WARSZTATY SZKOLENIOWE DLA LEKARZY I LOGOPEDÓW/ TERAPEUTÓW GŁOSU „Terapia dysfonii zawodowych u nauczycieli ” Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Klinika Audiologii i Foniatrii PROGRAM WARSZTATÓW „Terapia dysfonii zawodowych u nauczycieli” I dzień (czwartek) Wykłady: 1200 – 1245 Wstęp -„Choroby zawodowe głosu w Polsce – aktualne dane” (45 min.) 1245 – 1330 „Anatomia czynnościowa traktu głosowego a warunki prawidłowej emisji głosu” (45 min) 30 30 13 – 14 Przerwa na obiad 30 15 14 – 15 „Diagnostyka chorób narządu głosu o podłożu zawodowym” (45 min) 1530 – 1615 „Terapia dysfonii zawodowych w świetle standardów europejskich” (45 min) Ćwiczenia I cykl (2x 45 min) 30 00 16 – 18 „ Ćwiczenia z wideostroboskopii i analizy akustycznej” „Rehabilitacja głosu – praca z pacjentem” II Dzień 2009 (piątek) Wykłady: 900 – 945 45 9 – 11 15 1130-1300 „Metody terapii bezpośredniej głosu” (45 min.) „Postępowanie fizjoterapeutyczne i osteopatyczne w chorobach zawodowych narządu głosu” (2x45 min) Ćwiczenia II cykl (2x45 min) „Ocena funkcjonalna i terapia pacjenta zaburzeniami głosu z punktu widzenia fizjoterapeuty” „Rehabilitacja głosu” 00 13 -14 00 00 45 Obiad Wykład 14 -14 1500-1630 „Wybrane elementy psychoterapii w leczeniu zaburzeń głosu” (45 min) Ćwiczenia III cykl (1x1,5h) „Rehabilitacja głosu – praca w grupach” „Elementy psychoterapii – praca w grupach” 30 16 -18 00 Ćwiczenia III cykl (1x1,5h) „Rehabilitacja głosu – praca w grupach” „Elementy psychoterapii – praca w grupach” III dzień 2009 (sobota) Wykład 00 9 45 –9 „Zasady radzenia sobie ze stresem zawodowym” (45min) 945 – 1115 Ćwiczenia III cykl (1x1,5h) „Rehabilitacja głosu – praca w grupach” „Elementy psychoterapii – praca w grupach” 11 15 - 12 15 1215 – 1245 Seminarium Zakończenie kursu OPIS ĆWICZEŃ I cykl ćwiczeń - I dzień Ćwiczenia w grupach (2 grupy x 10 osób) 2 x 45 min 1. Ćwiczenia wideostroboskopii i analizy akustycznej głosu. - metody badania funkcji traktu głosowego - prezentacja przypadków chorób zawodowych narządu głosu - prezentacja dysfonii czynnościowych u osób zawodowo posługujących się głosem 2. Prezentacja pacjentów z dysfoniami oraz wybranych metod oddechowych w rehabilitacji głosu. Praca z pacjentem: - wyćwiczenie prawidłowego toru oddechowego nauka ekonomicznego zużycia powietrza wyćwiczenie podparcia oddechowego ćwiczenia kształtujące właściwe nawyki oddechowe podczas mówienia II cykl ćwiczeń - II dzień Ćwiczenia w grupach (2 grupy x 10 osób) 2 x 45min 1. Ocena funkcjonalna i terapia pacjenta z zaburzeniami głosu z punktu widzenia fizjoterapeuty. Zajęcia praktyczne. - ocena postawy ciała, dysfunkcji oraz zaburzeń narządu ruchu mających wpływ na zaburzenia emisji głosu, - ocena oraz normalizacja funkcji mięśni, powięzi w obrębie tułowia, kończyn górnych, dolnych, szyi i głowy (terapia pośrednia), - ocena oraz manualna normalizacja czynności struktur anatomicznych bezpośrednio związanych z emisją głosu (terapia bezpośrednia), - propozycje ćwiczeń w programie autoterapii pacjenta z zaburzeniami głosu. 2. Rehabilitacja głosu. Praca z pacjentem - ocena emisji głosu dobór i zaproponowanie odpowiedniego zestawu ćwiczeń instruktaż dotyczący sposobu wykonywania poszczególnych ćwiczeń zalecenia dla pacjenta do samodzielnej pracy w domu III cykl ćwiczeń – II / III dzień Praca w grupach (3 grupy x 7 osób) 3 x 1,5 h 2 Rehabilitacja głosu 1. a. Ćwiczenia relaksacyjne metody i sposoby uzyskiwania stanu fizycznego i psychicznego odprężenia prezentacja wybranych technik relaksacyjnych, redukujących napięcie fizyczne i psychiczne u pacjentów: - relaksacja wg Jacobsona - muzykoterapia jako środek terapeutyczny - relaksacja z „uśmiechem” b. Ćwiczenia fonacyjne wyrobienie miękkiego nastawienia głosowego ustawienie średniego położenia głosu odpowiednio do płci i wieku c. Technika Lax-vox ćwiczenia obniżające krtań nauka rozluźniania mięśni krtani i gardła ćwiczenia prowadzące do powiększenia przestrzeni gardła zwiększanie jam rezonacyjnych 2. a. technika Alexandra czucie prioprioreceptywne pozycja „aktywnego wypoczynku” wydobycie dźwięku b. Nauka uczynniania rezonatorów– „Głos ruchem” rozgrzewka oddechowo-fonacyjna uczynnianie rezonatorów dolnych uczynnianie rezonatorów górnych korelacja pracy rezonatorów c. Ćwiczenia prawidłowej emisji i artykulacji nauka ustawiania dźwięku ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy wyćwiczenie szerokiej artykulacji d. Koordynacja oddechowo-fonacyjno-artykulacyjna znoszenie przydechów utrzymywanie tempa i płynności wypowiedzi (od samogłosek do tekstów) ćwiczenia natężenia głosu z zachowaniem tempa i wyrazistości wypowiedzi w różnych warunkach akustycznych wyrobienie nawyku autokorekty emisji głosu (trening słuchowy) 3. Elementy psychoterapii. a. Warunki dobrej relacji terapeuta-pacjent z perspektywy osoby pomagającej i korzystającej z pomocy (w obszarze komunikacji werbalnej i niewerbalnej) b. Przykładowe obszary trudności intrapsychicznych i interpersonalnych pacjentów w oparciu o osobiste doświadczenia uczestników c. Pierwszy kontakt terapeuta-pacjent zastosowaniem elementów techniki ,,5 kroków Enrighta” d. Rozpoznanie osobistych zasobów i ograniczeń w pracy z ludźmi, planowanie obszarów rozwoju e. Konstruktywne i niekonstruktywne sposoby radzenia sobie ze skutkami wypalenia zawodowego f. Rola pozytywnego obrazu siebie i postawy asertywnej w profilaktyce stresu zawodowego 3