Cytogenetyka kliniczna
advertisement
Cytogenetyka kliniczna Częstość aberracji chromosomowych żywo urodzone dzieci 2% z ciąży matek w wieku>35 lat 50% spontanicznych aborcji 0,7% 45,X Trisomia 16 Triploidia Aberacje liczby chromosomów poliploidia Euploidia Poliploidia Triploidia 69,XXX Tetraploidia 92,XXXX Aberracje liczby chromosomów aneuploidia Monosomia Trisomia Trisomia 21 Zespół Downa Trisomia 18 Zespół Edwardsa Trisomia 13 Zespół Pataua Zespół Downa Opisany przez Johna Langdon Downa w 1866 Częstość 1/800 żywo urodzonych dzieci 1/600-1/2000 pacjentów z upośledzeniem umysłowym ma zespół Downa 65%-85% zygot podlega samoistnym poronieniom 15% Fenotypowe cechy twarzy w zespole Downa Krótkogłowie 75 Płaska nasada nosa 68 Skośno górne szpary powiekowe 82 Plamki Brushfilda 56 Zdeformowane lub dysplastyczne uszy 50 Zmarszczka nakątna 59 Wystający język 47 Krótka szyja 61 Okrągłe policzki 10 cech zespołu Downa u noworodka według Hall Hipotonia 80% Słaby odruch Moro 85% Nadmierna ruchomość stawów 80% Nadmiar skóry na karku 80% Płaski profil twarzy 90% Skośnogórne szpary powiekowe 80% Nieprawidłowe małżowiny 60% Dysplastyczna miednica 70% Klinodaktylia piątego palca 60% Pojedyncza linia zgięciowa dłoni 45% Cytogenetyka zespołu Downa 95% 47 XX +21 or 47 XY +21 Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem matki gdy < niż 33 lata 2.8/1000 od 35 do 38 roku życia 38/1000 gdy >44 lat 0.9/1000 Ryzyko nawrotu trisomii 21 w rodzinie z jednym chorym dzieckiem wynosi 1% Cytogenetyka zespołu Downa 4.8% przypadków spowodowane jest niezrównoważonymi translokacjami Powstającymi de novo Lub przekazanymi przez rodziców Częstość różnych typów translokacji t(Dq21q) t(14q21q) t(13q21q) t(15q21q) t(21qGq) t(21q21q) t(21q22q) t(21q Inne) 54 (58) (22) (20) 41 (83) (17) 5 Ryzyko urodzenia drugiego chorego dziecka D/G matczyna D/G ojcowska G/G (21/22) G/G (21/21) 10% 2-5% 4% 100% Pochodzenie nondysjunkcji i odziedziczonych translokacji Całkowite pochodzenie nondysjunkcji Pierwszy/drugi podział mejotyczny Translokacje D/G Translokacje G/G Matczyna Ojcowska 80 80/20 93 50 20 60/40 7 50 Problemy zdrowotne w zespole Downa Rozwój Hipotonia Opóźnienie rozwoju Średni IQ 45-48 z górnym limitem 70 Rodzina – zakłady opieki Pogorszenie zdolności intelektualnych w trzeciej i czwartej dekadzie ze względu na chorobę Alzheimera Problemy zdrowotne w zespole Downa Wzrost końcowy wzrost mężczyźni kobiety 151cm 141cm 40-50 % wady serca Częsta przyczyna śmierci 20% Kanał przedsionkowo komorowy Ubytek przegrody międzykomorowej Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej Tetralogia Fallota 1/3 1/3 10% 7% Problemy zdrowotne w zespole Downa 10-18% przewód pokarmowy Niedrożność dwunastnicy Pylorostenoza Choroba Hirschsprunga Hematologia Przejściowa reakcja białaczkowa Policytemia u noworodków Białaczka 20 razy częściej niż w ogólnej populacji Problemy zdrowotne w zespole Downa 20-40% niedoczynność tarczycy Oczy wady refrakcji często astygmatyzm 30-40% zez Stożek rogówki 15% Zaćma wrodzona 4% 60-70% Geny w zespole Downa 21q22 –zaćma ETS2- onkogen, białaczka APP prekursor amyloidu- choroba Alzheimera Gen kinazy DYRK upośledzenie umysłowe CRYA1 Zespół Edwardsa 47, XX +18 or 47,XY +18 Częstość 1/5000 – 1/7000 Przewaga dziewczynek (4K:1M) Oczekiwana długość życia dla żywo urodzonego noworodka 4 dni z przedziałem od 1 godziny do 18 miesięcy 45% przeżywa 1 tydzień 3-9% przeżywa 6 miesięcy 0-5% żyje ponad 1 rok Ważne cechy zespołu Edwardsa Niedobór wzrostu Mikrocephalia Mała cofnięta żuchwa Nisko osadzone zniekształcone uszy Szeroko rozstawione brodawki sutkowe Wnętrostwo Nakładanie palców Hipoplazja paznokci 96% 70% 96% 88% 90% 100% 89% 100% Wady w zespole Edwardsa OUN Hipoplazja ciała modzelowatego Serce Wady wielozastawkowe Ubytek przegrody międzykomorowej Układ moczowy Torbielowatość nerek Nerka podkowiasta Układ pokarmowy Zarośnięcie przełyku Zarośnięcie odbytu Inne Pojedyncza tętnica pępowiny Zespół Edwardsa Zespół Edwardsa głowa Zespół Edwardsa Zespół Pataua 47,XX +13 or 47,XY +13 Częstość 1/12000 75% klasyczna trisomia 25% translokacje najczęściej t(13q,14q) Średnia oczekiwana długość życia 130 dni 45% umiera w pierwszym miesiącu 70% umiera w pierwszych sześciu miesiącach 86% umiera w pierwszym roku Przeżycie ponad 3 lata jest wyjątkowe Cechy częstsze w trisomii 13 Rozszczep podniebienia Polidaktylia Dextrocardia Hipoteloryzm Hipoplastyczne brodawki sutkowe Krótka szyja Zespół Pataua Zespół Pataua Aberacje liczby chromosomów aneuploidia chromosomów płciowych Zespół Turnera 46, X Zespół Klinefeltera Trisomia X Częstość różnych kariotypów obserwowanych w zespole Turnera 45,X Izochromosom Mozaicyzm 45,X/46,XX 45,X/46XY X 50% 12-20% 30-40% (10-15%) (2-5%) Cechy kliniczne zespołu Turnera Wzrost Długość urodzeniowa 47cm, waga urodzeniowa 2933 +/- 467g Końcowy wzrost 122-152 cm Zachowanie Inteligencja norma Zdolności poznawcze upośledzone Głowa i szyja Epicantus 25% Wysoko wysklepione podniebienie 36% Zez 22% Niedosłuch 50% Płetwistość szyi 46% Krótka szeroka szyja ,niska linia owłosienia 74% Cechy kliniczne zespołu Turnera Serce Nerki Koarktacja aorty, ubytek w przegrodzie międzykomorowej 10-16% 38% Nerka podkowiasta Skóra Znamiona barwnikowe 63% Obrzęk limfatyczny stóp i dłoni 38% Paznokcie Hipoplastyczne paznokcie 66% Układ kostny Koślawe łokcie 54% Zespół Turnera Zespół Klinefeltera •Częstość wśród mężczyzn 2/1000 •Wiele X warianty aneuploidii •47,XXY, 48,XXXY, 46,XY/47,XXY •80% 47,XXY •10% mozaicyzm •2-5 cm wyżsi niż średnia wśród mężczyzn •Małe jądra Zespoły mikrodelecji Diagnoza przy użyciu HRT lub FISH Zespół Williamsa Zespół Prader-Willy Zespół Angelmana Zespół Smith-Magenis WAGR Zespół Wolf-Hirschorn Zespół Williamsa Częstość 1 na 10000 do 1 na 20000 90-95% del 7q11.23 Przodopochylenie nozdrzy , długa rynienka, epikantus Nadzastawkowe zwężenie aorty 64% Opóźnienie rozwoju 97% Hiperkalcemia 15% Zespół Williamsa Zespół Prader Willy 70% del 15q11 ojcowska Upośledzenie umysłowe Hipotonia Hipogonadyzm Otyłość Zespół Prader Willy Zespół Angelmana del 15q11 matczyna in 65% Ojcowska monorodzicielska disomia 3-5% Lub mutacje w genie UBE3A Częstość 1 na 10000 do 1 na 20000 Ciężkie upośledzenie umysłowe IQ poniżej 40 Padaczka 80% Zespół Angelmana Aberracje strukturalne Translokacje Wzajemne Robertsonowskie Delecje Duplikacje Chromosom pierścieniowy Inversje Izochromosom
