I. Szczególna teoria wzgl´dnoÊci: – odkrycie teorii wzgl´dnoÊci – transformacje Lorentza – dylatacja czasu i paradoks bliêniàt – wzgl´dnoÊç d∏ugoÊci – sk∏adanie pr´dkoÊci – masa i p´d – równowa˝noÊç masy i energii – zdarzenia czasoprzestrzenne – powtórzenie materia∏u – sprawdzian II. Elementy fizyki jàdrowej: – odkrycie jàdra atomowego – budowa jàdra atomowego – energia wiàzania jàdra atomowego – wymuszone reakcje jàdrowe – wykorzystanie energii jàdrowej – promieniotwórczoÊç naturalna – prawo rozpadu promieniotwórczego – zastosowania izotopów promieniotwórczych – powtórzenie materia∏u – sprawdzian 15 1 1 2 2 2 2 2 1 1 1 Zagadnienia 13 1 1 2 1 1 1 2 2 1 1 Liczba godzin CM, EK CM, EU F PR, CM F F EU F CM Âcie˝ki edukacyjne Uczeƒ: – wyjaÊnia wp∏yw sk∏adu jàdra energii wiàzania na stabilnoÊç jàdra atomowego – omawia procesy zachodzàce w jàdrze atomowym – potrafi dokonaç bilansu energetycznego reakcji jàdrowych – samodzielnie rozwiàzuje trudniejsze, z∏o˝one zadania rachunkowe i problemowe dotyczàce rozpadów promieniotwórczych i reakcji jàdrowych – przedstawia reakcje syntezy termojàdrowej w gwiazdach – wyjaÊnia zasad´ dzia∏ania detektora czàstek elementarnych Uczeƒ: – potrafi wyjaÊniç doÊwiadczenie Michelsona–Morleya oraz zinterpretowaç jego wynik – potrafi wyprowadziç z transformacji Lorentza wzór na relatywistycznà d∏ugoÊç pr´ta; – potrafi samodzielnie rozwiàzywaç z∏o˝one zadania rachunkowe i problemowe Uczeƒ: – zna treÊç zasady wzgl´dnoÊci oraz postulat sta∏ej pr´dkoÊci Êwiat∏a – potrafi zapisaç transformacje Lorentza i wyjaÊniç ich treÊç – potrafi samodzielnie zapisaç i wyjaÊniç wzory dotyczàce czasu, d∏ugoÊci, masy, p´du i energii – potrafi analizowaç zdarzenia czasoprzestrzenne, opierajàc si´ na sto˝ku Êwietlnym – potrafi samodzielnie rozwiàzywaç proste zadania Uczeƒ: – zna budow´ jàdra atomowego – zna w∏aÊciwoÊci promieni a, b i c – zna i potrafi zastosowaç w zadaniach zasady zachowania w reakcjach jàdrowych – potrafi interpretowaç wykresy i wykorzystywaç je w rozwiàzaniach – wskazuje sposoby ochrony organizmu przed promieniowaniem jonizujàcym – wskazuje zastosowania izotopów promieniotwórczych w nauce, technice i medycynie – zna zasad´ dzia∏ania reaktora jàdrowego i zastosowania energii jàdrowej – potrafi samodzielnie rozwiàzywaç proste zadania dotyczàce rozpadów promieniotwórczych energii wiàzania i reakcji jàdrowych ponadpodstawowy podstawowy Wymagania na poziom: 6. Rozk∏ad materia∏u 21 22 III. Czàstki elementarne: – diagramy Feynmana – oddzia∏ywania silne i kwarki – oddzia∏ywania s∏abe – klasyfikacja czàstek elementarnych – sprawdzian IV. Uk∏ad S∏oneczny: – cia∏a Uk∏adu S∏onecznego – ruchy cia∏ Uk∏adu S∏onecznego – planety ma∏e – uk∏ad Ziemia–Ksi´˝yc – planety du˝e – planetoidy i komety – badania Uk∏adu S∏onecznego – hipotezy o powstaniu Uk∏adu S∏onecznego – sprawdzian V. WszechÊwiat: – pomiary odleg∏oÊci cia∏ kosmicznych – pomiary mas cia∏ kosmicznych – jasnoÊci gwiazd – materia kosmiczna – diagram H–R – ewolucja gwiazd – Galaktyka – struktura WszechÊwiata – hipoteza Wielkiego Wybuchu – modele kosmologiczne 16 1 2 3 1 3 2 2 1 1 11 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 Zagadnienia 6 1 2 1 1 1 Liczba godzin CM, F F F F CM, EU CM, F CM CM EU Âcie˝ki edukacyjne ponadpodstawowy Uczeƒ: – potrafi wyjaÊniç mechanizm p∏ywów w uk∏adzie Ziemia–Ksi´˝yc – potrafi obliczyç momenty koniunkcji i opozycji planet – zna przebieg i wyniki wa˝nych badaƒ astronautycznych – potrafi w sposób rzeczowy i logiczny uzasadniç swoje stanowisko na temat mo˝liwoÊci istnienia pozaziemskich organizmów ˝ywych Uczeƒ: – rozwiàzuje samodzielnie trudniejsze zadania dotyczàce ruchu, mas, oddalenia, jasnoÊci i grawitacji dla cia∏ kosmicznych – wyjaÊnia przebieg ewolucji gwiazd o ró˝nych masach – przedstawia kosmologiczne modele WszechÊwiata i potrafi dokonaç samodzielnej, rzeczowej ich oceny Uczeƒ: – zna ruchy i cechy fizyczne cia∏ Uk∏adu S∏onecznego – potrafi samodzielnie rozwiàzywaç proste zadania dotyczàce ruchu planet i zjawisk zachodzàcych na planetach – potrafi wymieniç najwa˝niejsze odkrycia w Uk∏adzie S∏onecznym i najwa˝niejsze wydarzenia w astronautyce – zna hipotez´ dotyczàcà powstania Uk∏adu S∏onecznego – potrafi wyjaÊniç mechanizmy zjawisk zaçmienia S∏oƒca i Ksi´˝yca – zna i rozumie prawa Keplera oraz teori´ grawitacji Uczeƒ: – zna wzory dotyczàce jasnoÊci gwiazd oraz sta∏à Hubble’a – samodzielnie rozwiàzuje proste zadania dotyczàce jasnoÊci gwiazd, oddalenia i grawitacji – zna diagram H–R – potrafi zdefiniowaç parsek – przedstawia na diagramie H–R drog´ ewolucyjnà S∏oƒca – zna teori´ Wielkiego Wybuchu Uczeƒ: Uczeƒ: – potrafi rozró˝niç i scharakteryzowaç ró˝ne – potrafi, korzystajàc z diagramów Feynmarodzaje oddzia∏ywaƒ na, przedstawiç zderzenia mi´dzy czàstka– zna klasyfikacj´ czàstek elementarnych mi i powstawanie antyczàstek – zna rol´ kwarków w teorii czàstek elementarnych podstawowy Wymagania na poziom: 6. Rozk∏ad materia∏u