pieniężnych (2 i 3
dniowe),
 ogłosił utrzymanie emisji 7-dniowych bonów
pieniężnych, jako głównego instrumentu sterylizacji
nadpłynności,
 rozpoczął przeprowadzanie operacji typu SWAP
walutowy.

REPO I REVERSE REPO


Operacje uwarunkowane
 Zwykle między bankiem centralnym a bankiem komercyjnym (ale również
między bankami komercyjnymi)
Operacja REPO (repurchase agreement)
 Zakup przez BC papierów wartościowych od banków komercyjnych
 na określony termin i po z góry określonej cenie
Operacja ta ma na celu pobudzenie aktywności gospodarczej, udostępniając
czasowo bankom komercyjnym rezerwy pieniężne, przez co zwiększa ich
płynność finansową.

Operacja Reverse REPO
 transakcja warunkowej sprzedaży
 polega na sprzedaży przez BC papierów wartościowych bankom
komercyjnym, pod warunkiem ich odsprzedaży po określonej cenie i w
wyznaczonym terminie.
PAKIET ZAUFANIA - REPO

Transakcje REPO







17.10. 2008 r. - pierwsza dostrajająca operacja z terminem zapadalności 6 dni.
21.10. 2008 r. - druga dostrajająca operacja z terminem zapadalności 14 dni.
4.11 i 12. 11 oraz 9.12 2008 r. – operacje z terminem zapadalności 91 dni.
16.12. 2008 r. – operacja dostrajająca z terminem zapadalności 28 dni.
W 2009 r. stosowane terminy zapadalności to: 91 i 182 dni.
Średni poziom operacji REPO zwiększających płynność złotówkową w
2008 r. wynosił 2 135 mln zł, w 2009 r. - 11 456 mln zł, w 2010 r. - 5 097
mln zł.
Od października 2010r nie przewiduje się przeprowadzania operacji typu
REPO. Ostatnia taka operacja miała miejsce 7 września 2010 roku.
OPERACJE REPO
Transakcje REPO – Pakiet zaufania
16000
14000
12000
Mln zł
10000
2008
8000
2009
2010
6000
4000
2000
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
miesiąc
Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów NBP
VIII
IX
X
XI
XII
WYKORZYSTANIE REPO PRZEZ BANK LEHMAN
BROTHERS
Lehman Brothers – amerykański bank, 15 września 2008 roku
ogłosił upadłość, co spowodowało rozprzestrzenienie kryzysu
finansowego na całym Świecie.
Jaki ma związek z operacjami REPO?
 Dokonywanie transakcji REPO tuż przed zamknięciem okresu
obrachunkowego.
 Obraz spółki w ocenie inwestorów ulegał poprawie:
1.
Z bilansu znikały „toksyczne” aktywa.
2.
Zwiększenie udziału gotówki w spółce
obniżenie
współczynnika dźwigni finansowej.
3.
Przeznaczenie gotówki na spłatę innych zobowiązań banku.
 Po sporządzeniu raportów finansowych dokonywano odwrotnych
transakcji – „toksyczne” aktywa wracały do ksiąg Lehman
Brothers.
 Tuż przed ogłoszeniem niewypłacalności przez bank
zamaskowano papiery wyceniane na 50,4mld USD.
SWAP WALUTOWY (FX SWAP)

Rolę zabezpieczenia transakcji pełni waluta obca

Polega na zakupie lub sprzedaży określonej waluty po
kursie kasowym i dokonywaniu odpowiedniej odwrotnej
umowy terminowej.

Inaczej mówiąc jest to depozyt w jednej walucie
zabezpieczony inną walutą.

Są zwykle transakcjami krótkoterminowymi (o terminie
zapadalności do 1 roku).
PAKIET ZAUFANIA – SWAP WALUTOWY

W skutek niepewności na światowych rynkach finansowych
od 21 października 2008 r. NBP zaczął przeprowadzać
operacje typu SWAP walutowy.

Operacje na parach EUR/PLN, USD/PLN, CHF/PLN z 7-
dniowym terminem zapadalności.

SWAP walutowy ograniczył w czwartym kwartale 2008 r.
płynność złotową banków komercyjnych średnio:
1.
W październiku - o 75mln zł
2.
W listopadzie - o 476 mln zł
3.
W grudniu - o 1,410 mld zł
PAKIET ZAUFANIA – SWAP WALUTOWY CD.
Zmiana płynności złotowej banków komercyjnych przy
pomocy swapu walutowego od lipca 2008 roku do grudnia
2009 roku.
0
-500
-1000
w mln zł -1500
-2000
-2500
-3000
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów NBP.
OPERACJE SELL-BUY BACK

Podobne do operacji REPO z drobnymi różnicami, ale
bardziej od nich popularne:
1.
Prostsza realizacja
2.
Brak potrzeby powoływania się na umowę ramową
3.
Silniejsze uprawnienia pożyczkodawcy
4.
Pożytki z papierów pobierane są przez stronę, która
czasowo nabyła papiery wartościowe.

Analogicznie operacje reverse REPO i buy-sell back
OPERACJE OTWARTEGO
RYNKU W CZASIE
KRYZYSU
Struktura zabezpieczeń transakcji warunkowych w
Polsce w latach 2008 - 2011
Źródło: raport NBP „rozwój 2011”
INSTRUMENTY NBP W LATACH 1990-2013
Źródło: NBP (raport z 2013 roku)
BIBLIOGRAFIA
1. „Bank na rynku finansowym”. red. Ewa Miklaszewska
2. „Instrumenty Finansowe i ich zastosowania” Janusz Kudła
3. http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/informacje/polityka_pieniezna.html
4. http://www.nbp.pl/banki_w_polsce/drp/drp-2014.pdf
5. http://www.nbp.pl/publikacje/operacje_or/2013/raport2013.pdf
6. https://www.bfg.pl/node/1
7. https://www.nbp.pl/publikacje/operacje_or/2008/raport2008.pdf
8. http://nbp.pl/systemfinansowy/rozwoj2013.pdf
9. http://akson.sgh.waw.pl/~lijas/archiwum/036/t3.htm
10. http://www.bankier.pl/wiadomosc/NBP-Pakiet-zaufania-dla-bankow1846630.html
11. http://www.nbp.pl/publikacje/materialy_i_studia/144.pdf
12. https://www.nbp.pl/publikacje/operacje_or/2009/raport2009.pdf
13. http://www.finanse.egospodarka.pl/51300,Transakcje-repo-wg-LehmanBrothers,2,48,1.html
BIBLIOGRAFIA
Dziękujemy!