WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE

PRZESTĘPCZOŚĆ
SEKSUALNA
Wstęp do psychologii sądowej
Wykład 4
definicje
WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE to kontakt
wymuszony za pomocą siły fizycznej czy
presji psychicznej
1. „PEDOFILIA” – kontakt z dzieckiem,
które nie ma zdolności do świadomego
wyrażenia zgody.
2.
ZGWAŁCENIE
zgwałcenie
Wymuszona inwazja cielesna, wtargnięcie w przestrzeń
wewnętrzną stanowiące celowe pogwałcenie
emocjonalnej, fizycznej i racjonalnej integralności . Jest
to wrogi, degradujący akt przemocy bez uzyskania
zgody.
3. KAZIRODZTWO
Seksualne relacje z wstępny, zstępny, przysposobiony lub
przysposabiający, brat, siostra
specjalny rodzaj to wykorzystanie małoletniego dziecka
przez dorosłego członka rodziny (ojca, ojczyma,
matkę,brata, babcię itp.)
kk. art. 201 – od 3 miesięcy do 5 lat
PEDOFILIA
Kodeks karny - przepisy
Art.. 200 § 1 kto obcuje płciowo z małoletnim
poniżej 15 lat lub dopuszcza się wobec takiej
osoby innej czynności seksualnej lub
doprowadza ją do poddania się takim
czynnościom albo do wykonania takiej czynności
podlega karze pozbawienia wolności od roku do
lat 10
 Art.200 § 2 tej samej karze podlega, kto
małoletniemu poniżej 15 lat prezentuje
czynności seksualne
Art.. 200a
wszedł w życie 8.06.2010
§ 1 Kto w celu popełnienia przestępstwa
(zgwałcenie lub seks z osobą do 15 lat)
produkowania lub utrwalania treści
pornograficznych poprzez system
teleinformatyczny lub sieci
telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z
małoletnim do lat 15 zmierzając do
spotkania z nim
Podlega karze pozbawienia wolności do lat 3
Treści pornograficzne
Art.. 200b Kto publicznie propaguje lub
pochwala zachowania o charakterze
pedofilskim
Podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2
Treści pornograficzne
Art.. 202 § 2 Kto małoletniemu poniżej 15 lat
prezentuje treści pornograficzne lub
udostępnia mu przedmioty mające taki
charakter albo rozpowszechnia treści
pornograficzne w sposób umożliwiający
takiemu małoletniemu zapoznanie z nimi
Podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do lat 2
Treści pornograficzne
§ 3 produkowanie, rozpowszechnianie ,
utrwalanie, sprowadzanie, publiczne
pokazywanie treści z udziałem
małoletniego, albo pornografii z udziałem
przemocy lub posługiwania się
zwierzęciem
Kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do
8 lat
Treści pornograficzne
§ 4 utrwalanie, sprowadzanie ,
przechowywanie lub posiadanie treści
pornograficznych z udziałem małoletniego
do lat 15
Kara pozbawienia wolności od 3 mies. do 5
lat

PEDOFILIA
DSM-IV Pedofilia należy do kategorii zaburzeń
seksualnych zwanych parafiliami
PARAFILIE – uporczywe wzorce zachowań
seksualnych , w których osiągnięcie pełnej
satysfakcji uzależnione jest od pojawienia się
specyficznych przedmiotów, rytuałów czy
sytuacji ( np.. fetyszyzm, ekshibicjonizm,
sadyzm, oglądactwo – voyeryzm, sadyzm,
masochizm)
pedofilia
Pedofilia to kontakt seksualny wymuszony
na osobie małoletniej, która jeszcze nie
weszła w fazę dojrzewania
ICD-10 F654 – zaburzenia preferencji
seksualnych.
CHARAKTERYSTYKA
SPRAWCÓW
1.




sprawcy agresywni (
eksperymentatorzy):
W systemie wychowawczym duża
represyjność i niekonsekwencja
Wczesna inicjacja seksualna
Wysoka ocena kontaktów seksualnych
Brak lęku przed kobietami
charakterystyka sprawców cd.
2. Sprawcy lękowi
o W systemie wychowawczym mało kar i
brak konsekwencji
o Późna inicjacja seksualna
o Ocena współżycia seksualnego jako
przeciętnego
o Lęk przed kobietami
Charakterystyka sprawców cd.
3. Sprawcy sytuacyjnie – stresowe wydarzenia
dezorganizacja , zaburzenie normalnego życia i
funkcjonowania
wykorzystują własne lub zaprzyjaźnione dzieci
4. Sprawcy antyspołeczni – użycie przemocy,
przestępczość, ekspresja agresji, wyrażenie
wściekłości wobec społeczeństwa i konkretnych
osób.
DZIECKO-ŁATWA „ZDOBYCZ”
SYNDROM PRZYSTOSOWANIA
DZIECKA SEKSUALNIE
MOLESTOWANEGO
(Roland Summit 1983)
1.
Tajemnica jako źródło lęku ale i obietnica
bezpieczeństwa
2.
Bezradność- podporządkowanie się
autorytetowi
3.
Pułapka i przystosowanie (relacja zależności )
– uruchomienie mechanizmów obronnych (
idealizacja sprawcy, poczucie winy, zabieganie
o miłość)
Syndrom przystosowania
4. Opóźnione i nieprzekonywujące
ujawnienia ( rodzice, opiekunowie nie
rozumieją i ignorują sygnały)
5. Wycofanie, lęk przed negatywnymi
konsekwencjami (obwinianiem, zabraniem
z domu itp..)
wykorzystywanie w sieci
internetowej
Prezentowanie materiałów pornograficznych –
80% dzieci korzystających z sieci miało kontakt
z takimi materiałami
brak zabezpieczeń
celowa promocja
2. Uwodzenie dzieci ( pielęgnowanie ofiargrooming) – anonimowość rozmówców,
naiwność dzieci
1.
internet
przedstawia się jako rówieśnik
- Czaruje, zdobywa informacje i zaufanie
- Prosi o zdjęcie
- Przesyła pornografię dziecięcą
3. Wirtualny seks
Dzieci są wciągane do rozmów o charakterze
seksualnym – 56% dzieci ( lęk i stres)
-
POSTĘPOWANIE Z
„PEDOFILAMI”
Model ochrony społeczności lokalnej ( USA,
Kanada, Wielka Brytania,Australia, Nowa
Zelandia) – nadzór nad sprawcami po
wyjściu z więzienia
1. Kontrola po wyjściu z więzienia
(kuratorzy sądowi)
2. Interdyscyplinarne przygotowanie
modelu pomocy psychologicznej i
społecznej dla rodziny.
Ochrona społeczności lokalnej
3. Rejestry skazanych za pedofilię
(nazwisko, numer polisy,rasa,płeć, waga,
data urodzenia, kolor włosów i oczu,
miejsce zamieszkania, pracy, odciski
palców)
4. Weryfikacja pracowników pracujących z
dziećmi
POSTĘPOWANIE Z
„PEDOFILAMI”
Model pracy klinicznej – nacisk na terapię
zarówno w czasie odbywania kary jak i po
wyjściu na wolność – realizowany w
Holandii, Danii, Niemczech, Włoszech.
- Terapia indywidualna i grupowa
- Farmakoterapia
Regulacje prawne dotyczące
postępowania z pedofilami


Art. 95a
§ 1. Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania za
przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej,
popełnione w związku z zaburzeniami preferencji
seksualnych, sąd może orzec umieszczenie sprawcy, po
odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo
skierowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu
przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub
psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia
ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w
szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu
seksualnego sprawcy. Terapii farmakologicznej nie
stosuje się, jeżeli jej przeprowadzenie spowodowałoby
niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego.
Regulacje prawne dotyczące
postępowania z pedofilami




§1a. Sąd orzeka umieszczenie sprawcy, o którym
mowa w § 1, skazanego za przestępstwo
określone w art. 197 § 3 pkt 2 lub 3 w zakładzie
zamkniętym albo skierowanie go na leczenie
ambulatoryjne.
§ 2. W okresie do 6 miesięcy przed
przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub
przed wykonaniem kary sąd ustala:
1) potrzebę i sposób wykonywania orzeczonego
środka, o którym mowa w § 1,
2) sposób wykonywania orzeczonego środka, o
którym mowa w § 1a.
Terapia w Polsce
Obligatoryjna dla osób skazanych z
diagnozowana parafilią, przebywają w
systemie terapeutycznym ( art.. 96 § 1 kk)
7 zakładów prowadzi programy oparte o
terapię poznawczo-behawioralną
8 osobowe zamknięte grupy, zajęcia głównie
grupowe, podstawowy cykl 10 miesięcy
Program wzorowany na irlandzkim SOP
(Sexual Offenders Programme)
Fazy procesu terapeutycznego
Faza 1 – określenie własnego zachowania
przestępczego (przyjęcie odpowiedzialności)
- charakter czynu
- kto był ofiarą( ofiarami )
- indywidualna biografia
Faza 2 – przyjęcie perspektywy ofiary ( cierpienie,
własne doświadczenia traumy)
Faza 3 – zapobieganie nawrotom – sytuacyjne,
poznawcze i emocjonalne aspekty sprzyjające
dewiacyjnym zachowaniom
ZGWAŁCENIE
Kodeks karny – art.. 197,198,199
Zagrożenie karą od 3 mies. Do 12 lat
(zbiorowy) – przy małoletnim lub
kazirodztwie nie krócej niż 3 lata
Art.. 198 wykorzystanie osoby upośledzonej
umysłowo lub chorej psychicznie
Art.. 199 dotyczy nadużycia zależności
Art.. 205 – Ściganie przestępstw na wniosek
pokrzywdzonego
zgwałcenie
1. Gwałt nie jest aktem seksualnym – to
zachowanie agresywne, przemoc, zadawanie
cierpienia, zdarzenie zagrażające życiu ofiary a
także świadome egzekwowanie władzy,
dominacji, kontroli
2. Gwałt jest aktem niesprowokowanym
3. Każdy może stać się ofiarą gwałtu
4. Gwałciciele wywodzą się ze wszystkich
środowisk społecznych
5. Liczba rejestrowanych przypadków gwałtów jest
zaniżona
Społeczne mity dotyczące
gwałtu
Gwałt to seks
 Kobiety głośno mówią o gwałcie żeby się
zemścić
 Gwałt jest motywowany żądzą
 Gwałciciele to dziwaczni samotnicy
 Ofiary gwałtu sprowokowały go, chciały
być zgwałcone
 Tylko złe kobiety bywają gwałcone

TEORIA ZINTEGROWANA
Marshall i Barbaree
Uwarunkowania biologiczne
Agresja
Doświadczenia
socjalizacyjne
kontekst
czynniki
socjokulturowy sytuacyjne
zachowanie
seksualne
ZABURZENIA ROZWOJU
SEKSUALNEGO
CZYNNIKI SOCJALIZACYJNE
1.
Brak pozytywnych relacji w rodzinie
2.
Poczucie osamotnienia, izolacji
3.
Niewłaściwe wzorce wychowawcze (system
nagród i kar)

Represyjność

Brak konsekwencji

Brak nieuchronności kary
Efekty zaburzeń socjalizacji
Brak umiejętności nawiązania kontaktu z
dojrzałą partnerką
 Wrogość wobec kobiet
 Małe poczucie własnej wartości
A więc :
Wybór obiektów „bezpiecznych” –niedojrzałych
Przemoc seksualna- gwałty

KONTEKST SOCJOKULTUROWY
Kultury patriarchalne
-przemoc
-męska dominacja
-pogarda wobec kobiet
Czynniki sytuacyjne
-alkohol
-pobudzenie
-stres
ZACHOWANIA SEKSUALNE
Wzorzec prawidłowy
Obiekt dorosły (wspólna decyzja)
Kontrola agresji
 Wzorzec zaburzony
Obiekt „bezpieczny” (niedojrzały)
Nadmierna , niekontrolowana agresja

KATEGORIE SPRAWCÓW




97 % - MĘŻCZYŹNI, 3% KOBIETY
80-90 % dziecko znane sprawcy (relacja
zależności i/lub zaufania)
W rodzinie przede wszystkim dziewczynki
Chłopcy- głównie poza rodziną
KATEGORIE SPRAWCÓW
DLA DOROSŁYCH MĘŻCZYZN (PEDOFILI)
ATRAKCYJNI SEKSUALNIE SĄ CHŁOPCY PRZED
OKRESEM DOJRZEWANIA
Cechy: zgeneralizowana preferencja relacji z
dziećmi, zabawy, przeżywania uczuć takich jak
dzieci ( dziecko wśród dzieci)
Uwodzą, manipulują, straszą ,przekupują
DOROŚLI SĄ ZAGRAŻAJĄCY