Wykład 1A
advertisement
Wykład 1A Seligman, Walker, Rosenhan (2003) PSYCHOPATOLOGIA, Zysk i S-ka r. 5, 6,7, 8, 9, 10, 11,12 (pominięte zostały niektóre obszary, które poznamy już na specjalności; wyłączone zostały obszary uzależnień i zaburzenia na tle seksualnym i zaburzenia tożsamości) Egzamin testowy 50 pytań, czas 50 minut CO TO JEST PSYCHOPATOLOGIA? Psychopatologia łączy się każdemu z czymś co nazywamy zaburzeniami psychicznymi. Najczęściej uznaje się ją jako dziedzina nauki stosowanej o charakterze interdyscyplinarnym korzystająca z dorobku psychologii i psychiatrii, która podobnie jak te dziedziny koncentruje się na zagadnieniach zaburzeń zchowania/psychicznych. Przedmiotem dociekań teoretycznych i badań empirycznych są zaburzenia psychiczne zarówno pojedyncze symptomy jak i jednostki kliniczne. Psychopatologia z jednej strony jest dziedziną która przywiązują dużą wagę do zdefiniowaniu symptomów, z drugiej strony dąży do tworzenia jednostek klinicznej. Inaczej wyodrębnia się symptomy w psychopatologii a inaczej w psychologii. Jeśli psychopatologia jest subdyscypliną, to rodzi się pytanie w którym z obszarów. Nauki działają w czterech głównych obszarach w zależności od tego czym się zajmują: opis różnych sposobów przezywania i zachowania w kategoriach objawów, zwanych symptomami; jest to czysta deskrypcja, nauki te wypracowały cały system pojęciowy Wyjaśnianie mechanizmów rozwoju zaburzeń z uwzględnieniem saluto- i patomechanizmów, wywodzących się z określonej koncepcji psychologicznej natury człowieka (zazwyczaj wykorzystuje się 4 obszary) Wskazanie na patogenezę: endogenną, egzogenną i psychogenną. Czy istotne są cechy konstytucjonalne, biologiczne, genetyczne czy środowiskowe (np. stresogenne wydarzenie, czy wdychanie farby przez malarza dając halucynacje – jest to b. szerokie pojęcie). Psychogenne – uwarunkowane jakimś wewnętrznymi cechami jednostki. Opracowanie wskazań do leczenia, które wywodzą się z założeń o patogenezie i badań nad efektywnością. W zależności jakie czynniki rozważmy takie działania zostają podjęte, farmakologia, terapia etc. PSYCHOLOGIA KLINICZNA opisuje nieprzystosowawcze wzorce zachowania i zaburzeń procesów psychicznych wyjaśnienia patomechanizmu ich utrzymywania się na podstawie specyficznych teorii natury człowieka formułuje na tej podstawie założenia o celach, procedurach i strategiach terapeutycznych (dzięki temu potrafimy odróżniać czy dane oddziaływanie jest psychoterapią czy nią nie jest PSYCHIATRIA opisuje zaburzenia w postaci symptomów wyjaśnia znaczenie czynników biologicznych: genetycznych konstytucjonalnych, organicznych w patogenezie tych zaburzeń formułuje programy leczenia farmakologicznego Co takiego powinno zostać wprowadzone do organizmu aby uzyskał on równowagę PSYCHOPATOLOGIA opisuje i kategoryzuje zjawiska psychiczne o znaczeniu klinicznym w postaci symptomów (tworzenia systemów pojęciowych, systemów klasyfikacyjnych; historia kobiety opuszczonej przez męża – czy jej wypowiedzi miały znaczenie kliniczne? Czy były symptomami? Jeśli tak to które można uznać za symptom, które nie i dlaczego? – m. in. odpowiedziami na te pytania zajmuje się psychopatologia) tworzy całościowe systemy diagnostyczne zaburzeń psychicznych ( mamy dwa podstawowe systemy ICD (?)międzynarodowy system klasyfikacyjny odnoszący się do wszystkich zaburzeń i chorób w tym również psychicznych, DSM amerykańska klasyfikacja znacznie bardziej rozbudowana) tworzy integracyjne modele ich patogenezy, uwzględniające znaczenie czynników biologicznych, psychicznych i społecznych (zawsze bierze pod uwagę wszystkie trzy czynniki w przeciwieństwie do psychologii czy psychiatrii) na podstawie tych modeli formułuje wskazówki do leczenia WSPÓŁCZEŚNIE WYODRĘBNIA SIĘ TRZY DZIEDZINY 1. Psychopatologia ogólna - definiuje i opisuje poszczególne objawy 2. Psychopatologia szczegółowa – opisuje zespoły, jednostki kliniczne wyodrębnione na podstawie procedur statystycznych i założeń arbitralnych (Czasami w niektórych klasyfikacjach jak ICD-10 wyodrębnia się grupy podzielone ze względu na genezę – więc nie tylko opis) 3. Psychopatologia rozwojowa – opisuje i wyjaśnia znaczenie czynników biologicznych i psychicznych w powstawaniu zagrożenia wystąpienia zaburzeń na różnych etapach życia jednostki. (bardzo dynamicznie rozwijająca się dziedzina wiedzy, próbuje się pokazać jaka konfiguracja czynników w grupach podwyższonego ryzyka wpływa na powstanie zaburzenia; jakie są ścieżki rozwoju zaburzeń ze wskazaniem na tą specyficzną konfiguracją bodźców) TRZY PODEJŚCIA DO KLASYFIKACJI ZACHOWAŃ I PROCESÓW PSYCHICZNYCH 1. Kategorialne 2. wielowymiarowe (dymensjonalne) 3. Prototypowe KATEGORIALNE Ma zastosowanie w medycynie ogólnej przy diagnozie chorób i czasami w psychologii i zakłada się że: zachowanie można podzielić na dwie kategorie: normalne i nienormalne zachowania nienormalne charakteryzują się wewnątrz kategorialną jednorodnością pod względem objawów, jak i ich wewnętrznej organizacji. Papa Freud mówił o dwóch kategoriach psychoza i nerwica a norma jest bardzo bliska nerwicy. Później dołożył tendencję(?) Z czasem stwierdził że norma to zdolność do miłości i pracy DYMENSJONALNE klasy zachowań i przejawów życia psychicznego należy tworzyć na podstawie różnic ich nasilenia na różnych wymiarach (kategoriach) zachowania o podobnym nasileniu w obszarze tych samych kategorii tworzą jednorodne, rozpoznawalne klasy, np. neurotyków, psychotyków wyodrębniane klasy zawsze na bazie tych samych wymiarów PROTOTYPOWE tworzy hipotetyczną – o charakterze teoretycznym lub empirycznym – konfigurację cech, konstytuujących „ pierwowzór” czy „idealny prototyp” idealny wzorzec traktuje się jako matrycę porównuje się zbiory cech konkretnej osoby do owego wzorca. TRZY PODEJŚCIA DO NORMY 1. Statystyczne, zwane ilościowym 2. Społeczno – kulturowe (zazwyczaj sprowadzane do dwóch kwestii: adaptacyjności i dezadaptacyjności zachowania człowieka, w stosunku do norm społecznych, dodatkowo mówi się że należy rozpatrywać funkcjonowanie człowieka w kategoriach normalny/ nienormalny z dwóch perspektyw: w odniesieniu do norm społecznych i w odniesieniu do poziomu zaspokajania potrzeb danej jednostki - Lewicki) 3. Prototypowe – paradygmatyczne [i dużo mówiła na ten temat ale i tak to wszystko wiemy bo mieliśmy to na Brzezińskim, Paluchowskim, Pasikowskim, etc] PODSTWY ANALIZY PSYCHOPATOLOGICZNEJ fenomenologia – opis przejawów życia psychicznego, funkcjonowanie w różnych obszarach ludzi którzy zjawiają się gabinecie symptomatologia – opis objawów i ustalenie kryteriów ich znaczenia diagnostycznego syndromologia – wyodrębnianie zespołów psychopatologicznych (przy pomocy zabiegów statystycznych) nozologia – tworzenie systemu diagnostycznego SYMPTOMATOLOGIA – ZNACZENIE DIAGNOSTYCZNE OBJAWÓW bezwzględne (objawy patognomiczne) – względne wysokie (charakterystyczne, typowe, osiowe, pierwszorzędne) – niskie(atypowe, peryferyczne, drugorzędne) Dodatkowe kryteria znaczenia klinicznego objawów to NASILENIE ZACHOWANIA, które jest charkteryzowane przez różne miary, jak: czas, częstotliwość, subiektywne poczucie obciążenia u pacjenta itp. PROCEDURA KONSTRUOWANIA 1. analiza opisów fenomenologicznych czyli różnych przejawów życia psychicznego w jego indywidualnej niepowtarzalności i wyodrębnienie tych o znaczeniu diagnostycznym 2. wyróżnienie klasy zaburzeń na podstawie fenomenów psychicznych o wysokiej wartości diagnostycznej(z uwzględnieniem peryferycznych w wyodrębnieniu podzespołów) Lub na podstawie analizy skupień uzyskanych z wywiadów klinicznych. 3. tworzenie całego system diagnostycznego na podstawie arbitralnie przyjętych kryteriów, najczęściej jest to kryterium etiologiczne : znaczenie czynników endogennych…. DWA SYSTEMY DIAGNOSTYCZNE System diagnostyczny WHO – Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych –ICD – 10 (1992) System diagnostyczny Amerykańskiego Towarzystwa psychiatrycznego – Podręcznik Diagnostyczny i Statystyczny Zaburzeń Psychicznych – DSM-IV (1994) ICD-10 W DSM-IV nie ma pojęcia „nerwicy” ze względu na łączenie go jedynie z psychoanalizą. Wykład 2 Tematem wykładu będzie psychopatologia ogólna Ta część koncentruje się na analizie zaburzeń procesów psychicznych. Zaburzenia procesów psychicznych jakie będziemy analizować to: - Zaburzenia czynności poznawczych - Zaburzenia czynności emocjonalnych Właściwe czynności psychiczne dzielimy na bardziej proste i złożone (rysunek) Uwaga Pamięć Spostrzeganie Myślenie Język i komunikaty Świadomość Orientacja Inteligencja Osobowość Emocje Motywacje Najbardziej złożone: świadomość, orientacja, inteligencja, osobowość Zaburzenia uwagi Można podzielić wielu różnych kryteriów - Wedlom Uwaga - można ją charakteryzować z perspektywy zakresu – liczby zauważanych bodźców przez osoby w danym momencie. Wiele badan klinicznych i ogólnych informuje, że jak jest za dużo lub za mało bodźców w danym momencie prowadzi do zaburzeń uwagi. Koncentracja – def. jest jako ześrodkowywanie całej uwagi na aktualnej czynności lub działaniu lub przedmiocie którym zajmuje się w danym momencie. Kiedy osoba nie jest w stanie utrzymać uwagi to mówimy ze ma określone zaburzenia. Jednostka kliniczna ADHD – zespól deficytów w zakresie koncentracji zasobów Selektywność uwagi – poziom zdolności do kontrolowania swojej uwagi i rejestrowania jakiegoś rodzaju bodźców – wybiórczość uwagi, czyli poziom dowolnej kontroli rodzaju rejestrowanych bodźców, z pominięciem innych Przerzutność – czas potrzebny do przeniesienia uwagi z jednego przedmiotu na drugi przedmiot uwagi. Wraz ze starzeniem coraz mniej jest przerzutna … występuje w zespołach organicznych – czas przejścia od jednego rodzaju bodźców na inne rodzaje mówi się o zaleganiu bodźców … lub tak szybki ze jednostka nie jest w stanie rozpocząć analizować – jest to związane z pewna przerzutnością uwagi. Trwałość – zdolność do utrzymywania uwagi przez dłuższy czas na danym przedmiocie danej czynności zadaniu Podzielność – zdolność do jednoczesnego koncentrowania uwagi na dwóch lub więcej czynności, rzeczach tu ujawniają się różnice indywidualne wyrównują się one w wieku starczym gdzie wszyscy nie są już tacy zdolni. O mężczyznach mówi się ze koncentrują się na jednym zadaniu naraz ale jest to umiejętność zróżnicowana indywidualnie. Czasami w psychiatrii wydziela się trwałość (czujność): Aproseksja niemoc ogniskowania uwagi na jednym obiekcie Hipoproseksja ograniczenie uwagi Hiperporseksja nadmierne ogniskowanie Zaburzenia pamięci – występuje w bardzo wielu różnych jednostkach klinicznych i przyjmuje różne formy. 3 etapy – 3 składniki pamięci – jeden ze sposobów Okres zapamiętywania (kodowanie, zapisywanie) – pamięć bezpośrednia krotko trwała długo trwała Okres przechowywania (magazynowanie) – osoba jest zdolna do zapamiętania a nie jest zdolna do zachowania Okres odtwarzania (przypominanie) – Eksperyment piktogram – x x x Dajemy 15 słów do zapamiętania po godzinie odtwarzamy Druga cześć dajemy 15 słów plus może zrobić rysunki po godzinie odtwarzamy Bada się w jakim stopniu istnieje zbieżność miedzy zapamiętanymi słowami w jednym lub drugiej części eksperymentu Tabela zaburzenia pamięci: - Zaburzenia ilościowe dysmnezja - Zaburzenia jakościowe paramnezje - są znaczącymi klinicznie symptomami czyli jak występują to możemy wnioskować ze maja znaczące podłoże Zaburzenia ilościowe Dysmnezje: - Hipermnezja - Hipomnezja - Amnezja - Ekmnezja Zaburzenia jakościowe Paramnezje Allomnezje Zniekształcenia - Iluzje pamięci - Kryptomnezje - Złudy utożsamiające Pseudomnezje - Konfabulacje - Omamy pamięci Zaburzenia ilościowe Hipermnezja – cytowanie książek telefonicznych [Rain Man] może wystąpić w zaburzeniach autyzmie Amfetaminę stosują przed egzaminami po to by pobudzić pamięć pobudzają stan hipermnezji Hipomnezja – zapamietuje mniej elementów lub mniej jej odtwarza. Znacznie więcej jednostek klinicznych jest więcej jest charakterystyczna dla prawie wszystkich jednostek zaburzenia nastrojów zaburzeń na tle lekowych w wielu zaburzeniach dysocjacyjnych Amnezja – utrata możliwości odtwarzania. Można z charakteryzować ją pod względem stopnia zakresu trwałości czasowego związku z czynnikami czasowymi. Stopnia – nie pamięć – amnezja całkowita lub fragmentaryczna. (środki psychoaktywne, charakterystyczny objaw zespołów stresu po urazowego, zaburzeń świadomości, zespołów pomroczność jasną) Zakres – pełna albo wybiórcza – wybiórcza jest fragmentaryczna jest również motywowana w sposób świadomy. (np. osoba nie chce czegoś pamiętać bo jest jej to wygodne) Trwałości – przemijająca lub trwała – przemija lub trwa Czasowy związek niepamięci z czynnikiem sprawczym – wsteczna (retrograda), następcza (anterograda) Wybiórcza i fragmentaryczna – może być świadomie motywowana. Stres pourazowy Wsteczna (retrograda) – gdy pacjent uległ wypadkowi samochodowego pamięta wszystko od momentu znalezienia się w szpitalu ale nie może przypomnieć sobie co wydążyło się miedzy jazda samochodem a znalezieniem się w szpitalu Następcza anterograda – pacjent doskonale pamięta moment wypadku (minuta po minucie sekunda po sekundzie, rozpoznawali swoje stany emocjonalne wspomnienia) nie pamiętają tego co wydążyło się po zaistnieniu tego zdarzenia traumatycznego jakościowe Ekmnezje – przezywanie przeszłości jako teraźniejszości sytuacje: pacjent 70 letni który znalazł się w szpitalu z powodu złamania nogi nagle przeżywa przeszłość zachowuje się jak np. mały chłopiec. Przezywa przeszłość bardziej lub mniej odległą. iluzje pamięci – rodzaj zniekształceń który jest udziałem każdego z nas . mówi się o nich kiedy odtwarzamy jakieś wydarzenie silnie naznaczone emocjonalnie pozytywnie lub negatywnie. Zniekształcamy obraz własnych przeżyć, rzeczywistości. – wspomnienie rzeczywistości choć zniekształcone pod wpływem silnych przeżyć. konfabulacja – zaburzenia pamięci – to przede wszystkim wypowiadanie nieprawdziwych wspomnień – wypełnianie luk pamięci fałszywymi wspomnieniami. Osoba nie pamięta i nie wiedząc tego wytwarza rożne wspomnienia materiał który podawany jest jako wspomnienia. Omamy pamięciowe – przekonania o realności wydarzeń które nie miały miejsca. Zauważa się je gdy poprzedziły je urojenia. (wspomnienia zabarwione urojeniowo) Złudzenia utożsamiające – polegają na błędnym usytuowaniu wydarzeń w czasie Złudzenia stare De’ja’ vu – to co widzę uznaje się za już widziane za cos co się już powtarza De’ja’ vecu – cos co jest zupełnie nowe uznawane jest za przezywane wielokrotnie i do tego w tej samej sytuacji Nowe Jamais vecu – rzeczy które widziałem nie po raz pierwszy jest uznawane jest jako cos co się dotąd nie widziało i tak samo jest z przeżyciami – nigdy nie przeżywałem Jamais vu – nigdy nie widziałem Zaburzenia spostrzegania lub wrażeń: Zaburzenia prostych doznań z każdego zmysłu przede wszystkim czuciowego – senestopatie: Hiperstezje – wszystkie doznania doświadczane w sposób intensywniejszy niż rzeczywiście (może wynikać z osłabienia organizmu lub nie domagań) bóle migrenowe Mogą wystąpić podczas uszkodzenia OUN. Hipostezje – identyfikujemy bodźce z dużo mniejszym stopniu niż w rzeczywistości Cenestopatie – osoba doświadcza i identyfikuje takie doznania z ciała których normalnie się nie doświadcza. (np. dokładnie wie i czuje jak bije serce) z wnętrza ciała !!! Często jest rozpoznawany jako zwiastun schizofrenii Nierozpoznanie – deficyty zmysłowe wzroku słuchu węchu smaku czucia – dokonujemy za zwyczaj wtedy kiedy bodźce są zbyt słabe … nie jesteśmy w stanie do końca powiedzieć co widzimy słyszymy lub jaki to jest zapach. Mogą wystąpić w czasie działania silnych bodźców pozytywnych lub negatywnych … jest to taki stan kiedy jednostka nie rozpoznaje swojego stanu fizycznego. Mogą dotyczyć czucia np. pozytywne emocje nie czuje np. ze buty są za małe. Błędy w rozpoznaniu złudzenia lub iluzje którym towarzyszy sąd ??? – wytwarzanie czegoś na bazie już istniejących przedmiotów. Fałszywe rozpoznania halucynacje omamy używa się ich zamiennie Halucynacje – spostrzeżenia bez realnego przedmiotu charakteryzują się 3 cechami: - spostrzeżenia pozostające bez bodźca z otoczenia – przykład – jeżopantery … delirium tremens białe myszki – bez bodźców z otoczenia rozpoznaje się bodźce ale musza być powiązane z emocjami.. towarzyszy zawsze poczucie realności - są rzutowane na zewnątrz - towarzyszy im poczucie realności (argumenty podważające realność są odrzucane) „cos jest nie tak” - są powtarzalne i plastyczne Omamy możemy podzieli wg tego jakich zmysłów dotyczą oraz stanu świadomości - wzrokowym – w zaburzeniach świadomości – postać fotomatów – rozbłysków. Flash chwilowe rozbłyski przypominające sztuczne ognie. Ale mogą tez być bardzo złożone - słuchowe akoazmaty –pojedyncze dźwięki trzaski, fonematy – przypominają wręcz melodie ludziom wydaje się ze występują one w rzeczywistości. - czuciowe – wrażenia zmysłu dotyku - węchowe – związane z doznaniami nie przyjemnymi urynia prześladowcza - smakowe - hipnagogiczne – w okresie zasypiania – powstają złudzenie nagłego spadania w dół - hipnopompiczne –w okresie budzenia się Występują w zespołach odstawienia i przy środkach psychotronicznych przy deliriach – przy objawy nasilają się przy zmroku i okresie świtania. Wyróżnia się 2 grupy halucynacji rzekomych: - pseudohalucynacje – mówi się kiedy doświadczenia lub przeżycia tracą charakter zmysłowy i zaczyna przypominać zaburzeniami myślenia występują bardzo często jako zwiastuny schizofrenii ale tez w wielu zaburzeniach o charakterze pogranicznym borderline – bardzo wiele halucynacji do których pacjent ma charakter krytyczny. Ambisentencja – współ występowanie różnych - parahalucynacje – rozpoznaje się w sytuacjach funkcjonalnego lub strukturalnego funkcjonowania OUN? - spostrzeganie nieistniejących przedmiotów bez traktowania ich jako realnych Zaburzenia myślenia, komunikowania się: - myślenie – tworzenie przetwarzanie informacji napływających ze środowiska oraz operowanie nimi do różnych celów np. tworzenie przesłanek wniosków możliwości adekwatnego funkcjonowania - język – traktuje się jako zbiór znaków i reguł posługiwania się nimi których praktyczną realizacją jest tworzenie wypowiedzi - porozumiewanie się – Tabela u niej w materiałach Typy zaburzeń myślenia: treści i formy Treści może wystąpić w normie ale przede wszystkim w patologii Myśli nad wartościowe – które są charakterystyczne dla zaburzeń osobowości typu schizoidalnego przy narcyzmie przy nadużywaniu substancji psychoaktywnych. Urojenia i natrętne automatyzmy W zaburzeniach formy wyodrębnia się jaki jest tok myślenia i jaka jest struktura różnych form myślenia. W toku: Spowolnienie, przyspieszenie otamowanie natłok rozwlekłość werbigeracje stereotypie perseweracje mutyzm/słowotok W zakresie struktury funkcji Zubożenie myślenia liczby wątków Paralogiczne Afazjami Nieskładne Rozkojarzone splątane Treści Urojenia – przekonania charakteryzujące się: 1. fałszywością – przesłanki i wnioski które nie mają realnego uzasadnienia w rzeczywistości. 2. chorobowy kontekst - współwystępowanie z innymi objawami psychopatologicznymi 3. ma niezwykle silne odczucia ze występują one w rzeczywistości ??? 4. są niekorygowalne nie podlegają argumentom 5. maja indywidualistyczny wyobcowany społecznie charakter – sam mało prawdopodobne społecznie są dziwaczne Powinno się zwracać uwagę ze te urojenia musza mieć kilka z podstawowych cech lub wszystkie jak mówią inni. Urojenia dzielimy na ze względu na stopień prawdopodobieństwa zdarzeń stanowiących istotę tych zdarzeń ze względu na stopień nasycenia emocjonalnego ze względu nastopnie złożoności ze względu na sama treść Wykład 3 Zaburzenia ze względu treści. Myśli nad wartościowe to takie myśli, które w danym momencie stanowi jakieś przekonanie, które w jakimś czasie wpływają na nasze wszystkie inne myśli. Najczęściej myśli religijne. Mogą być związane ze szczególnym stanem przeżywanym przez jednostkę najczęściej z rysami narcystycznymi. Cały sposób spostrzegania rzeczywistości odbywa się poprzez jakiś system wartości np. polityk :D niektórzy potrafią zachować dystans do tego inni niestety nie podobnie w religiach. Narcyzm – spostrzegają swoje możliwości wartości nie zgodnie z rzeczywistością. Urojenia – są to przekonania charakteryzujące się zasadniczymi cechami. Można podzielić ze względu na stopień prawdopodobieństwa zdarzeń, nasycenia emocjami, stopnia złożoności, (i czegoś) Prawdopodobne – Są w treści prawdopodobne z punktu widzenia społeczeństwa w życiu ogółu takie zjawiska się zdążają a nie w jego życiu tej jednostki. Np. śledzenie, podsłuchiwanie, trucie Nieprawdopodobne – poczucie wykradania myśli, nadawanie myśli. Są to pacjenci mówiący, że maja w głowie plan jak zaplanują bankami światowymi i jakie znają kruczki by pieniądze przelewane były na ich konta, iż znają plany Boże, plany wojsk amerykańskich itd. Są to ludzie ostatnio noszący przed sobą srebrne tacki by odbijały te złe fale nasłane. Od stopnia wysycenia emocjami i stopień zbieżności: Syntymiczne – mówimy w tedy, gdy występuje dostosowanie emocji do treści pojawiających się w urojeniach. Atymiczne – nie ma żadnych emocji uczuć jest pozbawiona przeżywania uczuć. Katatytmiczne – są życzeniowo dysproporcjonalne – znajdują się często pacjenci z różnymi urojeniami – uczucia są bardzo intensywne, ale, pozostają trochę w tzw. sferze życzeń. Jest śledzony przez jakąś organizacje ale zostanie uratowany przez inna Paratymiczne – niedostosowane lub sprzeczne do prezentowanych treści. Występuje w schizofrenii – zespół …. Osoba wypowiada często ma obsceniczne … inaczej mówiąc ze treść jest przerażająca a osoba przeżywa pozytywne emocje. 2 ktyteria Struktura urojeń: 1. Proste i złożone. – 2. Proste – pojedyncze lub rozwinięte, stanowiące prostą interpretacje jakiegoś zjawiska, wyjaśnienie innych objawów występują z innymi objawami np. omamy, zaburzenia świadomości. Np. u ludzi starszych po zmianie miejsca pobytu … 3. Paranoiczne – rozbudowane i bardzo logicznie ze sobą powiązane obejmujące wiele sfer życia. Spójnych z typem osobowości i przekonań. Np. trucia ma cały system rozbudowany kto kiedy jak i co będzie truł :D (syntymiczne lub katatymiczne) 4. Paranoidalne – które często są mylone z tymi wyżej są podobne pod jednym względem – liczby czy zakresu myśli urojeniowych obejmujących jakąś sferę życia ale jest różnica w braku spójności wewnętrznej. Są dziwaczne nie spójne ze sobą łatwo przechodzi od jednych urojeń do drugich. Są chaotyczne dziwaczne antymiczne paratymiczne (nie dostosowane wyraźnie emocje do treści) 5. Oniryczne – zmienne urojenia które pojawiają się i znikają. „tu i teraz” bardzo intensywne doznania psychiczne koncentrujące się na jakiejś zbliżającej katastrofie … końcu świata czy początku czegoś nowego ale bardzo niszczącego dla ludzkości. Osoba przeżywa całość w stanie między snem a jawą. Pacjenci mówią o tym jak o jakimś widzeniu. Ze względu na treści – urojenia: - odnoszące (ksobne) – zmiana realnych związków chorego z otoczeniem. Które charakteryzują wskazują na inne niż w rzeczywistości związki chorego z otoczeniem. - oddziaływania (owładnięcia) – średniowieczne kobiety owładnięte złym lub dobrym duchem chory jest przekonany że podlega wpływom obcych sił że znalazły się w umyśle sercu że zawładnęły ta osobą za pośrednictwem naturalnych lub nie sposobów. Np. termiczne czy nie naturalne ukryte przez pacjenta ze istnieją specyficzne składniki w otoczeniu i one na niego oddziałują. Są związane z przeżyciami bycia w kontakcie z jakąś siłą wyższą - Prześladowcze – wszystkie urojenia które obserwujemy w różnego typu psychozach ludzie są przekonani że czeka ich utrata wszelkich dóbr pieniędzy że ktoś chce zabrać im godność i cały dorobek życia. - zmiany osoby – zmiany tożsamości np. napoleon – cielesna. Są też zmiany związane z halucynacjami … gdzie pacjenci na początku nie mówią „brakuje” - wyższości/małej wartości - urojenia wielkościowe mniejszej wartości urojenia nihilistyczne ze jest pyłkiem na świecie. Automatyzmy psychiczne czyli przeżywanie zatracenia lub utraty wpływu - małe automatyzmy osoba przeżywa poczucie obcości przeżyć jest małe, niewielka depersonalizacja jak gdyby. Występuje znaczny stopień depersonalizacji np. osobowość borderline. - automatyzmy rozwinięte – są charakterystyczne np. dla niektórych postaci zaburzeń dysocjacyjnych – osoba widzi siebie na wózku wieziona na sale operacyjną. Rodzaj szczególnego rodzaju rozdwojenia pomiędzy ja a tym kimś kto przeżywa w zaburzeniach dysocjacyjnych i somato Myśli natrętne – obsesje: Myśli uporczywie powracające, narzucające się choremu z poczuciem przymusu, mimo prób i wysiłku wkładanego w ich oddalenie, zwsze traktowane jako własne choć niezgodne z własnym ja. Chorzy odnoszą się do nich krytycznie, dostrzegając ich bezsensowność. ruminacja natrętnymi myślami dotyczy roztrząsania wątpliwości. – są ludzie którzy maja wątpliwości są tacy którzy dzielą włos na czworo i są tacy którzy maja luminacje roztrząsają różne wątpliwości, może przyjmować postać obsesji Osoby są nękane przez natrętne myśli – czy wyłączyłem żelazko ? dosięga to każdą osobę na znaczącym stanowisku kontrolującą się. Po pewnym czasie męczenia nas przez te myśli rozpoczynamy się zabezpieczać. Często postępują zgodnie z tymi myślami. Zaburzenia toku myślenia: Spowolnienie/zahamowanie – zmiejszenie zarówno liczby jak i ilości przekonań wniosków jak i zmniejszenie spontaniczności ich kolejnego powstawania. Niewiele spontanicznych wątków myśli przekonań. Przy zahamowaniu mamy sytuacje ze przejście z jednego do drugiego potrzebuje dodatkowej stymulacji charakterystyczne dla depresji. Przyśpieszenie – duża zmienność pojawianie się nowych wątków przekonań … osoba tworzy ciągle nowe myśli ale przy zaburzonym toku nadal zachowuje logikę. Gonitwa myśli. Będzie charakterystyczne dla mani ale również dla schizofrenii katatonicznej i …. Tylko w niektórych zaburzeniach organicznych może występować to zaburzenie – u osob które idąc drogą ciągle mówią Otamowanie – jest charakterystyczne dla normy. Ucieczka myśli z głowy wiesz co ale nie możesz sobie przypomnieć chwilowa pauza w przebiegu myśli. Rowież w zaburzeniach organicznych w padaczkach Kantyzm (natłok) nadmiar wątków i tematów z poczuciem utraty kontroli i oddziaływania sił. Mamy tu i urojenia (przek sił wew) i skojarzenia z poczuciem utraty kompletnej kontroli nad tym co się myśli Rozwlekłość/drobiazgowość – rozpoczyna opowiadania od ja. Zapomina o głównym wątku. Werbigeracje – seryjne powtarzanie słów. Nie tylko w postaci powtórzę powtórzę ale drzewo jakies jakies tam. Mutyzm – brak reakcji słownych Stereotypie/perseweracje – powtórzenia …….. coś .. perseweracja powtórzenie tego samego kółka jeszcze przy kolejnych tablicach na których już go niema. Polegają na powtarzaniu. Stereotypie – takie wydażenia które znajdują swoje przejawy w myśleniu – powtarzanie tego samego lub w podobny sposób w stosunku do posobnych zjawisk lub rzeczy Zaburzenie poziomu uogólniania: Poświęca się wiele uwagi w badaniach nad …. Zubożenie (alogia) – osoba każdą sytuacje będzie spostrzegać z poziomu konkretu nie będzie umiała uszczegółowić tego. Myślenie połączone z powierzchownością. Konkretność – nie jest zdolny do myślenia uogólnionego przy zespołach organicznych Wypaczenie procesu uogólnienia – w sytuacjach nadmiernego uogólnienia – osoba stosuje tylko sobie znane sposoby uogólniania rzeczy w świecie. Stosowanie czasami bardzo zindywidualizowanych kryteriów tworzenia klas które nie maja nic wspólnego z tym co jest uwzględnione społecznie. Np. klasyfikowanie różnych obrazków. Zaburzenie charakterystyczne dla wszystkich zaburzeń psychotycznych szczególnie schizofrenii. Wielopoziomowość - taki rodzaj zaburzenia o którym niektórzy mówią ze jeśli występują adekwatnie do sytuacji to jest to rodzaj najbardziej twórczego myślenia. Przechodzenie od myślenia konkretnego do nad uogólnień i odwrotnie bez zachowania jakiegoś porządku czy logiki. Mamy szczątkowe urojenia najczęściej wiążę się z urojeniami ?????? Zaburzenia struktury i funkcji myslenia charakterystyczne dla schizofrenii Rozkojarzenie – kiedy mamy do czynienia z obniżeniem logiki składni i komunikatywności …. Wielo płaszczyznowość chaotyczność wielopoziomowość nieskładność – chorzy nie dbają o to czy ktoś słucha nie robią tego by ktoś ich wysłuchał zrozumiał co się z nimi dzieje. Oni mówią w przestrzeń. Może być osoba syntymiczna Schizofazja (sałata słowna) brak jakiejkolwiek logiki składni komunikatywności. Bardzo modne badanie narracji w schizofrenii – okazuje się często ze przy dłuższych wypowiedziach chorego można by dopatrzeć się narracji określonych związków dopatrzeć się kiedy dochodzi do „ześlizgu” Inkoherencja – kiedy dochodzi od rozerwania myślowych, nieskładność gramatyczna, przypadkowe skojarzenia, wypowiadanie słów na podstawie podobieństwa fonetycznego. Nie jest w stanie utrzymać żadnego wątku. Myślenie niekomunikatywne – brak zainteresowania odbiorca Dereistyczne – mowa nie komunikatywna tworzenie wypowiedzi oderwanych od rzeczywistości sądy wypowiadane są dalekie do przekonań wartości osoba sama je tworzy i uważa je za spójne. Autystyczne – skoncentrowanie na wewnętrznym świecie urojeń brak motywów do wymiany Egocentryczne – donoszące się do normy wszystko do siebie. Wykład 4 Zaburzenia czynnościowe Obniżenie nastroju Nastrój depresyjny – zazwyczaj składa się z 3 zasadniczych elementów: niskie poczucie własnej wartości niska samoocena niska samoocena własnej przyszłości i przeszłości którą interpretuje jako pełna przykrości. Depresyjno – dysforyczny – to jest przeplatania smutku zniechęcenia nigdy nie osiąga poziomu rozpaczy. Z drugiej strony obok tego obniżonego nastroju występuje dysforyczny który charakteryzuje się wyrażaniem uczuć złości. Towarzyszą mu zwykle mierna samoocena własnych wydarzeń i w sposób negatywny rozważa rozwiązanie sytuacji w której się znalazła. Różnica między depresją a smutkiem – cos tam … czy istnieje różnica między normalnym smutkiem a smutkiem depresyjnym ?? różni się tym że ten drugi jest żywy(zwykły) a ten drugi jest martwy(depresyjny). Dystymiczny – na pierwszy plan wysuwa się złe samopoczucie osoby związane również z somatycznym nie tylko psychicznym. Osoba ma wrażenie że ciężko przechodzi się jej od jednego sądu do drugiego jest nadpobudliwa lękliwość oraz hipochondryczność poczucie wyczerpania. Hipochondryczność łączy się z tym ze po jednym problemie pojawia się od razu następny. Podwyższenie nastroju: 1. Nastrój maniakalny – poczucie euforii osoba jest aktywna pod ekscytowana, ma tysiące pomysłów na minutę – zawyżenie samooceny osoba ma głębokie przekonania o własnych możliwościach. Zauważają swoją przeszłość jako jedno pasmo sukcesów również przekonani z możliwościami na przyszłość. 2. Euforyczny – jest to taka wesołkowatość wzmożenie nastroju może być że normalni ludzie przeżywają stany euforii (po dobrym seksie środki psychoaktywne) 3. Moriatyczny (moria) – pusta wesołkowatość, błaznowanie nie wyrafinowane żarty. W schizofrenii w zespołach urojeniowych. 4. Ekstatyczny – zwykle jest powiązany z doświadczaniem lub posiadaniem jakiejś idei. Uczucia związane z wiarą jest często powiązane ze zmożonym nastrojem. Lęk – zagrożenie z nieokreślonego źródła: 1. Uogólniony (przewlekły, wolnopłynący) – mało zmieniający się – mają tendencje do podłączania się pod różne myśli które człowieka w danej chwili gdzieś nachodzą. Utrzymują się u niektórych osób dość długi czas. U ludzi w cyklu życia mało się zmieniają. 2. Napadowy (napady paniki) – krótko trwałe, powtarzające się epizody o wysokim nasileniu. Zupełnie co innego przeżywa krótko trwałe napady paniki często powtarzające się w pewnych okolicznościach. 3. Fobie – nawykowe unikanie pewnych sytuacji lękorodnych. Złość – dysforia, której towarzyszy: 1. Przekonanie o pokrzywdzeniu lub żalu do siebie „?????” 2. Wzbudzenie ruchowe – przerzucanie z jednej aktywności do drugiej 3. Wzbudzenie wegetatywne – widać to na skórze źrenicy, wydziela się ślina, Złość może mieć charakter uogólniony lub wybuchów (wściekłość) Zaburzenie dynamiki przebiegu emocji: 1. zobojętnienie uczuciowe – hipopatia lub apatia w zależności od tego w jakim stopniu jest nasilone jakich uczuć dotyczy … rozpiętość ma dotyczyć w jakim zakresie z jaką siłą w zależności od tego w jak wielu uczuciach które mogły by być przeżywane w różnych zakresach jest przeżywane w granicach zera. (rozpiętość i różnorodność) 2. Spłycenie uczuciowe – bladość, monotonia – jest podobne do tego do góry. Osoba przeżywa wszystko w okolicy zera. Zazwyczaj uważane jest za ważny objaw takich zaburzeń jak uszkodzenie OUN czy upośledzeń. 3. Zubożenie uczuciowe – to jest pojęcie które zrobiło ogromną karierę w psychopatologii. Generalnie charakteryzowano osoby w tej kategorii jeżeli przed wystąpieniem jakiegoś procesu chorobowego osoba charakteryzowała się duża zmiennością, barwnością uczuć. Uproszczenie, prymitywizacja, przewaga uczuć prymitywnych i potrzeb biologicznych. Jest przerabiana w rozwoju wielu uzależnień. 4. Zaleganie – długotrwałe utrzymywanie się tych samych uczuć - najbardziej znana postać zalegania uczuciowego to u osób które są mściwe. Uczucia mogą zalegać bardzo długo szczególnie takie związane ze złością i chęcią ukarania. Zazwyczaj o zaleganiu mówimy u osób u których w układzie nerwowym przeważa pobudzanie. 5. Lepkość uczuć – niemożność oderwania się od nich, przejścia nad nimi do porządku. Niemożność oderwania się od uczuć które się przeżywa i przejście do porządku dziennego. Mówią o takim stanie która nie ustająco powraca do tego samego uczucia pod wpływem różnych bodźców. 6. Chwiejność uczuciowa – labilność – łatwość przechodzenia od jednego uczucia do drugiego najczęściej o przeciwnym znaku. Mówimy też gdy występuje duża dysproporcja między uczuciami a sytuacja aktualną. Jest charakterystyczna w histerycznych zespołach. To także przechodzenie od smutku do radości (do śmiechu) jest charakterystyczna dla dzieci Może być związana z lekami. Ambiwalencja w psychopatologii – to jednoczesne przeżywanie + i – uczuć. 7. Nieotrzymanie uczuć – jest to tendencja do gwałtownych reakcji – zadania związane z manifestowaniem uczuć gdy zawodzi kontrola. Mamy do czynienia z zaburzeniami kontroli zew i wew. Zbieżność ekspresji z przeżyciami: Zaburzenia motywacji: Motywacja to mechanizmy zaangażowane w uruchomienie, ukierunkowanie, podtrzymanie i zakończenie działania Zwiększenie/zmniejszenie napędu psychomotorycznego czyli zmiana przejawów aktywności. ????????? Zaburzenia świadomości: Zaburzenia przytomności: Ilościowe: Senność patologiczna Sopor Śpiączka Jakościowe Przymglenie Zamącenie Zwężenie Zaburzenia poczucia: Otoczenia/ samego siebie Derealizacja: Poczucia czasu i miejsca – osoba nie wie w jakim okresie jest Depersonalizacja – może dotyczyć całej świadomości – w zakresie tożsamości osoba może widzieć siebie w kilku tożsamościach jaźniach lub w innej tożsamości np. napoleona. Schemat ciała – w różnych zaburzeniach odżywiania. Schematu ciała Wyłączanie świadomości: - działanie układu wstępującego i stępującego mamy do czynienia z optymalnym działaniem OUN. 1. Senność – charakterystyczna na wykładach szczególnie rano i u żołnierzy wyraźnie zmniejszona aktywność nie ostrość spostrzegania w kontakcie. Jeśli tej osobie się nie przeszkadza to ona zasypia jeśli chcemy by jakoś zareagowała to potrzeba stosowania wyraźnych bodźców. Też syndromy chorobowe – przy chorobach somatycznych przy niektórych chorobach organicznych. 2. Stan pół śpiączki (sopor) – stan pogłębiającej się senności związana z wyłączaniem się świadomości … mogą zanikać pewne odruchy i tworzyć się odruchy patologiczne. Z taką osobą zaburzony jest kontakt jest on nie pełny. Często wywołany zmianami w organizmie przez leki 3. Śpiączka (coma) – wyłączenie przytomności – zanik odruchu źrenicznego rogówkowego może wystąpić w stanie agonii. Jakościowe zmiany (strumienia) świadomości: - zmiany często związane ze stanem chorobowym lub u osób zażywających środki psychotropowe 1. przymglenie – wrażenie jak by była we mgle . zaburzenia orientacji czasu i miejsca. Gdy mamy do czynienia z przymgleniem występuje amnezja. 2. Zmącenie – jest to lżejszy stan od przymglenia – niema zaburzeń orientacji czasu i miejsca tylko zaburzenia spostrzegania osoba widzi jasność ciemność kontury różnych kształtów – deliria iluzje omamy. Jest też charakterystyczne dla wielu uszkodzeń OUN 3. Zwężenie – najmniej intensywne zaburzenie – doznajemy go na skutek silnych emocji wtedy wyraźnie pole widzenia ulega zwężeniu. Mamy wrażenie, że nie jesteśmy w stanie skorzystać z wszystkich swoich możliwości. Koniec psychopatologii ogólnej DSM IV – uzupełnij Aspekt strachu i lęku: - gdy doświadczamy strachu i lęku trudno stwierdzić co przeżywamy. Kiedy jest jakieś wydarzenie które jest realne …… Psychopatologia w 6 Współczesne kryteria diagnostyczne schizofrenii. - zwraca się uwagę na to że muszą wystąpić rażące upośledzenia odbioru rzeczywistości. Błędna ocena trafności swoich myśli i niepoprawne wnioski o rzeczywistości. - Zaburzenie musi wpływać na więcej niejeden proces psychiczny: myślenie, spostrzeganie, emocje, komunikacje, sądzenia i reakcji psychomotorycznych. Zazwyczaj wskazuje się że każdy typ schizofrenii ma 3 etapy: 1. faza zwiastunów – może trwać stosunkowo krótko parę tygodni albo inne rodzaje schizofrenii może trwać od późnej adolescencji aż do ujawnienia. Zauważamy pewne zmiany w funkcjonowaniu tej jednostki, narastające objawy powoli narastające związane z wycofywaniem się z relacji i kontaktu, dziwaczność – zespół wycofywania się koncentracja na wyobrażeniach fantazjach. Ta grupa pacjentów jest strasznie szybko zauważana jako grupa dziwnych osób. Przejawia się to pasywnością brakiem zainteresowania wyłączania się z wszystkiego … ale mamy też drugą grupę pacjentów którzy nie wycofują się z niczego i zmiany zauważamy dopiero w fazie aktywnej. U tych pacjentów (tych z objawami) zwiększa się lęk … osoby te oczekują na coś jakieś zjawisko. 2. Faza aktywna – charakteryzuje się tym że pacjent z dnia na dzień twierdzi że dokonał wglądu w głąb siebie i wszystko już rozumie. – szczyt objawów urojeniowych i halucynacyjnych (często pozostają w zgodzie ze światem urojeniowym pacjenta) z zaburzeniami myślenia, mowy. Trwa zwykle kilka miesięcy zależy od leczenia tego stanu, jaki będzie przebieg choroby gdy nie wiemy jaki jest jej przebieg po jednym rzucie. 3. Faza rezydualna – zanik objawów lub negatywne. Obserwuje się pozostałości po fazie zwiastunów i fazie aktywnej. Obraz kliniczny fazy aktywnej – objawy: - Echo myśli, nasyłanie o zabieranie myśli.\ - Urojenia oddziaływania, wpływu lub owładnięcia odnoszone do ruchów ciała lub kończyn - Głosy komentujące na bieżąco zachowania pacjenta lub dyskutujące miedzy sobą lub z ciałem - Urojenia polityczne, religijne, mocy i siły - Zaburzenie toku, rozkojarzenia, neologizmy - Zachowania katatoniczne - Objawy negatywne np. apatia, zubożenie emocjonalne, wycofanie. Uzupełnij jakieś wyjaśnienia do tego wyżej !!! Dwa podstawowe typy TYP 1 Pozytywne – w fazie aktywnej poważne wykwity. Typ o łagodniejszym przebiegu. - halucynacje - urojenia - błędne skojarzenia - dziwaczne zachowania - nieznaczne zaburzenia poznawcze - gwałtowny początek - zmienny przebieg - dobra reakcja na leki - nieprawidłowości układu limbicznego - normalne komory mózgowe Typ 2 Negatywny – mało wykwitów w fazie aktywnej ale dużo pozostałości w fazie 3. - spłycenie afektu - ubóstwo językowe - aspołeczność - apatia - Znaczne upośledzenie poznawcze - Stopniowy podstępny rozwój - przewlekłość - niestabilna reakcja na leki - nieprawidłowości w obszarze płata czołowego - Powiększone komory mózgu Podstawowe kryteria wg DSM IV A) Dwa lub więcej z następujących objawów muszą wystąpić (muszą trwać przynajmniej przez miesiąc lub krócej): 1. urojenia (dziwaczne) 2. Halucynacje (głosy odnoszące się) 3. Zaburzenia mowy (tok myślenia i niespójność) 4. Zachowania znacznie zdezorganizowane lub katatoniczne 5. objawy negatywne, stępienie afektu B) Dysfunkcje społeczne i zawodowe – wyraźnie pojawiają się zaniedbania w pracy nauce w związkach z innymi a na końcu w higienie osobistej C) Długość trwania - co najmniej 6 miesięcy czas trwania. W ciągu pierwszego miesiąca jak występują objawy z grupy A + objawy z fazy rezydualnej. Mogą występować objawy zwiastujące i resztkowe. Podczas zwiastunów głównie rezydualne z 1,2 fazy aktywnej D) Wykluczenie zaburzeń schizoafektywnych i zaburzeń nastroju: 1) w fazie aktywnej nie ma Depresji, Mani, Maniakalno Depresyjny, 2) jeśli się pojawiają trwają krótko E) Wykluczenie działania substancji psychoaktywnych F) Związek z całościowym zaburzeniem rozwoju. Jeśli jednostka cierpi na autyzm lub inne zaburzenia całościowe to schizofrenia gdy występują przynajmniej 1 miesiąc objawy urojeniowe i halucynacyjne Pięć postaci schizofrenii: 1. Niezróżnicowana – gdy przejawiane przez jednostkę objawy nie spełniają kryteriów diagnostycznych innych typów schizofrenii, chociaż widoczne są symptomy psychotyczne i złe przystosowaniem często objawy obejmują: brak zainteresowania własnym życiem i sprawami najbliższych ludzi, wycofanie z kontaktów i ról społecznych, dziwaczne zachowanie 2. Paranoidalna – najbogatsza objawowo – Urojenia prześladowcze o wielkościowe (czasami zazdrości) raczej usystematyzowane BRAKI 3. Zdezorganizowana (hebefreniczna) – stan braku powagi i niespójność w zachowaniach: wybuchy śmiechu grymasy, dziwaczne, niezrozumiałe, dziwaczne zachowania, jeśli występują urojenia i halucynacje to są one bardziej niespójne, rozproszone niż w schizofrenii paranoidalnej zwykle koncentrują się na ciele np. pacjent skarży się na zlodowacenie układu oddechowego lub brak mózgu , charakterystyczne dla tej postaci są: brak higieny i nie dbanie o siebie nawet w podstawowym stopniu 4. Katatoniczna – najbardziej widoczne są zaburzenia motoryczne, które mogą charakteryzować się skrajnym unieruchomieniem vs pobudzeniem (lub naprzemiennie) w obu stanach osoby mogą przeżywać urojenia i halucynacje (skoncentrowane często na śmierci umieraniu i zniszczeniu) negatywizm (jeśli a wstać będzie siedzieć) jest to postać stosunkowo rzadko 5. Rezydualna – barak charakterystycznych symptomów; o istnieniu zaburzenia świadczy wystąpienie przynajmniej 2 spośród następujących objawów: - Wyraźna izolacja społeczna - znaczne upośledzenie funkcjonowania w rolach - dziwaczne zachowanie - Poważny spadek dbałości o zachowanie higieny i osłabienie umiejętności dbania o siebie - spłycenie, stępienie, nieadekwatne wyrażanie emocji - dziwaczne magiczne i osobliwe myślenie - niezwykłe doświadczenia percepcyjne - apatia lub brak inicjatywy BRAK UROJEŃ Rozszczepienie jednoczesne : - musi wystąpić, ważne w diagnozowaniu schizofrenii. - ambisentencja – formułowanie dwóch lub więcej ??????? - ambiwalencja - ambitendencja – ujawnianie się w jednym momencie 2 różnych zachowań danej osoby - depersonalizacja - dereizm – spostrzeganie rzeczywistości przez świat urojeń i rzeczywistości Schizofrenia wczesnodziecięca: - początek powolny lub ostry - Wycofanie się z relacji emocjonalnych z rodzicami czy rówieśnikami, chłód emocjonalny, autyzm - Brak spontaniczności reakcji i reagowania wesołością - zaburzenia myślenia i regres mowy (fantazje, urojenia i charakterze autystyczno-delersonalizacyjnodereistycznym, utożsamiane ze zwierzętami) - Dziwaczność zabaw, zainteresowań, sposobów nawiązywania relacji z innymi, zwrócenia na siebie uwagi - Naprzemienne występowanie okresów zahamowania i nadpobudliwości. Wykład 7 Schizofrenia dziecięca wg Suchariewej 1. a) b) c) 2. a) b) c) Objawy negatywne dziecko coraz mniej twórcze i aktywne (zabawy) Reakcje emocjonalne blade, mało spontaniczne Regres mowy aż do mutyzmu Objawy produktywne (bez urojeń, raczej lęk) Silne lęki i natręctwa ruchowe, dziwaczne, niewytłumaczalne Patologiczne fantazjowanie, bardzo wciągające dziecko Depersonalizacja (uważają się za inne osoby, zwierzęta) Zachorowalność i rokowania - M i K równie często - M średnio 4 lata wcześniej niż kobiety - Najwięcej zachorowań przypada na 2 i 3 dekadę życia (50% przed 25 rokiem życia) - W okresie przed chorobowym często występuje nadużywanie narkotyków - Badania longitidunalne (22 po pierwszym epizodzie) – Wskaźnik 1/3 (poprawa, poprawa społeczna, ciężkie upośledzenie różnych funkcji psychicznych, z tego około 10% jest trwale hospitalizowane) Schizoafektywne - Objawy schizofrenii i objawy zaburzeń afektywnych pojawiają się jednocześnie - Zaburzenia schizoafektywne (przynajmniej 2 objawy schizo) typ maniakalny i typ depresyjny lub mieszany - Urojenia i omamy powinny w pewnym okresie choroby wystąpić przynajmniej przez 2 tygodnie bez objawów afektywnych - Rokowanie lepsze niż w schizofrenii gorsze niż w zespołach afektywnych Przyczyny schizofrenii - Genetyczne i konstytucjonalne - Koncepcja specyficznej biologicznej podatności i działania stresu uaktywniającego i podtrzymującego patomechanizm i dynamikę utrzymywania się symptomów - Koncepcje psychologiczne Zaburzenia nastroju lub Afektywne Zaburzenia nastroju (afektu) rysunek uzupełnij Zaburzenia nastroju - depresja duża (jednobiegunowa) nie doświadcza nigdy objawów manii z melancholią i bez melancholii - mania, nie doświadcza nigdy depresji - brak Zaburzenia Afektywne - Zaburzenie nastroju (obniżony vs podwyższony) - Zaburzenia procesów poznawczych szczególnie dynamiki myślenia, koncentracji uwago zapamiętywania i odtwarzania - zaburzenia motywacji - zaburzenia fizyczne (łaknienia snu dynamiki życia, żywotności) Epidemiologia - najbardziej rozpowszechnione zaburzenie - urodzeni po 1975 są dwukrotnie bardziej na nią narażeni niż ich dziadkowie - Depresja dotyczy nastolatków – w latach 60 tych około 30-tki; obecnie 15 - latkowie - Prawie każdy okresowo cierpi lub cierpiał na depresję formie łagodnej, zwanej nie kliniczną Depresja - Napadowa – ma wyraźny początek i trwa krócej niż 2 lata - Chroniczna (dystymiczną) – trwa 2 lata i dłużej a powrót do normalnego funkcjonowania nie trwa dłużej niż 2 miesiące - podwójna – chroniczna o epizodyczna łącznie (nieliczne wyzdrowienia) Depresja 1) z melancholią – endogenne - utrata przyjemności - melancholia - spowolnienie mowy - ruchów - letarg, odrętwienie - spadek masy ciała - poczucie winy - samobójstwa - farmakoterapia 2) bez melancholii - egzo i psychogenne - utrata przyjemności - smutek - bezradność - bezwolność - poczucie żalu - krzywdy i winy - psychoterapia Epizod depresji dużej a) przynajmniej 5 z poniższych symptomów wystąpiło w okresie dwu tygodniowym i stanowi zmianę poprzedniego funkcjonowania jeden z nich musi dotyczyć - nastrój depresyjny - utrata zainteresowania albo zaprzestanie czerpania przyjemności z życia (nie dotyczy 1) Nastrój depresyjny utrzymuje się przez większość dnia stan obserwuje osoba lub inni 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) b) c) d) e) Znaczne osłabienie zainteresowania lub przyjemności czerpania z różnych źródeł Znaczna utrata lub przyrost wagi nie spowodowanej dietą (> niż 5%) Bezsenność lub nadmierna potrzeba snu Pobudzenie lub zahamowanie psychomotoryczne Zmęczenie lub utrata energii (codziennie) Poczucie bezwartościowości i poczucie winy Zaburzenia dynamiki, zahamowanie myślenia i koncentracji uwagi, brak stanowczości Powracające myśli na temat śmierci (nie tylko umierania) samobójstwa (bez planowania i organizowania) lub tworzenie planów o samobójstwie bardzo rzadko Symptomy nie odpowiadają kryterium epizodu mieszanego Symptomy powodują ciężkie stany kliniczne w różnych aspektach funkcjonowania Nie są skutkiem zażywania substancji ani Nie są skutkiem stanu żałoby po stracie osoby bliskiej (dłużej niż2 miesiące) Przebieg i dynamika - 3 na 4 przypadki depresji występuje nagle – forma ataku - umiarkowana trawa około 3 miesięcy głęboka około 6-ciu - W początkowych tygodniach nasila się, następnie osiąga apogeum a następnie rozpoczyna się zdrowienie Powrót a nawrót Ponowne Wystąpienie objawów po 6 miesięcznym okresie braku symptomów (powrót) Jeśli w wyniku farmakoterapii lub psychoterapii następuje chwilowe ustąpienie objawów a następnie ich pojawienie się przed upływem 6 miesięcy nawrót Ryzyko nawrotów: 1. Im stabilniejszy stan zdrowia przed zachorowaniem, tym mniejsze prawdopodobieństwo nawrotów 2. tylko 15% osób z depresją nie przeżyło nawrotu przez następne 15 lat 3. U 2 na 3 nawrotów następuje w ciągu dwóch lat 4. Współwystępowanie zaburzeń osobowości zwiększa ryzyko nawrotu 5. Wysoki poziom pesymizmu 6. Kobiety, niezamężne z kilkoma epizodami depresji 7. Około 10% osób pozostaje w depresji chronicznej, która może ustąpić po 5 latach (9%) 8. Wykład z psychopatologii 8 Epizod maniakalny: a) Okres wyraźnego, nienormalnego i ciągłego, rosnącego nastroju i drażliwości, trwający przynajmniej tydzień b) Towarzyszą mu 3 spośród następujących objawów (4 jeśli tylko drażliwość): 1. Wzrost samooceny i poczucia wielkości 2. Zmniejszona potrzeba snu 3. Nieustanna rozmowność 4. Ulotność myśli lub gonitwa myśli 5. Trudności w koncentracji uwagi (wszystko zwraca uwagę) 6. Wzrost aktywności ukierunkowanej na różne cele np. zawodową, towarzyską, religijną 7. Nadmiernie zaangażowanie w czynności dające przyjemność np. wydawanie pieniędzy, seks c) Objawy nie odpowiadają epizodowi mieszanemu d) Znacznie zakłócają funkcjonowaniem, wymagają hospitalizacji aby nie doszło do samo uszkodzeń czy ataków skierowanych na innych e) Nie są wynikiem działania substancji, psychoaktywnych czy leków użytych do leczenia depresji Zaburzenia dwu biegunowe: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Stan depresji występuje na przemian ze stanami manii Bardziej dotkliwa Nie towarzyszy kek spadek wagi a raczej odwrotnie – nadmierne objadanie się Stałe poczucie senności Leczona lekami przeciwdepresyjnymi daje szybko objawy manii Podłoże nie jest znane, chociaż wskazuje się raczej na uwarunkowania genetyczne Przyczyny: ─ Koncepcja biochemiczne: zaburzenia neuroprzekaźników typu aminy biogeniczne: norepinefryny (NE) dopaminy (DA) i serotoniny (5-HT) ─ Koncepcje psychologiczne: koncepcje psychoanalityczne, poznawcze podejście, teoria społecznego uczenia się (wyuczona bezradność) Leczenie w dwubiegunowej i manii: a) farmakoterapia – lit, tegretol b) elektrowstrząsy c) psychoterapia jako uzupełnienie Sezonowe zaburzenia afektywne SAD: A. Istnieje regularny związek między początkiem epizodu depresyjnego w dwubiegunowym zaburzeniu depresyjnym I, dwubiegunowym zaburzeniu depresyjnym II lub bez epizodu depresyjnego porą roku B. Całkowita remisja (albo przejście z depresji w manię) również w charakterystycznych porach roku C. W ciągu ostatnich 2 lat wystąpiły dwa epizody sezonowe D. Liczba sezonowych przewyższa liczbę nie sezonowych epizodów depresji Samobójstwa: 1. Najtragiczniejszy skutek depresji i zaburzeń dwubiegunowych – 80% chorych podejmuje różne próby samobójcze 2. Kobiety 3 razy częściej niż mężczyźni 3. Osoby, które zerwały relacje z otoczeniem Zaburzenie somatoformiczne i dysocjacyjne Zaburzenia somatoformiczne przejawiają się: ─ Skargami na dolegliwości fizyczne, głuchotę, ślepotę, niedowład ─ Nieznaną przyczyną neurologiczną czy fizyczną ─ Dowody na temat tego, że u podłoża dolegliwości somatycznych występują problemy natury psychicznej ─ Obojętność na symptomy fizyczne – pacjenci nie odczuwają w związku z posiadanymi symptomami lęku ─ Brak świadomej kontroli nad objawem, czyli nie symulują i świadomie nie oszukują Zaburzenia dysocjacyjne: ─ Polegają na rozpadzie poczucia tożsamości, tracą orientację „kim jestem?”\ ─ Dysocjacja osobowości polega na rozdzieleniu, w której jakaś część ja i świata staje się autonomiczna, nie jest uświadamiana i nie podlega kontroli głównej osobowości ─ Czasami tracą orientacje w miejscu i czasie Zaburzenia dysocjacyjne polegają na: Współistnieniu lub przemienności kilku procesów psychicznych bez ich wzajemnego na siebie oddziaływania. Jakieś części własnego ja funkcjonują poza świadomością ego Klasyfikacja ICD-10 ─ Zaburzenia somatoformiczne (czyli pod postacią somatyczną) i dysocjacyjne należą do grypy zaburzeń nerwicowych F-40-F-48 ─ Obok zaburzeń lękowych, obsesyjno kompulsywnych, PTSD umieszczono zaburzenia Dy\ ????????????????? ─ Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną: zaburzenia somatyzacyjne, hipochondryczne, dysfunkcje autonomiczne pod (…) DSM-IV zaburzenia somatoformiczne to: - konwersja - zaburzenia somatyczne - zaburzenia bólowe - hipochondria - dysmorficzne zaburzenia ciała Konwersja (zwana histeryczną): a. jeden lub więcej objawów (deficytów) obejmujących czynności ruchowe, czuciowe, sugerujący schorzenia neurologiczne lub/i zaburzenia fizyczne b. Występuje związek pomiędzy stresorami a pojawiającymi się objawami c. Objawy nie są wywoływane celowo lub udawane d. Źródeł zaburzeń nie można wyjaśnić chorobą, zachowaniem usankcjonowanym kulturowo czy użyciem substancji e. Znaczne upośledzenie funkcjonowania f. Nie ogranicza się do bólu czy dysfunkcji seksualnej i nie można wyjaśnić innymi zaburzeniami psychicznymi Zaburzenia somatyzacyjne: A) Wielorakie skargi i długotrwałe schorzenia przed 30 rokiem życia, są powodem ciągłego korzystania z porad lekarskich, upośledzają funkcjonowanie B) Muszą być spełnione jedno z kryteriów a objawy mogą występować w różnych okresach 1. Cztery objawy bólowe 2. Dwa objawy żołądkowo-jelitowe (mdłości, wymioty, krwawienia, biegunka) 3. Jeden objaw seksualny (oziębłość zaburzenia erekcji i wytrysku, nieregularne miesiączki) 4. Jeden objaw pseudoneurologiczny (miejscowe porażenia, nieczułości w zakresie bólu, omdlenia, padaczka C) Warunek 1 lub 2: 1) po wnikliwym badaniu żaden z objawów nie ma podłoża somatycznego i nie może być wyjaśniony chorobą lub przyjmowaniem substancji 2) Jeśli występuje związek to ból i upośledzenie funkcjonowania są niewspółmierne do tych dolegliwości D) Objawy nie są wywoływane celowo i nie są udawane Psychalia czyli zaburzenia bólowe: A. B. C. D. E. Ból w jednym lub kilku miejscach, którego intensywność wymaga interwencji lekarskiej Ból wywołuje kliniczne istotne pogorszenie samopoczucia albo upośledzenie funkcjonowania Zauważa się znaczenie czynników psychicznych Objaw czy deficyt nie jest wywołany celowo ani udawany Ból nie da się wytłumaczyć innymi zaburzeniami psychicznymi Hipochondria: A. Strach przed zachorowaniem lub przekonanie, że jest się chorym na jakąś poważną chorobę na podstawie błędnej interpretacji objawów B. Objawy nie ustępują mimo pozytywnej diagnozy C. Przekonanie o chorobie nie osiąga siły złudzeń i nie ogranicza się do troski o wygląd D. Objawu nie można wyjaśnić lękiem uogólnionym, o-k, lękiem panicznym, depresją, lękiem separacyjnym itp. Dysmorficzne zaburzenia ciała: A. Zaabsorbowanie wyimaginowanym defektem wyglądu. Dobre braki fizyczne są zdecydowanie wyolbrzymiane i obejmowane troską. B. Nie zadowolenie jest przyczyną istotnego pogorszenia samopoczucia funkcjonowania C. Niezadowolenia nie można wyjaśnić innymi zaburzeniami np. anoreksją Wykład 9 Dysmorficzne zaburzenia ciała A. Zaabsorbowanie wyimaginowanym defektem wyglądu. Drobne braki fizyczne są zdecydowanie wyolbrzymiane i obejmowane troską B. Niezadowolenie jest przyczyną istotnego pogorszenia samopoczucia i funkcjonowania C. Niezadowolenie nie można wyjaśnić innymi zaburzeniami np. anoreksją Diagnozowanie i różnicowanie - symulacja - zaburzenia psychosomatyczne Różnicowanie zaburzeń somatoformicznych - symulant dowolnie kontroluje swoje objawy - symulant czerpie oczywiste korzyści ze środowiska dzięki swoim objawom np. zwolnienie ze służby wojskowej - symulanta należy odróżnić od czerpania wtórnych korzyści (zdolność do korzystania ze złej sytuacji) Różnicowanie - u podłoża zaburzeń psychosomatycznych występują obok problemów psychicznych, istotne przyczyny fizyczne - zespół Munchausena to świadome wytwarzanie objawów choroby przez manipulacje fizjologiczne , w celu zwrócenia uwagi lekarzy; pacjent dąży do przeprowadzenia zabiegu - rozpoznanie choroby somatycznej ZABURZENIA DYSOCJACYJNE - amnezja dysocjacyjna - depersonalizacja i derealizacja - dysocjacyjne zaburzenia tożsamości (osobowość wieloraka) - zmiana tożsamości Amnezja dysocjacyjna - niezdolność przypomnienia sobie ważnych informacji dotyczących siebie, związanych z urazem lub stresem (1lu więcej epizodów) - zaburzenia są względnie trwałe, czyli nie występują wyłącznie podczas trwania dysocjacji tożsamości, fugi, stresu pourazowego i innych - znacznie zaburza funkcjonowanie w różnych strefach życia spowodowane inną tożsamością Amnezja dysocjacyjna vs organiczna - bliska i odległa nie pamięta własnej tożsamości, zachowuje pamięć ogólną brak amnezji następczej cofa się nagle, nawet traumatyczny epizod Zaburzenia depersonalizacji - bliska traci wiedzę osobistą i ogólną - występuje także następcza cofa się, wsteczna a nie następcza A. trwałe, powtarzające się poczucie odłączenia od ciała lub własnych procesów psychicznych, jakby się było zewnętrznym obserwatorem samego siebie B. podczas doświadczania D nie zmienia się zdolność do eksploracji otoczenia C. wywołuje znaczące zaburzenia lub dolegliwości w różnych obszarach D. nie występuje wyłącznie w przebiegu innych zaburzeń np. halucynogenów Dysocjacyjne zaburzenia: ogólna charakterystyka - u osoby występuj dwie lub kilka różnych tożsamości (osobowości) u tego samego człowieka osobowości te zazwyczaj nie wiedzą o sobie, co łagodzi lęk każda z tych osobowości jest wystarczająco zintegrowana aby prowadzić oddzielne życie na wielu płaszczyznach Dysocjacyjne zaburzenia tożsamości A. obecność dwóch lub więcej odrębnych tożsamości lub stanów osobowości tzw. Osobowość wieloraka (ze wszystkimi wzorcami zachowania) B. przynajmniej dwie z nich na przemian kontrolują zachowanie człowieka na wielu obszarach życia C. niemożność przypomnienia sobie ważnych informacji dotyczących własnej osoby D. nie są spowodowane bezpośrednim działaniem fizjologicznym jakiejś substancji Dysocjacyjne zaburzenia a inne zjawiska psychopatologiczne - fantazjowanie (pseudologia fantastica) - symulacja - zespoły paranoiczne Źródła – trzy etapy wg Blissa - 4-6 rok uraz psychiczny (np.maltretowanie) występowanie szczególnej podatności na autohipnozę, siłą woli może popadać w trans, który na wszelkie właściwości indukcji hipnotycznej jednostka odkrywa, że stworzenie innej tożsamości uwalnia go od ciężaru emocjonalnego, a więc gdy w przyszłości spotyka go trudność, tworzy następną osobowość. O źródłach z perspektywy paradygmatów - Psychoanaliza – przejaw wyparcia - Behawioralne – brak wiarygodnych danych o występowaniu tego typu zaburzeń
