Choroby cywilizacyjne

Choroby cywilizacyjne
Definicja
Choroby cywilizacyjne są definiowane jako globalnie
występujące, powszechne choroby, do których
wystąpienia lub rozprzestrzenienia przyczynił się
postęp współczesnej cywilizacji. Z tego też powodu
zamiennie używa się nazwy „choroby XXI wieku”.
Definicja ta odnosi się jednak do określonego czasu i
miejsca. Choroba raz zakwalifikowana jako
cywilizacyjna pozostaje nią jedynie do czasu, kiedy
ludzkość nie upora się z owym problemem, a
zachorowalność i śmiertelność z jej powodu nie
zmniejszy się i nie straci wymiaru globalnego.
Przyczyny chorób cywilizacyjnych
Do bezpośrednich przyczyn chorób
cywilizacyjnych można zaliczyć, m.in.:


brak ruchu fizycznego i prowadzenie
siedzącego trybu pracy i życia,
niezdrowe, schemizowane pożywienie,

stosowanie różnego rodzaju używek,

większa podatność na stres,

szybkie tempo życia,

brak odpoczynku.
Do przyczyn pośrednich zaliczyć możemy:
 industrializacja
 urbanizacja
 mechanizacja
 motoryzacja
 chemizacja rolnictwa
 nadmierne zanieczyszczenie środowiska
 większy poziom hałasu i promieniowania
Do chorób cywilizacyjnych można zaliczyć
1. nowotwory
2. choroby zakaźne – AIDS, gruźlica,
3. choroby układu oddechowego – zwłaszcza przewlekła obturacyjna
choroba płuc (POChP),
4. choroby układu krążenia i choroby serca – zawał, choroba wieńcowa,
nadciśnienie tętnicze, miażdżyca,
5. choroby przewodu pokarmowego – wrzody, biegunka, zaparcia, choroba
refleksowa przełyku,
6. choroby o podłożu psychicznym, dewiacje społeczne – depresja,
alkoholizm, uzależnienia, pracoholizm, narkomania, anoreksja i bulimia,
wypalenie zawodowe
7. inne – alergie otyłość, osteoporoza, cukrzyca.
Choroba Układu Krążenia
Do chorób układu zaliczane są:












Jest to schorzenia dotyczące narządów i
tkanek wchodzących w skład układu
krążenia, a w szczególności serca, tętnic i
żył, dlatego często są też nazywane
chorobami układu sercowo-naczyniowego
miażdżyca
choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)
zaburzenia rytmu i przewodzenia
zaburzenia automatyzmu i przewodzenia
wady serca
Główne objawy to m.in.
ostre zapalenie osierdzia
tamponada serca
 Duszność i sinica
zaciskające zapalenie osierdzia
 bóle serca i jego kołatanie serca
nowotwór serca
 Obrzęki oraz utrata przytomności (omdlenia)
niewydolność serca
 ból głowy i zawroty
nadciśnienie tętnicze
choroby aorty i naczyń obwodowych
Najczęściej mamy do czynienia z
cukrzyca typu II, w której
insulinooporność współistnieje z
zaburzeniami wydzielania insuliny.
W Polsce choruje na nią ok. 2 mln
osób. Chociaż stwierdzono, że
szansa zachorowania na cukrzycę
wzrasta z wiekiem ostanie trendy
epidemiologii cukrzycy typu II
mówią o obniżeniu wieku osób
chorujących.
Cukrzyca
Nadwaga i otyłość są zazwyczaj konsekwencją
niewłaściwej diety oraz braku ćwiczeń
fizycznych. Otyłość, obok cukrzycy, jest drugim
z czynników ryzyka, którego częstość
występowania w skali świata narasta.
W Europie 20-30% populacji zalicza się do otyłych. Ten
procent stale się zwiększa. Nadwagą lub otyłością
dotkniętych jest w Polsce 62% mężczyzn i 50% kobiet. Nie
ulega wątpliwości, że epidemia otyłości związana jest ze
zmienionym trybem życia współczesnego człowieka,
zwłaszcza w krajach rozwiniętych.
Nadwaga i otyłość
Astma to często występująca, przewlekła,
choroba zapalna dróg oddechowych
charakteryzująca się różnorodnymi i
nawracającymi objawami, odwracalną
obturacją dróg oddechowych i skurczem
oskrzeli.
Do częstych objawów należą:

świsty,

kaszel,

ucisk w klatce piersiowej

duszność.
Astma
oskrzelowa
Depresja
Określenie „mam depresję” bardzo zmieniło
znaczenie w ciągu ostatnich lat. Kiedyś
oznaczało „doła”, chwilowe złe samopoczucie,
dziś- poważną chorobę, która nieleczona
uniemożliwia normalne życie.
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do
2020r stanie się ona drugą najczęstszą chorobą
po chorobach układu krążenia. Przerażające?
Dla osób zdrowych to jak czytanie horroru.
Dla chorych- świat, w którym muszą żyć.
Najważniejszym czynnikiem ryzyka raka
jelita grubego jest wiek- pojawia się po 50
roku życia.
Inne czynniki ryzyka to brak ruchu,
niewłaściwa dieta i palenie papierosów.
Nowotwór
Rak jelita grubego to nowotwór numer dwa
w Polsce a numer jeden w Europie. Co roku
zapada na niego około 330 tys. Europejczyków.
Co gorsza częstość zachorowań rośnie, gdyż to
typowa choroba cywilizacyjna. W Polsce częstość
zachorowań wzrasta od lat, mniej więcej o 2,5%
rocznie
AIDS jest zespołem nabytego upośledzenia
odporności. Polega na utracie naturalnej odporności
organizmu – ciało osoby chorej nie jest w stanie
zwalczać zakażeń i drobnoustrojów.
Szacuje się ,że na świecie żyją aż 33 miliony osób
zakażonych wirusem HIV (który z czasem może, acz nie
musi przekształcać się w AIDS).
AIDS stanowi chorobę, którą można się tylko zarazić –
pojawia się w wyniku zakażenia. Wirus HIV przenika do
układu krwionośnego, atakując limfocyty oraz makrofagi i
niszcząc układ odpornościowy. Wirus atakuje również
ośrodkowy układ nerwowy – przez co choroba wywołuje
również problemy z koordynacją ruchów, pamięcią, a także
widzeniem.
Zakażenie może nastąpić przez krew, lub nasienie.
Zazwyczaj wiąże się z ryzykownymi zachowaniami
seksualnymi (jak brak zabezpieczenia).
AIDS
Profilaktyka chorób
cywilizacyjnych
,,Znacznie lepiej jest zapobiegać
chorobie niż ją leczyć, podobnie jak
lepiej jest zawczasu przewidywać
burzę i ratować się przed nią niż
być przez nią porwanym”
Bernardino Ramazzini
Właściwa Dieta
Racjonalne żywienie polega na systematycznym dostarczaniu organizmowi
energii i wszystkich składników niezbędnych do życia we właściwej ilości i
proporcji. Tego typu odżywianie warunkuje prawidłowy rozwój i funkcjonowanie
organizmu oraz przyczynia się do opóźnienia procesu starzenia a także zapobiega
przewlekłym chorobom metabolicznym. Aby spełnić ten warunek dietę należy
urozmaicać tzn. komponować z różnych produktów pochodzenia zwierzęcego
i roślinnego. Zróżnicowanie ilościowe
i jakościowe powinno uwzględniać płeć, wiek, stan fizjologiczny i rodzaj
aktywności psychofizycznej.
Ruch
W ostatnich latach preferuje się model piramidy żywienia
śródziemnomorskiego,
w którym oprócz optymalnej dla zdrowia diety uwzględniono regularny wysiłek
fizyczny, jako kolejny element zachowania dobrego stanu zdrowia.
Codzienna aktywność fizyczna przynosi bowiem istotne korzyści zdrowotne:
 Modyfikuje czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca
 Redukuje nadciśnienie tętnicze
 Zapobiega cukrzycy
 Zmienia profil lipidowy krwi
 Umożliwia kontrolę masy ciała
 Poprawia nastrój i samopoczucie
Udowodniono,że regularny wysiłek fizyczny obniża współczynnik umieralności co
oznacza, że ludzie aktywni żyją zdrowiej
i dłużej.Zalecenia w odniesieniu do aktywności fizycznej odnoszą się nie tylko do
ludzi zdrowych; ruch zapobiega rozwojowi nadciśnienia tętniczego, ale także
obniża je u osób chorych. Regularna aktywność fizyczna zapobiega również
cukrzycy typu II, poprzez korzystny wpływ na metabolizm glukozy
i reakcję komórek na insulinę. Systematyczny wysiłek i ćwiczenia fizyczne
wpływają, oprócz diety na profil lipidowy bez względu na płeć i wiek.
Unikanie stresu
Trudno jest uniknąć stresu ale można nauczyć się nad nim
panować
i redukować jego negatywny wpływ. Ilu jest ludzi, tyle jest
sposobów walki ze stresem. Każdy musi znaleźć własny
sposób odreagowania np. poprzez wysiłek fizyczny, spacery,
ulubioną muzykę, rozmowy z przyjacielem, medytacje, jogę,
techniki relaksacyjne.
Kontrola stanu zdrowia
Ważna jest również okresowa kontrola swojego stanu zdrowia, a więc wizyta u lekarza pierwszego
kontaktu. Dotyczy to zwłaszcza osób powyżej 40 roku życia.
Należy kontrolować:
 Ciśnienie tętnicze krwi
 Poziom glukozy we krwi
 Poziom cholesterolu całkowitego, HDL, LDL
 Poziom trójglicerydów
Osoby powyżej 50-go roku życia powinny poddać się kolonoskopii- jest to badanie jelita grubego.
Poza tym oczywiście w zależności od płci powinno się wykonywać swoje badania profilaktyczne.
kobiety- mammografię i cytologię,
mężczyźni- badanie urologiczne.
Rezygnacja z używek
Najbardziej korzystną zmiana w naszym życiu nastąpi wtedy, kiedy zdecydujemy się
na całkowitą rezygnację ze wszystkich używek, takich jak alkohol oraz papierosy,
ograniczą ilość spożywanej kawy oraz herbaty, oraz zaczną więcej czasu spędzać na
świeżym powietrzu. Nie bez przyczyny lekarze bardzo często zwracają uwagę na fakt,
że zdrowy tryb życia to przede wszystkim rezygnacja z nałogów. Rozstanie się z
papierosami, ograniczenie ilości spożywanego alkoholu, lub też całkowite wykluczenie
go ze swojej diety, dają bardzo dobre efekty. Nie tylko pozwalają odczuć rzeczywistą
poprawę stanu zdrowia, ale są konieczne do tego, aby organizm mógł się
regenerować. Bardzo często mylnie sądzimy, że niewielkie ilości alkoholu spożywane
okazjonalnie nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia, a tym samym nie
oznaczają, że nie prowadzimy zdrowego trybu życia. Warto jednak pamiętać o tym, że
zawsze, kiedy sięgamy po alkohol obciążamy swoją wątrobę. Starajmy się, więc
bardzo rzadko sięgać po różnego rodzaju używki, a jeśli jest to możliwe to
zrezygnujmy z nich całkowicie.
W profilaktyce wielu jednostek chorobowych główna rola należy
indywidualnie do każdego człowieka.
To obywatel musi ponieść część odpowiedzialności za stan swojego
zdrowia. Lekarze i służby medyczne mają za zadanie uświadomić co jest
korzystne dla podtrzymania dobrego stanu zdrowia
i zapobiegać wybranym jednostkom chorobowym, ale za realizację tych
celów odpowiada każdy sam. Promując odpowiedni styl życia należy
zacząć od uczenia dzieci i młodzieży.
Powinno się propagować właściwe odżywianie i ruch jako nowy sposób
życia we wszystkich grupach wiekowych.
Dziękujemy za uwagę!