materiał powtórzeniowy do testów dla klas trzecich gimnazjum

MATERIAŁ POWTÓRZENIOWY DO TESTÓW DLA
KLAS TRZECICH GIMNAZJUM
1. Uzupełnij tabelę odpowiednimi literami
WŁAŚCIWOŚCI POŁUDNIKÓW
WŁAŚCIWOŚCI RÓWNOLEŻNIKÓW
A – wskazują kierunek E – W
B – są równej długości
C – mają kształt okręgów
D – wskazują kierunek N – S
E – łączą się na biegunach
F – mają kształt półokręgów
G –są różnej długości
H – są do siebie równoległe
2. Do podanych długości dopasuj odpowiadające im nazwy
( równik / promień biegunowy / promień równikowy / promień średni )
6371 km –
40075 km –
6378 km –
6357 km –
3. Podaj współrzędne obiektów zaznaczonych na mapach z dokładnością do 1o
1
4. Oblicz rozciągłość Morza Kaspijskiego.
Rozciągłość południkowa =
Rozciągłość równoleżnikowa =
5.
Uzupełnij tabelę
6. Odległość między miastami na mapie w skali 1:2 500 000 wynosi 12cm, oblicz odległość
rzeczywistą.
7. Odległość rzeczywista między miastami wynosi 2 400km, oblicz jaka to będzie odległości skali
1:2 000 000
8. Odległość rzeczywista między miastami wynosi 570km a na mapie 19cm, oblicz liczbową
skalę tej mapy.
2
9. Przy każdej mapie dopisz jej rodzaj i skalę
Rodzaje map ( tematyczna / plan / hipsometryczna / topograficzna )
Skale ( 1:50 000 / 1:5 000 000 / 1:5 000 / 1:500 000 )
Stare miasto w Krakowie –
Mapa ścienna Polski –
Kazimierski Park Krajobrazowy –
Opady roczne w Australii (atlas) –
10.
a) Azymut z punktu P do kładki wynosi ...........
b) Azymut 135o z punktu P prowadzi do ..........
c) Turysta, który chce dojść z kładki do ostańca przez punkt P powinien iść najpierw w
kierunku .......... a następnie w kierunku .............
d) Odległość z gajówki do wieży obserwacyjnej wynosi .............
11. Podany rysunek przedstawia ( dolinę / kotlinę / pagórek / wzgórze )
3
12. Przerywaną linią zaznacz na mapie w południowo-zachodniej części jeziora bezpieczne
kąpielisko o głębokości do 1,5m. Największa głębokość tego jeziora wynosi ........................
13. Kryptodepresją nazywamy tą część dna jeziora, która znajduje się poniżej poziomu morza.
Na jakiej wysokości n.p.m. jest lustro jeziora Gardno jeśli jego głębokość wynosi 8,5m a
kryptodepresja wynosi 3m.
14.
a)
b)
c)
d)
e)
Wysokość bezwzględna szczytu K =
Wysokość bezwzględna punktu D =
Wysokość szczytu K względem miejsca wypoczynku W =
Na przełęczy znajduje się punkt ......... a w dolinie punkt ........
Gdyby w dolinie płynęła rzeka to płynęłaby ona w kierunku ...........
4
15. Prędkość marszu wynosi 1 godzina na 5 km w poziomie, na każde 100 m wzniesienia trzeba
dodać 10 min . Ścieżka z miejsca wypoczynku W na szczyt G ma długość 10 km. Oblicz ile
czasu zajmie pokonanie trasy z W do G bez przystanków (wynik zaokrąglij do 10 minut).
16. Do podanej mapy przyporządkuj metodę, za pomocą której ją przestawiono.
Metody ( kartogramu / izolinii / kartodiagramu / sygnaturowa)
a) Surowce mineralne Polski –
b) Wskaźnik urbanizacji w województwach –
c) Suma opadów rocznych w Europie –
d) Struktura zatrudnienia w Unii Europejskiej –
17. Uzupełnij tabelę
Następstwa ruchów Ziemi
obrotowy
obiegowy
A – spłaszczenie Ziemi na biegunach
B – dzień i noc
C – pory roku
D – zmienna długość trwania dnia i nocy
E – znaki Zodiaku
F – pozorny ruch ciał niebieskich(słońca, gwiazd)
G – siła Coriolisa
18. Uzupełnij tabelę
Strefa oświetlenia Ziemi
Położenie
okołobiegunowa
umiarkowana
międzyzwrotnikowa
Położenie
A – zwrotnik Raka – zwrotnik Koziorożca
B – koło podbiegunowe – biegun
C – zwrotnik – koło podbiegunowe
Cechy
Cechy
1 – występują dni i noce polarne
2 – zmienia się długość trwania dnia i nocy
3 – słońce góruje w zenicie
19. Ustaw S – Słońce , Z – Ziemia , K – księżyc w takiej kolejności aby wystąpiło zaćmienie
a) Słońca b) Księżyca –
c)
20. Uzupełnij tabelę
Data rozpoczęcia
21.03.
22.06.
23.09.
22.12.
Nazwa dnia
Miejsce górowania słońca w zenicie
Pora roku na półkuli północnej
Pora roku na półkuli południowej
5
21. Podkreśl lata przestępne:1368, 1684, 1200, 1254, 1978, 1900, 2042, 1492.
22. Uzupełnij zdania
Rysunek przedstawia przesilenie ........... ,
które przypada w dniu ................. Tego dnia słońce góruje w zenicie na równoleżniku .........................
Ma on szerokość geograficzną ....................Na równiku dzień trwa....................... , na półkuli N dzień
jest wtedy naj ........................ , na półkuli S dzień jest naj....................... Wokół bieguna S jest
wówczas .......................................
23. Na północ od pewnego równoleżnika słońce codziennie wschodzi i zachodzi a na południe od
niego występują dni i noce polarne. Opis ten dotyczy równoleżnika .......
24. Na mapie zaznaczono punkty obserwacyjne R, X, Y, W, w których dokonano pomiaru
wysokości słońca w momencie górowania w dniu równonocy jesiennej. Do podanych zdań
dopisz litery P (prawda) lub F (fałsz)
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Najniżej słońce góruje w punkcie R ( )
Najpóźniej słońce góruje w punkcie W ( )
Jeśli w punkcie X słońce wschodzi to w punkcie W już wzeszło ( )
Najwyżej słońce góruje w punkcie W ( )
Najwcześniejsza godzina jest w punkcie W ( )
Najpóźniej słońce zajdzie w punkcie Y ( )
W punkcie X słońce góruje niżej niż punkcie W ( )
6
h) Największą prędkość liniową ma punkt R ( )
i) Prędkość kątowa punktów W i Y jest taka sama ( )
j) Jeśli w punkcie X zachodzi słońce to w punkcie Y jest już noc ( )
25. Na podstawie załączonej poniżej mapy podaj w nowym Orleanie
a) godzina –
b) dzień tygodnia –
26. W Londynie słońce góruje i jest godzina 12:00. Oblicz która godzina jest w Warszawie 21oE
czasu;
a) Słonecznego =
b) Strefowego =
c) Urzędowego =
d) Uniwersalnego =
7
27. Na poniższym rysunku za pomocą cyfr zaznaczono dzienne łuki słońca w Krakowie ,
przyporządkuj im rozpoczynające się pory roku;
1–
2–
3–
28. Na podstawie danych z tabeli dla Warszawy podaj:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
Roczna amplituda powietrza =
Klimatyczna zima przypada na miesiące –
Przedwiośnie to –
Wiosna to –
Lato jest w –
Jesień to –
Przedzimie to miesiąc –
Najniższą sumę opadów odnotowano w Suma opadów rocznych =
Średnia temperatura roczna =
8
29. Na poniższym rysunku wpisz w odpowiednie miejsce W – wyż i N – niż, oraz dorysuj strzałki
ruchu powietrza w tych układach.
Skreśl błędne stwierdzenia w zdaniach:
W wyżu powietrze unosi się /opada ponieważ jest zimne/ciepłe
W niżu powietrze unosi się /opada ponieważ jest zimne/ciepłe.
30. Na podstawie diagramu napisz jaka jest i w jakim miesiącu występuje
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Temperatura maksymalna =
Temperatura minimalna =
Opady maksymalne =
Opady minimalne =
Amplituda temperatury=
Ilość miesięcy z temperaturą ujemną =
9
31. Ustaw w kolejności zdania:
A) Skraplanie pary wodnej na jądrach kondensacji
B) Parowanie wody z powierzchni ziemi
C) Łączenie się kropelek wody w chmurze
D) Unoszenie się i oziębianie pary wodnej
E) Opad
F) Powstawanie chmury
(B) – ( ) – ( ) – ( ) – ( ) –( )
32. Oblicz temperaturę powietrza na szczycie Mt.Everestu (8850m n.p.m.) jeśli u jego podnóża
na Nizinie Gangesu na wysokości 200m n.p.m. jest + 28,6oC, przyjmij średni spadek
temperatury z wysokością 0,6oC/100m.
33. Na rysunku wpisz w kwadraty litery W-wyż , N –niż, zaznacz strzałkami kierunki pasatów.
Pasaty to wiatry sezonowe/stałe występują w strefie międzyzwrotnikowej/umiarkowanej.
Skreśl niepotrzebne stwierdzenia.
34. Skreśl błędne określenia
a) Monsun letni to wiatr sezonowy/stały , latem wieje z lądu w kierunku oceanu/ oceanu w
kierunku lądu , przynosi pogodę słoneczną/deszczową oraz gorącą/chłodną
b) bryza to wiatr sezonowy/zmienny, w nocy wieje w kierunku morza/lądu
c) Fen (halny) to wiatr lokalny, występuje po dowietrznej/zawietrznej stronie gór
35. Uzupełnij tabelę
Powolny opad drobnych kropelek wody
Kryształki ludu osadzające się na trawie
Warstwa lodu na jezdniach i chodnikach
Kropelki wody osadzające się na trawie
Kryształki lodu osadzające się na gałęziach drzew
Grad , gołoledź , rosa , deszcz , szron , szadź , mżawka .
10
36. Na podstawie diagramów podpisz klimat kontynentalny i morski oraz podaj dwie
podstawowe różnice między nimi.
Klimat ......................................
Klimat kontynentalny różni się od morskiego:
a)
b)
Klimat ..................................
37.
38. Na rysunku zaznacz literą C- front ciepły a literą Z- front chłodny, oraz dorysuj strzałki ruchu
powietrza.
Na froncie ciepłym opady są długotrwałe/krótkotrwałe, oraz intensywne/słabe.
(niepotrzebne skreśl)
11
39. Zasolenie czyli ilość gramów soli rozpuszczonych w kilogramie wody wynosi średnio 35%0 ,
objaśnij dlaczego:
a) Na równiku zasolenie jest mniejsze niż na zwrotnikach –
b) W okolicach podbiegunowych zasolenie jest mniejsze niż w szerokościach
umiarkowanych –
40. Jak powinny być ustawione Ziemia , Księżyc , Słońce ,aby amplituda pływów była najwyższa, a
jak aby była najniższa?
41.
42. Dokończ zdania wpisując ile czasu płynie rzeka i w jakim klimacie takie rzeki występują:
a) Rzeki stałe płyną przez ................
b) Rzeki epizodyczne płyną przez .................
c) Rzeki okresowe płyną przez .................
12
43.
44. W puste kółka na rysunku wstaw: N – warstwa nieprzepuszczalna , oraz P - warstwa
przepuszczalna.
Samoczynny wypływ wody następuje w studni oznaczonej literą ........ , zasilanie wód podziemnych
odbywa się na obszarze oznaczonym cyfrą ....... .Występowanie wód artezyjskich związane jest z
rzeźbą terenu zwaną ....................
45. Ponumeruj w kolejności warstwy budujące naszą planetę zaczynając od zewnętrznej :
- płaszcz zewnętrzny
- jądro wewnętrzne
- skorupa
- jądro zewnętrzne
- płaszcz wewnętrzny
46. Do każdej rubryki wpisz co najmniej po jednym przykładzie skał
magmowe
osadowe
przeobrażone
głębinowe wylewne
okruchowe
pochodzenia
pochodzenia
Z węglaorganicznego
chemicznego
Z wapieniazwięzłe sypkie z roślin zwierząt
Z piaskowca-
13
47. Na podstawie przekroju podaj kolejność wydarzeń geologicznych zapisanych w tabeli za
pomocą cyfr 1 – 6. (lub 1-7)
Proces geologiczny
Kolejność
Występowanie jeziora
Występowanie morza
Występowanie lądolodu
Wstrząsy tektoniczne
Występowanie rzeki
Wybuch wulkanu
48. Do podanych w tabeli orogenez (ruchów górotwórczych) przyporządkuj góry występujące w
Polsce, których powstanie wiąże się z tymi orogenezami . W tabeli fałdowania ułożone są od
najmłodszego do najstarszego.
Nazwa orogenezy
Alpejska
Hercyńska
Kaledońska
Pasmo górskie
Pasma górskie: Karpaty , Góry Świętokrzyskie , Sudety.
14
49. Wietrzenie to proces kruszenia skał, zachodzi ono pod wpływem:
a) Termiczne –
b) Mrozowe –
c) Biologiczne –
d) Chemiczne –
50. Uzupełnij tabelę.
Proces geologiczny
Erozja wodna
(rzeczna)
Erozja morska
(abrazja)
Erozja wietrzna
(korazja)
Erozja lodowcowa
Czynnik erozyjny
Forma erozyjna
Forma akumulacyjna
a) Czynniki erozyjne: wiatr / woda płynąca / fale morskie / lód
b) Formy erozyjne: dolina U-kształtna / klif / dolina V-kształtna / grzyb skalny /
c) Formy akumulacyjne: morena / delta / wydma / mierzeja
51.
15
52. W kółkach na rysunku zaznacz odpowiednimi numerami.
Wysokość granicy wieloletniego śniegu zależy od :
a) Szerokości geograficznej- im większa tym granica wiecznego śniegu jest wyżej/niżej
b) Wielkości opadów śniegu-im większe tym granica wiecznego śniegu jest wyżej/niżej
16
53. Poniższe mapki przedstawiają różne typy wybrzeży, wpisz ich nazwy przy każdej z map
/ limanowe / lagunowe / fiordowe / mierzejewo-zalewowe / riasowe / szkierowe /
dalmatyńskie /
Życzę powodzenia i satysfakcji z dobrze rozwiązanych zadań.
Opracował - Leszek Rukasz
17
ODPOWIEDZI
1. Południki – B,D,E, F
Równoleżniki – A, C, G, H
2. Promień średni
Równik
Promień równikowy
Promień biegunowy
3. Dublin 53oN, 6oW
Londyn 52oN, 0o
Paryż 48oN, 2oW
Kinszasa 5oS, 16oE
Kisangani 1oN, 25oE
4. Południkowa = 10o równoleżnikowa= 7o
5. Mianowana 1cm – 1km
Liczbowa 1: 120 000
Liczbowa 1:550 000
mianowana 1cm – 5,5km
Mianowana 1cm – 300km
6. 300 km
7. 120 cm
8. 1:3 000 000
9. Plan 1:5 000
Hipsometryczna 1:500 000
Topograficzna 1:50 000
Tematyczna 1:5 000 000
10. 270o
Wieży obserwacyjnej
E, NE
250m
11. Kotlinę
12. 3 – 3,5m
13. 5,5 m n.p.m.
14. 1010 m n.p.m.
600 – 700m n.p.m.
310m
Przełęcz – D dolina – S
NE
15. 3 h (3 h 2 min)
16. Sygnaturowa
Kartogramu
Izolinii
Kartodiagramu
17. Obrotowy – A, B, F, G
obiegowy – C, D, E
18. B 1
C2
A3
18
19. Słońca – S K Z księżyca – S Z K
20. 21.03. równonoc wiosenna, równik, wiosna, jesień
22.06. przesilenie letnie, zw. Raka, lato, zima
23.09. równonoc jesienna, równik, jesień, wiosna
22.12. przesilenie zimowe, zw. Koziorożca, zima, lato
21. 1368, 1684, 1200, 1492
22. Zimowe, 22 XII, zw. Koziorożca, 22o27/S, 12 h, krótszy, dłuższy, dzień polarny
23. 66o33/S
24. a) P b)F c) P d) F e) F f) P g) P h) F i) P j) F
25. 17:00 wtorek
26. a) 13:24 b) 13:00 c) 13:00 d) 12:00
27. 1-lato, 2-wiosna,jesien, 3-zima
28. a) 22,7oC b) XII I, II c) III d) IV, V e)VI, VII, VIII f) IX, X, g) XI h) III i) 558mm j) 8,06oC
29. I – N do środka, II – W na zewnątrz
W wyżu opada/zimne
W niżu unosi/ciepłe
30. a) 20oC VII
b) -18oC I
c) 50mm VII
d)12mm II
e) 38oC
f) 5
31. B- D- A- F- C- E
32. -23,3oC
33. W stałe/ międzyzwrotnikowej
N
W
34. a) sezonowy/oceanu w kierunku lądu/deszczową/ gorąca
b) zmienny/morza
c) zawietrznej
35. mżawka, szron, gołoledź, rosa, szadź
36. morski – kontynentalny
a) ilością opadów
b) amplitudą temperatury rocznej
37. Podzwrotnikowa - morski - makia
Okołobiegunowa – subpolarny – tundra
Zwrotnikowa – kontynentalny suchy – pustynia
Umiarkowana ciepła – przejściowy – las mieszany
Równikowa – podrównikowy – sawanna
Umiarkowana chłodna – kontynentalny – tajga
38. Z - C długotrwałe/słabe
39. a) duże opady
b) topnienie lodowców, małe parowanie
19
40. najwyższa - w jednej linii S – Z – K
Najniższa - pod kątem prostym S – Z
K
41. wilgotne B, D, E, F suche A, C
42. a) cały rok w klimatach wilgotnych
b) kilka godzin w klimatach kontynentalnych suchych
c) kilka miesięcy w porze wilgotnej klimat podrównikowy lub monsunowy.
43. dział wodny
44.na rysunku : N, P
C , 5, kotlina
45. 3 – 1 – 5 – 4 – 2
46. granit, bazalt. Piaskowiec, piasek, węgiel, wapień, sól, z węgla – diament, z wapienia –
marmur, z piaskowca – kwarcyt
47. 5 – 1 – 6 – 2 – 4 – 3
48. Karpaty
Sudety
Góry Świętokrzyskie
49.a) gwałtowne zmiany temperatury
b) zamarzająca w szczelinach woda
c) organizmy żywe
d) kwaśne opady
50. Woda płynąca – dolina v-kształtna – delta
Fale morskie – klif – mierzeja
Wiatr – grzyb skalny – wydma
Lód – dolina u-kształtna – morena
51. energia słoneczna – procesy zewnętrzne – (akumulacja, wietrzenie, erozja)
energia wnętrza Ziemi – procesy wewnętrzne – (ruchy górotwórcze, trzęsienia ziemi,
działalność wulkanów)
52. a) niżej
b) niżej
53. Kolejno: mierzejewo-zalewowe, lagunowe, szkierowe, riasowe, dalmatyńskie, limanowe,
fiordowe.
20