21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektami Rafał Derlacz Zakład Regulacji Metabolizmu, Wydział Biologii, UW [email protected] [email protected] Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Skąd się biorą projekty (spełnianie czyichś potrzeb): ‐ przestarzałość istniejących produktów, rozwiązań ‐ siły konkurencji (walka o pozycję na rynku) ‐ wymagania odbiorcy = klienta ‐ sugestie pracowników ‐ konieczność reorganizacji przedsiębiorstwa ‐? ‐? KIEROWNIK PROJEKTU Chęci i potrzeby Cele Wymagania funkcjonalne Wymagania techniczne Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Ocena potrzeb: ‐ potrzeby istnieją na różnych poziomach ‐ potrzeby trzeba oddzielić od chęci ‐ projekty mogą dotyczyć sprzecznych ze sobą potrzeb ‐ klienci często nie znają lub nie rozumieją swoich potrzeb ‐ potrzeby ocenia się poprzez analizę dokumentacji, wywiady, badania, adudyty Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Prototypowanie i doprecyzowanie potrzeb: Prototypowanie: ‐ określenie wymagań ‐ budowa prototypu lub modelu, który pomaga w sprecyzowaniu wymagań ‐ tworzy się określone reguły, które mają zapobiec chaosowi Doprecyzowywanie: ‐ dopracowanie na kolejnych etapach ‐ początkowe określenie zakresu, który jest uszczegóławiany w miarę trwania projektu ‐ nie wolno mylić uszczegóławiania zakresu z jego rozrostem Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Formułowanie właściwych celów: ‐ porozumienie między kimś, kto czegoś potrzebuje, a kimś kto może to zapewnić ‐ na wszystkich poziomach: firmy, projektu, zespołu, zadania ‐ opiera się na modelu SMART: Specific Measurable S Sprecyzowany M Mierzalny Agreed‐upon Realistic A Akceptowalny R Realistyczny Time‐constrained T Terminowy Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Wymagania: Funkcjonalne – CO? Techniczne – JAK? ‐ nietechniczne ‐ szczegółowe komponenty ‐ zrozumiałe ‐ określone technologie ‐ specyfikacje dotyczące wydajności ‐ specyfikacje projektowe ‐ właściwości i osiągi ‐ zorientowane na zespół ‐ zorientowane na klienta Podstawowe problemy przy określaniu wymagań: ‐ klienci podający wymagania techniczne ‐ członkowie zespołu projektowego chcący poprawić wymagania funkcjonalne klienta Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Projekt: (sens podejmowania realizacji projektu dyktuje potrzeba) ‐ tymczasowa działalność podejmowana w celu wytworzenia unikatowego wyrobu, usługi lub osiągnięcia unikatowego rezultatu PROGRAM 1 Projekt C Projekt A Projekt B Ciągła działalność organizacji Projekt D Projekt E PROGRAM 2 Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Projekt: (cechy charakterystyczne) ‐ tymczasowość, ale nie krótkotrwałość = określony początek i koniec A) projekt jest często efektem tak zwanej okazji rynkowej, co ma charakter przejściowy B) zespół projektowy rzadko funkcjonuje dłużej niż sam projekt ‐ unikatowość wyrobu, usługi czy rezultatu ‐ stopniowe doprecyzowywanie = tworzenie czegoś w kilku etapach, dodając kolejne szczegóły Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem: ‐ określenie wymagań ‐ wyznaczenie jasnych i osiągalnych celów ‐ utrzymywanie równowagi między trudnymi do pogodzenia wymaganiami wyznaczającymi jakość: A) zakresu B) czasu C) kosztów ‐ dostosowanie specyfikacji do różnych interesariuszy Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem: ‐ określenie wymagań ‐ wyznaczenie jasnych i osiągalnych celów ‐ utrzymywanie równowagi między trudnymi do pogodzenia wymaganiami wyznaczającymi jakość: A) zakresu B) czasu C) kosztów ‐ dostosowanie specyfikacji do różnych interesariuszy Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Potrójne ograniczenie projektu Koszt Zakres ‐ odpowiednie wyważenie trzech wymiarów potrójnego ograniczenia ‐ połączenie sztuki i rzemiosła ‐ stałe doprecyzowywanie projektu Czas Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem: ‐ określenie wymagań ‐ wyznaczenie jasnych i osiągalnych celów ‐ utrzymywanie równowagi między trudnymi do pogodzenia wymaganiami wyznaczającymi jakość: A) zakresu B) czasu C) kosztów ‐ dostosowanie specyfikacji do różnych interesariuszy Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Interesariusze i ich wpływ na projekt Sponsor Użytkownicy Interesariusze mają różną możliwość wpływania na Projekt Instytucje nadzorujące Podmioty zewnętrzne Członkowie zespołu Projekt Podmioty wewnętrzne Podwykonawcy Ważne jest aby zbadać, kto może zabić Projekt. Wymagania tego podmiotu należy spełnić w pierwszej kolejności. Wyższe kierownictwo Dostawcy Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Relacje między interesariuszami a projektem Projekt Sponsor Kierownik projektu Zespół kierujący projektem Zespół realizujący projekt Interesariusze projektu Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Kanon wiedzy o zarządzaniu projektem Umiejętności interpersonalne ic z oś ia n t n ę j ie ądza um arz i a u z z ied kres W za Wiedza, normy, standardy z danego obszaru zastosowań Zr oz um ien pr ie oje ot ktu ocz en ia Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem ‐ definicja cyklu życia projektu ‐ pięć grup procesów zarządzania projektem Kanon wiedzy o zarządzaniu projektem Umiejętności interpersonalne ic z ś o n nia t ę iej ądza m rz u i a u za z ied kres W za ‐ dziewięć obszarów wiedzy Wiedza, normy, standardy z danego obszaru zastosowań Zr oz um ien pr ie oje ot ktu ocz en ia Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Cykl życia projektu Rozpoczęcie Planowanie Realizacja Zakończenie ‐ kolejne etapy następują zwykle jeden po drugim ‐ koszty oraz zaangażowanie zasobów są na początku niskie, następnie zaczynają wzrastać ‐ poziom niepewności jest najwyższy na początku projektu, a więc najwyższe jest ryzyko ‐ możliwość wywierania wpływu przez interesariuszy jest największa na początku projektu, potem stopniowo malej Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Cykl życia projektu, typowa kolejność etapów Materiały wejściowe Etapy Pomysł Zespół kierujący projektem POCZĄTKOWY POŚREDNIE KOŃCOWY Akceptacja Rezultaty kierowania projektem Karta Plan Deklaracja zakresu Wykonanie projektu Plan bazowy Zatwierdzenie Przekazanie Produkt Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Karta projektu: (zwięzły dokument, wyznaczenie obszaru pełnomocnictw, określa nazwiska i stanowiska pod kątem obowiązków w projekcie, planuje przepływ informacji i dostęp do dokumentacji, określa oczekiwania względem kontroli zmian, budżetowania i raportów wykonawczych) ‐ źródło uprawnień w czasie realizacji projektu ‐ pisemne porozumienie między kierownictwem firmy, kierownikiem projektu, a kierownikami funkcyjnymi ‐ wstępne przypisanie ról i obowiązków (odpowiedzialności) Dokument wymagań projektu: ‐ dokumentuje cele i wymagania projektu ‐ dokumentuje analizę ekonomiczno‐finansową ‐ jest przygotowywany przez zespół projektowy do zatwierdzenia przez kierownictwo firmy i część interesariuszy ‐ często wykorzystywany do osiągania kompromisu między interesariuszami Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Cykl życia projektu, typowa kolejność etapów Cykl życia Biznesplan produktu Pomysł Użytkowanie produktu Cykl życia projektu ETAP POCZĄTKOWY W yc of an ie cja a z i l a Aktu Produkt ETAPY POŚREDNIE ETAP KOŃCOWY Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Cykl życia projektu, wpływ interesariuszy Wpływ interesariuszy WYSOKI Koszty zmian NISKI Czas trwania projektu Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Ponoszone koszty i zaangażowanie personelu Cykl życia projektu, poziom ponoszonych kosztów Etapy pośrednie projektu Etap końcowy Etap początkowy Czas Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Grupy procesów zarządzania projektem 1. Grupę procesów rozpoczęcia ZAPLANUJ WYKONAJ 2. Grupę procesów planowania 3. Grupę procesów realizacji 4. Grupę procesów monitorowania i kontroli 5. Grupę procesów zakończenia DZIAŁAJ SPRAWDŹ Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Grupy procesów zarządzania projektem 1. Grupę procesów rozpoczęcia 2. Grupę procesów planowania Proces monitorowania i kontroli 3. Grupę procesów realizacji 4. Grupę procesów monitorowania i kontroli 5. Grupę procesów zakończenia Proces planowania Proces rozpoczęcia Proces zakończenia Proces realizacji Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Grupy procesów zarządzania projektem – granice projektu Granice projektu Proces monitorowania i kontroli Proces planowania Inicjator (Sponsor) Materiały wejściowe Produkty Użytkownicy Proces zakończenia Proces rozpoczęcia Proces realizacji Archiwa Aktywa procesów Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Poziom wzajemnego oddziaływania Oddziaływanie między grupami procesów Grupa procesów realizacji Grupa procesów planowania Grupa procesów zakończenia Grupa procesów rozpoczęcia POCZĄTEK Grupa procesów monitorowania i kontroli Czas KONIEC Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Dziewięć obszarów wiedzy zarządzania projektem Zarządzanie integracją projektu Zarządzanie zakresem projektu Zarządzanie czasem w projekcie Zarządzanie kosztem projektu Zarządzanie jakością w projekcie Zarządzanie zasobami ludzkimi w projekcie Zarządzanie komunikacją w projekcie Zarządzanie ryzykiem w projekcie Zarządzanie zamówieniami w projekcie Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Zarządzanie integracją projektu Zarządzanie zakresem projektu Zarządzanie czasem w projekcie a. tworzenie karty a. planowanie zakresu a. określenie działań b. tworzenie deklaracji zakresu b. precyzowanie zakresu b. określenie kolejności działań c. opracowanie planu kierowania c. tworzenie struktury podziału prac c. szacowanie zasobów działań d. kierowanie i zarządzanie projektem d. weryfikowanie zakresu e. monitorowanie i kontrola prac f. zintegrowana kontrola zmian e. kontrola zakresu d. szacowanie czasu trwania działań e. tworzenie harmonogramu f. kontrola harmonogramu g. zamknięcie projektu Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Zarządzanie kosztem projektu Zarządzanie jakością w projekcie Zarządzanie zasobami ludzkimi w projekcie a. szacowanie kosztów a. planowanie jakości a. planowanie zasobów ludzkich b. budżetowanie kosztów b. przeprowadzenie zapewnienia jakości b. pozyskiwanie zespołu projektu c. kontrola kosztów c. przeprowadzenie kontroli jakości c. kształtowanie zespołu projektu d. kierowanie zespołem projektu Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Zarządzanie komunikacją Zarządzanie integracją w projekcie projektu Zarządzanie ryzykiem w Zarządzanie zakresem projekcie projektu Zarządzanie zamówieniami Zarządzanie czasem w w projekcie projekcie a. planowanie komunikacji a. planowanie zarządzania ryzykiem a. planowanie zakupów i przejęć b. dystrybucja informacji b. identyfikacja ryzyk b. planowanie kontraktów c. sprawozdawczość wykonania c. jakościowa analiza ryzyk c. analizowanie ofert d. zarządzanie interesariuszami d. ilościowa analiza ryzyk d. wybór dostawców e. planowanie reakcji na ryzyka e. administracja kontraktami f. monitorowanie i kontrola ryzyka f. zamknięcie kontraktów Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Kanon wiedzy o zarządzaniu projektem Umiejętności interpersonalne ic z oś ia n t n ę j ie ądza um arz i a u z z ied kres W za Wiedza, normy, standardy z danego obszaru zastosowań Zr oz um ien pr ie oje ot ktu ocz en ia Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Kanon wiedzy o zarządzaniu projektem Umiejętności interpersonalne ic z oś ia n t n ę j ie ądza um arz i a u z z ied kres W za Wiedza, normy, standardy z danego obszaru zastosowań Zr oz um ien pr ie oje ot ktu ocz en ia Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Umiejętności interpersonalne: ‐ skuteczna komunikacja ‐ wywieranie wpływu na organizację (skuteczne działanie) ‐ przywództwo ‐ motywowanie ‐ negocjowanie i zarządzanie konfliktami ‐ rozwiązywanie problemów Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Kanon wiedzy o zarządzaniu projektem Umiejętności interpersonalne ic z oś ia n t n ę j ie ądza um arz i a u z z ied kres W za Wiedza, normy, standardy z danego obszaru zastosowań Zr oz um ien pr ie oje ot ktu ocz en ia Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Wiedza i umiejętności z zakresu szeroko rozumianego zarządzania: ‐ zarządzanie finansowe i rachunkowość ‐ zamówienia i zaopatrzenie ‐ sprzedaż i marketing ‐ kontrakty i prawo handlowe ‐ wytwarzanie i dystrybucja ‐ logistyka i łańcuch dostaw ‐ planowanie strategiczne ‐ struktury organizacyjne ‐ rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy ‐ technologie informatyczne Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Zarządzanie projektem Kanon wiedzy o zarządzaniu projektem Umiejętności interpersonalne ic z oś ia n t n ę j ie ądza um arz i a u z z ied kres W za Wiedza, normy, standardy z danego obszaru zastosowań Zr oz um ien pr ie oje ot ktu ocz en ia Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Narzędzia wyboru // oceny projektu: ‐ narzędzia ilościowe A) wskaźnik opłacalności (BCR) B) wartość bieżąca (PV) i wartość bieżąca netto (NPV) C) okres zwrotu nakładów ‐ czynniki jakościowe A) nastawienie interesariuszy B) zgodność organizacyjna C) analiza ryzyka Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Narzędzia wyboru // oceny projektu: ‐ narzędzia ilościowe Wskaźnik opłacalności (Benefit‐Cost Ratio) A) wskaźnik opłacalności (BCR) B) wartość bieżąca (PV) i wartość bieżąca netto (NPV) C) okres zwrotu nakładów Analiza porównawcza korzyści względem kosztów Korzyści // Koszty ‐ czynniki jakościowe A) nastawienie interesariuszy B) zgodność organizacyjna C) analiza ryzyka Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Narzędzia wyboru // oceny projektu: ‐ narzędzia ilościowe ‐ jak jest wartość przyszłych przepływów pieniężnych w chwili obecnej? A) wskaźnik opłacalności (BCR) B) wartość bieżąca (PV) i wartość bieżąca netto (NPV) C) okres zwrotu nakładów ‐ czynniki jakościowe A) nastawienie interesariuszy PV = FV/(1+ i)n FV ‐ wartość przyszła i – wartość kapitału (stopa procentowa lub wewnętrzna stopa dyskontowa) n – liczba okresów od chwili obecnej B) zgodność organizacyjna C) analiza ryzyka Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Narzędzia wyboru // oceny projektu: ‐ narzędzia ilościowe ‐ jak jest wartość przyszłych przepływów pieniężnych w chwili obecnej? A) wskaźnik opłacalności (BCR) B) wartość bieżąca (PV) i wartość bieżąca netto (NPV) C) okres zwrotu nakładów NPV = PV (korzyści) – PV (inwestycji) Dla stopy dyskontowej (procentowej) = 10% ‐ czynniki jakościowe A) nastawienie interesariuszy B) zgodność organizacyjna C) analiza ryzyka Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Narzędzia wyboru // oceny projektu: ‐ narzędzia ilościowe A) wskaźnik opłacalności (BCR) B) wartość bieżąca (PV) i wartość bieżąca netto (NPV) C) okres zwrotu nakładów Osiągnięcie zysku nie jest jedynym celem projektu Ważne jest: ‐ jak szybko osiągnie się ZYSK ‐ jak szybko odzyska się zainwestowany KAPITAŁ ‐ czynniki jakościowe A) nastawienie interesariuszy B) zgodność organizacyjna C) analiza ryzyka Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW 21 ‐ 22 Ekonomia nowoczesnych technologii Rafał Derlacz ‐‐ Zakład Regulacji Metabolizmu UW