VIII. Streszczenie. Przeprowadzono analizę materiału klinicznego 110 chorych z przerzutami czerniaka do mózgu (BMM) leczonych w COOK w latach 1980-2013. Określono charakterystyczne cechy populacyjne i kliniczne w badanej grupie chorych. Dla oceny zaawansowania BMM posłużono się trzema indeksami prognostycznymi: RPA-RTOG, GPA i MS-GPA. U 12 (10,9%) chorych zastosowano leczenie chirurgiczne z uzupełniającą WBRT, u 8 (7,3%) SRS + WBRT, u 76 (69,1%) samodzielną WBRT i u 14 (12,7%) WBRT skojarzone z TMZ. Należy podkreślić, że do leczenia lokalnego (chirurgia lub SRS) skojarzonego z WBRT kwalifikowano ściśle wyselekcjonowanych chorych z 1 lub 2 BMM, bez deficytów neurologicznych, KPS >70 i z opanowanym procesem nowotworowym poza mózgiem. Sześć miesięcy przeżyło 39,1% (43/110) chorych całej badanej grupy, 12 miesięcy – 13,6% (15/110), a 24 miesiące 3,6% (4/110).W jednocechowej analizie dla przeżyć 6-miesięcznych, czynnikami prognostycznymi okazały się: wiek, liczba BMM, obecność lub nie przerzutów czerniaka poza mózgiem i KPS; natomiast w analizie wielocechowej metodą Coxa niezależnymi, niekorzystnymi czynnikami prognostycznymi okazały się KPS poniżej 70, obecność przerzutów czerniaka poza mózgiem oraz wiek chorych powyżej 60 lat. Największą szansę przeżycia 6 miesięcy (91,7%) i najdłuższą medianę przeżyć (9,2 miesiąca) mieli ściśle wyselekcjonowani chorzy leczeni chirurgicznie + WBRT oraz również ściśle wyselekcjonowani chorzy poddani SRS z następowym WBRT (przeżycie 6 miesięcy – 75,0%), a mediana przeżycia 7,4 miesiąca. W grupie chorych leczonych wyłącznie WBRT (ponad 2/3 wszystkich chorych) lub WBRT + TMZ, odsetek przeżyć 6 miesięcznych nie przekraczał 29%, a mediana przeżyć – 4 miesięcy. Przeprowadzono analizę wyników leczenia 110 chorych badanej grupy w oparciu o indeksy prognostyczne: RPA-RTOG, GPA i MS-GPA. W najlepiej rokujących klasach (RPA-RTOG – I klasa, GPA i MS-GPA – I i II klasa) mediana przeżyć była zbliżona i wahała się od 7,2-10,7 miesiąca. W źle rokujących klasach (RPA-RTOG – II i III klasa, GPA i MS-GPA – III i IV klasa) mediana przeżyć była również podobna we wszystkich trzech indeksach prognostycznych i wahała się od 4,3 do 2,6 miesiąca. Stwierdzone różnice pomiędzy indeksami prognostycznymi były statystycznie nieznamienne. Analiza badanej grupy chorych oraz danych piśmiennictwa wykazała, że wyniki leczenia chorych z BMM są ogólnie złe: mediana przeżycia waha się od 3 do 5 miesięcy, przeżycia 6-miesięczne wynoszą ok. 40%, 12-miesięczne – kilkanaście, a 24-miesięczne – zaledwie kilka procent. Jedynie w wyselekcjonowanych grupach chorych, z pojedynczym lub dwoma BMM, bez deficytów neurologicznych, z opanowanym procesem nowotworowym poza mózgiem i KPS >70, skojarzenie chirurgii lub SRS z WBRT stwarza chorym szansę uzyskania mediany przeżycia 8-9 miesięcy. Samodzielna WBRT jest skuteczna metodą leczenia paliatywnego z medianą przeżycia 3-4 miesięcy. Niezależnymi czynnikami prognostycznymi u chorych z BMM są: KPS oraz obecność lub nie przerzutów czerniaka poza mózgiem; w badanej grupie niezależnym czynnikiem prognostycznym okazał się również wiek, co w piśmiennictwie jest przedmiotem kontrowersji. Przeprowadzona analiza wykazała, że wartość trzech porównywanych indeksów prognostycznych: RPA-RTOG, GPA i MS-GPA jest podobna; indeksy te dobrze identyfikują grupę chorych z lepszym rokowaniem, kwalifikujących się do leczenia chirurgicznego lub SRS skojarzonego z WBRT, natomiast gorzej identyfikują chorych z niekorzystnym rokowaniem, szczególnie chorych kwalifikujących się wyłącznie do BSC Wadą RPA-RTOG i GPA jest niska zdolność dyskryminacyjna; ponad 80% chorych znajduje się w źle rokujących klasach prognostycznych, odpowiednio II i III lub III i IV. W indeksie MS-GPA wartość ta nie przekracza 60%. Z kolei niewątpliwą wadą MS-GPA jest brak włączenia w ocenę prognostyczną obecności przerzutów czerniaka poza mózgiem, jednego z dwóch (obok KPS) jednego z dwóch najważniejszych czynników prognostycznych u chorych z BMM.