MOSTEK WHEATSTONE`A - PB Wydział Elektryczny

advertisement
Białostocka
Politechnika
Wydział Elektryczny
Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii
Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu
METROLOGIA
Kod przedmiotu:
ES1D 200 012
Ćwiczenie pt.
MOSTEK WHEATSTONE’A
Numer ćwiczenia
M 08
Opracowanie:
dr inż. Ryszard Piotrowski
dr inż. Paweł Myszkowski
Białystok 2015
2
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
1. Wprowadzenie

ostek Wheatstone’a (rys. 1) jest elektrycznym układem pomiarowym
przeznaczonym do pomiaru z wysoką dokładnością rezystancji
z przedziału od ok. 1  do ok. 10 M. Układ ten pozwala na
wyznaczenie wartości rezystancji Rx przy pomocy trzech „wewnętrznych” rezystancji
mostka: R1, R2, Rp o dokładnie znanych wartościach, to znaczy pozwala na określenie
funkcji:
M
Rx  f ( R1 , R2 , R p )
(1)
A
Ux
Ix
U1
Rx I
R1
G
G
Ip
Rp
R2
Up
U2
B
UZ
Rys.1. Schemat ideowy mostka Wheatstone’a
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
3
Schemat ideowy mostka Wheatstone’a przedstawiono na rys.1. Występuje
w nim rezystor mierzony Rx oraz trzy rezystory “wewnętrzne” mostka: R1, R2, Rp
o regulowanych wartościach. W przekątnej pionowej A, B mostka znajduje się
detektor zera w postaci galwanometru magnetoelektrycznego G. Jego zadaniem
jest wskazywanie stanu równowagi mostka, to znaczy stanu, w którym różnica
potencjałów między punktami A, B staje się równa zeru, co pociąga za sobą zanik
prądu IG. Stan taki osiąga się w wyniku regulacji rezystancji R1, R2, Rp, zaś sam
proces regulacji nazywany jest równoważeniem mostka.
Galwanometr magnetoelektryczny – elektryczny miernik wskazówkowy,
składający się tylko z ustroju, co oznacza, że jest on pozbawiony układu
(charakterystycznego dla znakomitej większości mierników wskazówkowych
bloku funkcjonalnego). Mierzona wielkość elektryczna jest tu bez jakiegokolwiek
przetworzenia doprowadzana bezpośrednio do ustroju pomiarowego. Stąd
galwanometry mają niewielkie zakresy pomiarowe napięcia i prądu. Ważnym ich
zastosowaniem, oprócz pomiaru niewielkich wartości prądu i napięcia, jest rola
detektorów zera (wskaźników równowagi) w układach pomiarowych, takich jak
mostki czy kompensatory napięcia stałego.
Fot.1. Galwanometr magnetoelektryczny używany w laboratorium Metrologii
4
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
Wykażemy niżej, że w stanie równowagi mostka mierzona rezystancja Rx jest
określona następującą zależnością:
Rx 
R1 R p
R2
(2)
Istotnie, gdy między punktami A, B zanika różnica potencjałów (UAB = 0),
prawdziwe są następujące równości przeciwnie do siebie skierowanych napięć (patrz
rys. 1):
Ux U p
U1  U 2
(3)
Zauważmy, że są one spadkami napięć na całych ramionach mostka, co zostało
wyraźnie zaznaczone na rysunku 1. Każde z czterech napięć równe jest sumie
spadków napięć na odpowiedniej rezystancji mostka i dwóch odcinkach przewodów
łączących, które „otaczają” tę rezystancję.
Ze względów praktycznych, te niewielkie spadki napięć na krótkich odcinkach
przewodów pomija się, pisząc:
U x  Rx I x
U 1  R1 I x
U p  Rp I p
(4)
U 2  R2 I p
Wypada zauważyć w tym miejscu, że w stanie równowagi, gdy IG = 0, przez
rezystancje Rx, R1 płynie ten sam prąd Ix, zaś przez rezystancje Rp, R2 prąd Ip.
Podstawiając powyższe wyrażenia do równań (3) i dzieląc je stronami, dostaje się
szczegółową postać analityczną (5) zasygnalizowanej na początku funkcji (1).
Rx 
R1 R p
R2
(5)
Zależność (5) nazywa się niekiedy niezbyt ściśle warunkiem równowagi
mostka Wheatstone’a. W rzeczywistości jest ono równaniem pomiaru rezystancji
R1 tym mostkiem.
Warunkiem równowagi mostka jest równość: UAB = 0.
Zależność (5) nie jest zupełnie ścisła, bowiem przy jej wyprowadzaniu nie
uwzględniono spadków napięć na ośmiu odcinkach przewodów łączących
poszczególne rezystancje w układ mostkowy. Ćwiczący sami wskażą te przewody na
schemacie z rysunku 1.
5
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
Nieścisłość ta nie powoduje znaczących błędów tak długo, jak długo
rezystancje rezystorów mostka znacznie przewyższają rezystancje przewodów
łączących.
Na przykład rezystancja miedzianego przewodu łączącego o długości 0,5 m
i polu przekroju poprzecznego 1,5 mm2 ma rezystancję ok. 6 mΩ. Rezystancja ta
stanowi 0,006 % rezystancji rezystora 100 omowego.
Układ mostka Wheatstone’a jest rezultatem poszukiwania takiej metody
pomiaru rezystancji, która nie wymagałaby pomiaru napięcia i prądu, a więc
obywałaby się bez elektrycznych przyrządów pomiarowych, które w przeszłości,
a i obecnie w wielu przypadkach, stanowią zasadniczą przeszkodę w osiąganiu
wysokiej dokładności pomiaru.
Wobec powyższego stwierdzenia kontrowersje wywołuje obecność
w układzie mostka galwanometru magnetoelektrycznego, który jest przecież
przyrządem wskazówkowym. Pełni on tu jednak tylko rolę detektora zera, a jego
wskazania nie występują w równaniu pomiaru (5). Zadaniem galwanometru jest
jedynie wykrycie stanu równowagi, po uzyskaniu którego może on być nawet
usunięty z układu.
Eliminacja z pomiaru elektrycznych przyrządów zarówno wskazówkowych
jak i cyfrowych jest charakterystyczną cechą metod zerowych pomiaru, do których
należy także omawiana metoda mostkowa.
Całkowity błąd pomiaru rezystancji mostkiem
Całkowity błąd pomiaru rezystancji mostkiem Wheatstone’a wyrażony jest
wzorem
 pm   R   n
x
(6)
gdzie:
 R – błąd podstawowy pomiaru rezystancji,
x
 n – błąd nieczułości mostka.
Na podstawie wykonanych pomiarów studenci mogą sami rozważyć, która składowa
ma znaczący wpływ na błąd pomiaru.
Błąd podstawowy pomiaru rezystancji mostkiem
Producent mostka określa graniczny błąd pomiaru w specyfikacji przyrządu.
Parametr ten jest wystarczający do określenia niedokładności konkretnego pomiaru.
W ogólnym przypadku można wykazać (patrz Dodatek), że względny błąd
graniczny, z jakim mierzona jest rezystancja w układzie mostka Wheatstone’a dany
6
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
jest zależnością (7):
R  R  R  R
x
gdzie:  R ,  R ,  R
1
p
2
- oznaczają
1
p
2
(7)
względne błędy graniczne, z jakimi określone zostały
rezystancje R1, Rp, R2.
Mierząc rezystancję w laboratoryjnym układzie mostka Wheatstone’a, którego
rezystancje R1, Rp, R2 są rezystorami sześciodekadowymi o klasie 0,05%, zgodnie ze
wzorem (7) otrzymamy błąd R  = 0,15%.
Warto zauważyć, że w układzie laboratoryjnym mostka Wheatstone’a,
zestawianym przez studentów w czasie ćwiczenia, zamiast osobnych rezystorów R1
i R2 występuje rezystor stosunkowy, czy to w postaci osobnego przyrządu (w tym
przypadku rezystory oznaczone są jako R2 i R4), czy też jako element mostka
Thomsona-Wheatstone’a typu MWH 91. Pożądany stosunek rezystancji uzyskuje się
poprzez umiejscowienie kołeczków w odpowiednich otworach.
Fot.2. Rezystor stosunkowy stosowany w układzie
laboratoryjnego mostka Wheatstone’a
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
7
Fot.3. Mostek laboratoryjny Thomsona-Wheatstone’a typu MWH 91
W przypadku rezystora stosunkowego mamy do czynienia z błędem określenia
stosunku rezystancji R1 R . Błąd ten wyznacza się przyjmując sumę wartości,
2
przypisanych poszczególnym rezystorom R1 i R2, wykorzystywanym w danym
stosunku. Zestawienie błędów granicznych, przypisanych poszczególnym
rezystorom, zawiera Tablica 1.
Tablica 1. Zestawienie względnych błędów granicznych rezystorów w rezystorze
stosunkowym
R
R


10
100
1 000
10 000
100 000
0.05
0.02
0.02
0.02
0.02
8
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
Przykładowo, jeśli ustawimy dzielnik R1 R  10100 błąd określenia rezystancji
2
R1
R2
przyjmie wartość 0.05% + 0.02% = 0.07%.
Różnice wynikają z faktu, że w procesie przemysłowym znacznie trudniej jest
skonstruować rezystory o małej rezystancji z dużą dokładnością.
W tym przypadku równanie (7) redukuje się do postaci (8)
R  R  R
x
p
1
R2
(8)
Błąd nieczułości mostka
Oprócz błędu podstawowego określonego zależnością (7), pomiar rezystancji
mostkiem Wheatstone’a obarczony jest jeszcze błędem nieczułości.
Bezwzględnym błędem nieczułości n nazywa się największy przyrost
rezystancji mierzonej  Rx, przy którym wskazanie galwanometru jest jeszcze równe
zeru. Określenie to ma znaczenie jedynie teoretyczne, bowiem niemożliwe jest
wyznaczenie przyrostu Rx bez drobnej choćby zmiany wskazania galwanometru,
dlatego w praktyce stosowane jest inne określenie tego błędu.
Bezwzględnym błędem nieczułości n nazywa się przyrost rezystancji
mierzonej Rx, wywołujący najmniejsze dostrzegalne przemieszczenie wskazówki
galwanometru a. Umownie przyjmuje się a = 0,1 mm.
Tak więc:
 n  Rx ,
gdy
a = 0,1 mm
(9)
Względnym błędem nieczułości n nazywamy iloraz:
n 
n
Rx
(10)
gdzie Rx oznacza wartość zmierzoną rezystancji.
Jak wynika z definicji (9), (10) dla doświadczalnego wyznaczenia błędu
nieczułości wymagana jest realizacja przyrostów rezystancji mierzonej Rx, która
najczęściej jest elementem nieregulowanym. Dlatego w praktyce wyznacza się
zastępczy błąd nieczułości, stosując definicje (9), (10) do rezystancji Rp, którą
w układzie mostka laboratoryjnego stanowi rezystor sześciodekadowy,
umożliwiający realizację bardzo małych przyrostów rezystancji (R = 0,1 ).
Z kolei w mostku Thomsona-Wheatstone’a typu MWH 91 występuje rezystor
czterodekadowy, oznaczony jako Rp (fot. 3).
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
9
2. Przebieg pomiarów
Pomiar rezystancji technicznym mostkiem Wheatstone’a
Pomiar rezystancji mostkiem technicznym jest koniecznym wstępem
do sprawnej i bezawaryjnej obsługi mostka laboratoryjnego. Pozwala nastawić
prawidłowe parametry tego mostka i doprowadzić go szybko do stanu równowagi.
Mierzący unika w ten sposób żmudnych poszukiwań, które grożą
w dodatku uszkodzeniem czułego galwanometru laboratoryjnego.
Fot.4. Mostek techniczny Wheatstone’a typu MW-4
Przebieg procesu pomiarowego
Przed pomiarem należy zapoznać się ze schematami i tablicami podanymi na tylnej
ściance mostka. Mostek należy zasilić z zasilacza stabilizowanego napięciem
4V i w miarę potrzeby (uwzględniając wyznaczony doświadczalnie zakres
rezystancji) skorygować napięcie zasilające zgodnie z opisem mostka.
1. Podłączyć badaną rezystancję Rx do zacisków wejściowych mostka (na górze).
2. Podłączyć zasilanie mostka do gniazd znajdujących się na lewym boku,
oznaczonych „+” i „-”. Ustawić początkową wartość napięcia jako 4V.
10
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
3. Ustawić zakres czułości (pokrętło na górze z lewej strony) na „0,1Z” (czułość
zgrubna).
4. Ustawić mnożnik rezystancji (pokrętło na górze z prawej strony)
na największy.
5. Wcisnąć i przytrzymać przycisk aktywacji galwanometru „G”.
6. Regulując pokrętłem równoważenia (na dole, pod podziałką) spróbować
zrównoważyć mostek (wskazówka powinna znaleźć się na pozycji „0”).
7. W przypadku braku możliwości zrównoważenia zmniejszyć mnożnik
rezystancji i powtórzyć punkt 6.
8. Po wstępnym zrównoważeniu mostka zmienić zakres czułości na „Z” (pełna
czułość) i zrównoważyć mostek ostatecznie.
9. Skorygować (w miarę możliwości) wartość napięcia zasilającego zgodnie
z tabelką umieszczoną na spodzie mostka. Zrównoważyć mostek po zmianie
poziomu napięcia i dokonać odczytu rezystancji mierzonej,
10.Wynikiem pomiaru jest iloczyn wartości odczytanej z dolnej podziałki oraz
mnożnika rezystancji.
11.Zanotować do tabeli wynik pomiaru, zakres rezystancji oraz błąd podstawowy
pomiaru dla danego zakresu. Wynik zapisać razem z błędem, a dodatkowo
zmierzyć także badaną rezystancję przy użyciu omomierza cyfrowego (np.
multimetr typu V560 w funkcji omomierza).
Uwaga: możliwe jest także podłączenie zewnętrznego galwanometru do mostka
technicznego poprzez gniazdo oznaczone jako „G”, umieszczone między
zaciskami wejściowymi.
Należy zmierzyć trzy rezystancje wskazane przez prowadzącego przy
pomocy technicznego mostka Wheatstone’a. Wyniki zapisać w Tablicy 2
Tablica 2. Wyniki pomiarów rezystancji mostkiem technicznym Wheatstone’a
Numer
badanej
rezystancji
Zakres
pomiarowy
Błąd
podstawowy
pomiaru
Wynik pomiaru Rx
razem z błędem
Napięcie
zasilające
Pomiar
dodatkowy
omomierzem
cyfrowym
–

%

V

1
2
3
11
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
Wyznaczanie błędu nieczułości technicznego mostka Wheatstone’a
Podłącz do mostka technicznego rezystor sześciodekadowy i ustaw na nim
rezystancję równą co do wartości rezystancji pierwszego badanego rezystora.
Zastanów się, w jaki sposób – w oparciu o definicję – można wyznaczyć błąd
nieczułości mostka technicznego. Przeprowadź doświadczenie dla trzech badanych
rezystancji. Wyniki zapisz w Tablicy 3 oraz w Tablicy 4.
Tablica 3. Badanie błędu nieczułości technicznego mostka Wheatstone’a
Numer
badanej
rezystancji
Rx
Rx*
(Ig = 0)
(Ig = 5mm)
–


Rx  Rx  R
*
x

R x
n 
50
n 

n
 100%
Rx
%
1
2
3
Tablica 4. Zestawienie błędów pomiaru technicznym mostkiem Wheatstone’a
Błąd
podstawowy
Numer
badanej
rezystancji
pomiaru  R
–
%
1
2
3
x
Błąd
nieczułości
Całkowity błąd
n
pomiaru
%
%
 pm
Zapis wyniku z błędem

Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
12
Pomiar rezystancji
laboratoryjnym mostkiem Wheatstone’a
Aby sprawnie i bezawaryjnie posłużyć się mostkiem laboratoryjnym,
konieczne jest przeprowadzenie wstępnego pomiaru badanej rezystancji za pomocą
mostka technicznego lub multimetru cyfrowego (omomierza). Pozwala to nastawić
prawidłowe parametry tego mostka i doprowadzić go szybko do stanu równowagi.
Mierzący unika w ten sposób żmudnych poszukiwań, które grożą w dodatku
uszkodzeniem czułego galwanometru laboratoryjnego.
Zmierzone w poprzednim punkcie rezystancje studenci mierzą teraz przy
użyciu mostka laboratoryjnego MWH 91 (fot. 3), do którego należy dołączyć
zasilanie, galwanometr oraz rezystancję mierzoną.
Przebieg procesu pomiarowego
1. Podłącz zasilacz stabilizowany do zacisków B w lewym górnym rogu mostka.
Zwróć uwagę na polaryzację.
2. Podłącz rezystancję mierzoną do zacisków RX.
3. Podłącz galwanometr do zacisków G. Równolegle z galwanometrem podłącz
zwieracz Z. Zabezpiecz galwanometr zamknięciem zwieracza Z.
4. Ponieważ znany jest rząd wielkości mierzonej rezystancji, dobierz napięcie
zasilające oraz stosunek R1/R2 zgodnie z Tablicą 5.
Tablica 5. Parametry mostka laboratoryjnego MWH 91 w zależności od
zakresu rezystancji mierzonej
Rezystancja mierzona X1
Stosunek R1/R2
Napięcie zasilające

V
1 – 10
0.001
10 – 100
0.01
100 – 1 000
0.1
2 – 4.5
1 000 – 10 000
1
10 000 – 100 000
10
100 000 – 1 000 000
100
4.5 – 12
1 000 000 – 10 000 000
1 000
12 – 25
5. Otwórz zwieracz Z i wyzeruj galwanometr, regulując pokrętłem na prawej
ściance. Po wyzerowaniu galwanometr nie powinien być przestawiany na inne
miejsce. Jeśli przesunięcie okaże się konieczne, zerowanie należy przeprowadzić
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
13
ponownie.
6. Biorąc wynik pomiaru rezystancji RX dokonanego mostkiem technicznym,
nastaw Rp tak, aby spełniony został warunek
R
R  1 Rp
x R2
(11)
gdzie RX jest mierzoną rezystancją, a stosunek R1/R2 należy odczytać z Tablicy 3.
Np. jeżeli RX = 230 , należy nastawić Rp = 2300 , gdyż stosunek R1/R2 dla
tego zakresu mierzonej rezystancji wynosi 0.1. Nastawiając według tych zasad
wartość Rp, umożliwiamy realizację najmniejszych możliwych względnych zmian
rezystancji: Rp/Rp, a co za tym idzie, dokładne zrównoważenie mostka.
7. Wartość stosunku R1/R2 uzyskać można przy pomocy posiadanych rezystorów
stosunkowych zazwyczaj na kilka sposobów. Jak się okaże, nie są one sobie
równoważne i mają wpływ na wartość błędu nieczułości. Na wstępie należy
nastawić największe wartości R1, R2 dające potrzebny w ćwiczeniu stosunek
R1/R2.
8. Wciśnij przycisk B, aby doprowadzić zasilanie do mostka.
9. Wciśnij przycisk G 0.1 – do obwodu zostanie włączony galwanometr, jednak
czułość układu będzie ograniczona dodatkową rezystancją mostka. Zrównoważ
mostek regulując rezystancją Rp.
10. Wciśnij i przytrzymaj przycisk G i zrównoważ mostek przy pełnej czułości
układu.
11. Zanotuj w Tablicy 6 wartość Rp, dla której osiągnięto stan równowagi mostka.
Oblicz wartość RX wg formuły zawartej w Tablicy 6.
14
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
Tablica 6. Wyniki pomiarów badanych rezystancji mostkiem laboratoryjnym
Numer
badanej
rezystancji
Rp
R
1
R
2
(Ig= 0)
(Ig=5mm)
–


Rp
Rx 
R1 R p R p 

R2
 Rp  R

R

p
p
 
n
50

 
n

 n 100%
R
p

1
2
3
12. Znajdź przyrost Rp powodujący przemieszczenie wskazówki galwanometru
o 5 mm w lewo lub prawo od zera. Oblicz bezwzględny błąd nieczułości n
i względny błąd n wg formuł podanych w Tablicy 6.
15
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
Uwaga: Przemieszczenie wskazówki o definicyjną wartość 0,1 mm byłoby
zadaniem praktycznie niewykonalnym, dlatego w praktyce realizuje się
przemieszczenie o 5 mm i dzieli przyrost Rp przez 50.
13. Powtórz opisany wyżej proces dla pozostałych wariantów stosunku R1/R2
(maksymalnie 5 sposobów realizacji dzielnika, gdyż stosunek równy 1 na tyle
sposobów można otrzymać).
Uwaga: Zmiana położenia kołków przełącznika kołkowego musi odbywać się
przy zasilaniu odłączonym od układu (wyciśnięty przycisk B)!
14. Wybierz wariant R1/R2, dla którego błąd nieczułości n okazał się najmniejszy.
15. Przedstaw w Tablicy 7 porównanie wyników pomiaru badanych rezystancji za
pomocą mostka technicznego (wynik pomiaru oraz błąd) oraz mostka
laboratoryjnego (wynik pomiaru przy najmniejszym błędzie nieczułości, błąd
podstawowy, błąd nieczułości oraz całkowity błąd pomiaru).
Tablica 7. Zestawienie wyników pomiaru badanych rezystancji dwoma rodzajami
mostka Wheatstone’a
Numer
badanej
rezystancji
–
Pomiar mostkiem
technicznym MW-4
Wynik
pomiaru

Błąd pomiaru
%
Pomiar mostkiem laboratoryjnym MWH 91
Wynik
pomiaru

Błąd
podstawowy
Błąd
nieczułości
Błąd
pomiaru
R
n
 pm   R   n
%
%
x
%
x
1
2
3
W sprawozdaniu należy:
a) ocenić, która składowa ma większy wpływ na błąd pomiaru: błąd podstawowy
czy błąd nieczułości,
b) wyjaśnić, z czego wynikają różnice w wartości błędu nieczułości w zależności
od nastawy R1/R2
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
16
3. Pytania i zadania kontrolne
1. Do czego służy mostek Wheatstone’a?
2. Narysuj schemat ideowy mostka Wheatstone’a i wyprowadź równanie pomiaru
rezystancji tym mostkiem.
3. Dlaczego równanie to nie jest zupełnie ścisłe i dlaczego godzimy się
z tym stanem rzeczy?
4. Jaką rolę w mostku pełni galwanometr?
5. Sumę jakich trzech rezystancji mierzy tak naprawdę mostek Wheatstone’a?
6. Co nazywamy stanem równowagi mostka i w jaki sposób w praktyce ten stan jest
osiągany?
7. Napisz definicję bezwzględnego i względnego błędu nieczułości mostka.
8. Opisz przebieg doświadczalnego wyznaczenia błędu nieczułości.
9. Czy przy pomocy mostka Wheatstone’a można mierzyć rezystancje zależne od
prądu (nieliniowe)?
4. Literatura
1. Chwaleba A. i inni. Metrologia elektryczna WNT, Warszawa 2003
2. Lebson S. Podstawy miernictwa elektrycznego WNT, Warszawa 1972
3. Piotrowski R. Ćwiczenia laboratoryjne z metrologii, Wyd. Politechniki
Białostockiej, Białystok 2008
4. Tumański S. Technika pomiarowa, WNT, Warszawa 2007
17
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
5. Dodatek
Wyprowadzenie wyrażenia określającego względny graniczny
(błąd podstawowy) pomiaru rezystancji mostkiem Wheatstone’a.
błąd
Punktem wyjścia jest równanie pomiaru, czyli zależność,
Rx 
R1R p
R2
,
Rezystancja mierzona jest funkcją trzech zmiennych:
Rx  f R1, R2 , Rp 
Względny błąd graniczny oblicza się według znanej formuły,
R 
x
Rx
Rx
100% 
1
Rx
 R
 x R  Rx R  Rx R
1
p
2
 R1
Rp
R2


100% 



R1R p

R2  R p
R1

100% 

R


R


R
1
p
2
2

R1R p  R2
R2
R2


R p
R1
R2
100% 
100% 
100% 
R1
Rp
R2
  R1   R p   R2
Względny graniczny błąd pomiaru rezystancji w układzie mostka
Wheatstone’a jest więc równy sumie względnych błędów, z jakimi określone są
rezystancje wewnętrzne mostka.
Ćwicz. M 08 Mostek Wheatst one’a .
18
Wymagania BHP
Warunkiem przystąpienia do praktycznej realizacji ćwiczenia jest zapoznanie
się z instrukcją BHP i instrukcją przeciw pożarową oraz przestrzeganie zasad w nich
zawartych. Wybrane urządzenia dostępne na stanowisku laboratoryjnym mogą
posiadać instrukcje stanowiskowe. Przed rozpoczęciem pracy należy zapoznać się z
instrukcjami stanowiskowymi wskazanymi przez prowadzącego.
W trakcie zajęć laboratoryjnych należy przestrzegać następujących zasad.










Sprawdzić, czy urządzenia dostępne na stanowisku laboratoryjnym są
w stanie kompletnym, nie wskazującym na fizyczne uszkodzenie.
Sprawdzić prawidłowość połączeń urządzeń.
Załączenie napięcia do układu pomiarowego może się odbywać po wyrażeniu
zgody przez prowadzącego.
Przyrządy pomiarowe należy ustawić w sposób zapewniający stałą obserwację,
bez konieczności nachylania się nad innymi elementami układu znajdującymi
się pod napięciem.
Zabronione jest dokonywanie jakichkolwiek przełączeń oraz wymiana
elementów składowych stanowiska pod napięciem.
Zmiana konfiguracji stanowiska i połączeń w badanym układzie może się
odbywać wyłącznie w porozumieniu z prowadzącym zajęcia.
W przypadku zaniku napięcia zasilającego należy niezwłocznie wyłączyć
wszystkie urządzenia.
Stwierdzone wszelkie braki w wyposażeniu stanowiska oraz nieprawidłowości
w funkcjonowaniu sprzętu należy przekazywać prowadzącemu zajęcia.
Zabrania się samodzielnego włączania, manipulowania i korzystania
z urządzeń nie należących do danego ćwiczenia.
W przypadku wystąpienia porażenia prądem elektrycznym należy
niezwłocznie wyłączyć zasilanie stanowisk laboratoryjnych za pomocą
wyłącznika bezpieczeństwa, dostępnego na każdej tablicy rozdzielczej
w laboratorium. Przed odłączeniem napięcia nie dotykać porażonego.
Download