KURATORIUM OŚWIATY
advertisement
Zadanie 1. (5 pkt) Na podstawie poniższego tekstu odpowiedz na pytanie i wykonaj następujące polecenia: a) Dlaczego meteorolodzy twierdzą, że rok 2006 był w Portugalii cieplejszy od przeciętnego? ........................................................................................................................................ b) Wymień trzy anomalie pogodowe, jakie nawiedziły Portugalię. - ...................................................................................................................................... - ...................................................................................................................................... - ...................................................................................................................................... c) Podaj nazwę procesu odpowiedzialnego za te zmiany klimatyczne. ........................................................................................................................................ „Portugalski Instytut Meteorologiczny poinformował, że 2006 rok dołączył do czołówki najcieplejszych lat w historii portugalskiej meteorologii. Tylko pięć lat było cieplejszych od tego roku, a mianowicie rok 2005, 1949, 2004 i 2003. W tym roku średnia temperatura na obszarze całego kraju była wyższa od normy wieloletniej o 1 stopień. (...) Nie brakowało też dziwacznych zjawisk atmosferycznych. W styczniu na stolicę Portugalii, Lizbonę, spadł śnieg po raz pierwszy w tym miesiącu od 1954 roku. Rok 2006 rozpoczął się falą chłodów, ale lato, jesień i pierwszy miesiąc zimy okazały się z kolei rekordowo ciepłe. W lipcu podczas fali upałów każdej nocy w Portugalii temperatura przekraczała 20 stopni. Portugalscy meteorolodzy, tak jak ich koledzy z innych krajów, za zmiany klimatyczne obarczają nadmierną ilość dwutlenku węgla w ziemskiej atmosferze, co jest wynikiem działalności człowieka. Dwutlenek węgla to podstawowy gaz cieplarniany, powodujący postępowanie globalnego ocieplania się klimatu i zmian klimatycznych.” Źr.: Twoja Pogoda (30.12/15:10). Zadanie 2. (5 pkt) Europa ma zróżnicowaną budowę geologiczną. Na obszarze Polski spotykają się trzy duże jednostki tektoniczne Europy i można znaleźć ślady różnych wydarzeń geologicznych. Na podstawie przekroju geologicznego odpowiedz na poniższe pytania: a) Co świadczy o aktywnym wulkanizmie? ......................................................................... b) Na postawie czego można wnioskować o przejściu lodowca? ......................................... c) Czy na tym obszarze zachodziły fałdowe ruchy górotwórcze?......................................... d) Które skały są starsze: wapienie czy tufy wulkaniczne? ................................................. e) Bazalt jest skałą wylewna czy głębinową? ....................................................................... Zadanie 3. (7 pkt) Na obszarze Polski występują zjawiska krasowe. Odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia: a) W jakich skałach rozwijają się procesy krasowe? .......................................................... b) Na czym polega proces krasowienia skał? ...................................................................... .......................................................................................................................................... c) Wymień nazwy trzech krain (regionów) geograficznych Polski, w których można spotkać formy krasowe ................................................................................................. d) Rozpoznaj formy krasowe i wpisz cyfry w odpowiednie miejsca na rysunku: 1.korytarz 4.komin 2.ponor 5.kolumna 3.stalagmit 6.wywierzysko Zadanie 4. (8 pkt) Wiele europejskich jezior ma genezę polodowcową. Wykonaj polecenia: A. Uzupełnij zdania: a. Największym polodowcowym jeziorem Europy jest Jez. ....................................... b. W Polsce największym jeziorem polodowcowym jest Jez. ..................................... c. Na Niżu Polskim spotyka się trzy typy jezior polodowcowych: ............................, ............................. i ..............................., a w górach ............................................... B. Opisz kolejne etapy rozwoju jeziora przedstawione na rysunkach od I do IV I..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... II.................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... III................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... IV.................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... Zadanie 5. (5 pkt) Połącz w pary poniższe surowce mineralne i miejsca ich występowania: A. Tarnobrzeg 1. węgiel brunatny B. Olkusz 2. siarka C. Wrocław 3. rudy cynku i ołowiu D. Kłodawa 4. rudy miedzi E. Lubin 5. sól kamienna F. Bełchatów 6. ropa naftowa Uwaga – jedno miejsce i jeden surowiec nie są do pary. Zadanie 6. (8 pkt) Piramida wieku i płci przedstawia strukturę biologiczną ludności Polski u progu XXI wieku. Na jej podstawie odpowiedz na pytania: wg Mały Rocznik Statystyczny 2005 a. Urodziło się wtedy więcej chłopców czy dziewczynek? ............................................. b. W wieku lat 50 było więcej mężczyzn czy kobiet? ............................................. c. W którym roczniku liczba mężczyzn i kobiet była taka sama? ............................................. d. O czym świadczy górny element wykresu „85 i więcej”? ............................................. e. Jaka jest przyczyna wyraźnie mniejszej liczby ludności w wieku 55-60 lat? ............................................. f. Który przedział wiekowy (rocznik) był najliczniejszy? ............................................ g. Jaka jest granica wieku emerytalnego? ........................................... h. Jaka jest tendencja liczby urodzeń w ostatnim dziesięcioleciu? ............................................ Zadanie 7. (2 pkt) Na wykresie poniżej przedstawiono wielkość wydobycia węgla kamiennego w Polsce. Wybierz właściwy komentarz do sytuacji przedstawionej na diagramie. Podaj nazwę procesu opisanego tym komentarzem. . mlnloo 1950 1960 1970 1980 1990 1999 Wydobycie węgla kamiennego w Polsce A.. Spadek wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce, obserwowany od polowy lat 80, wynika ze znacznego wzrostu produkcji energii z tzw. „czystych źródeł" (energii wodnej, wiatrowej i geotermicznej), której wykorzystanie pokrywa prawie w 80% zapotrzebowanie na energię. B. Ograniczenie wydobycia węgla kamiennego w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu wynika z ogromnych kar finansowych nakładanych na kopalnie w związku z degradowaniem środowiska naturalnego wskutek eksploatacji złóż węgla. C. Wydobycie węgla kamiennego w Polsce spada m.in. ze względu na konieczność likwidowania nierentownych lub niebezpiecznych kopalni, a także z powodu wyczerpywania się łatwo dostępnych złóż, co zmusza do znacznie mniej opłacalnego wydobycia na większych głębokościach oraz wprowadzania energooszczędnych technologii i zmniejszenia zapotrzebowania na to paliwo. Wybieram komentarz ........... Ten proces nazywa się .......................................................... Zadanie 8. (5 pkt) W województwie śląskim jest wiele zabytków, które świadczą o bogatej historii tej ziemi. Połącz w pary zabytkowe obiekty z miejscowościami, w których się znajdują. (Jeden obiekt i jedna miejscowość nie utworzą pary) Obiekt zabytkowy Miejscowość Rozwiązanie (para) 1. Romańska Rotunda św. Mikołaja z XI wieku. A. Podzamcze k. Ogrodzieńca 1- 2. Ruiny gotycko-renesansowego zamku, największego z „orlich gniazd”. B. Rudy 2- 3. Neorenesansowy pałac z parkiem, obecnie Muzeum Wnętrz Pałacowych. C. Cieszyn 3- 4. Zamek Piastów Śląskich. D. Częstochowa 4- 5. Zespół klasztorny OO Paulinów znany z obrony przed wojskami szwedzkimi. E. Trzebnica 5- 6. Pocysterski zespół pałacowo-klasztorny z rozległym parkiem, do Polski wrócił po II wojnie światowej. F. Pszczyna 6- Zadanie 9. (5 pkt) Województwo śląskie jest powszechnie uznawane za region przemysłowy. Zapomina się czasem, że użytki rolne zajmują połowę obszaru województwa. Wybierz takie zakończenia zdań, by otrzymać zdania prawdziwe: A. Niekorzystnym dla rolnictwa zjawiskiem ostatnich lat jest: a. wzrost powierzchni gruntów ornych, b. spadek powierzchni użytków rolnych, c. spadek powierzchni odłogów i ugorów, d. wzrost udziału powierzchni leśnych. B. Największy udział użytków rolnych (ponad 60%), występuje w powiatach: a. północnej części województwa, b. wschodniej części województwa, c. południowej części województwa, d. zachodniej części województwa. C. Najlepsze dla produkcji rolnej warunki przyrodniczo-glebowe występują w rejonie: a. Zawiercia, b. Żywca, c. Będzina, d. Raciborza. D. Wśród upraw wyraźnie dominuje, a nawet zwiększa się powierzchnia zasiewów: a. roślin przemysłowych, b. zbóż, c. roślin pastewnych d. ziemniaków. E. Charakterystyczne dla rolnictwa śląskiego są ogródki działkowe. Najwięcej jest ich w: a. południowej części województwa b. północnej części województwa c. środkowej części województwa d. zachodniej części województwa Zad. 10. (9 pkt) Dużym problemem polskiego rolnictwa jest erozja gleb. Korzystając z poniższej mapy i własnej wiedzy wypełnij tabelę. Obszar Nazwa krainy geograficznej Czynniki sprzyjające erozji Typ gleby (tylko jeden) 1. A 2. 1. B 2. 1. C 2. Typy gleb do wyboru (jest o jeden więcej): bielicowe, brunatne gleby kwaśne, czarne ziemie, czarnoziemy, (pozostałe komórki tabeli wypełnij samodzielnie). Zadanie 11. (5 pkt) Jedną z charakterystycznych dla Polski upraw są ziemniaki. Posługując się poniższą mapą (kartodiagramem) i własną wiedzą wykonaj polecenia. Źródło: Mały Rocznik Statystyczny 2005 a. Podaj nazwy województw o najwyższych plonach: .......................................................................................................................................... b. Podaj nazwę województwa o najniższych plonach. …………........................................ c. Które województwo zajmuje pierwsze miejsce w zbiorach - ....................................., a które ostatnie? - ....................................... d. Województwo śląskie ma plony powyżej, czy poniżej średniej krajowej? ..................... e. Ziemniaki można wykorzystywać na wiele sposobów. Podaj trzy różne sposoby ich wykorzystania. ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... Zadanie 12. ( 6 pkt) Posługując się tabelą prezentującą 15 największych producentów węgla kamiennego na świecie wykonaj poniższe polecenia: źródło: Rocznik Statystyczny 2005 a. Podaj, które miejsce na świecie zajmowała Polska w wielkości wydobycia węgla kamiennego w 2003 r.. - .......................................... b. Które kraje europejskie wydobyły w 2003 r. więcej węgla niż Polska? ........................................................................................................................................ c. Które miejsce zajmowała Polska w 1995 r? - .................................................... d. W których krajach europejskich rysuje się tendencja zmian wydobycia węgla podobna do Polski? ....................................................................................................................................... e. Podaj nazwę kraju o najwyższym wzroście wydobycia węgla. - .................................. f. Podaj nazwę kraju o najwyższym spadku wydobycia węgla. - ................................... Dziękujemy - Autorzy
