Zagadnienia do treningu z historii:

Zagadnienia do treningu z historii:
Trening I: Zakres klasy I gimnazjum:
1. Najdawniejsze dzieje człowieka:
- kontynent uznawany za kolebkę ludzkości
- paleolit i neolit ( ramy czasowe)
- porównanie koczowniczego i osiadłego trybu życia i skutki przyjęcia przez człowieka trybu osiadłego
- rewolucja neolityczna.
2. Cywilizacje Bliskiego Wschodu:
- lokalizacja w czasie i przestrzeni cywilizacji starożytnej Mezopotamii i Egiptu, Żyznego Półksiężyca
- wybrane przepisy zawarte w Kodeksie Hammurabiego
- pojęcia: cywilizacja, Żyzny Półksiężyc, Mezopotamia (Międzyrzecze), Sumerowie, system irygacyjny, politeizm
(wielobóstwo), zikkurat, pismo klinowe, hieroglify
- osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej i babilońskiej
- warunki naturalne panujące na terenie Egiptu i wpływ środowiska naturalnego na życie i zajęcia starożytnych
Egipcjan
- struktura społeczeństwa i system wierzeń w Egipcie
- typy pisma wykształcone na terenie Mezopotamii i Egiptu.
3. Starożytny Izrael:
- podstawowe symbole i główne zasady judaizmu
- różnica pomiędzy politeizmem a monoteizmem
- pojęcia: Biblia, Stary i Nowy Testament, Tora, Ziemia Obiecana, judaizm, Jahwe
- religie monoteistyczne wywodzące się ze starożytnego judaizmu.
4. Cywilizacja grecka:
- pojęcia: Hellada, Hellen, polis, kultura mykeńska, heros, mit, Olimp, Hades, Związek Morski, Akropol, Partenon,
filozofia, idealizm, Akademia,epoka klasyczna, tragedia, demokracja, ostracyzm, arystokracja, areopag,
Zgromadzenie Ludowe, Rada Pięciuset, sąd przysięgłych, tyran,
- położenie geograficzne Grecji i warunki naturalne panujące na terenie Grecji
- system sprawowania władzy oraz organizacja społeczeństwa w Sparcie i Atenach peryklejskich
- czynniki integrujące starożytnych Greków
- system wierzeń ( bogowie greccy),
- igrzyska olimpijskie (776 p.n.e., 393, 1896; dyscypliny wchodzące w skład pięcioboju; pozostałe konkurencje
starożytnych igrzysk olimpijskich, Olimpia – miejsce starożytnych igrzysk)
- postacie: Solona, Klejstenesa, Peryklesa,
- proces kształtowania się demokracji ateńskiej
- przyczyny, przebieg i skutki wojen grecko-perskich (daty: 499 p.n.e., 490 p.n.e., 480 p.n.e., 479 p.n.e., 449 p.n.e.;
postacie: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa, Dariusza I, Kserksesa)
- filozofowie greccy: Sokrates, Platon, Arystoteles
- twórcy teatru i rzeźby greckiej: Ajschylos, Sofokles, Fidiasz
- daty: 431–404 p.n.e., 338 p.n.e., 333 p.n.e., 331 p.n.e., 323 p.n.e.;
- postacie: Filipa II, Aleksandra Wielkiego, Archimedesa, Euklidesa; miejsca najważniejszych
bitew między wojskami Aleksandra a armią perską.
5. Cywilizacja rzymska:
- daty: 753 p.n.e.; 49 p.n.e., 44 p.n.e., 31 p.n.e., 30 p.n.e. – 14 n.e.; 73–71 p.n.e.; 395, 410, 451, 455, 476
- postacie: Romulus, Remus, Eneasz, Juliusz Cezar, Oktawian, Marek Antoniusz, Kleopatra, Spartakus
- pojęcia: Etruskowie, Lacjum, „pokój rzymski”, kalendarz juliański, cesarstwo; termy, cyrk, akwedukt, igrzyska,
gladiator, amfiteatr, Koloseum
- powstanie Spartakusa
- położenie geograficzne Rzymu
- wojny Rzymu z Kartaginą
- bogowie rzymscy
- system sprawowania władzy oraz organizacja społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie
- przyczyny i skutki ekspansji Rzymu, postawy Rzymian wobec niewolników i ludów podbitych
- przykłady wpływu kultury greckiej na kulturę rzymską
- wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku starożytnego państwa rzymskiego.
6. Dziedzictwo antyku:
- najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej antycznego świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce,
architekturze, sztuce, literaturze
- przykłady osiągnięć cywilizacyjnych antyku, które mają wpływ na cywilizację współczesną.
7. Chrześcijaństwo:
- narodziny i rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa
- przyczyny i przykłady prześladowania chrześcijan w państwie rzymskim
- daty: 64, 313, 380;
- postacie: Jezus Chrystus,św. Paweł, Poncjusz Piłat, Konstantyn Wielki, Teodozjusz Wielki;
- symbole chrześcijaństwa
- pojęcia: tolerancja religijna, apostoł, Ewangelia, Dzieje Apostolskie, Mesjasz, Kościół, chrześcijaństwo, religia
państwowa, sobór
- znaczenie edyktów z 313 i 380 roku dla rozwoju i umacniania pozycji chrześcijaństwa w państwie rzymskim.
8. Arabowie i świat islamski:
- kierunki i zasięg podbojów arabskich
- podstawowe zasady i symbole islamu
- rola Arabów w przekazywaniu dorobku kulturowego pomiędzy Wschodem a Zachodem
- data: 622
- postać Mahometa
- pojęcia: Allah, islam, Koran, muzułmanin, meczet, hidżra, fatalizm.
9. Początki cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa:
- monarchia Karola Wielkiego, Państwo Kościelne oraz Cesarstwo w Europie Zachodniej
- działalność Karola Wielkiego i renesans karoliński
- główne idee uniwersalnego cesarstwa Ottona III
- relacje pomiędzy władzą cesarską a papieską w X-XI w.
10. Bizancjum i Kościół wschodni:
- rola Bizancjum jako kontynuatora cesarstwa rzymskiego
- osiągnięcia kultury bizantyjskiej (prawo, architektura, sztuka)
- przyczyny i skutki rozłamu w Kościele w XI w.
- daty: 527–565, 1054, 1453;
- postać Justyniana I Wielkiego
- podstawowe różnice między Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym
- pojęcia: Kodeks Justyniana, wielka schizma wschodnia, Kościół katolicki, Kościół prawosławny, cezaropapizm,
herezja, teologia, ekskomunika, synod.
11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy:
- instytucje systemu lennego
- pojęcie stanu i podziały społeczne w średniowieczu
- funkcje gospodarcze, polityczne i kulturowe miast w średniowieczu
- pojęcia: rycerstwo, feudalizm, senior, wasal, lenno, hołd lenny, inwestytura, drabina feudalna, komendacja, „rozejm
boży”, stan, pańszczyzna, czynsz pieniężny, trójpolówka, rada miejska, patrycjat, pospólstwo, plebs, cech, gildia.
12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy:
- kulturotwórcza rola Kościoła w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego średniowiecznego
społeczeństwa
- główne elementy kultury rycerskiej i kultury miejskiej
- zabytki kultury średniowiecza, różnice pomiędzy stylem romańskim a stylem gotyckim, z uwzględnieniem
przykładów z własnego regionu i kraju.