Witamy jako pracownika w Norwegii!

Witamy jako
pracownika w
Norwegii!
Polsk versjon
Wstęp
Jesteś mile widziany jako pracownik w Norwegii. Na pewno
warunki różnią się znacznie od tych, do których przywykłeś
w swoim kraju. Być może już znasz niektóre „reguły gry” w
norweskiej branży budowlanej.
W niniejszej broszurze chcemy cię poinformować o
najważniejszych przepisach obowiązujących w miejscu pracy.
Znajdziesz tu informacje o tym, jakie masz prawa i obowiązki jako
pracownik. Abyś w miejscu pracy czuł sie dobrze i bezpiecznie
na równi z norweskimi kolegami i współpracownikami z innych
krajów, musisz poznać obowiązujące reguły prawa.
Niniejsza broszura nie jest pełnym ”zbiorem praw”; jest ona raczej
przewodnikiem po głównych tematach ważnych dla pracującego w
Norwegii.
W końcowej części znajdziesz pożyteczne porady dotyczące
osobistego wyposażenia ochronnego, zabezpieczeń i pracy na
wysokości, chemikaliów, instrukcji użytkownika chemikaliów,
maszyn i wyposażenia.
2
Spis treści
Inspekcja Pracy jest po twojej stronie........................................... 4
9 podstawowych reguł ................................................................. 5
Infolinia......................................................................................... 6
Rzecznik ds. BHP......................................................................... 7
Norweski Kodeks pracy (Arbeidsmiljøloven).............................. 9
Czas pracy..................................................................................... 10
Identyfikator (ID-kort) w pracy.................................................... 12
Zakładowa służba zdrowia i choroba............................................ 13
Bezpodstawne/nieuzasadnione zwolnienie z pracy...................... 14
Pozwolenie na pobyt z prawen do pracy i podatki....................... 15
Ubezpieczenie od wypadków przy pracy
i chorób zawodowych................................................................... 17
Przykładowa umowa o pracę........................................................ 18
Obowiązujące wynagrodzenie...................................................... 20
Wypłata wynagrodzenia................................................................ 22
Co robić, jeśli wypłata nie przychodzi?........................................ 22
Współodpowiedzialność finansowa.............................................. 23
Biura pośrednictwa pracy………………………………………...23
Ankieta oceniająca twoje miejsce pracy………………………….24
3
Introduction
Inspekcja
Pracy jest po twojej stronie
We welcome
you to “Arbeidstilsynet” – norweskiej Inspekcji
Głównym
zadaniem
Pracy – jest udzielenie ci jako pracownikowi poparcia i pomocy,
aby uczynić twoje miejsce pracy jak najbezpieczniejszym.
Inspekcja Pracy sprawdza, czy zakłady pracy spełniają wymagania
norweskich przepisów dotyczących środowiska pracy. Inspektorzy z
Inspekcji Pracy prowadzą nadzór nad
przestrzeganiem praw i przepisów
przez zakłady pracy na terenie całego kraju.
Jeśli warunki w miejscu pracy są
niezgodne z obowiązującymi
przepisami, inspektorzy mogą wydać
nakaz polepszenia warunków, a w
rażących przypadkach wstrzymać pracę.
Z Inspekcją Pracy możesz omawiać
wszelkie problemy i stawiać pytania.
Inspektorzy mają obowiązek
zachowania tajemnicy służbowej
– również wobec twojego pracodawcy.
4
9 podstawowych reguł
1. Norweskie prawo dotyczy zarówno norweskich jak i
cudzoziemskich pracowników.
2. Jako poszukujący pracy w Norwegii musisz sprawdzić, czy
potrzebujesz pozwolenia na pobyt. Musisz to zrobić przed
podjęciem pracy.
3.Jeśli jesteś pracownikiem wysłanym do Norwegii przez
firmę zagraniczną, musisz uzyskać pozwolenie na pobyt, jeśli
zamierzasz tutaj pracować.
4.Musisz mieć pisemną umowę o pracę.
5.Musisz posiadać norweską kartę podatkową.
6. Pracodawca musi zapewnić ubezpieczenie od wypadków przy
pracy i chorób zawodowych.
7.Mieszkanie zapewnione przez pracodawcę musi mieć
zadowalający standard.
8. Jako pracownik w branży budowlanej masz prawo do
minimalnej stawki wynagrodzenia.
9.Jako pracownik w branży budowlanej musisz posiadać przy
sobie identyfikator (ID-kort) na placu budowy.
5
Możesz pracować na różnych warunkach
zatrudnienia, jako:
- Zatrudniony w norweskim przedsiębiorstwie.
- Zatrudniony w zagranicznym przedsiębiorstwie i wysłany
do Norwegii w celu pracy na rachunek tego przedsiębiorstwa
(pracownik oddelegowany).
- Zatrudniony przez norweskie lub zagraniczne biuro
pośrednictwa pracy i wynajęty innemu przedsiębiorstwu.
-Samodzielny przedsiębiorca (firma jednoosobowa).
Istnieje osobna broszura przeznaczona dla samodzielnych
przedsiębiorców.
Jeśli masz pytania na temat twojego miejsca pracy lub chcesz
uzyskać więcej informacji na tematy zawarte w niniejszej
broszurze, możesz skontaktować się z Inspekcją Pracy dzwoniąc
na Infolinię (Arbeidstilsynets svartjenesten),
Telefon 815 48 222
lub wysyłając maila do: [email protected]
poniedziałek - piątek w godz. 09.00 - 15.00.
We wtorki i piątki od 09.00 – 15.00 Infolinia jest obsługiwana
przez polskojęzycznych współpracowników. Możesz też
skontaktować się z rzecznikiem ds.BHP/mężem zaufania w
miejscu pracy.representative at your place of work.
6
Rzecznik ds. BHP
We wszystkich przedsiębiorstwach należy wybrać rzecznika
ds. BHP. W szczególnych przypadkach można sporządzić
pisemną umowę o innych rozwiązaniach w przedsiębiorstwach
zatrudniających mniej niż 10 osób.
Zadania rzecznika BHP:
Rzecznik BHP dba o zachowanie bezpieczeństwa, zdrowia i
prawidłowych warunków zatrudnienia pracownika.
Rzecznik BHP troszczy się szczególnie o to, żeby:
- praca nie narażała pracownika na niebezpieczeństwo
- urządzenia ochronne były zamontowane tam, gdzie tego
wymagają przepisy, i żeby osobiste wyposażenie ochronne było
dostępne.
Rzecznik BHP może wstrzymać pracę w razie bezpośredniego
zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika.
Regionalni rzecznicy BHP
Oprócz systemu zakładowych rzeczników BHP stworzono
system regionalnych rzeczników BHP. Regionalni rzecznicy
BHP mają zadbać o to, by warunki BHP na budowach były
zgodne z przepisami norweskiego Kodeksu pracy i przepisami
uzupełniającymi.
7
Na dzień dzisiejszy w Norwegii działa 27 regionalnych
rzeczników BHP. Są oni zatrudnieni w Fellesforbundet i w
Norsk Arbeidsmandsforbund (nazwy norweskich organizacji
pracowniczych) i działają na terenie całego kraju.
Mają te same obowiązki, co zwykli rzecznicy BHP.
Ryzyko wypadków i szkód zdrowotnych w branży budowlanej
jest dość wysokie. Regionalni rzecznicy BHP pracują na placach
budowy, również tam, gdzie w danym miejscu na budowie działa
wielu pracodawców.
Rolą regionalnych rzeczników BHP jest m. in udzielanie pomocy
pracownikom zatrudnionym w zakładach nie posiadających
własnych rzeczników BHP.
Wszyscy rzecznicy BHP są objęci tajemnicą zawodową jeśli
chodzi o informacje osobiste – również w stosunku do twojego
pracodawcy.
8
Arbeidsmiljøloven – norweski Kodeks pracy
Celem Kodeksu pracy jest między innymi:
*zapewnienie prawidłowego środowiska pracy pod względem
zdrowotnym i zawodowym, z pełnym zabezpieczeniem przed
szkodliwym oddziaływaniem na fizyczne i psychiczne zdrowie
pracownika.
*zapewnienie przepisowych warunków zatrudnienia i równego
traktowania pracowników.
Pracodawca powinien zapewnić przestrzeganie
postanowień Kodeksu pracy
Jeśli masz problemy w pracy i uważasz, że należy coś zmienić,
powinieneś najpierw porozmawiać z pracodawcą lub jego
przedstawicielem.
Jeśli to nie pomaga, możesz się zwrócić o poradę do rzecznika BHP
lub męża zaufania.
Możesz się zwrócić do pracodawcy o udostępnienie skróconej wersji
Kodeksu pracy w twoim języku.
Jeżeli uważasz, że wykonanie pracy, do której zostałeś przydzielony
jest niebezpieczne dla zdrowia lub życia, musisz ją przerwać i
skontaktować się z reprezentantem pracodawcy, ewentualnie z
rzecznikiem ds. BHP.
9
Czas pracy – główne zasady
Czas pracy w Norwegii reguluje Kodeks pracy (Arbeidsmiljøloven).
Główna zasada mówi, że pracownik może pracować do 9 godzin w
ciągu 24 godzin i do 40 godzin w ciągu 7 dni.
Pracodawca i pracownik mogą jednak zawrzeć pisemną umowę
o czasie pracy do 48 godzin w ciągu 7 dni. Wymaga to, abyś brał
wolne (avspasere) tak, aby tygodniowy czas pracy w ciągu
52 tygodni liczony średnio nie
przekraczał 40 godzin. Dzienny
i tygodniowy czas pracy można
zwiększyć poprzez umowę (układ)
zbiorową z mężami zaufania
(tillitsvalgte) lub pozwolenie z Inspekcji
Pracy (Arbeidstilsynet).
10
Obowiązek współpracy pracownika
Jako pracownik powinieneś brać aktywny udział w pracach BHP
w twoim zakładzie przez przestrzeganie zakładowych reguł BHP,
stosowanie obowiązkowego wyposażenia ochronnego i współdziałanie
w unikaniu szkód zdrowotnych. Ważne jest też wykonywanie własnej
pracy tak, by nie narażać innych pracowników na niebezpieczeństwo.
Pamiętaj o tym, żeby natychmiast zawiadomić pracodawcę o brakach
lub niepra­widłowościach mogących doprowadzić do zagrożenia życia
lub zdrowia.
Ważne dla twojego zdrowia, środowiska i
bezpieczeństwa w miejscu pracy
Wszystkie zakłady zatrudniające pracowników mają zadbać o
zdrowie, bezpieczeństwo i higienę pracy swoich pracowników
poprzez wprowadzenie odpowiednich działań, planów a także
opracowanie zasad postępowania z wyraźnie określonym podziałem
odpowiedzialności, tak jak wymaga tego prawo.
Pracodawca jest odpowiedzialny za wprowadzenie i praktykowanie
zasad BHP (HMS-arbeidet) w miejscu pracy. Reguły - w formie
pisemnej - i instrukcje stanowiskowe muszą być dostępne w
zrozumiałym dla pracowników języku. Celem pracy nad BHP (HMSarbeidet) jest rejestrowanie problemów i zagrożeń w miejscu pracy.
Jest to konieczne do wdrożenia działań zapobiegających wypadkom
przy pracy i chorobom zawodowym tak, aby miejsce pracy było jak
najbardziej pewnym i bezpiecznym.
11
ID-kort
Wszystkie przedsiębiorstwa, zarówno norweskie jak i zagraniczne,
które wykonują pracę na placach budowy, muszą wyposażyć swoich
pracowników w identyfikatory (ID-kort). Dotyczy to również
firm jedoosobowych (samodzielnych przedsiębiorców). Aby
otrzymać identyfikatory, przedsiębiorstwo i pracownicy muszą być
prawidłowo zarejestrowni. Identyfikator wydawany jest na okres
odpowiadający zatrudnieniu ale nigdy nie dłuższy niż 2 lata.
Identyfikator jest oficjalnym dokumentem wydawanym tylko przez
Oberthur Technologies w imieniu władz.
Zamówienie identyfikatora: www.byggekort.no
Więcej informacji o identyfikatorach:
www.arbeidstilsynet.no/IDcard
12
Zakładowa służba zdrowia
Wszystkie przedsiębiorstwa branży budowlanej na terenie
Norwegii są zobowiązane do posiadania zatwierdzonej zakładowej
służby zdrowia, niezależnie od ilości zatrudnionych. Zakładowa
służba zdrowia składa się z wykwalifikowanego personelu, który
przede wszystkim wspomaga przedsiębiorstwo w pracy nad
zapobieganiem wypadkom i poprawą warunków pracy.
Co się stanie, jeśli zachoruję lub ulegnę wypadkowi
przy pracy?
Jeśli płacisz podatki w Norwegii i byłeś zatrudniony w norweskim
zakładzie pracy co najmniej 4 tygodnie przed zwolnieniem
chorobowym, masz prawo do zasiłku chorobowego. W razie
wypadku przy pracy masz prawo do zasiłku chorobowego od
pierwszego dnia.
Czy mogą mi wypowiedzieć pracę z powodu
choroby / urazu?
Pracownik, który jest nieobecny w pracy z powodu wypadku lub
choroby nie może zostać zwolniony z pracy z powodu doznanego
uszkodzenia w ciągu pierwszych 12 miesięcy niezdolności do pracy.
13
Co się stanie, jeśli zostanę bezpodstawnie zwolniony
lub zwolniony ze skutkiem natychmiastowym z pracy?
Kodeks pracy reguluje sytuacje dotyczące rozwiązania stosunku pracy
zarówno w przypadku wypowiedzenia jak i wyrzucenia (zwolnienia
ze skutkiem natychmiastowym). Warunkiem jest uprzednie istnienie
stosunku pracy.
–Wypowiedzenie / wyrzucenie z pracy musi być dokonane w formie
pisemnej i zawierać informacje o prawie pracownika do żądania
negocjacji i o prawie do wniesienia sprawy do sądu oraz o prawie do
pozostania na stanowisku pracy do rozstrzygnięcia sprawy.
–Pracodawca ma prawo do zwolnienia pracownika ze skutkiem
natychmiastowym, jeśli pracownik dopuścił się poważnego
zaniedbania swoich obowiązków. Pracownik może zażądać
odszkodowania, jeżeli zwolnienie/wyrzucenie jest bezpodstawne.
Jezeli uważasz, że zwolnienie/wyrzucenie jest bezpodstawne,
powinienieś w terminie do 2 tygodni wystosować pisemne żądanie o
negocjacje. Rzecznik BHP w miejscu pracy może ci w tym pomóc.
Jeśli ty sam porzucasz stanowisko pracy, nie przestrzegając
okresu wypowiedzenia, to pracodawca ma prawo żądać od ciebie
odszkodowania.
Umowa o pracę
Powinienieś jak najszybciej zawrzeć pisemną umowę o pracę z twoim
pracodawcą. Przy czasie zatrudnienia krótszym niż 1 miesiąc - lub
przy pośrednictwie pracy – pisemna umowa o pracę musi być zawarta
natychmiast. Inspekcja Pracy opracowała wzór takiej umowy (patrz
strony 18-19).
Zobacz również www.arbeidstilsynet.no
14
Pozwolenie na pobyt w Norwegii dla pracowników
obywateli UE (Unii Europejskiej)/EOG (Europejskiego
Obszaru Gospodarczego)/EFTA (Europejskiego
Stowarzyszenia Wolnego Handlu)
Jeśli jesteś obywatelem jednego z krajów UE/EOG, nie musisz ubiegać
się o pozwolenie na pobyt. Zamiast tego musisz się zarejestrować.
Więcej informacji na: www.udi.no. Możesz przebywać w Norwegii do
6- ciu miesięcy jako poszukujący pracy, gdy zarejestrujesz sie na policji
w ciągu 3 miesięcy.
Jeśli jesteś pracownikiem z Bułgarii lub Rumunii i nie miałeś
pozwolenia na pobyt w ciągu ostatnich 12 miesięcy, musisz się o
nie ubiegać. Możesz zacząć pracować od chwili, gdy dokładnie
wypełnione podanie dostarczone zostanie na policję lub do placówki
dyplomatycznej. Aby otrzymać pozwolenie na pobyt wymagane jest
abyś miał pracę na cały etat i zarobki zgodne z tabelą wynagrodzeń.
Jeżeli nie możesz udokumentować spełnienia warunków do otrzymania
pozwolenia na pobyt, może być ono cofnięte.
Więcej informacji: www.udi.no
Pozwolenie na pobyt – pracownicy spoza krajów UE/
EOG/EFTA
Pracownicy z krajów spoza obszaru UE/EOG/EFTA muszą mieć
pozwolenie na pobyt, które daje prawo do podjęcia pracy w Norwegii.
Najważniejsze grupy, które mogą otrzymać pozwolenie na pobyt z
pozwoleniem na pracę są: pracownicy wykwalifikowani, którzy będą
wykonywać odpowiednią pracę i pracownicy sezonowi. Wymagane jest,
abyś miał konkretną ofertę pracy, cały etat i zarobki zgodne z tabelą
wynagrodzeń. Oferta zatrudnienia musi być złożona na odpowiednim
formularzu UDI (Urząd ds.Cudzoziemców).
Więcej informacji na : www.udi.no
15
Pracownicy oddelegowani, którzy nie są obywatelami
krajów UE/EOG/EFTA
Jeśli jesteś pracownikiem oddelegowanym z kraju spoza UE/EOG/
EFTA do pracy w Nowegii, to musisz posiadać pozwolenie na
pobyt. Musisz otrzymać pozwolenie na pobyt przed podjęciem pracy
w Norwegii. Aby je otrzymać, musisz być zatrudniony w firmie
zagranicznej, która będzie wykonywać pracę/ usługi w Norwegii.
Musisz być także pracownikiem wykwalifikowanym, który bedzie
również wykonywał taką pracę. Wymagane jest, abyś miał konkretne
zlecenie i zarobki zgodne z tabelą wynagrodzeń. Musisz przedłożyć
kontrakt miedzy zleceniodawcą w Norwegii i Twoim pracodawcą,
Twoją umowę o pracę oraz ofertę zlecenia na formularzu UDI (Urząd
ds.Cudzoziemców) przy ubieganiu się o
pozwolenie na pobyt. Więcej informacji
na : www.udi.no
O podatku
Wszyscy, którzy pracują w Norwegii
muszą mieć kartę podatkową. Kartę
podatkową trzeba dostarczyć swojemu
pracodawcy. Karta podatkowa pokazuje,
ile podatku powinien odciągać
pracodawca przed wypłatą pensjii.
Jeśli masz norweskiego pracodawcę to
kartę podatkową otrzymasz w lokalnym
urzędzie podatkowym. Jeśli masz pracodawcę zagranicznego to z
Centralnego Urzędu Podatkowego dla Zagranicy (Sentralsattekontoret
for utenlandssaker - SFU). Karta podatkowa z SFU bedzie wysłana do
Twojego pracodawcy, który musi przekazać ci jej drugą część. Jeśli
masz norweskiego pracodawcę, karta podatkowa zostanie wysłana na
Twój adres domowy. Wtedy sam musisz dostarczyć ją pracodawcy.
Więcej informacji na: www.skatteetaten.no i www.taxnorway.no
16
Ubezpieczenie od wypadków przy pracy
i chorób zawodowych
Przedsiębiorstwa zarejestrowane w Norwegii są zobowiązane do
ubezpieczenia swoich pracowników od wypadków przy pracy i
chorób zawodowych. Przedsiębiorstwa zarejestrowane za granicą
ale prowadzące działalność w Norwegii muszą posiadać takie same
ubezpieczenia. Jako firma jednoosobowa musisz ubezpieczyć się sam.
Warunki mieszkaniowe – nocleg / zakwaterowanie
Kwatera przeznaczona do dyspozycji pracownika przez pracodawcę,
powinna być prawidłowo urządzona i utrzymana – zgodnie z
przyjętym standardem. Mieszkania w baraku mieszkalnym powinny
posiadać pokoje jednoosobowe z WC i prysznicem dla każdego
pokoju. Innego rodzaju zakwaterowania powinny z reguły posiadać
jednoosobowe pokoje dla każdego lokatora i
zadowalający dostęp do WC i prysznica.
Pokój jadalny i wypoczynkowy
Jadalnia powinna być oddzielona od pralni i
szatni i w miarę możliwości posiadać światło
dzienne. Pokój jadalny i wypoczynkowy nie
może być używany jako sypialnia.
Za utrzymanie czystości w w
barakach mieszkalnych i
wspólnych pomieszczeniach
odpowiada pracodawca.
17
18
Daglig leder / Dyrektor
Verneombud / Rzecznik ds. bezpieczestwa pracy
Ukentlig arbeidstid (lengde/plassering)/ Tygodniowa norma czasu
pracy (dugo/rozkad)
Daglig arbeidstid (lengde/plassering)/ Dobowa norma czasu pracy
(dugo i rozkad)
Sjekk alle punkter nedenfor med tariffavtalen/ Wszystkie ponisze punkty naley sprawdzi z umow zbiorow
6.Ansettelsesforholdets varighet og arbeidstid/ Dugo stosunku pracy i wymiar czasu pracy
Ansatt fra/ Zatrudniony od
Eventuelt til/ Ewentualnie: Zatrudniony do
Tariffparter/ Strony umowy zbiorowej
5. Tariffavtale/verneombud / Umowa zbiorowa / rzecznik ds. bezpiecze
stwa pracy
Følgende tariffavtale(r) gjelder / Obowizuje nastpujca umowa zbiorowa/ umowy zbiorowe
4. Ansatt som (arb.oppgaver/stilling/tittel/arbeidskategori)/ Zatrudniony jako (zadania/stanowisko/ tytu/ rodzaj pracy)
3. Arbeidsplass jf. arbeidsmiljøloven § 14-6 (1) b) / Miejsce pracy, por. § 14-6 (1) b) Kodeksu Pracy
Adresse / Adres
Adresse / Adres
2.Ansatt / Pracownik
Navn / Imi i nazwisko
Adresse / Adres
1. Firma / Firma
Navn / Nazwa
Beholdes av arbeidsgiver – kopi til arbeidstaker/ Egzemplarz dla pracodawcy – kopia dla pracownika
Standard arbeidsavtale/ Standardowa umowa o prac
Best.nr. 563-POLSK
Polsk oversettelse
19
Arbeidsgivers oppsigelsesfrist/ Okres wypowiedzenia
obowizujcy pracodawc
Arbeidstakers oppsigelsesfrist/ Okres wypowiedzenia
obowizujcy pracownika
Oppsigelsesfrist i prøvetiden/ Okres wypowiedzenia w okresie
próbnym
Helge-/nattillegg/ Dodatek za prac w dni
witeczne/ w nocy
Utbetalingsmåte/ Sposób wypaty
Andre tillegg/ Inne dodatki
Utbetalingstidspunkt/ Termin wypaty
Underskrift arbeidstaker/ Podpis pracownika
Best.nr. 563 (Godkjent 07-2006) / Zam. Nr 563 (Zaakceptowane 07-2006)
10. Underskrifter/ Podpisy
Dato/ Data
Underskrift arbeidsgiver/ Podpis pracodawcy
9. Andre opplysninger / Informacje dodatkowe
Feriepenger kommer i tillegg til lønn, jf. ferieloven/ wiadczenie urlopowe jako dodatek do wynagrodzenia, por.ustawa urlopowa
Godtgjørelse / diett // Zwrot kosztów/ diety
Overtidstillegg (min. 40 %) Dodatek za
nadgodziny (min. 40 %)
8. Lønn / Wynagrodzenie
Lønn pr. time/ måned/ Wynagrodzenie za
godzin/ miesiczne
Ev. forlengelse av prøvetid(jf. arbeidsmiljøloven § 15-6 (4))/ Ew. przeduenie okresu próbnego (por. § 15-6 (4) Kodeksu Pracy
7. Eventuell prøvetid/ Ewentualny okres próbny
Prøvetidens lengde / Dugo okresu próbnego
Ferietid, fastsettes i henhold til ferielovens bestemmelser/ Okres urlopu zgodny z postanowieniami ustawy urlopowej
Pauser (lengde) / Przerwy (dugo)
Eventuell særlig arbeidstidsordning/ Ewentualny szczególny
system czasu pracy
Obowiązujące warunki wynagrodzenia
Umowa zbiorowa dla branży budowlanej obowiązuje w całym
kraju I od 20.12.2010 r. obowiązują następujące stawki:
Pracownik wykwalifikowany ma prawo do minimum
154,50 Nok /godz.
Pracownik niewykwalifikowany bez stażu w branży:
139,- Nok /godz.
Pracownik niewykwalifikowany z minimum rocznym stażem w
branży: 144,50 Nok /godz
Od 01.04.2011 stawki minimalne będą podwyższone do:
Pracownik wykwalifikowany: 159,- Nok/godz.
Pracownik niewykwalifikowany bez stażu w branży:
143,- Nok /godz.
Pracownik niewykwalifikowany z minimum rocznym stażem w
branży: 149,- Nok/godz
Pracownicy poniżej 18- tego roku życia:
Od 20.12.2010 obowiązuje zagwarantowana minimalna stawka:
93,- Nok /godz.
Od 01.04.2011 minimalna stawka będzie wynosić 96,-Nok/godz.
Wysokość stawek wynagrodzenia przedstawiona na tej stronie może
ulegać zmianom wskutek nowelizacji umowy zbiorowej. Aktualne
stawki można sprawdzić na www.arbeidstilsynet.no.
Nadgodziny
Za pracę w nadgodzinach należy się dodatek do wynagrodzenia.
Musi on wynosić co najmniej 40%. Prawo do dodatku za
nadgodziny reguluje Kodeks pracy (arbeidsmiljøloven) § 10-6.
Więcej informacji o nadgodzinach i dodatku za nadgodziny na
stronach: www.arbeidstilsynet.no.
20
Urlop i ekwiwalent urlopowy (feriepenger)
W Norwegii obowiązuje główna zasada, że wszyscy pracownicy
mają prawo do urlopu i do ekwiwalentu urlopowego (feriepenger).
Masz prawo do 25 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku.
Ekwiwalent urlopowy od pracodawcy obliczany jest na podstawie
zarobków z poprzedniego roku i musi wynosić co najmniej 10,2 %
tych zarobków. Jeżeli skończyłeś 60 lat stawka musi wzrosnąć o
2,3 %. Ekwiwalent urlopowy wypłacany jest wraz z ostatnią
wypłatą przed urlopem lub gdy kończy się stosunek pracy.
Podróże służbowe, wyżywienie i nocleg
oraz odzież robocza
W razie zleceń wymagających noclegu poza domem, pracodawca
winien uzgodnić z pracownikiem sposób pokrycia niezbędnych
wydatków na podróż do i z miejsca zlecenia oraz na stosowną ilość
odwiedzin w domu. Pracodawca wysyłający pracownika na zlecenie
poza miejscem zamieszkania powinien uprzednio uzgodnić zasady
dotyczące wydatków na nocleg i wyżywienie. Z reguły pracodawca
zapewnia nocleg i wyżywienie, ale może być uzgodniona stała
stawka dzienna (dieta), pokrycie wydatków za pokwitowaniem, itp.
Pracodawca zapewnia niezbędną odzież roboczą i obuwie ochronne
dostosowane do pory roku i miejsca pracy.
21
Wypłata i potrącenia z wynagrodzenia
Podobnie jak inni pracownicy w Norwegii musisz płacić podatek
i składkę na ubezpieczenie społeczne. Twój pracodawca powinien
dokonać te potrącenia i wpłacić je do odpowiednich urzędów.
Oprócz tego pracodawca nie ma prawa potrącić z twojej pensji
innych opłat – na przykład za nocleg i wyżywienie, odzież roboczą,
transport itd., jeśli nie istnieje pisemna umowa między wami na ten
temat.
Przy wypłacie wynagrodzenia powinieneś otrzymać pisemną
informację o sposobie naliczania wynagrodzenia i o dokonanych
potrąceniach.
Co robię, jeśli wypłata nie przychodzi?
W Norwegii wynagrodzenie jest zazwyczaj wpłacane na twój
rachunek bankowy raz w miesiącu, jeśli nic innego nie zostało
uzgodnione z twoim pracodawcą. Jeżeli masz płacone na godziny,
wypłatę otrzymuje się zazwyczaj co 14 dni.
Jeśli wynagrodzenie nie zostało wypłacone w terminie, powinienieś
jak najszybciej skontaktować się z Inspekcją Pracy (Arbeids­til­
synet) lub ewentualnie ze związkami zawodowymi aby otrzymać
informacje, jak masz dalej postępować. Jeśli zostaje ogłoszona
upadłość przedsiębiorstwa, zalege zarobki i świadczenie urlopowe
może być pokryte przez państwowy Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych.
Jeśli nie jest wszczęte postępowanie upadłościowe a pracodawca nie
jest w stanie wypłacić zarobków, musisz jeśli jest to konieczne sam
wszcząć takie postępowanie (upadłościowe), aby móc skorzystać
z funduszu gwarancyjnego. Ważne jest, abyś działał szybko, gdy
nie otrzymasz wynagrodzenia. Gdy upłynie za dużo czasu, możesz
stracić prawo do skorzystania z funduszu gwarancyjnego.
22
Więcej informacji w NAV Lønnsgaranti.
Telefon: (+ 47) 78 38 90 40
E-post: [email protected]
Współodpowiedzialność finansowa
Jeśli pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia jakie ci się
należy, możesz domagać się wypłaty od zleceniodawcy lub od
któregokolwiek z podmiotów wyżej w łańcuchu kontraktowym,
aż do tego, który ma umowę z zamawiającym. Możesz domagać
się zarówno wypłaty jak i nadgodzin ale od innych podmiotów niż
Twój pracodawca, możesz domagać się tylko stawek minimalnych
(równiez za nadgodziny) zagwarantowanych w upowszechnionej
umowie zbiorowej (allmenngjøringsforskriften). Możesz również
domagać się ekwiwalentu urlopowego (feriepenger) od pieniędzy
zarobionych w czasie pracy dla danego zleceniodawcy.
Jest bardzo ważne, abyś działał szybko gdy nie otrzymasz wypłaty
lub ekwiwalentu urlopowego.
Czy jesteś zatrudniony w agencji
pośrednictwa pracy?
Agencje, które wynajmują pracowników do pracy w Norwegii,
muszą być zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez
norweską Inspekcję Pracy.
Możesz sam sprawdzić czy twoja agencja pośrednictwa pracy/
agencja pracy tymczasowej jest zarejestrowana na
www.arbeidstilsynet.no/bemanningsforetak
23
Posłuż się tą listą kontrolną!
Niniejsza lista kontrolna jest prostym sprawdzianem dającym
ci możliwość oceny warunków w twoim miejscu pracy i na ile
są one korzystne dla ciebie. Nie powinno być zbyt wiele “NIE”…
TAK
NIE
Czy masz pisemną umowę o pracę
z twoim pracodawcą?
g
g
Czy wiesz, kto jest rzecznikiem BHP
w twoim miejscu pracy?
c
c
Czy otrzymujesz od pracodawcy pisemną
informację o wypłacie wynagrodzenia i
dokonanych potrąceniach (odcinek pensji)?
g
g
Czy otrzymujesz przepisowe
wynagrodzenie za nadgodziny?
c
c
Czy zostałeś przeszkolony w użyciu
maszyn i wyposażenia, którym się
posługujesz w pracy?
g
g
Czy otrzymałeś i i używasz
wyposażenia ochronnego?
c
c
24
TAK
NIE
Czy otrzymałeś zrozumiałą instrukcję
wykonywania niebezpiecznej pracy?
g
g
Czy pracodawca ubezpieczył
cię od wypadków i chorób
zawodowych?
c
c
Czy postrzegasz swoje miejsce
pracy jako pewne i bezpieczne?
g
g
Czy wiesz, jakie trujące lub szkodliwe środki
są stosowane w twoim miejscu pracy i
czy istnieje kartoteka tych środków?
c
c
Czy w sumie jesteś zadowolony z
codziennych warunków pracy?
g
g
Czy otrzymałeś od pracodawcy identyfikator?
(ID-kort)
c
c
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Niniejszą broszurę możesz ściągnąć ze stron internetowych
wydawców, którzy ją opracowali:
Byggenæringens
Landsforening
www.bnl.no
Maskinentreprenørenes
Forbund
www.mef.no
Norsk Arbeidsmandsforbund
www.arbeidsmandsforbundet.no
Fellesforbundet
www.fellesforbundet.no
Zarząd funduszu dla regionalnych rzeczników BHP w
branży budowlanej sfinansował niniejszą broszurę i jest
odpowiedzialny za jej wydanie.
http://no.osha.europa.eu/rvofond
25.500 - 02/2011 POL
www.arbeidstilsynet.no