Pani prof. Anna Kwak
advertisement
Łódź, dnia 19 stycznia 2015 r. Protokół Komisji Profesorskiej w sprawie dopuszczenia do kolokwium habilitacyjnego dr Grażyny Mikołajczyk -Lerman Komisja Profesorska w składzie: 1. prof. zw. dr hab. Danuta Walczak -Duraj-przewodnicząca 2. prof. zw. dr hab. Elżbieta Kryńska 3. prof. zw. dr hab. Bogusław Sułkowski 4. dr hab. Jerzy Krzyszkowski, prof. nadzw. UŁ 5. dr hab. Ewa Malinowska, prof. nadzw. UŁ powołana decyzją Rady Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego z dnia 23 września 2013 roku na swym posiedzeniu w dniu 12 stycznia 2015r.września br. zapoznała się z: I. recenzjami dotyczącymi dorobku naukowego i rozprawy habilitacyjnej dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman, pracownika naukowego, zatrudnionego w Katedrze Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej Uniwersytetu Łódzkiego, przygotowanymi przez prof. dr hab. Annę Firkowską -Mankiewicz z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, prof. dr hab. Annę Kwak z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr hab. Iwonę Chrzanowską z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz dr hab. Jolantę Grotowską –Leder z Uniwersytetu Łódzkiego II. z treścią postanowienia o umorzeniu postępowania wyjaśniającego w sprawie dyscyplinarnej ( treść postanowienia z dnia 17 grudnia 2014 r. w dokumentacji pzrewodu), dotyczącej zarzutu sformułowanego pod adresem Habilitantki przez prof. dr hab. Annę Firkowską – Mankiewicz. Zarzut dotyczył występowania w części teoretycznej rozprawy habilitacyjnej dr Grażyny Mikołajczyk -Lerman, nie udokumentowanych cudzysłowami, zapożyczeń z prac innych autorów, dyskwalifikujących zdaniem Recenzentki, nie tylko rozprawę ale i kompetencje Habilitantki jako nauczyciela akademickiego. O wystąpieniu do Rzecznika Dyscyplinarnego do Spraw Nauczycieli Akademickich - prof. Jacka Izydorczyka Komisja zdecydowała jednogłośnie na swym 1 pierwszym posiedzeniu w dniu 17 września 2014 r. po wpłynięciu wszystkich recenzji oraz po: a) wyjaśnieniu ( o które zwróciła się przewodnicząca Komisji), złożonym na piśmie ( postać skanu) przez dr Grażynę Mikołajczyk-Lerman, z którym zapoznali się członkowie Komisji jak i prof. dr hab. Anna Firkowska – Mankiewicz, b) zapoznaniu się z odpowiedzią ( postać skanu) udzieloną Komisji ( na mailową prośbę przewodniczącej Komisji) przez prof. dr hab. Annę Firkowską – Mankiewicz, odnoszącą się do złożonego przez Habilitantkę wyjaśnienia, w której Recenzentka podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w recenzji. Na w/w spotkaniu Komisja przeprowadziła dyskusję na temat zasadności, pod względem formalnym, dopuszczenia dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman, do kolokwium habilitacyjnego i zdecydowała wystąpić do J.M. Rektora Uniwersytetu Łódzkiego – prof. dr hab. Włodzimiera Nykiela z prośbą o podanie procedury dalszego postępowania. Jednocześnie Komisja poprosiła Habilitantkę o dostarczenie (drogą mailową do przewodniczącej Komisji ) całego tekstu habilitacji, przygotowanego przez wydawnictwo UŁ ( w postaci PDF) celem poddania go, wg ustalonych w Instytucie Socjologii procedur, testowi Antyplagiatu. Test ten wskazywał na podobieństwo do źródła na stronie internetowej wydawnictwa Helion (www.helion.pl), którym był plik z fragmentem rozprawy Habilitantki, zamieszczonej tam dla celów promocyjnych książki ( data wydania tzw. ebooka – 10.06.2014- data sporządzenia recenzji -13.08. 2014). Rektor UŁ po spotkaniu z Przewodniczącą Komisji postanowił skierować sprawę do Rzecznika Dyscyplinarnego. Ustąpienie przeszkód natury formalnej pozwoliło Komisji w dniu 12 stycznia 2015 r. procedować dopuszczenie do kolokwium tylko na podstawie merytorycznych opinii recenzentów. Przedmiotem dyskusji była zarówno ocena dorobku naukowego dr Grażyny Mikołajczyk -Lerman, jak i ocena rozprawy habilitacyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem wskazań no to, czy rozprawa pt. Między wykluczeniem a integracją- realizacja praw dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny. Analiza socjologiczna, wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2013 ( ss. 286), stanowi istotny wkład w rozwój dyscypliny socjologicznej. Na wstępie należy stwierdzić, iż trzej recenzenci pozytywnie oceniają zarówno dorobek publikacyjny Habilitantki jak i rozprawę habilitacyjną ( choć oceny dotyczące zwłaszcza rozprawy habilitacyjnej są zróżnicowane) i wnioskują do Rady Wydziału EkonomicznoSocjologicznego UŁ o dopuszczenie do dalszych czynności w otwartym przewodzie. Jeden z recenzentów – prof. dr hab. Anna Firkowska – Mankiewicz- formułuje ocenę negatywną. 2 Biorąc pod uwagę fakt, iż wszystkie recenzje w przewodzie dr Grażyny Mikołajczyk –Lerman były dostępne członkom Rady Wydziału, Komisja w swoim protokole podnosi jedynie kwestie najistotniejsze. Ocena rozprawy habilitacyjnej Ocena rozprawy habilitacyjnej dr G. Mikołajczyk – Lerman sporządzona przez prof. Annę Firkowską- Mankiewicz jest negatywna. Recenzentka stwierdza m.in. liczne zapożyczenia, które (…) dotyczą głównie prac autorów polskich, bądź przetłumaczonych na język polski. Autorka powołuje się jednak także na szereg pozycji obcojęzycznych (w tym na klasyków socjologii), które bądź cytuje bezkrytycznie z drugiej ręki (zob. np. s. 41, 49), bądź, jak przypuszczam, tłumaczy samodzielnie, także najczęściej nie opatrując przytaczanych fragmentów cudzysłowami. Tłumaczenia te są często nieporadne językowo, niejasne, nielogiczne czy wręcz błędne. Krytyczne uwagi Recenzentki dotyczą również części empirycznej rozprawy habilitacyjnej, która zdaniem prof. Annę Firkowskiej- Mankiewicz (…) ma szereg innych jeszcze wad i niedociągnięć – od konstrukcyjnych i metodologicznych po merytoryczne. Prof. I. Chrzanowska stwierdza, że dr Grażyna Mikołajczyk-Lerman w swojej publikacji odnosi się do ważnych społecznie rozważań podejmujących problematykę niepełnosprawności. Tytułowe „zawieszenie” między wykluczeniem a integracją jest z jednej strony próbą nakreślenia teoretycznego tła rozważań, a w dalszych częściach publikacji, empirycznej weryfikacji tego, która z możliwości jest obecnie bardziej realna. Zwraca jednocześnie uwagę na to, że: Publikacja osadzona jest jednoznacznie w nurcie rozważań socjologicznych. Jednak Autorka dostrzega, iż zagadnienie niepełnosprawności „wymyka” się z ram jednej dyscypliny naukowej i dla możliwości prowadzenia analiz szczególnie w wybranym obszarze konieczne jest przyjęcie perspektywy interdyscyplinarnej. Podkreśla, że prowadzone analizy teoretyczne są poprawne, choć można byłoby dyskutować czy są kompletne i wystarczająco pogłębione. Uznać jednak należy, że w koniecznym stopniu odnoszą się do tytułowego zagadnienia – wykluczenia i zagrożenia wykluczeniem. Recenzentka stwierdza również, że publikacja będąca podstawą postępowania jest z pewnością najciekawszym materiałem w dorobku Kandydatki i wnosi ona istotny wkład w rozwój przede wszystkim pola analiz dyscypliny, gdyż problematyka niepełnosprawności nie pojawiała się w kręgu zainteresowań socjologów często. W tym też Recenzentka upatruje największą wartość rozprawy. 3 Prof. Anna Kwak oceniając rozprawę habilitacyjną dr G. Mikołajczyk - Lerman podkreśla, że jej tematyka jest sama z siebie ważna społecznie i wkomponowana fundamentalnie w politykę anty-dyskryminacyjną i politykę społeczną mającą na celu chronienie praw osób niepełnosprawnych i przeciwdziałanie ich wykluczaniu z życia społecznego. Zwraca zarazem uwagę na fakt, iż: (…) patrząc na pracę z szerszej perspektywy należy stwierdzić, że jest ona bardzo wartościowym opracowaniem tematu, ważnego ze społecznego punktu widzenia. Poszczególne rozdziały są opracowane bardzo wnikliwie, ujmują zjawisko od strony społecznej i podejmowanych regulacji prawnych w wymiarze międzynarodowym. Przedstawiony zakres materiałów uświadamia światowe tendencje w podejściu do niepełnosprawności i stan realizacji zobowiązań przez Polskę. Praca wpisuje się w ogólnie przyjęty nurt działań na rzecz równości praw i walki z dyskryminowaniem jednostek słabszych. Jest dobrze od strony naukowej przygotowaną socjologiczną rozprawą. Oceniając rozprawę habilitacyjną Prof. J. Grotowska –Leder stwierdza, że: Nie ulega wątpliwości, że koncentracja analiz na wieloaspektowo ujętej sytuacji życiowej – rodzinnej, socjalnej, edukacyjnej, partycypacji społecznej – niepełnosprawnych dzieci w perspektywie obowiązujących regulacji prawnych jest niezwykle cenna, a zaproponowane podejście ma charakter nowatorski i dowodzi wkładu Habilitantki w rozwój dyscypliny. Połączenie perspektywy praw dziecka i socjologicznej analizy warunków życia i rozwoju dzieci niepełnosprawnych wskazuje także na walory aplikacyjne opracowania. Zwraca zarazem uwagę na pewne słabości rozprawy, jak choćby te, dotyczące przeglądu badań nad niepełnosprawnością dzieci, ograniczony praktycznie do prezentacji polskiego dorobku empirycznego, w sytuacji, gdy w spisie wykorzystanych przez Habilitantkę pozycji jest wiele pozycji zagranicznych, dotyczących badań nad niepełnosprawnością dziecka, a w kolejnych rozdziałach empirycznych Habilitantka nawiązuje do ich ustaleń. Recenzentka jest również zdania, że prowadzone przez Habilitantkę analizy zyskałyby na atrakcyjności, gdyby ich Autorka bardziej syntetycznie nie zaś opisowo i sprawozdawczo przedstawiała interesujący, ogromny materiał empiryczny. Ocena dorobku naukowego Prof. Iwona Chrzanowska oceniając dorobek naukowy Habilitantki podkreśla rangę społeczną podnoszonych problemów i w tym upatruje główną wartość tego dorobku. W 4 przedstawionych do oceny tekstach odzwierciedlenie znajdują główne obszary Jej zainteresowań czyli: prawa dziecka, rodzina, w tym rodzina z dzieckiem z niepełnosprawnością, zagrożenie marginalizacją i wykluczeniem społecznym osób ze środowisk defaworyzowanych. Wśród głównych zastrzeżeń, zwłaszcza w odniesieniu do tekstów będących efektem realizowania projektów badawczych, znajduje się brak jednoznacznej informacji na temat autorstwa i prawa wykorzystania wyników badań czy informacji dotyczących próby badawczej. Jednocześnie Prof. I. Chrzanowska stwierdza, że dorobek naukowy Habilitantki spełnia w sensie ilościowym kryteria ustanowione zapisami Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym. Pani prof. Anna Kwak dokonując w sposób syntetyczny oceny dorobku i działalności naukowej, badawczej i organizacyjnej Habilitantki stwierdza, że dorobek ten świadczy o dużej aktywności dr G. Mikołajczyk-Lerman, nastawionej na zbieranie, rozwijanie i przekazywanie wiedzy i doświadczeń. Publikowane prace, wystąpienia na konferencjach oparte na wynikach uzyskanych z badań, utrzymywane są w nurcie socjologicznych rozważań głównie na temat rodziny i jej trudności wynikających z niepełnosprawności dziecka. Te inne obejmują (a) badania rodzin w regionie łódzkim; (b) analizę działalności organizacji pozarządowych na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w Łodzi; (c) analizę praw dziecka niepełnosprawnego; (d) kwestie małoletniego rodzicielstwa; (e) rodzinne sieci wsparcia. Prof. J. Grotowska –Leder oceniając dorobek naukowy, jego znaczenie i proces jego upowszechniania stwierdza, że dorobek ten jest znaczący w sensie liczbowym, zróżnicowany pod względem form publikacyjnych, nieco mniej satysfakcjonujący pod względem jakości opracowań mierzonej miejscem publikowania. Recenzentka podkreśla zarazem, że z wyjątkiem trzech pozycji, pozostałe opracowania Habilitantki są autorskie i stanowią spójną całość, składającą się na konsekwentnie rozwijane zainteresowania złożonymi problemami funkcjonowania współczesnych rodzin, ujmowanymi z perspektywy relatywnie nowych subdyscyplinach socjologicznych: socjologii niepełnosprawności i socjologii dzieciństwa, przyczyniając się do ich rozwoju poprzez łączenie w analizie problemu niepełnosprawności dziecka kilku perspektyw: perspektywy socjologicznej, prawnej i instytucjonalnej. Recenzentka zwraca również uwagę na fakt, iż w swoich badaniach dr Grażyna MikołajczykLerman stosuje podejście triangulacyjne łącząc podejście ilościowe i jakościowe. Prof. J. Grotowska –Leder pisze też o znaczących osiągnięciach i dużym doświadczeniu habilitantki w realizacji projektów badawczych i działalności eksperckiej, które stanowią ważne kryterium 5 oceny aktywności naukowej. Recenzentka wskazuje również na to, że ekspercka działalność dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman datuje się dosyć wcześnie w Jej naukowej biografii, ponieważ jeszcze przed podjęciem pracy w Instytucie Socjologii Habilitantka kierowała Poradnią Rodzinną, po uzyskaniu stopnia doktora współpracowała ze Stowarzyszeniem Pomocy Nieletnim Rodzicom, a obecnie współpracuje z Regionalnym Centrum Polityki Społecznej, prowadząc cykliczne szkolenia dla pracowników socjalnych oraz uczestniczy w interdyscyplinarnych panelach eksperckich. Prof. Anna Firkowska –Mankiewicz dorobek naukowy Habilitantki ocenia dość krytycznie, wskazując m.in. na dużo powtórzeń, autocytowań, dość popularnie traktowanej polityki społecznej i na mało rzetelne analizy socjologiczne. I tak np. artykuł poświęcony współczesnym dylematom prokreacyjnym powtarza tezy zawarte w doktoracie, artykuł „Zaniedbane dzieciństwo” przywołuje tezy poruszane w „Nieletnim rodzicielstwie”, w artykułach poświęconych rodzinie w województwie łódzkim zamiast analiz socjologicznych pojawia się postulatywna polityka społeczna, a z kolei skądinąd ciekawy artykuł poświęcony sytuacji dzieci niepełnosprawnych podsumowuje główne tezy rozprawy habilitacyjnej. O ewidentnych błędach, dotyczących m.in. niezrozumienia przez Autorkę na czym polega rozróżnienie między edukacją integracyjną a włączającą, będę jeszcze mówić omawiając rozprawę habilitacyjną – tu jedynie niech zaświadczy o tym sformułowanie „integracja włączająca” (Zaniedbane dzieciństwo, 2010, s. 166), które trudno uznać za lapsus lingua, a także utożsamienie nauczania zintegrowanego z integracyjnym (s.66). Ocena działalności organizacyjnej i dydaktycznej Wszyscy Recenzenci odnotowują lub wręcz podkreślają wysoką aktywność dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman w pracach organizacyjnych na rzecz uczelni i szerszego środowiska. Dr Grażyna Mikołajczyk-Lerman pełniła i pełni nadal szereg funkcji w Instytucie Socjologii UŁ i na Wydziale. Jest Kierownikiem Ośrodka Kształcenia Służb Społecznych, Kierownikiem Studiów Podyplomowych Diagnoza dziecka i jego rodziny oraz Asystent Rodziny, kierownikiem studiów niestacjonarnych I stopnia na kierunku Praca Socjalna organizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (2008-2011), Przewodniczącą Rady Programowej kierunku Praca Socjalna, członkiem ważnych komisji instytutowych i wydziałowych: Komisji Wydziałowej ds. Nauczania (2008-2011), członkiem Rady Konsultacyjnej w Instytucie Socjologii. Brała udział we wprowadzaniu na Wydziale Krajowych Ram Kwalifikacji. Przez wiele lat uczestniczyła jako sekretarz i członek w pracach komisji rekrutacyjnych oraz pełniła funkcję opiekuna wielu roczników studiów oraz studenckich praktyk zawodowych. 6 Oceny dorobku dydaktycznego habilitantki są zróżnicowane ale pozytywne. W recenzjach zwrócona została uwaga na to, iż Habilitantka prowadzi zajęcia dla studentów socjologii i pracy socjalnej na różnych poziomach kształcenia uniwersyteckiego: studiach licencjackich i magisterskich oraz studiach podyplomowych, w różnych formach: wykłady, konwersatoria, seminaria dyplomowe. Zaś treści realizowanych zajęć są zróżnicowane– obok zajęć kursowych dotyczących struktur społecznych i zmiany społecznej oraz socjologii rodziny, prowadzi zajęcia z socjologii niepełnosprawności oraz socjologii dzieciństwa i młodzieży. Dydaktyczne osiągnięcia Habilitantki to także prowadzenie z sukcesem projektów badawczych, które stanowiły podstawę przygotowywanych pod Jej kierunkiem licznych prac dyplomowych. W recenzjach zwraca się też uwagę na zaangażowanie Habilitantki w organizację kształcenia lifelong learning pracowników socjalnych. Prowadzi również kursy o zróżnicowanej tematyce w ramach studiów podyplomowych. Tak np. prof. Anna Kwak podkreśla, że ważnym elementem działalności naukowo- dydaktycznej Habilitantki jest jej wkład w doskonalenie zawodowe pracowników socjalnych obejmujący również opracowanie autorskich programów szkoleń dla pracowników służb pomocy społecznej i integracji społecznej (na bazie współpracy z Regionalnym Centrum Polityki Społecznej). Nie mogę także pominąć pracy nad powołaniem i kierowaniem studiami podyplomowymi (UŁ) w zakresie funkcjonowania dziecka i rodziny, adresowanymi do pracowników pomocy społecznej. Podjęta w programie tematyka świadczy o wspaniałym wyczuciu potrzeb edukacyjnych dla tego kręgu odbiorców. Konkluzje Recenzentów Prof. dr hab. Anna Firkowska - Mankiewicz Podsumowując, stwierdzam, że dorobek i rozprawa habilitacyjna dr Grażyny MikołajczykLerman nie spełnia, w moim przekonaniu, wymagań stawianym rozprawom habilitacyjnym o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki z dnia 14 marca 2003 r. (Dz. U. nr 65, poz. 595 z późn. zm.), a liczne, nie udokumentowane cudzysłowami, zapożyczenia z prac innych autorów dyskwalifikują nie tylko jej rozprawę, ale stawiają pod znakiem zapytania jej kompetencje jako nauczyciela akademickiego, który wypromował około stu magistrów i zrecenzował ponad 400 prac magisterskich i licencjackich. Prof. Iwona Chrzanowska - Zaprezentowany do oceny materiał odnoszący się do działalności organizacyjnej, dydaktycznej i naukowo-badawczej Habilitantki oceniam pozytywnie mimo wielu sformułowanych, zwłaszcza w kontekście ostatniego z obszarów, uwag. W sensie 7 ilościowym zaprezentowany, a i przedstawiony do oceny dorobek naukowo-badawczy nie jest imponujący. Jakościowo osadzony jest w obszarze dyscypliny, którą Kandydatka reprezentuje. Warte podkreślenia jest, iż problematyka, którą uczyniła osią swoich rozważań naukowych dr Grażyna Mikołajczyk-Lerman jest społecznie bardzo ważna: prawa dziecka, zagadnienie rodziny, w tym z dzieckiem z niepełnosprawnością, sama problematyka niepełnosprawności, zagrożenia wykluczeniem społecznym dziecka i jego rodziny, gdy trajektoria życia związana jest z niepełnosprawnością to zagadnienia, które współcześnie stają się coraz istotniejsze w debatach społecznych. Stały się one jedną z przyczyn, ale i konsekwencji humanizacji życia społecznego, oby coraz częściej rzeczywistej, a nie tylko deklaratywnej zmiany paradygmatycznej. W tym należy pokładać nadzieję na już tylko interdyscyplinarność rozważań, których konsekwencją stanie się jednak rzeczywistość integracji, a nie wykluczenia osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Odnosząc się zatem do kryteriów sformułowanych w art. 16 i 17 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65 poz. 595 ze zm. W Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365) uznaję, że dorobek organizacyjny, dydaktyczny i naukowo-badawczy dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman pozwala Socjologicznego Uniwersytetu na rekomendowanie Radzie Łódzkiego osoby Habilitantki Wydziału Ekonomiczno- w kolejnych etapach postępowania o nadanie Jej stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk społecznych w dyscyplinie socjologia. Prof. Anna Kwak: Całość dorobku naukowego w pełni uzasadnia moją pozytywną ocenę. Wnoszę o dopuszczenie dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman do dalszych etapów przewidzianych w procedurze habilitacyjnej. Prof. Jolanta Grotowska –Leder: Biorąc pod uwagę naukowe dokonania dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman uzyskane po uzyskaniu stopnia doktora, rozprawę habilitacyjną, która stanowi wkład do dyscypliny socjologia, oraz aktywność organizacyjną i dydaktyczną Habilitantki oceniam, że spełnia ona kryteria Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65 poz. 595 ze zm. W Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365) i wnoszę do Rady Wydziału EkonomicznoSocjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego o Jej dopuszczenie do kolokwium habilitacyjnego. Po podsumowaniu opinii Recenzentów dotyczących działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman oraz po dyskusji Komisja jednomyślnie stwierdza, iż Habilitantka, mimo jednej recenzji negatywnej, spełnia wymagania określone w art. 26 ust. Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz o 8 stopniach i tytule w zakresie sztuki. W związku z tym wnosi do Rady Wydziału EkonomicznoSocjologicznego UŁ o dopuszczenie dr Grażyny Mikołajczyk-Lerman do kolokwium habilitacyjnego. Podpisali: 1. prof. zw. dr hab. Danuta Walczak -Duraj-przewodnicząca……………………… 2. prof. zw. dr hab. Elżbieta Kryńska ………………………………………………… 3. prof. zw. dr hab. Bogusław Sułkowski ……………………………………………… 4. dr hab. Jerzy Krzyszkowski, prof. nadzw. UŁ……………………………………… 5. dr hab. Ewa Malinowska, prof. nadzw. UŁ…………………………………………. 9
