Nazwa przedmiotu: FILOZOFIA_1 Kod: Rok studiów: I rok. Studia

Nazwa przedmiotu:
FILOZOFIA_1
Kod:
Rok studiów:
I rok. Studia stacjonarne I stopnia (3-letnie, licencjackie)
w zakresie filologii rosyjskiej, rosyjsko-ukraińskiej, rosyjskoangielskiej i rosyjskiej z lingwistyką
Profile: ogólny, nauczycielski, tłumaczeniowy.
Semestr:
1
Typ zajęć:
konwersatorium
Liczba godzin:
30h konwersatorium
Punkty ECTS:
filologia rosyjska – 6
Filologia rosyjsko-ukraińska - 4
Filologia rosyjsko-angielska - 4
Filologia rosyjska z lingwistyką - 2
Osoba prowadząca:
dr Anna Chudzińska-Parkosadze
Poziom kursu:
I stopnia
Język wykładowy:
Wymagania wstępne:
polski
podstawowa wiedza o kulturze, historii (poziom szkoły średniej)
Metody oceny:
aktywny udział w zajęciach,
test końcowy po 1 semestrze I roku
Treści przedmiotu:
Wstęp do filozofii
Definicja filozofii. Początki filozofii. Źródła filozofii.
Filozofia a nauki szczegółowe. Funkcje filozofii. Działy
filozofii. Metody filozofii. Podstawowy problem filozofii.
Stanowiska filozoficzne. Periodyzacja historii filozofii.
1. Filozofia starożytna
Sofiści. Charakter działalności. Relatywizm. Gordiasz.
Protagoras. Homo-mensura.
Sokrates. Charakter i znaczenie jego działalności. Pojęcie
cnoty. Metoda sokratejska. Obrona Sokratesa Platona.
Platon. Idealizm obiektywny. Teoria dwóch światów.
Metafora linii. Idea Dobra. Natywizm i anamneza. Dualizm.
Racjonalizm. Parabola jaskini. Idea Erosa. Dialektyka.
Model idealnego państwa. Księga 7 Państwa Platona.
Arystoteles. Logika. Sylogizm. Zasada sprzeczności. Zasada
prawdy. Klasyczna koncepcja prawdy. Techne. Empiria.
Podział nauk. Hylemorfizm. Istotność. Teoria przyczyn.
Koncepcja Boga. Koncepcja duszy. Etyka. Teoria państwa.
Poetyka. Fragmenty Poetyki Arystotelesa.
2. Filozofia średniowiecza
Ramy chronologiczne i periodyzacja. Chrześcijaństwo.
Gnostycyzm. Spór o uniwersalia. Ojcowie Kościoła.
Scholastyka.
Św. Augustyn.
Próba „schrystianizowania Platona”.
Problem zła. Teoria iluminacji. Eschatologia. Problem łaski.
Św. Tomasz z Akwinu. Próba rozwiązania sporu między
wiarą a wiedzą. Próba „schrystianizowania Arystotelesa”.
Dowody na istnienie Boga. Etyka. Problem hierarchiczności
w ontologii i antropologii. Między filozofią a teologią.
3. Filozofia nowożytna.
Gordiano Bruno. Pojęcie monady. Renesansowa filozofia
przyrody.
Franciszek Bacon. Metoda indukcji. Teoria złudzeń. Dwie
drogi do odkrywania prawdy.
Galileusz. Empiryzm. Kontynuacja nauk Kopernika.
Kartezjusz. Pierwszy system filozoficzny. Poszukiwanie
metody. Racjonalizm. Dualizm. Paradygmat mentalistyczny.
Znaczenie Kartezjusza.
Benedykt Spinoza. Próby poszukiwania wiedzy pewnej.
Panteizm. Determinizm. Pojęcie Boga.
Blaise Pascal. Opozycja w stosunku do Kartezjusza.
Pesymizm. Zakład Pascala.
Thomas Hobbes. Materializm. Determinizm. Teorie
społeczne.
G.W. Leibniz. Monadologia. Teoria poznania. Koncepcja
wiedzy analitycznej.
George Berkeley. Idealizm subiektywny. Idea Boga.
John Locke. Empiryczne badanie umysłu. Opozycja
przeciwko Kartezjuszowi. Teoria poznania.
David Hume. Empiryzm. Mechanizm poznania. Krytyka
nauki.
Wolter. Znaczenie “Kandyda”. Krytyka teleologizmu
Arystotelesa i „Teodycei” Leibniza.
J. J. Rousseau. Początki pedagogiki. Naturalizm. Etapy
rozwoju ludzkiej cywilizacji. Umowa społeczna.
D. Diderot. Encyklopedia. Teizm.
E.B. Condillac. Krytyka systemów filozoficznych. Pojęcie
Matki Natury. Metafora posągu.
Immanuel Kant. Rodzaje sądów. Sąd syntetyczny a priori.
Problem naukowości metafizyki. Filozofia transcendentalna
Kanta. Przewrót kopernikański Kanta. Kategorie. Fenomeny
i noumeny. Podważenie dowodów na istnienie Boga. Etyka
Kanta. Pojęcie dobrej woli. Imperatywy kategoryczne.
4. Filozofia XIX wieku
G.W. Hegel. Mechanizm historii. Duch dziejów. Ewolucja
Ducha. Triadyczny model rozwoju dziejów. „Ukąszenie
heglowskie”. Idealizm obiektywny. Metoda dialektyczna.
Filozofia religii. Koncepcja chrześcijaństwa. Antropologia i
etyka. Proces obiektywizowania się człowieka.
Karol Marks. Materialistyczna interpretacja heglizmu.
Kategoria pracy. Idea nowego społeczeństwa. Znaczenie
klasy robotniczej.
Ludwik Feuerbach. Krytyka heglizmu. Krytyka religii.
Człowiek jako „istota dialogiczna”.
Artur Schopenhauer. Inspiracje kantyzmem, buddyzmem i
hinduizmem. Filozofia woli.
Fryderyk Nietzsche. Metafora mostu. Koncepcja
nadczłowieka. „Bóg umarł”. Teoria wiecznego powrotu w
dziejach ludzkości. Kategoria witalności w teorii poznania,
etyce i antropologii. Źródła kultury. Wizja społeczeństwa.
Henryk Spencer. Filozofia ewolucjonistyczna. Etyka
naturalistyczna.
John S. Mill. Utylitaryzm w sferze etyki.
August Comte. Koncepcja nauki i jej podział. Filozofia
pozytywna. Prawo trzech stadiów rozwoju w dziejach
ludzkości. Pojęcie „wielkiej istoty”.
5. Filozofia XX wieku
Ludwig Wittgenstein. Neopozytywizm. Koło Wiedeńskie.
Geneza kompetencji lingwistycznych. Pojęcie znaczenia.
Zygmunt Freud. Wpływ Schopenhauera. Koncepcja
człowieka i jego psychiki. Trzypoziomowy model
świadomości.
Karl G. Jung. Wpływ Freuda. Dualizm jungowski. Pojęcie
nieświadomości zbiorowej. Koncepcja archetypów. Prawo
kompensacji. Etapy indywiduacji.
Kanon lektur:
Obowiązkowe :
1. Platon Obrona Sokratesa
2. Platon Państwo (księga 7)
3. Arystoteles Poetyka (fragmenty)
4. G. W. F. Hegel Pisma wczesne z filozofii religii (fragmenty)
5. Fryderyk Nietzsche Tako rzecze Zaratustra (fragmenty)
6. Karl G. Jung Archetypy i symbole (fragmenty)
Cele i efekty kształcenia:
1. Zapoznanie z najważniejszymi ideami, prądami, systemami
i pojęciami filozoficznymi.
2. Przedstawienie w zarysie ewolucji myśli filozofii
zachodnioeuropejskiej.
3. Znajomość tekstów utworów zawartych w kanonie lektur i
umiejętność przeprowadzenia analizy tekstu filozoficznego.
4. Wprowadzenie do praktyki dyskursu filozoficznego.
Zalecana literatura:
1.
2.
3.
4.
W. Tatarkiewicz, Historia filozofii
Barbara Markiewicz, Filozofia
Julia Dider, Słownik filozofii
Robert C. Solomon, Katheleen M. Higgins,
Krótka historia filozofii
5. Kazimierz Ajdukiewicz, Główne zagadnienia i kierunki filozofii
6. Otfried Hoffe, Mała historia filozofii
7. Karol Matraszek, Zarys dziejów z filozofii, Warszawa 1989.
8. R.H. Popkin, A. Stroll, Filozofia, Poznań 1994.
9. M.A. Krąpiec, Wprowadzenie do filozofii, Lublin 1996.
10. A. Anzenbacker, Wprowadzenie do filozofii, Kraków 2005.