buddyzm - zs2dzialdowo.pl

BUDDYZM
Czym jest buddyzm?
Buddyzm to jedna z wielkich religii uniwersalistycznych, a
zarazem jedna z najstarszych. Obecnie uważana jest
także jako system filozoficzno-etyczny, a nawet jako
psychologia. Założycielem i twórcą jego podstawowych
założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. syn
władcy jednego z państw w Indii - Siddhartha Gautama.
Słowo "buddyzm" zostało stworzone przez zachodnich
uczonych stosunkowo niedawno. Wcześniej na
Wschodzie używane były nazwy dharma, sasana lub
buddhasasana.
Siddhārtha Gautama kiedy skończył 29. rok życia, porzucił swoją
rodzinę i rozpoczął życie wędrownego ascety. Dzięki medytacji, po
latach osiągnął oświecenie i stał się Buddą (tym, który dotarł do
prawdy, osiągnął przebudzenie i został oświecony), aby następnie
rozpocząć działalność wędrownego nauczyciela.
Nauka Buddy sięga korzeniami do filozofii indyjskiej. Z
braminizmu czerpał idee i pojęcia, które później łączył z
technikami ascetycznymi, medytacyjnymi oraz magicznymi. Jego
celem było stworzenie systemu, który oferowałby człowiekowi
wyzwolenie. Budda twierdził, że odkrył dharmę. Dharma jest
buddyjską teorią wskazującą drogę do wyzwolenia się człowieka
od przymusu odradzania się w kolejnych wcieleniach sansary.
Budda wykorzystał zdobyte doświadczenia i rozpoczął nauczanie
swoich mnichów- naśladowców, z którymi już wtedy zdobył duży
rozgłos. Pięciu jego rówieśników stało się jego pierwszymi
uczniami.
Odkrycie Guatama
Guatama odkrył coś, co zostało określone jako „Cztery Szlachetne Prawdy”.

Prawda o cierpieniu – Życie jest przepełnione bólem i cierpieniem.
Rodzimy się, starzejemy, chorujemy i umieramy. Źródłem powstawania
bólu jest zjednoczenie się z tym czego się nie kocha, oddzielenie od tego
co się kocha. Ból jest stanem emocjonalnego poruszenia, konfliktu,
niepokoju, braku harmonii.

Prawda o powstaniu cierpienia –Źródłem cierpienia jest niewiedza,
ułuda, przywiązanie do siebie i rzeczy, jak gdyby miały one trwać
wiecznie. Z tej niewiedzy wyłania się: pożądanie i przywiązanie do siebie.

Prawda o zniweczeniu cierpienia – Istnieje sposób na ograniczenie
cierpienia. Należy usnąć jego przyczyny, czyli wyzbyć się egoistycznych
potrzeb poprzez osiągnięcie stanu Nirwany, zwanego przebudzeniem lub
oświeceniem. Stan Nirwany osiągamy poprzez oderwanie się od
wszystkiego co nas otacza, wygaszenie pragnienia, zabicie żądz. Droga do
Nirwany jest stopniowa i prowadzi poprzez unicestwienie w sobie
miłości, nienawiści, winy. Nirwana jest stanem Umysłu Buddy, w którym
istnieje jedność pomiędzy jednostką i Wszechświatem. Pełne wygaszenie
emocji następuje w momencie śmierci.

Prawda o drodze do usunięcia cierpienia - Wszyscy mamy Naturę
Buddy. Uświadomienie sobie tego czyni kres cierpieniu. Do osiągnięcia
Nirwany, stanu przebudzenia, służą techniki medytacyjne, które dobiera
się w zależności od psychiki poszukującego. Chcąc osiągnąć stan
Nirwany należy iść Ośmioraką Ścieżką. Droga ta obejmuje życie
moralne, koncentrację umysłu, by pozostać w stanie czuwania oraz
mądrość prajna, która jest owocem nauki, refleksji i kontemplacji.
Diamentowa Sutra z 868 roku. Najstarsza drukowana księga na świecie.
ETYKA BUDDYZMU
Cała buddyjska etyka podporządkowana jest nirwanie,
wyzwoleniu od cierpienia (duhkhy), każdy praktykujący
Buddysta stara się do niej dążyć. Sanskrycki
termin duhkha tłumaczy się przeważnie jako “cierpienie”.
To słowo nie oddaje jednak w pełni jego
znaczenia. Duhkha to również przyjemność, która, jak
wszystko, ma swój kres. Mimo, że można próbować
wyprowadzić logicznie wniosek, że przyjemność jest
cierpieniem, jednak używanie tego słowa w tym kontekście
zmienia jego ogólnie przyjęte znaczenie i często rodzi
nieporozumienia. Cierpienie bowiem rozumiemy zazwyczaj
jako fizyczny lub psychiczny ból. Duhkha w znaczeniu, jakie
nadaje jej Budda, jest pojęciem znacznie szerszym – oznacza
również “niedoskonałość”, “nietrwałość”, “pustość” i
“niesubstancjalność”.
Uwolnienie się z praw i uwarunkowań sansary nie jest zatem
samounicestwieniem, jak można by na pierwszy rzut oka
przypuszczać. Buddyzm nie daje jednak odpowiedzi na pytanie na
czym polega sposób istnienia nazywany nirwaną. Nirwana jest
stanem niepodlegającym prawom sansary, również prawom
języka. Można o niej mówić jedynie w sposób apofatyczny – tzn.
odpowiadać na pytanie czym ona nie jest. Nie jest ona
mianowicie sansarą. Nie podlega cierpieniu, chorobie, śmierci i w
ogóle –duhksze.
Karman decyduje o tym, w którym świecie i pod jaką postacią
odradza się istota. Jest on aktem woli – czynem, mającym za
podstawę intencję . To od człowieka, nie od żadnej wyższej
istoty zależy jego los. Można wyróżnić pięć warunków, które
spełnia czyn w pełni karmiczny:
1. Musi istnieć przedmiot czynu
2. Musi istnieć wiedza na temat stanu tego przedmiotu
3. Musi istnieć intencja zmiany tego stanu
4. Musi istnieć czyn
5. Musi istnieć zmiana stanu.
Prawo karmana działa również w przeciwną stronę – dobry uczynek ma
skutki karmicznie pozytywne. Nagromadzenie takiego karmana owocuje
odrodzeniem się na wyższym poziomie egzystencji lub – jeśli ponownie
wejdziemy w ludzkie ciało – w lepszej, z perspektywy dojścia do
oświecenia, sytuacji. Przewaga negatywnego karmana sprawi, że
odrodzimy się jako zwierzę, duch lub istota piekielna, a jeśli nawet znów
narodzimy się pod ludzką postacią, warunki naszej egzystencji z
pewnością będą mniej korzystne. Nie wszystkie skutki czynu karmicznego
kształtują przyszłe wcielenia. Niektóre z nich mają miejsce jeszcze na
obecnym etapie transmigracji. Co więcej – tworząc warunki przyszłego
wcielenia, podlegamy skutkom karmicznym wcieleń poprzednich. Nasza
obecna – ludzka postać jest rezultatem czynów dokonanych przed
naszymi narodzinami. Charakter i osobowość zostały do niej wprost
przeniesione. Udoskonalając je, lepiej wyposażamy kolejne wcielenie.
Do nirwany prowadzi sformułowana przez Buddę - szlachetna
ośmioraka ścieżka. Jej elementy nie są etapami, czy kolejnymi
stopniami. Stanowią coś w rodzaju przykazań – należy je
praktykować jednocześnie. Pierwsze dwa elementy ścieżki składają się
na mądrość. Są to:


Słuszny pogląd (właściwe rozumienie) – rozumienie
Czterech Szlachetnych Prawd, zrozumienie konieczności
przebywania w medytacyjnym zrównoważeniu,
zrozumienie prawa przyczyny i skutku, zrozumienie
nietrwałości, pragnienie uwolnienia wszystkich istot od
cierpienia.
Słuszne myślenie (postanowienie) – wykorzenienie
żądzy i nieżyczliwości, postanowienie wyrzeczenia się złej
woli i odstąpienie od wyrządzania wszelkiej krzywdy.
Moralność (siła) rozwijana jest przez praktykującego za pomocą
kolejnych trzech elementów ośmiorakiej ścieżki:








Słuszne słowo (mowa) – wstrzymanie się od kłamstwa i
obmowy, używanie mowy w celu przynoszenia pożytku
innym.
Słuszny czyn (postępowanie) – przestrzeganie Pięciu
Wskazań :
Zobowiązuję się przestrzegać nakazu, by powstrzymywać się od odbierania życia.
Zobowiązuję się przestrzegać nakazu, by nie brać tego co nie dane.
Zobowiązuję się przestrzegać nakazu, by powstrzymywać się od złego seksualnego
prowadzenia się.
Zobowiązuję się przestrzegać nakazu, by powstrzymywać się od niewłaściwej mowy.
Zobowiązuję się przestrzegać nakazu, by powstrzymywać się przed spożywaniem napojów
odurzających i narkotyków, które prowadzą do nieuważności.
Słuszne zarobkowanie ( sposób utrzymywania się przy
życiu) – utrzymywanie się i prowadzenie zgodnie z
zasadami
W rozwoju koncentracji pomagają ostatnie trzy elementy:



Słuszne dążenie (wysiłek) – intencje i wysiłek, które nie
pozwalają na powstawanie złych, a pozwalają na powstanie
dobrych mentalnych właściwości, dążenie do oświecenia.
Słuszne skupienie – brak przeszkadzających myśli,
znalezienie przestrzeni między nimi. Zachowanie
uważności we wszystkim, co się przedsięwzięło.
Słuszna medytacja (koncentracja) – poznawanie tego, co
naprawdę istotne.
Najważniejszą zasadą buddyjskiej moralności jest zasada
niekrzywdzenia (ahimsa). Polega ona na powstrzymaniu
się od wyrządzania szkody ludziom i innym istotom,
zwłaszcza od zabijania. Przede wszystkim z poczucia
konieczności wcielania w życie tej zasady, buddyści
wyprowadzają swój pogląd i stosunek do etycznych
problemów współczesnego świata, takich jak aborcja,
antykoncepcja, eutanazja.
Według nauk buddyjskich, życie rozpoczyna się w chwili
zapłodnienia. Aborcja jest zatem równie niewłaściwa, co
zabicie dojrzałej istoty i bardziej naganna, niż zabicie
zwierzęcia. Można ją jednak traktować jako “zło konieczne” w
następujących przypadkach:




prawdziwe zagrożenie życia matki;
możliwe zagrożenie życia matki;
gwałt, będący przyczyną wielkiego wstrząsu psychicznego;
sytuacja, w której umysłowo chora kobieta będzie
zmuszona oddać kochane przez siebie dziecko do adopcji.
Często łączony z buddyzmem wegetarianizm jest przezeń
aprobowany, a nawet zalecany, chociaż jedzenie mięsa jest
różnie traktowane w poszczególnych szkołach. Sam Budda
jadł mięso, lecz tylko wówczas, gdy był pewien, że zwierzę nie
zostało zabite specjalnie dla niego. Zabicie zwierzęcia
traktowane jest jako złamanie zasady niekrzywdzenia
(ahinsa). Również rozbicie czy ugotowanie jajka uważane jest
– z tych samych powodów, co aborcja – za zabicie żywej
istoty. Zarabianie na życie jako rzeźnik, myśliwy lub rybak
sprzeczne jest z piątym elementem ośmiorakiej ścieżki
(właściwe życie).
Innym, coraz wyraźniejszym, etycznie kontrowersyjnym zjawiskiem
współczesnego świata jest homoseksualizm. Teksty buddyjskie
rzadko podejmują ten problem. Jest on traktowany raczej jako
moralnie neutralny. W buddyzmie kładziony jest nacisk na
krzywdzące zachowania seksualne, niezależnie od orientacji. Mówi
się dużo o związkach heteroseksualnych. Relacje w ramach tej
samej płci rozpatrywane są głównie w kategorii przyjaźni, która –
jeśli głęboka i zgodna, traktowana jest niemal jak świętość.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ :)
WYKONAŁY : AGATA JÓZWOWSKA
DOMINIKA SEBASTIAN