1) Wychowanie w starożytnej Grecji (okres

Tomasz Tokarz (dr)
Zagadnienia do egzaminu z historii wychowania (semestr zimowy 2008/2009)
1) Ideały wychowawcze starożytnej Grecji (okres archaiczny, wychowanie spartańskie, wychowanie
ateńskie, grecka paideia)
2) Myśl pedagogiczna starożytnej Grecji (poglądy sofistów, Sokratesa, Platona, Arystotelesa)
3) Wychowanie w starożytnym Rzymie (ideał wychowawczy i jego ewolucja, rola rodziny w wychowaniu,
model wychowania chrześcijańskiego)
4) Szkolnictwo w starożytnej Grecji i Rzymie (etapy kształcenia, rola nauczyciela, rozwój dydaktyki)
5) Wychowanie w okresie średniowiecza (rola Kościoła w
kształceniu i wychowaniu, ideały
wychowawcze, rola średniowiecznych uniwersytetów)
6) Wychowanie w okresie Odrodzenia (ideały wychowawcze, myśl pedagogiczna, zmiany w szkolnictwie,
znaczenie reformacji i kontrreformacji)
7) Myśl pedagogiczna Oświecenia (główne założenia, oświecenie francuskie a oświecenie brytyjskie,
pedagogika naturalistyczna Jana Jakuba Rousseau)
8) Edukacja w XIX wieku (zmiany cywilizacyjno-kulturowe a edukacja, rozwój szkolnictwa, myśl
pedagogiczna Herberta Spencera i Jana Herbarta)
9) Wychowanie w państwach totalitarnych (na przykładzie III Rzeszy i ZSRR)
10) Wychowanie w XX wieku (główne kierunki ewolucji, rola rodziny, rola państwa, prawa dziecka,
wyzwania dla edukacji)
11) Pedagogika nowego wychowania (założenia, różnice między edukacją tradycyjną a nowym
wychowaniem, poglądy Johna Deweya i Marii Montessori, stanowisko krytyków)
12) Polskie ideały wychowawcze od XV do XIX wieku (ideał sarmacki, oświeceniowy, romantyczny,
pozytywistyczny)
13) Wychowanie i szkolnictwo w okresie II Rzeczypospolitej (sytuacja oświatowa, reformy, model
wychowania narodowego i państwowego, ideał wychowania harcerskiego)
14) Ideologia i system wychowania Polski Ludowej (ideologia wychowawcza, metody i środki, rola
państwa w wychowaniu, reformy szkolnictwa)
15) Przemiany edukacyjne w Polsce po 1989 r.
Pojęcia

paideia, kalokagatia, scholastyka, teocentryzm, antropocentryzm, humanizm, reformacja, endecja,
sanacja,
herbartyzm,
pajdocentryzm,
pedagogika
naturalistyczna,
antypedagogika,
pedagogika
personalistyczna (personalizm), anamneza, metoda heurystyczna, metoda majeutyczna (akuszerska),
metoda dedukcyjna, metoda indukcyjna, obiektywizm poznawczy, subiektywizm poznawczy, relatywizm
etyczny, absolutyzm etyczny, empiryzm, sensualizm, racjonalizm genetyczny (natywizm), empiryzm
genetyczny, tabula rasa, intelektualizm etyczny, woluntaryzm, utylitaryzm, pragmatyzm, darwinizm
społeczny, liberalizm, konserwatyzm, socjalizm, totalitaryzm, eugenika, indywidualizm, kolektywizm,
egalitaryzm, elitaryzm, organicyzm, solidaryzm, etatyzm, permisywizm, indoktrynacja, uniformizacja,
pluralizm