Osiągnięcia ludów starozytności - Referaty - dojcz1988

Osiągnięcia ludów starozytności.doc
(52 KB) Pobierz
OSIĄGNIĘCIA CYWILIZACYJNE LUDÓW STAROŻYTNOŚCI
Rozpoczynając rozważania na temat osiągnięć ludów starożytności, należałoby cofnąć się
do czasu w którym rozpoczęła się rewolucja neolityczna, która miała miejsce ok. II połowy IV
tysiąclecia. Jest to orientacyjna data przejścia człowieka z koczowniczego na osiadły tryb życia.
Inaczej mówiąc, mianem rewolucji neolitycznej określa się przejście od biernego pozyskiwania
żywności w formie łowiectwa, zbieractwa i myślistwa do podjęcia produkcji rolniczej i
hodowlanej, a w konsekwencji przejście na osiadły tryb życia.
Dzięki temu, człowiek miał możliwość rozwijania swojego gospodarstwa, wprowadzając
m.in. sztukę irygacji czyli system nawadniania pól w celu hodowli upraw oraz innych roślin.
Wspomniana innowacja poddawana była systematycznym ulepszeniom o czym będzie
wspomniane przy okazji pisania o osiągnięciach rzymskich.
Budowa pierwszych kompleksów osadniczych nie zajęła człowiekowi stosunkowo długi
okres czasu, bowiem pierwsze państwo powstało w niedługo po zmianie trybu życia człowieka za
sprawą wspomnianej rewolucji neolitycznej. Mowa tu oczywiście o Mezopotamii. To państwo
powstałe ok. 3000 r. p.n.e. zapoczątkowało bardzo ważne dla potomnych osiągnięcia
cywilizacyjne.
Przełomowym odkryciem było wynalezienie pisma klinowego, najstarszego spośród
wszystkich pism jakie istnieją na świecie. Wynaleziono je w IV tysiącleciu p.n.e. i było ono
pismem piktograficznym, w którym przedstawiające znaki wyrażały jedno konkretne słowo.
Bardzo szybko przeszło ono transformację i z pisma piktograficznego już w III tysiącleciu p.n.e.
stało się pismem ideograficznym, bowiem znaki nie przedstawiał już tylko przedmiotów, lecz
także konkretne abstrakcyjne pojęcia np. słowa „stać” czy „iść” zapisywano rysunkiem nogi. Dla
łatwiejszego zrozumienia tekstu przez odbiorcę wprowadzono tzw. Determinatywy lub
komplementy fonetyczne. Przykładowo: Determinantyw „gisz” (drzewo) wskazywał, że
następujący po nim rzeczownik oznacza gatunek drzewa, rośliny lub jakiś dowolny, wykonany z
nich przedmiot lub narzędzie. Podobna rzecz miała miejsce z innymi wyrazami.
Pismo klinowe odegrało największą rolę w dziejach starożytnych cywilizacji Bliskiego
Wschodu. W wersji mezopotamskiej posługiwały się nim wszystkie ludy mające bezpośrednią
styczność z Sumerami (oprócz mieszkańców Mezopotamii z różnych epok, również Huryci i
Elamici). Przejęli je ponadto mieszkańcy Syrii oraz Hetyci w Anatolii. Mając za wzór
mezopotamskie pismo klinowe powstały klinowe pisma Urartów, Kananejczyków (alfabet z
Ugarit) i Persów (pismo półalfabetyczne). W II tysiącleciu p.n.e. jego rozpowszechnienie ułatwiło
językowi akadyjskiemu uzyskanie statusu pierwszego w dziejach ludzkości międzynarodowego
języka dyplomatycznego. W konsekwencji używano go na całym starożytnym Bliskim Wschodzie
włącznie z Egiptem.
Badania nad odczytaniem tegoż pisma prowadzone są po dziś dzień, a pierwsze próby
podjęli tacy badacze jak G.F. Grotefend (wersja staroperska), Henry C. Rawlinson, W. Talbot, J.
Oppert i E. Hinks (wersje akadyjskie), E. Norris (wersje elamickie) oraz F. Thureau-Dangin i A.
Deimel (wersje sumeryjskie).
Z wynalezieniem przez Sumerów pisma związana była również działalność na polu
literackim. Cechą charakterystyczną literatury tamtego okresu był utylitaryzm (każdy tekst
zawierał jakieś przesłanie, naukę). Poczęto pisać teksty literackie już w III tysiącleciu p.n.e.
jednakże najważniejsze dzieła powstały w II tysiącleciu p.n.e. a najsłynniejszym z nich jest Epos
o Gilgameszu, na napisanie którego złożyło się scalenie niektórych wątków z cyklu o przygodach
herosa Gilgamesza, w których dokonuje heroicznych czynów w poszczególnych jej częściach.
Oprócz tegoż eposu znaleźć można również liczne pieśni pochwalne, modlitwy oraz teksty
rytualne i liturgiczne.
Kolejnym osiągnięciem Sumerów było spisanie pierwszych kodeksów praw. Kodeksy
były powodem do dumy i chwały dla ich królewskich twórców. Jak pokazuje przykład
najwspanialszego i jedynego zachowanego w oryginale Kodeksu Hammurabiego, umieszczano je
na wielkich kamiennych stelach, ustawianych następnie w świątyniach i innych miejscach
publicznych w całym kraju. Poza wspomnianym Kodeksem Hammurabiego, znamy jeszcze
zachowane w różnym stopniu w późniejszych kopiach kodeksy Ur-Nammu z Ur, Lipit-Isztara z
Isin oraz nieznanego z imienia władcy Esznunny.
Architektura i sztuka Sumerów bardzo ustępowała egipskim budowlom i większości
pozostałości tej architektury nie zachowały się wskutek najazdów plemion i wojen toczonych na
terytorium Międzyrzecza. O budowlach Mezopotamii możemy mówić jedynie w zakresie założeń
architektonicznych, zarówno tych które dotyczyły budowli sakralnych, pałacowych jak i
mieszkalnych.
Wynalazkiem Sumerów było również koło. Wykorzystywano je zarówno w transporcie,
jak i w garncarstwie.
Do najsłynniejszych budowli należy zaliczyć natomiast Zikkuraty, czyli świątynie na
planie kwadratu, które podobne były do egipskich piramid. Największy Zikkurat został
wybudowany za panowania Nabuchodonozora II. Mierzył on ok. 90 m wysokości i składał się z
sześciu poziomów.
Pałace mezopotamskie nie były tak jak w Egipcie domami władców, ale potężnymi
kompleksami mieszkalno-administracyjno-gospodarczymi. Pałace przypominały istny labirynt ze
względu na ilość korytarzy.
Podsumowując krótko osiągnięcia Sumerów, należy zauważyć, iż to od nich tak naprawdę
rozpoczął się rozwój późniejszych wielkich starożytnych cywilizacji i kultur takich jak kultura
egipska, grecka i rzymska. Z kolei zaś z tych kultur człowiek współczesny czerpie do dzisiaj różne
inspiracje z różnych dziedzin życia.
Kolejną cywilizacją która w znacznym stopniu wyróżniła się w czasach starożytnych,
była niewątpliwie cywilizacja egipska. Kultura tejże cywilizacji jest najlepszym dowodem
wspaniałości potęgi i potencjału ekonomicznego tego scentralizowanego państwa. Należy
podkreślić całkowitą izolację tego państwa od pozostałych krajów Bliskiego Wschodu aby jeszcze
bardziej przekonać się o swoistej odrębności kulturowej Egipcjan.
Im zawdzięczamy wynalezienie pisma hieroglificznego, które w tłumaczeniu z języka
greckiego określa się mianem „świętych liter”. Klasyczna forma hieroglifów przedstawiana była
na pomnikach, ścianach pałaców i świątyń, a także grobowców. Jako pierwszy pismo to odczytał
w 1822 r. francuski badacz J.F. Champollion dzięki tzw. Kamieniowi z Rosetty.
Cywilizacja Egiptu wsławiła się potężnymi budowlami sakralnymi oraz pałacowymi. Do
najwspanialszych zabytków architektonicznych należą niewątpliwie piramidy. Pierwszą taką
piramidą była wybudowana za czasów faraona Dżosera, która nazwę swą wzięła od imienia
panującego faraona – Dżosera. Jednak do najpiękniejszych piramid świata starożytnego należy
zaliczyć słynne piramidy w Gizie. Są one zaliczane do 7 cudów świata starożytnego, a pośród nich
znajduje się największa piramida zwana piramidą Cheopsa.
Kolejną starożytną cywilizacją, która odcisnęła swoje piętno na europejską kulturę byli
Fenicjanie. To oni wynaleźli alfabet, a wywołane było to ewolucją pisma. Do ich zasług należy
także wynalezienie pieniądza jako środka płatniczego. W ten sposób odeszły w zapomnienie czasy
handlu wymiennego typu „towar za towar”.
Pisząc o cywilizacjach starożytnych należy także zwrócić uwagę na Żydów, którzy
stworzyli religię zwaną Judaizmem i są autorami Biblii, która jest używana przez wszystkich po
dziś dzień i stała się fundamentalną księgą religii chrześcijańskiej.
Podsumowując. Osiągnięcia ludów bliskowschodnich nie miały charakteru lokalnego. Ich
oddziaływanie było niezwykle szerokie, odbierane niemalże natychmiast w obrębie regionu, jak i
– nieco później – poza nim. Nie odchodziły one w niepamięć. Przeciwnie – były one przejmowane
przez inne ludy i kolejne pokolenia tych ludów. Osiągnięcia stworzone przez wcześniejsze
pokolenia były udoskonalane wraz z każdym kolejnym pokoleniem, a co za tym idzie –
przyspieszały tempo rozwoju cywilizacyjnego i przyczyniło się do rozwoju późniejszych kultur
europejskich.
Kolejną cywilizacją wymagającą dużej uwagi, była cywilizacja grecka. Należałoby
stwierdzić iż to Grekom ostatecznie zawdzięczamy niemalże wszystko co dotyczy filozofii, sztuk
plastycznych i teatralnych, a także polityki. To właśnie Grecy byli pierwszym ludem którzy dali
podwaliny pod naukę filozofii, stawiając szereg pytań dotyczących istnienia oraz procesów jakie
zachodzą w przyrodzie. Wybitnymi przedstawicielami filozofii greckiej byli np. Sokrates, Platon,
Arystoteles, Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Parmenides z Elei, Demokryt z Abdery. Każdy z
nich
miał
inne
poglądy
na
temat
funkcjonowania
świata,
w którym żyją, np. Demokryt twierdził, iż podstawą wszystkiego są małe niepodzielne cząsteczki,
czyli
atomy,
które
są
niezniszczalne
i
obdarzone
ruchem.
Heraklit
twierdził
z kolei, że źródłem wszystkiego jest ogień, a Tales natomiast uważał wodę za źródło życia
wszelkich postaci bytu. Sokrates, Platon i Arystoteles byli natomiast wybitnymi teoretykami.
Sokrates był wybitnym etykiem, który miłował prawdę i bezwzględne dobro. Za swoje poglądy
został niestety skazany na śmierć przez wypicie cykuty w roku 399 p.n.e.
Jego uczniem był Platon, który był twórcą świata idei. Głosił bowiem, że jeśli istnieją rzeczy
piękne, to musi istnieć samo piękno, którego one są odbiciem. Świat realny jest więc odbiciem
świata idei, który możemy poznać poprzez nasz rozum. Teorie tę odrzucił uczeń Platona,
Arystoteles,
który
z
kolei
głosił
pogląd
iż
istnieją
tylko
rzeczy
jednostkowe,
a wszechświat jest łańcuchem przyczynowo i celowo powiązanych ze sobą zjawisk, a jego
początek stanowi, znajdująca się poza nim, pierwsza przyczyna, niezmienny i niematerialny byt
poruszający inne ogniwa.
Kolejną ważną dziedziną była sztuka, szczególnie sztuki plastyczne – malarstwo i
architektura. W Grecji czasów Peryklesa dominowało malarstwo wazowe, na którym
przedstawiano różne sytuacje z życia codziennego, a także upamiętniano ważne wydarzenia
w dziejach starożytnej Grecji. Dominującymi dwoma stylami w malarstwie wazowym był styl
czerwono - figurowy i czarno – figurowy. Dominowały również motywy roślinne otaczające
namalowane wydarzenie. Grecja słynęła także z postaci rzeźbiarzy znanych jako Fidiasz, Myron i
Poliklet. Potrafili oni oddać piękno i dynamizm ludzkiego ciała, co pokazuje np. rzeźba Myrona
„Dyskobol”. Zaczęto już wtedy wykorzystywać proporcje w tworzeniu rzeźb. Kolejnym
osiągnięciem Greków było rozwinięcie architektury świątynnej. Przykładem tego są trzy porządki
architektoniczne – dorycki, joński i koryncki. Różniły się one między sobą proporcjami i
opracowaniem kolumn. Klasycznym przykładem budownictwa świątynnego stał się Akropol w
Atenach, religijne centrum polis.
Grecy wsławili się także osiągnięciami na polu teatralnym i literackim. Jeden z nich,
Homer, zasłynął stworzeniem Illiady i Odysei, które dotyczą wydarzeń z czasów wojny trojańskiej
(Illiada) oraz wędrówki Odyseusza, który po zdobyciu Troi przez dziesięć lat błąkał się po
morzach, aby dotrzeć do domu (Odyseja). Innym poetą greckim był Hezjod, autor „Teogonii”,
która traktowała o stworzeniu świata i wykazywała związki z mitologiami bliskowschodnimi.
Weszła ona w kanon, obok Illiady i Odysei w kanon lektur wykształconego ówczesnego Greka.
Kolejną rzeczą, z której zasłynęli Grecy był teatr. Jego najwybitniejszymi jednostkami
byli Ajschylos, Sofokles i Eurypides. Sztuki teatralne wystawiano zazwyczaj w Wielkie Dionizje,
czyli w święto ku czci boga Dionizosa. Grecy zasłynęli również z dzieł historiograficznych takich
jak
„Dzieje”
Herodota
w
których
przedstawił
konflikt
Greków
z Persami do bitwy pod Platejami w 479 r. p.n.e. oraz „Wojna peloponeska” autorstwa Tukidydesa,
w którym to opisuje wielki konflikt Aten i Sparty w latach 431-404 r. p.n.e.
Grecy stworzyli także za sprawą wielkiego polityka tamtych czasów, Peryklesa, ustrój
zwany demokracją. W tłumaczeniu z greckiego zwany on jest „władzą ludu”. Najważniejszym
organem w Grecji była eklezja, czyli zgromadzenie ludowe, które podejmowało wszelkie decyzje
społeczne, ekonomiczne i polityczne. Obecnie demokracja panuje w prawie każdym państwie na
świecie i jest podstawą funkcjonowania owych państw na tle wewnętrznym ale też i
międzynarodowym.
Osiągnięcia Greków przejęli w znacznym stopniu Rzymianie. Fascynowali się oni
bowiem kulturą grecką wprowadzając swoje udoskonalenia bazując na dokonaniach greckich. Do
wybitniejszych twórców rzymskich zalicza się Wergiliusza, Cycerona i Horacego oraz Liwiusza,
którzy są autorami wielu tekstów dotyczących dziejów starożytnego Rzymu. Wergiliusz jest
autorem „Eneidy”, która dla Rzymian była takim samym literackim skarbem, jak dla Greków
Illiada i Odyseja. Stała się ona księgą narodową, w której zapisane były dzieje Rzymu o ich
początkach, po stosunki z Grekami, aż po wędrówkę Eneasza, bohatera trojańskiego, którego
potomkowie założyli Rzym. Cyceron z kolei wzniósł na wyżyny język łaciński powodując iż jego
styl pisarski był niedoścignionym wzorem dla pokoleń. Horacy natomiast był już za życia uważany
za poetę narodowego, gdyż jego twórczość trwale odcisnęła piętno w kulturze Rzymian zarówno
mu współczesnych jak i tych, którzy żyli w kolejnych po nim pokoleniach. Jest autorem „Pieśni
jubileuszowej” napisanej z okazji obchodów rocznicy założenia Rzymu w 17 r. p.n.e.
Wspomnieć należy również o dwóch wybitnych historykach; o Liwiuszu oraz
o Tacycie. Pierwszy z nich spisał dzieje Rzymu od początku do czasów sobie współczesnych czyli
do schyłku I w. p.n.e. Celem Liwiusza jako twórcy było ukazanie potęgi Rzymu oraz uzasadnienie
dla panowania jego nad światem. Natomiast Tacyt w swoich „Rocznikach” i „Dziejach” opisał
dzieje dwóch pierwszych dynastii.
Rzymianie w sztukach plastycznych nie byli oryginalni, bowiem wzorowali się na
Grekach, ale dzięki temu wiele zabytków z tamtych czasów przetrwało do dzisiaj. Zdarzało się
często, że Grecy pracowali na rzecz rzymskich mocodawców, tworząc dzieła zgodne z kanonami
sztuki greckiej. Rzymianie byli wybitnymi mistrzami budownictwa. To im zawdzięczamy budowę
pierwszych dróg oraz akweduktów, czyli rozwiniętego systemu wodociągów. Te wielkie
konstrukcje zostały oparte na technice budowy mostów w celu wyrównania różnic w
ukształtowaniu terenu.
Rzymianie są także twórcami tzw. Romanizacji, czyli przejmowaniu pewnych wzorców
kulturowych przez ludność zamieszkującą prowincje. Dominującym językiem, który przez kolejne
wieki był używany w celu komunikacji i piśmiennictwa, był język łaciński. Był on językiem
dominującym w całej Europie aż do początków XVI wieku, kiedy to zaczęto wprowadzać język
narodowy do poszczególnych państw europejskich.
Tak oto przedstawiają się osiągnięcia starożytnych cywilizacji, bez których na pewno
dzisiaj świat nie byłby takim jaki obecnie jest zarówno pod względem kulturowym, jak
i polityczno-społecznym.
Plik z chomika:
dojcz1988
Inne pliki z tego folderu:


Niemiecka Wojna Podwodna 1914-1918.doc (168 KB)
 Osiągnięcia ludów starozytności.doc (52 KB)
 Przykład eseju historycznego.doc (49 KB)
 Stosunki Polsko-Krzyżackie XIII-XVI wiek.doc (68 KB)
Traktaty Rzymskie i ich wpływ na genezę zjednoczenia Europy.doc (63 KB)
Inne foldery tego chomika:


Dokumenty w doc
 Książki
 Licencjat
Notatki - Historia Powszechna i Historia Polski
 Notatki NPH
Zgłoś jeśli naruszono regulamin







Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dla Mediów
Dział Pomocy
Opinie
Program partnerski




Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Ochrona praw autorskich
Platforma wydawców
Copyright © 2012 Chomikuj.pl