Zalecenia żywieniowe w leczeniu otyłości prostej i profilaktyce

Dr n. med. Jerzy Pejcz
Szpital im. Świętej Jadwigi Śląskiej w
Trzebnicy
 Czym
jesteś bardziej aktywny,
tym bardziej aktywny możesz być.
 The
more active you are, the more
active you can be.



Szybki wzrost [szybciej rośnie dolna część
ciła]
Dojrzewanie [dziewczynki 10 r.ż.;
chłopcy 11 r.ż.]
ok. 9 roku życia rośnie gotowość do
wykonywania bardziej skomplikowanych
zadań
Elastyczność
 Siła
 Wytrzymałość


Dziecko szybko osiąga zdolności dorosłego w
utrzymywaniu równowagi, koordynacji
i kontroli postawy ciała




Przyśpieszenie rozwoju emocjonalnego.
Rola samooceny w życiu dziecka
W wieku 6-9 lat jeszcze słaba podzielność
uwagi i problemy ze zrozumieniem złożonych
instrukcji.
Stopniowy rozwój koordynacji oko-ręka.
 Każde
dziecko jest inne i ma
swój własny wzór wzrastania
oraz różny czas osiągania
poszczególnych poziomów
sprawności fizycznych.
 Dzieci
mają problem ze
zrównoważeniem wysokiej
energii ze spokojną
aktywnością

Badania North Caroline University Cooperative
Extension.
 Złe
wzory rodzinne
 Nieprawidłowe
żywienie
 Siedzący
tryb życia [telewizja,
komputer]
 Niska
aktywność fizyczna
 Otyłość
 Nadciśnienie
 Osteoporoza
 Choroby
cywilizacyjne

Zwiększona wydolność układu krążenia

Ochrona przed nadciśnieniem

Ochrona przed miażdżycą [wzrost st. HDL]

Większa masa kostna i gęstość kości

Utrzymanie elastyczności

Rozwój mięśni – zabezpieczenie stawów

Utrzymanie właściwej masy ciała

Kontrola stresu [bóle napięciowe]
Ćwiczenia złożone i gry zespołowe:

Umiejętność przewidywania,

Zdolność planowania

Ignorowanie „szumów”

Umiejętność przegrywania i wygrywaia

Ćwiczenia fizyczne

Zwiększają przemianę materii

Zmniejszają apetyt

Poprawiają stan psychiczny – czynnik
antydepresyjny


Aktywność fizyczna to nie tylko redukcja
masy ciała [zresztą niewielka], ale przede
wszystkim wpływ na wiele mechanizmów
prozdrowotnych.
Koszt energetyczny ćwiczeń aerobowych
trwających 30-40 min u dzieci 10-11-letnich
to wydatek zaledwie 200-250 kcal.



Zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę
Może prowadzić nawet do remisji cukrzycy
typu 2
Zwiększa wydolność fizyczną

Zwiększa spontaniczną aktywność dziecka

Dziecko nabiera zręczności

Podnosi samoocenę

w Polsce ok. 10%

częściej w środowisku miejskim niż wiejskim

częściej u dziewczynek niż u chłopców

może przetrwać do wieku dorosłego u 50-75%
osób

Duża waga urodzeniowa

Mała waga urodzeniowa

Otyli rodzice
◦ Ryzyko otyłości 2x większe.


Genotyp „zbieraczy energii” wykształcony w
filogenezie.
Organizm ludzki nie zdążył dostosować się
do obfitości jedzenia – nawyki pozostały.

Choroby o genetycznym podłożu, w
przebiegu których dochodzi do otyłości są
bardzo rzadkie.






Fast food
Soki
Słodycze
Napoje energetyzujące
Dużo tłuszczu, prostych cukrów, sodu
Mało błonnika i mikroelementów



Spadek aktywności fizycznej
Telewizja, gry komputerowe, wideo, telefon
1 godzina TV więcej tygodniowo = 2%
większe zagrożenie otyłością



Nadciśnienie
Cukrzyca typ 2
Zaburzenia układu ruchu
◦ Bóle pleców, stawów, nóg, skręcenia i zwichnięcia.

Bezdech senny
◦ Chrapanie, zaburzenia snu, senność dzienna,
moczenie nocne i dzienne.


Choroby psychiczne
Kamica woreczka żółciowego



Zespół metaboliczny: otyłość brzuszna,
spadek HDL, nietolerancja glukozy, wzrost
trójglicerydów i cholesterolu,
insulinooporność.
Zespół metaboliczny zwiększa znacznie
ryzyko chorób sercowo-naczyniowych [z 4%
do 30%]
Niealkoholowa tłuszczowa marskość wątroby
Powikłania psychiczne

niska samoocena

poczucie nieatrakcyjności

odrzucanie przez grupę rówieśników


BMI kg/m2 [ocena na siatce centylowej]
Inne metody są za drogie, wymagają
specjalistycznego sprzętu lub brakuje norm u
dzieci

nieprawidłowe żywienie

zmniejszony wydatek energetyczny


Otyłość jest chorobą przewlekłą jak astma,
cukrzyca itp.
Dotyczy najczęściej całej rodziny i wymaga
zmiany przyzwyczajeń i nawyków.
◦ Tryb życia
◦ Dieta
◦ Wysiłek fizyczny
Rodzinie potrzebne jest:

Obiektywna informacja

Unikanie postawy oceniającej

Pomoc w wyborze środków
 Wysiłek
fizyczny
Rodzinie potrzebne jest:

Obiektywna informacja

Unikanie postawy oceniającej

Pomoc w wyborze środków


Ćwiczenia powinny angażować duże grupy
mięśniowe.
Powinny odbywać się systematycznie najlepiej
o tej samej porze.




Zalecane są ćwiczenia wytrzymałościowe o
średniej i małej aktywności.
Najlepszą metodą mierzącą intensywność i
tolerancję ćwiczeń jest mierzenie tętna.
Dla 10 – 19-latków
dopuszczalne tętno: 130 – 160/min.
Dziennie 45 – 60min. z przerwami.

Na wolnym powietrzu
◦ Równocześnie ćwiczenia oddechowe
◦ Brak dostępu do przekąsek

W wodzie
◦ Dzieci otyłe czują się w wodzie lepiej i fizycznie i
psychicznie

Ćwiczenia fizyczne powinny sprawiać radość








Pływanie
Koszykówka
Siatkówka
Piłka nożna
Rower
Łyżwy
Marsze
Biegi i truchty

Rodzice powinni ćwiczyć z dziećmi, chociaż
chodzić na wspólne spacery

W szkole przynajmniej 3 x w tygodniu

Pieszo do szkoły

Nie zwalniać z zajęć wychowania fizycznego!

Rola obciążenia kończyn dolnych

Wysiłek po posiłku

Wysiłek po wysiłku

Dziecko powinno poznać jak największą
liczbę zajęć sportowych, żeby mogło wybrać
najprzyjemniejszą formę aktywności
fizycznej.



Dzieci aktywne fizycznie są zdolne do
większej koncentracji i samoświadomości,
lepiej śpią.
Dzieci aktywne są bardziej szczęśliwe i mają
wyższą samoocenę [endorfiny]
Aktywność fizyczna jest jedną z
najwazniejszych cech rozwoju dziecka.

Dzieci aktywnych fizycznie rodziców są same
bardziej aktywne.
 Cała
nasza praca jest mało
istotna, jeżeli nie zmienimy
nawyków rodzinnych