Przedsiębiorczość i Podejmowanie Ryzyka
advertisement
Przedsiębiorczość i Podejmowanie Ryzyka Zajęcia 1 Zaliczenie Obecność Reguły gry: - Obecność obowiązkowa - kartkówki – tylko w nagłych wypadkach (w wypadku niepożądanej aktywności) - Prace domowe (oddawane w terminie) Kolokwium z ćwiczeń (ostatnie zajęcia) Indywidualne podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka Kiedy mówimy o decyzjach w warunkach ryzyka? Jaka reguła? Hazardzista Chevalier de Me’re Gry – modelowy przykład decyzji ryzykownych Gra (loteria) : n – wyników o wartościach i prawdopodobieństwach wyników x1 , x2 ,..., xn p1 , p2 ,..., pn n gdzie pi i 1 1964 Pascal i Fermat Koncepcja matematycznego oczekiwania 1 i 0 pi 1 Zasada maksymalizacji oczekiwanej wartości O wartości oczekiwanej można powiedzieć, że jest to średnia wartość, którą możemy wygrać grając w daną grę wielokrotnie n EV pi xi i 1 Zasada maksymalizacji oczekiwanej wartości mówi, że gdy podejmujemy decyzje w warunkach ryzyka powinniśmy wybrać to działanie (alternatywę), które daje największą oczekiwaną wartość Drzewa Decyzyjne Wykorzystanie koncepcji oczekiwanej wartości w analizie decyzyjnej MODEL ANALIZY DCYZYJNEJ reprezentacja sytuacji dokonywania wyboru w pewnym abstrakcyjnym systemie pojęć czyli „sztuka wykroju” Umiejętność wyodrębniania z otaczającej nas złożonej rzeczywistości tego jej fragmentu, który jest modelowany. Po co są drzewa decyzyjne? Rozpoznanie wariantów decyzyjnych i ich skutków w celu uproszczenia oceny sytuacji decyzyjnej Jest to przedstawienie graficzne sytuacji decyzyjnej ułatwiające nam spojrzenie na poszczególne elementy decyzji i uświadomienie, które z nich są najważniejsze Jest to narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji w fazie budowy wariantów decyzyjnych i kryteriów ich oceny Drzewa decyzyjne Wprowadzając mierniki liczbowe do drzewa, podporządkowujemy analizę decyzyjną racjonalności optymalizacyjnej Scenariusz decyzyjny przewiduje automatyczne podjęcie decyzji optymalizującej oczekiwaną wartość W trakcie budowy drzewa uwzględniane są warunki sztywne i elastyczne (ale nie ma ich tu w jawnej postaci) – rysując gałąź drzewa (alternatywę) zakładamy, że decyzja taka jest dopuszczalna Przykład drzewa dla decyzji w warunkach pewności Decyzja o otwarciu restauracji = węzeł decyzyjny: punkt, w którym ma byś podjęte działanie (wychodzą z niego możliwe alternatywy) Decyzja wejściowa $120,000 $150,000 $0 Kolejna decyzja – tu wybór lokalizacji Jakie są szanse powodzenia? Decyzja o otwarciu restauracji = Węzeł losowego zdarzenia: punkt, w którym „Natura” sama podejmuje akcję; wystąpienie stanów (które wychodzą z kółeczka) są niezależne od decydenta Dylemat Pana X Pan X jest posiadaczem małej firmy elektronicznej. Otrzymał propozycję zaopatrzenia w elektroniczny system pomiaru czasu zawodów na Olimpiadzie w roku YYYY. Przez kilka lat firma Pana X rozwijała nowy mikroprocesor, krytyczny składnik w systemie mierzącym czas, taki że system ten byłby pierwszorzędny, najlepszy w porównaniu z innymi produktami na rynku. Postęp toczył się wolno i Pan X nie był pewny czy produkt ten będzie gotowy na czas. Jeżeli badania (R&D) powiodą się, wówczas powstanie wspaniała szansa na to że firma wygra kontrakt Olimpijski na 1 mln $, przyznany wyłącznie na podstawie jakości ich produktu. Jeżeli badania (R&D) nie powiodą się, firma dalej może wygrać kontrakt z ich oryginalnym produktem, ale podrzędnym systemem dla którego istnieją bliskie substytuty. Koszt kontynuacji badań wynosi 200 000 $. Szansa na zakończenie badań sukcesem wynosi 50%. Jeżeli tak się stanie wówczas firma ma wysokie szanse na wygranie kontraktu 90%. Jeżeli firma zrezygnuje z badań lub badania nie powiodą się, to może ona dopracować produkt na własną rękę i będzie to kosztować ją 50 000 $. Szansa na wygranie kontraktu tak dopracowanym produktem wynosi 5%. \ Koszt wytworzenia produktu – jeżeli firma wygra kontrakt – wyniesie 150 000$. Czy firma Pana X powinna kontynuować R&D czy nie? Krok I. Sformułowanie problemu decyzyjnego Decyzja Pana X jest pomiędzy dwiema alternatywami kontynuacja R&D lub rezygnacja z projektu Kontynuacja Rezygnacja Podjęcie ryzyka rozwoju nowej technologii z dodatkowymi kosztami 200 000 $ i rozpatrzenie propozycji Może wykonanie projektu z wewnętrzną technologią z kosztami w wysokości 50 000$ Krok II Kontynuacja Opracowanie samemu Wydać 50 000$ i może wygrać Porzucenie Nie 0$ Dochodzi ryzyko w w drzewie decyzyjnym Załóżmy że szansa na wygranie kontraktu ze starym produktem wynosi 5% Co oznacza, że szansa przegrania go wynosi 95% Krok III Kontynuacja Wygrana Przyjęcie propozycji i opracowanie samemu Porzucenie Nie 0.05 0.95 Przegrana 0$ Krok IV Duża szansa wygrania kontraktu Sukces Wydanie dodatkowo 50 000$ i być może wygranie kontraktu Kontynuacja Niepowodzenie 800 000$ Wygrana 0.05 Opracowanie samemu Porzucenie Nie 0.95 Przegrana 0$ -50 000 $ Krok V Rozwiązanie drzewa - rada Gdy budujemy drzewo idziemy do przodu dodając gałęzie … sposób na rozwiązanie jego jest zaczęcie od końca i cofanie się do początku Rozwiązanie drzewa EV = 0.05 ($800,000) + 0.95 (-$50,000) = - $7,500 Kontynuacja ? $800,000 Wygrana 0.05 Propozycja 0.95 Przegrana Rezygnacja Nie $0 -$50,000 Rozwiązanie drzewa Wybierz gałąź z najlepszą wypłatą Kontynuacja ? Propozycja -$7,500 Rezygnacja Nie $0 Rozwiązanie drzewa c.d. $650,000 W 0.9 Propozycja 0.1 Sukces 0.5 NIE P -$200,000 -$200,000 $600,000 W Kontynuacja 0.05 0.5 Propozycja Niepowodzenie 0.95 NIE Rezygnacja $0 P -$200,000 -$250,000 $600,000 W 0.9 Propozycja 0.1 Sukces 0.5 Kontynuacja niepowodzenie NIE 0.5 Propozycja NIE Rezygnacja $0 P -$200,000 -$207,500 -$200,000 -$250,000 Propozycja Sukces Kontynuacja 0.5 NIE -$200,000 0.5 niepowodzenie Rezygnacja $0 $565,000 -$200,000 $565,000 Sukces Kontynuacja niepowodzenie 0.5 0.5 -$200,000 Rezygnacja $0 Wnioski • Nie startuj w przetargu jeżeli nie masz nowej technologii Kontynuacja Rezygnacja $182,500 $0 • Wybierz podjęcie ryzyka i kontynuację R&D Praca w grupach Zadanie 1. Wartość oczekiwana Zadanie 2. Drzewo decyzyjne Literatura T. Tyszka „Analiza decyzyjna i psychologia decyzji” [rozdz. 4] T. Tyszka, T. Zaleśkiewicz „Racjonalność decyzji” [rozdz.2] Ewentualnie T.Tyszka „Psychologia ekonomiczna”
