Nauczanie języka obcego w szkole podstawowej

Nauczanie języka obcego w szkole podstawowej
Nie ulega wątpliwości, że wiek odgrywa ogromną rolę w procesie uczenia się
języka obcego. W okresie tak zwanej „naturalnej przyswajalności języka” (tj. 2 - 12/13 rok
życia) ze względu na „plastyczność” mózgu dziecko potrafi w pełni nabyć język ojczysty
jak i język obcy. Ponadto mięśnie, które przyczyniają się do mówienia są w tym okresie
bardzo elastyczne, poprzez co dzieci imitują często bez zarzutu nowe głoski, wyrazy oraz
struktury akcentowe, dlatego w szkole podstawowej jest koniecznością nauczyciel z dobrą
wymową.
Po 12/13 roku życia zanika elastyczność tych mięśni jak i plastyczność mózgu, co
powiązane jest z procesem lateralizacji mózgu.
Oprócz znaczenia wieku, aby lepiej współpracować z dziećmi i lepiej je rozumieć,
nauczyciel powinien wziąć pod uwagę psychiczny rozwój dziecka oraz wszelkie czynniki,
które mogą utrudniać jego naukę. Nauczyciel języka obcego powinien również
wykorzystywać spostrzeżenia „teorii nauczania języka,” które mogą służyć cennymi
wskazówkami w dydaktyczno- metodycznym planowaniu zajęć lekcyjnych.
Aby skutecznie nauczyć dzieci języka obcego, należy przede wszystkim wykorzystać ich
naturalne predyspozycje:
-
dzieci nie potrafią długo skoncentrować swojej uwagi na jednej rzeczy, łatwo się
nudzą, nie lubią rutyny, dlatego nauczyciel powinien je ciągle zaskakiwać, troszczyć
się o różnorodne typy ćwiczeń oraz formy pracy.
-
dzieci uczą się bardzo szybko, lecz jeszcze szybciej zapominają, dlatego należy
stosować częste powtórki.
-
dzieci przyswajają sobie liczne struktury językowe w sposób bezrefleksyjny, należy
zrezygnować z prób interpretowania jakichkolwiek zjawisk językowych.
-
dzieci łatwo zniechęcają się, dlatego nauczyciel powinien je ciągle motywować,
wzbudzać zainteresowanie językiem
-
dzieci mają naturalną potrzebę ruchu i należy go im umożliwić na przykład poprzez
zabawy ruchowe;
-
dzieci uczą się za pomocą wszystkich zmysłów, toteż należy aktywizować podczas
zajęć lekcyjnych możliwie wiele zmysłów, a szczególnie zmysł wzroku, słuchu i
dotyku;
-
ważne jest także otoczenie (klasa), w którym dziecko uczy się języka obcego, im
bardziej ono różnorodne, tym bardziej przyczynia się do wzbudzenia chęci nauki,
zainteresowania językiem;
-
poznawanie języka obcego w okresie wczesnoszkolnym to przede wszystkim zabawa z
językiem obcym i w języku obcym, ponieważ dzieci lubią się bawić, a w zabawie
doświadczają, że język, którego się uczą mogą zastosować;
-
nauka języka obcego powinna sprawiać dzieciom przyjemność, ponieważ to, co uczą
się z niechęcią, dwa razy szybciej zapominają.
Czy nauczyciel może sprostać tym wymaganiom? Myślę, że tak. Jeżeli ma
świadomość, że jest nie tylko wzorem do naśladowania i autorytetem, ale również
przyjacielem, osobą godną zaufania, także aktorem, jak i- co dotyczy fonetyki- nieco
logopedą i nawet psychiatrą.
Główny nacisk na zajęciach w klasach wczesnoszkolnych powinno się kłaść na
słuchanie i mówienie (ok. 70% sprawności językowych).
Słuchanie jest pierwszą sprawnością, jaką nabywa dziecko w procesie przyswajania
języka ojczystego, w języku obcym należy także najpierw ćwiczyć słuchanie. Tej
sprawności powinno się szczególnie dużo czasu poświęcić, ponieważ dziecięcy aparat
mowy jest tak ukształtowany, że umożliwia mu szybkie opanowanie systemu fonetycznego
języka obcego.
Wymowa z reguły nie stwarza małym dzieciom problemów, jednak mogą takie kłopoty
wystąpić. Należy tutaj zauważyć, że prawidłowa wymowa wymaga dużej ilości ćwiczeń.
Mówienie jest następną ważną sprawnością językową, pierwszorzędną w metodzie
komunikacyjnej. Od początku należy przyzwyczajać dzieci do swobodnego mówienia.
Ćwiczeniom na mówienie powinny towarzyszyć odpowiednie sytuacje lub zachowania, w
których stosowana i ćwiczona jest dana partia materiału.
Tematy do mówienia powinny być dostosowane do wieku dziecka. Dzieci z klas
wczesnoszkolnych lubią mówić o sobie, swojej rodzinie, szkole, kolegach i o swoich
zabawach.
Na lekcji należy dzieciom umożliwić wiele sytuacji do mówienia, ponieważ wykazują
duże chęci do mówienia w języku obcym, np. poprzez zabawy, rymowanki, łamańce
językowe czy „rapowanki.” Bodźcem do mówienia mogą także być: obrazki, muzyka,
przeźrocza, video, kukiełka. Również na „stanowiskach samodzielnego uczenia się” nie
powinno zabraknąć stacji mówienia.
Kończąc, chcę zachęcić nauczycieli do wykorzystania zebranych przeze mnie
spostrzeżeń oraz propozycji. Mam nadzieję, że posłużą one pomocą, dobrą radą czy
ciekawym pomysłem na lekcjach języka obcego w szkole podstawowej.
Agnieszka Koryto